دلایل احتمالی سفر حقانی به امارات/ پای ترامپ در میان است؟
به گزارش خبرگزاری دانشجو، در سفری غیر منتظره، ۲ مقام بلندپایه حکومت طالبان به امارات متحده عربی سفر کرده‌اند. بر اساس اعلام ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان، سراج‌الدین حقانی سرپرست وزارت کشور همراه با عبدالحق وثیق رئیس اداره استخبارات حکومت طالبان در سفر به امارات متحده عربی با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس دولت امارات دیدار و گفتوگو کرده‌اند.
بر اساس عرف معمول، سخنگوی حکومت طالبان از ذکر جزئیات خودداری کره و هدف از سفر را گفتوگو درباره ثبات منطقه‌ای، مسائل اقتصادی افغانستان و برخی موضوعات مهم دیگر بیان کرده است. خبرگزاری امارات هم گزارش داده است که این دیدار در قصر الشاطی برگزار شد و در مورد تقویت همکاری‌ها و راه‌های تقویت مناسبات برای خدمت به منافع دوجانبه و ثبات منطقه‌ای تبادله نظر شده است.
با توجه به این که سراج‌الدین حقانی و عبدالحق وثیق در لیست افراد ممنوع السفر شورای امنیت سازمان ملل قرار دارند و پلیس فدرال آمریکا هم برای دستگیری حقانی جایزه ده میلیون دلاری تعیین کرده است، این دو نفر بدون مجوز سازمان ملل و موافقت واشنگتن قادر به انجام این سفر نیستند. کشورهای میزبان چنین افرادی، باید قبل از سفر موافقت شورای امنیت و در این مورد خاص دولت آمریکا را اخذ کنند؛ لذا باید موضوع مهمی مطرح باشد که ابوظبی میزبان حقانی و وثیق شده است.
این سفر به دلایل متعددی حائز اهمیت است. نخست این که سراج‌الدین حقانی و عبدالحق وثیق هر دو مقام امنیتی حکومت طالبان هستند. سفر مقامات امنیتی یک کشور به کشوری دیگر، مفهوم خاص خود را دارد. دوم، به لحاظ زمانی، سفر این دو عضو کلیدی کابینه طالبان با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید مواجه شده است که این مسئله می‌تواند گمانه‌هایی را مطرح کند. سوم، امارات از چند دهه پیش با حقانی‌ها روابط گرمی داشته است و طبق برخی از منابع، یکی از همسران جلال الدین حقانی (پدر سراج‌الدین) اهل امارات متحده عربی بوده است؛ لذا احتمالا سفر سراج‌الدین حقانی به امارات مبتنی بر این روابط خوب و دیرینه نیز می‌باشد.
با توجه به مقدمه ذکر شده، ۳ گمانه برای سفر سراج‌الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات می‌توان مطرح کرد.
نخستین گمانه این است که حقانی با این سفر که همزمان با آمدن ترامپ به کاخ سفید انجام شده است، به دنبال انتقال پیامی به حکومت ترامپ است. با توجه به تهدیدات ترامپ و بحث تعلیق کمک‌های آمریکا به افغانستان که بزرگترین کمک کننده به مردم افغانستان می‌باشد، این امکان وجود دارد که حقانی قصد دارد از ابوظبی بخواهد که پیام «امارت اسلامی» را به حکومت ترامپ منتقل کند. به دلیل روابط گرم حقانی با امارات و امارات با آمریکا، کابل تصمیم گرفته است که این پیام از مجرای ابوظبی به ترامپ منتقل شود.
ترامپ قبل از روی کار آمدن در سخنرانی‌های خود چند بار به افغانستان اشاره کرده است. انتقاد‌های از کمک‌های آمریکا به افغانستان، گرفتن پایگاه بگرام و پس گرفتن تجهیزات نظامی به جا مانده در افغانستان ۳ موضوعی بوده که ترامپ درباره آنها سخن گفته است. ورود دولت ترامپ به هر یک از این موضوعات می‌تواند چالش جدیدی برای افغانستان ایجاد کند.
دومین گمانه این است حکومت طالبان به دنبال آن است تا امارات را ترغیب به حمایت مالی از حکومت طالبان کند. با توجه به تحریم مالی افغانستان و بلوکه شدن دارایی‌های این کشور توسط آمریکا و همچنین امتناع کشورهای اروپایی و دیگر متحدان آمریکا از تعامل با حکومت طالبان، کابل به لحاظ اقتصادی با مشکلات عمیقی دست و پنجه نرم می‌کند. کشورهای عربی از جمله امارات در مواقع بحرانی یکی از منابع کمک‌های مالی به کشورهای افغانستان و پاکستان بوده‌اند.
لازم به ذکر است که در پی سفر اخیر امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه حکومت طالبان به امارات، محمد بن زاید موافقت کرد که برای سال ۲۰۲۵، ۴۰۰ میلیون دلار به افغانستان کمک مالی کند؛ لذا محتمل است، حقانی با سفر به امارات، به دنبال تسهیل روند و درخواست کمک بیشتر از ابوظبی باشد. چنان چه پیشتر در همین سایت بررسی شد، کشورهای عربی در حال افزایش تعاملات دیپلماتیک با حکومت طالبان هستند.
سومین گمانه این است که سراج‌الدین حقانی و عبدالحق وثیق احتمالا قصد دیدار با مقامات اطلاعاتی آمریکا و یا نمایندگان حکومت ترامپ را دارند. چنین دیدار‌هایی بین مقامات طالبان و سازمان سیا مسبوق به سابقه است. در مهر / میزان ۱۴۰۱، دیوید کوهن معاون سازمان اطلاعات آمریکا و توماس وست نماینده وقت آمریکا برای افغانستان با هیئت طالبان از جمله عبدالحق وثیق دیدار و گفتوگو کردند. این دیدار به منظور تبادل اطلاعات دو طرف درباره نگرانی‌های امنیتی آمریکا از افغانستان بود و این بار ممکن است در آستانه بازگشت ترامپ به قدرت و تصمیم‌گیری درباره افغانستان، نیاز به تجدید دیدار و کسب مواضع حکومت طالبان باشد.
سفر قریب‌الوقوع وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به کابل به عنوان عالی‌ترین مقام دستگاه دیپلماسی، هم بیانگر جایگاه افغانستان در سیاست خارجی ایران است و هم پیش‌بینی می‌شود پیامدهای مثبت اقتصادی برای هر دو کشور به دنبال خواهد داشته باشد.
به گزارش خبرنگار ایرنا در کابل؛ چند روز قبل سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل با انتشار توئیتی در ایکس از سفر قریب‌الوقوع وزیر امور خارجه ایران به کابل خبر داد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه نیز ساعتی بعد با تأیید سفر قریب‌الوقوع سکاندار دستگاه دیپلماسی به کابل، جزئیات بیشتری را از این سفر ارائه کرد.
بقائی با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی، فرهنگی، زبانی و دینی بین دو ملت همسایه، ضرورت تقویت هماهنگی و همکاری بین دو کشور در راستای تامین منافع عالیه دو ملت و مقابله با چالش‌ها را یادآور شد و تصریح کرد که در نظر است در این سفر یک‌روزه، موضوعات و مباحث مورد علاقه یا نگرانی‌های مشترک با حکومت سرپرست افغانستان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
پیش‌فرض رویکرد دستگاه دیپلماسی
یک پیش‌فرض درباره سیاست دولت چهاردهم در قبال أفغانستان پس از آغاز به کار دولت دکتر پزشکیان مدعی بود که همسایه شرقی جایگاه آنچنانی در سیاست خارجی ایران نخواهد داشت! این پیش‌فرض به ویژه با توجه به تمرکز دولت و دیگر نهادهای کشور در مسائل فلسطین، لبنان و سوریه از سوی طرفداران این دیدگاه هر از چندگاهی به رخ کشیده می‌شد تا اینکه کمتر از یک ماه قبل، یعنی شنبه دهم آذر 1403 علیرضا بیکدلی سرپرست جدید سفارت جمهوری اسلامی ایران هنگام ورود به کابل درباره اولویت‌های کاری خود عنوان داشت: «مهم‌ترین اولویت‌هایی که برای مأموریت‌های جمهوری اسلامی ایران تعریف شده، گسترش روابط همسایگی و همکاری‌های دوجانبه با افغانستان با تکیه بر مشترکات فراوانی است که میان دو کشور وجود دارد».
سخنان علیرضا بیکدلی، سرپرست جدید سفارت جمهوی اسلامی ایران در کابل، به صراحت بر اهمیت موضوع أفغانستان در دولت مسعود پزشکیان و به ویژه در وزارت خارجه مُهر تأیید زده و پیش‌فرض بی‌اهمیتی یا کم‌اهمیتی همسایه شرقی در دستگاه دیپلماسی دولت چهاردهم را باطل کرد.
دیپلمات ایرانی در کابل؛ عملگرا با نگاه به توسعه ای
از زمان حضور
علیرضا بیکدلی به عنوان سرپرست جدید سفارت ایران در کابل، عملاً شاهد حضور یک
دیپلمات عملگرا هستیم؛ بیکدلی فراتر از سخنانی درباره تعمیق و گسترش روابط بین
تهران و کابل که امری متعارف و معمول در موضع‌گیری مقامات سیاسی کشورهایی که با
یکدیگر رابطه دارند، به شمار می‌رود، به حضور در ساختمان سفارت ایران در کابل اکتفا
نکرد و دیپلماسی فعالی را تا کنون از خود به نمایش گذاشته است.
گفتگو با مقامات برجسته دولت سرپرست أفغانستان از جمله مولوی عبدالکبیر(معاون سیاسی وقت نخست‌وزیر أفغانستان)، دیدار و گفتگو با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه أفغانستان، ملاقات و گفتگو با شیرمحمد عباس استانکزی، معاون وزارت خارجه، ملاقات با سراج‌الدین حقانی وزیر داخله دولت سرپرست فقط در نزدیک به یک ماه از حضور در محل مأموریت جدید به معنای حضور یک دیپلمات فعال و عملگرا در سفارت ایران در أفغانستان است که می‌تواند نویدبخش توسعه روابط بین دو کشور باشد.
درحالی‌که بیکدلی پیشتر از تلاش و تمرکز برای توسعه روابط ایران و افغانستان و سفر دوجانبه مقامات عالی‌رتبه دو کشور به أفغانستان و ایران خبر داده بود، با حضور دکتر عراقچی در کابل که به احتمال بسیار زیاد در روزهای اول هفته آتی خواهد بود، پرده اول دور جدید روابط کابل، تهران به نمایش گذاشته خواهد شد. تا اینجای کار نمره دیپلماسی آقای بیکدلی را می‌توان بسیار قابل قبول دانست.
کدام جنبه سفر عراقچی پررنگ‌تر است؟
سفیر هفته آتی دکتر عراقچی به کابل از ابعاد بسیاری هم قابل ارزیابی و هم دارای اهمیت بسیار است. چنان که ذاکر جلالی از مقامات دولت سرپرست افغانستان آن را آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور دانسته و افزوده است منافع مشترک سیاسی، اقتصادی و امنیتی میان افغانستان و ایران فرصتی برای تقویت همکاری‌های دوجانبه است.
به نظر می‌رسد از میان جنبه‌های مختلف سفر عراقچی به کابل، با توجه به همراهی تیمی از فعالان اقتصادی کشور به افغانستان، حداقل در این بازه زمانی، جنبه اقتصادی این دیدار از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.
بر اساس اعلام مسئولان اتاق بازرگانی، صادرات ایران به افغانستان معادل دو برابر صادرات به 15 کشور دیگر است!
اضافه بر اینکه گفته می‌شود صادرات ایران به افغانستان در سال‌های گذشته همواره بین دو تا سه میلیارد دلار بوده و این کشور شریک اقتصادی اصلی ایران در منطقه به شمار می‌رود.
مطلب دیگر اینکه موازنه تجاری همیشه به نفع ایران بوده است و افغانستان ظرفیت بسیار مهمی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری ایران محسوب می‌شود.
فرصت های بازار اقتصادی افغانستان
به جرات می‌توان گفت بازار اقتصادی افغانستان دارای ظرفیت بسیار کلانی برای بخش خصوصی و دولتی ایران است. خارج از هرگونه بزرگ‌نمایی «افغانستان کشور فرصت‌هاست» و غفلت از این ظرفیت و پتانسیل بزرگ و کنار گذاشتن آن نوعی خودتحریمی به شمار می‌رود.
افغانستان بنابر محذورات طبیعی با تمام توان به دنبال استفاده از ظرفیت بندر چابهار است، چنان که یک مقام دولت سرپرست افغانستان بار دیگر ضمن دعوت از بخش خصوصی و دولتی ایران برای سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت و ترانزیت از این بندر، بر صادرات محصولات افغانستان از چابهار به دیگر کشورها تأکید کرد.
با توجه به تأکید دولت سرپرست افغانستان بر پیگیری سیاست توسعه اقتصادی و رویکرد اولویت‌دهی بر روابط رو به توسعه با همسایگان، اکنون حوزه‌هایی مانند حمل و نقل و ترانزیت کالا، مواد و صنایع معدنی، کشاورزی، بهداشت و سلامت، کشاورزی و... در افغانستان می‌تواند میدان حضور بخش دولتی و خصوصی ایران باشد که هم آورده اقتصادی داشته و هم به ساماندهی اقتصاد افغانستان و رفع برخی دغدغه‌ها در روابط دو کشور بر اساس منافع مشترک کمک نماید.
درحالی‌که حداقل در یک سال اخیر شاهد حضور و رفت‌وآمد هیئت‌های اقتصادی گوناگونی از کشورهای آسیایی و اروپایی برای بهره‌وری از بازار افغانستان هستیم، چرا ایران به عنوان همسایه‌ای که بیشترین اشتراکات را با افغانستان دارد از این بازار بی‌بهره بماند؟!
انتظار می‌رود سفر عراقچی به کابل در معیت فعالان اقتصادی کشور از یکسو گامی جدی و پربار برای عملی کردن و پیگیری تفاهمنامههای اقتصادی باشد که پیشتر میان مقامات دولت سیزدهم و دولت سرپرست به امضا رسیده است و از سوی دیگر شاهد ابتکارات و پیگیری‌های مجدانه بخش دولتی و خصوصی برای حضوری فعال در بازار اقتصادی افغانستان باشیم که خروجی بُرد- بُرد را برای دو پایتخت برادر و مسلمان داشته باشد.
پاکستان: داعش در این کشور مستقر نیست، اتهامات طالبان نادرست است
به گزارش ایراف، شفقت علی خان، سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان روز پنجشنبه در نشست خبری هفتگی خود ادعاهای افغانستان مبنی بر میزبانی و تسهیل اردوگاه های شبه نظامیان داعش توسط پاکستان را رد کرد و آن را «تبلیغات عجیب» خواند.
او در این نشست خبری گفت: مقامات طالبان به تازگی گفته‌اند که پاکستان در حال راه اندازی کمپ های آموزشی برای جنگجویان داعش و تسهیل حرکت آنها از طریق فرودگاه های اسلام آباد و کراچی برای آموزش در بلوچستان و خیبر پختونخوا با هدف انجام فعالیت های شبه نظامی در افغانستان است.
این مقام پاکستانی افزود اسلام آباد همچنین اغلب افغانستان را به پناه دادن و حمایت از گروه های شبه نظامی متهم می کند که حملات فرامرزی را در بحبوحه افزایش ستیزه جویان در استان های خیبر پختونخوا و بلوچستان آن انجام می دهند.
سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در بخش دیگری از این نشست گفت حکومت طالبان در کابل همواره می گوید که اجازه استفاده از خاک افغانستان توسط شبه نظامیان را نمی دهد و اصرار دارد که مسائل امنیتی پاکستان یک موضوع داخلی اسلام آباد است.
صادقانه بگویم، ما کاملاً این اتهامات را رد می کنیم. داعش در پاکستان مستقر نیست.” “این فقط نوعی تبلیغات عجیب و غریب است.”
او نگرانی پاکستان را در مورد پناهگاه های طالبان پاکستانی یا تحریک طالبان (TTP) در افغانستان تکرار کرد و افغانستان را به عنوان منبع “حمایت و تدارکات” برای عملیات شبه نظامیان تحریک طالبان پاکستان علیه پاکستان متهم کرد.
خان افزود: «این حملات بدون پناهگاه‌هایی که در افغانستان از آن برخوردار است نمی‌توانست انجام شود و ما همچنان به مقامات افغانستان می‌گوییم تا به این نگرانی واقعی و جدی رسیدگی کنند تا روابط دوجانبه ما بتواند به عنوان همسایگان خوب به پتانسیل کامل دست یابد.»
اسلام آباد می گوید که همواره موضوع حملات فرامرزی را با دولت طالبان در میان گذاشته است.
این درحالی است که این موضوع همچنین در ماه های اخیر بارها به درگیری بین نیروهای مرزی دو کشور منجر شده است.
در ماه دسامبر، طالبان افغانستان اعلام کرد که بمباران هواپیماهای نظامی پاکستان در استان پکتیکا در شرق افغانستان دست کم ۴۶ کشته برجای گذاشته است که بیشتر آنها کودک و زن بودند.
تنها چند روز بعد، وزارت دفاع افغانستان گفت که نیروهای طالبان «چند نقطه» را در همسایه پاکستان هدف قرار دادند که باعث تنش بیشتر روابط شد.
روابط بین دو کشور نیز از زمانی که پاکستان در نوامبر ۲۰۲۳ اقدام به اخراج بیگانگان غیرقانونی ساکن در این کشور کرد، تیره شد.
اگرچه پاکستان اصرار دارد که این کمپین تنها افغان‌ها را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه تمام کسانی را که به طور غیرقانونی در پاکستان زندگی می‌کنند، هدف قرار می‌دهد، اما به طور نامتناسبی به افغان‌ها ضربه زده است و حداقل ۸۰۰۰۰۰ نفر تاکنون به کشورشان بازگردانده شده‌اند.
پاکستان برای حل تنش‌ها با طالبان هیئتی به کابل اعزام می کند
به گزارش ایراف، گنداپور تأکید کرده که این هیأت در هفته‌های آینده به کابل سفر خواهد کرد تا در مورد موضوعات مورد اختلاف گفتگو کند.
به گفته این سیاستمدار پاکستانی، این اقدام در پاسخ به درخواست حکومت این کشور انجام می‌شود که از او خواسته تا اختلافات موجود میان دو کشور را از طریق مذاکره و تعامل مستقیم حل کند.
او، افزوده که گفتگو و همکاری می‌تواند به بهبود روابط میان افغانستان و پاکستان کمک کرده و در حل چالش‌های مشترک از جمله مسائل امنیتی، تجاری و عبور و مرور مرزی مؤثر باشد.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که روابط افغانستان و پاکستان در سال‌های اخیر با تنش‌های مختلف همراه بوده است. مشکلاتی نظیر امنیت مرزی، مسائل مهاجرین افغان در پاکستان، و اتهامات متقابل در زمینه حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی، از جمله مواردی هستند که روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
میانجی‌گری امارات بین طالبان و پاکستان؛ حقانی با رییس آی‌اس‌آی دیدار می‌کند؟
به دنبال سفر سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت کشور (داخله) و عبدالحق وثیق، رئیس استخبارات طالبان به امارات متحده عربی، یک منبع امنیتی در کابل گفته که ابوظبی میان طالبان و پاکستان میانجی‌گری می‌کند. این منبع همچنین اشاره کرده که مقامات امنیتی طالبان ممکن است با رئیس آی‌اس‌آی نیز دیدار کنند.
به گزارش ایراف به نقل از منابع داخلی، طالبان اعلام کرد که سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت کشور، و عبدالحق وثیق، رئیس استخبارات طالبان، در سفری از پیش اعلام‌نشده به امارات متحده عربی رفته‌اند. در جریان این سفر، مقامات ارشد امنیتی طالبان با شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس دولت امارات متحده عربی، در ابوظبی دیدار کردند.
به گفته یک منبع امنیتی در کابل، هدف از این سفر میانجی‌گری میان طالبان و پاکستان بوده است. این منبع افزود که احتمال دارد مقامات طالبان در این سفر با رئیس آی‌اس‌آی نیز گفتوگو کنند.
اخیراً شیخ محمد بن زاید آل نهیان در سفر به پاکستان با شهباز شریف، نخست‌وزیر و دیگر مقامات ارشد این کشور دیدار کرده بود.
روابط طالبان با پاکستان پس از حمله جنگنده‌های پاکستانی به شرق افغانستان به شدت تیره شده است. دوطرف یکدیگر را به حمایت از گروه‌های مخالف مسلح خود متهم می‌کنند.
پاکستان، طالبان را متهم می‌کند که از شبه‌نظامیان تحریک طالبان پاکستان حمایت کرده و آنان را تجهیز و تسلیح می‌کند. طالبان نیز پاکستان را به حمایت از داعش متهم کرده و مدعی است که پایگاه‌های داعش در بلوچستان پاکستان قرار دارند.
پاکستان تاکنون از مذاکره مستقیم و در سطح عالی با طالبان افغان در مورد شورشیان پاکستانی خودداری کرده است، اما افزایش حملات شبه‌نظامیان، تلفات انسانی زیادی را بر ارتش این کشور تحمیل کرده است. بر اساس گزارش‌ها، ضریب حوادث امنیتی در این کشور از سال ۲۰۲۰ تاکنون ۹۰ درصد افزایش یافته است. بسیاری از ناظران، ناامنی‌های پاکستان را با تحولات افغانستان مرتبط می‌دانند؛ به ویژه از زمانی که طالبان در سال ۲۰۲۱ کنترل افغانستان را به دست گرفتند.
در پی افزایش تنش‌ها، هفته گذشته جمعی از سیاستمداران خیبرپختونخوا در دیدار با عاصم منیر، رئیس ارتش پاکستان، خواهان گفتوگو و تعامل با طالبان شدند. رئیس ارتش پاکستان نیز تاکید کرده است که تنها اختلاف میان این کشور و طالبان، موضوع تحریک طالبان پاکستان است.
رسانه هندی: تی‌‌تی‌پی از کنترل خارج شده است
یک رسانه هندی با انتشار یادداشتی نوشته است که تعداد حملات تحریک طالبان پاکستانی (تی‌‌تی‌پی) از ۲۶۷ مورد در سال ۲۰۲۱ به ۳۶۵ مورد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. به نوشته این رسانه، تی‌‌تی‌پی عملا از کنترل خارج شده است.
به گزارش ایراف به نقل از The Print در حالی که موارد اختلافی دیگری ممکن است بین افغانستان و پاکستان وجود داشته باشد؛ اما هسته اصلی اختلافات، تی تی پی است که با گروه های مختلف طالبان افغانستان مرتبط است و به عنوان یک تهدید مهم برای امنیت پاکستان به ویژه در بلوچستان و مناطق قبیله ای خیبرپختونخوا ظاهر شده است که منجر به افزایش تنش‌ها در این مناطق شده است.
از زمانی که طالبان در سال ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفتند اسلام آباد بارها از کابل خواسته تا تی تی پی را مهار کند، اما این گفتگوها تاکنون نتیجه مثبتی در پی نداشته است و تنها جدیت تهدید بدتر شده است.
به نوشته د پرینت، ربوده شدن ۱۶ کارگر پاکستانی در لکی مروت از سوی تی تی پی نشان داد که حتی نهادهای استراتژیک پاکستان از شر این گروه در امان نیستند و اهداف آتی ان، شرکت های نظامی است، به طوری که این گروه در اعلامیه ای به تولیدکنندگان کوچک کالاهای نظامی در خیبرپختونخوا هشدار داد که در ظرف دو ماه فروش کالاهای تولیدی نظامی را متوقف کنند.
بنابراین به باور این رسانه هندی، ربوده شدن کارگران ارتش توسط تی تی پی نشان می دهد که درگیری در پاکستان وارد مرحله تازه ای شده است.
گزارش امنیتی طالبان: تروریست‌های خارجی برای سازماندهی مجدد از طریق فرودگاه‌های کراچی و اسلام‌آباد به بلوچستان منتقل می‌شوند
در جلسه نوبتی کمیسیون مرکزی امور امنیتی و تصفیه‌ای طالبان تحت رهبری محمد یعقوب مجاهد؛ سرپرست وزارت دفاع و رئیس این کمیسیون گزارش شد که پروژه گروه های تروریستی در سه سال گذشته «به طور کامل» در افغانستان نابود شده؛ اما تروریست‌های خارجی از طریق فرودگاه‌های کراچی و اسلام‌آباد به ایالت بلوچستان پاکستان منتقل می‌شوند تا برای حملات در افغانستان دوباره سازماندهی شوند.
به گزارش ایراف، در این جلسه که اکثر اعضای کمیسیون مرکزی امور امنیتی و تصفیه‌ای طالبان حضور داشتند، روی گزارش سالانه که موضوعات مهم امنیتی و استخباراتی در آن گنجانده شده بود، بحث های مفصلی صورت گرفت.
در این گزارش اگرچه که نامی از داعش نیامده اما بیان شده که طی مبارزه مؤثر طالبان، پروژه‌ای که با هدف «فساد، فتنه‌انگیزی و بدنام کردن اسلام، جهاد و حرکت‌های اسلامی و جهادی» طراحی و اجرا شده بود، در سه سال گذشته به طور کامل در افغانستان نابود گردیده است.
در ادامه گزارش آمده است که تعداد زیادی از فرماندهان، رهبران شاخه‌ها و گروه های مهم، طراحان و مجریان حملات و صدها نفر از اعضای این پروژه یا کشته شده‌اند یا دستگیر شده‌اند و در میان آنان، تعداد زیادی از اتباع خارجی نیز حضور دارند.
بر اساس گزارش سالانه کمیسیون امور امنیتی و تصفیه‌ای طالبان، برخی از رهبران و اعضای این پروژه که پس از شکست به کشورهای همسایه افغانستان فرار کردند، با چشم‌پوشی و تشویق غیرمستقیم برخی طرف‌ها، دوباره سازماندهی شدند. در مناطق بلوچستان و برخی مناطق قبایلی خیبرپختونخوا به آنها پناه داده شد، کمپ‌های آموزشی برای‌شان ایجاد شد، امکانات مالی برای جمع‌آوری کمک در اختیارشان قرار گرفت، زمینه تبلیغات و جذب افراد از کشورهای مختلف دنیا برای آنها فراهم گردید.
همچنین این گزارش درباره مبدا حملات این گروه ها می‌گوید: ما اطلاعات معتبری در دست داریم که نشان می‌دهد افراد جدید جذب‌شده از برخی کشورهای آسیایی و اروپایی از طریق فرودگاه‌های کراچی و اسلام‌آباد به مراکز خود در بلوچستان و برخی مناطق قبایلی خیبرپختونخوا منتقل می‌شوند و ممکن است در ماه‌های آینده از این افراد برای انجام حملات در کشورهای مختلف منطقه و جهان استفاده کنند.
یکی از اهداف اصلی پروژه گروه های تروریستی بنابر آنچه در گزارش نشست کمیسیون استخباراتی طالبان آمده؛ علاوه بر سایر کشورها، افغانستان بوده و است. عاملان این پروژه و حامیان پشت پرده آن تلاش دارند امنیت و ثبات سراسری افغانستان را به چالش بکشند، در میان مردم ترس و وحشت ایجاد کنند و از پیشرفت «نظام شرعی که بر اساس شریعت اسلامی» در حال اجرا است، جلوگیری کنند.
همچنین، ممانعت از سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و توسعه امور اقتصادی و نابودی «نظام شرعی که نتیجه جهاد و مبارزه است» از اهداف این حملات در افغانستان عنوان شده است.
طالبان مدعی هستند که با وجود تلاش‌های گسترده، این گروه‌ها نتوانستند به اهداف شوم خود در افغانستان دست یابند و در طول ۱۲ ماه گذشته، بیشتر حملات آنها دفع شده و تنها برخی حملات محدود توانسته اجرا شود.
همچنین در این گزارش تاکید شده است که تمامی این حملات از خارج از افغانستان طراحی شده و عاملان حملات با استفاده از پوشش‌های مختلف وارد افغانستان شده و آنها را انجام داده‌اند.
این گزارش تصریح می کند که اکثر حملات با استفاده از اتباع خارجی، به ویژه اتباع تاجیکستان و پاکستان، صورت گرفته است. همچنین برخی عناصر شرور، که بیشتر آنها مجرمان فراری هستند و در جنایات متعددی در افغانستان دست داشته‌اند، از پایتخت برخی کشورهای پیشرفته دنیا سعی در برهم زدن امنیت افغانستان دارند و بیشتر حملات آنها با بمب های کنار جاده‌ای انجام می شود
در این گزارش به حضور و فعالیت گسترده این افراد و گروه ها در فضای مجازی نیز اشاره شده است.
با وجود آنکه در این گزارش نامی از گروه داعش برده نشده؛ اما داعش در افغانستان اخیرا فعالیت ها و حملاتش را شدت بخشیده، حملاتی که به عقیده طالبان از خاک پاکستان انجام می شود.
داعش در آخرین اقدام یکی از سران شبکه حقانی و وزیر امور مهاجرین طالبان یعنی خلیل الرحمن حقانی را در انفجاری در این وزارت به قتل رساند.
پیشتر نیز ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، روز نهم مهر مدعی شد که تمامی افراد بازداشت شده توسط آنان، به تازگی از مراکز آموزشی داعش در ایالت‌های بلوچستان و خیبرپختونخوا به هدف فعالیت‌های تخریبی وارد خاک افغانستان شده بودند.
اوراسیا تایمز: چین علاقمند کنترل کریدور واخان است
به گزارش ایراف، اوراسیا تایمز در یادداشتی تازه از علاقه چین به کریدور واخان نوشته است. در این یادداشت آمده است این بخش دورافتاده افغانستان (واخان) که توسط طالبان کنترل می شود، برای چین از اهمیت استراتژیک برخوردار است و چین در حال مذاکره با مقامات طالبان برای کنترل این منطقه کم جمعیت و ناهموار است.
کریدور واخان با عرض تنها ۱۳ کیلومتر در باریک ترین نقطه آن که به آن «گردن مرغ» در افغانستان می گویند یکی از دورافتاده ترین مناطق در روی زمین در ولایت بدخشان است که افغانستان را منطقه سین کیانگ چین متصل می کند.
طول این نوار ۳۵۰ کیلومتر و عرض آن ۱۳ تا ۶۵ کیلومتر است. اما علیرغم این دورافتادگی چین به طور فزاینده ای به این نوار باریک از زمین که در راه تبدیل شدن به یک «راهروی قدرت» است، علاقه دارد.
اوراسیا تایمز در ادامه می نویسد که علاقه چین به واخان چیز جدیدی نیست. بیش از یک دهه است که پکن به این منطقه دورافتاده علاقمند شده است.
اهمیت آن زمانی برای پکن آشکار شد که چین برای اولین بار طرح سی پک را مطرح کرد. براساس گزارش ها پکن می خواهد از طریق واخان کریدور سی پک را به آسیای مرکزی متصل و راه ابریشم را احیا کند که چین را به آسیای مرکزی، غربی و سپس اروپا متصل می کند.
در همین راستا یک نهاد استرالیایی در سال ۲۰۱۶ گزارش داد که چین در حال حفظ حضور نظامی در سمت تاجیکستان کریدور واخان و درحال ایجاد یک پایگاه نظامی در این منطقه است.
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است که اکنون چین برنامه های خود را پس از تسلط طالبان در افغانستان احیا کرده است. در اکتبر ۲۰۲۳ امیرخان متقی در دیدار با وزیر امور خارجه چین در حاشیه نشست «ترانس هیمالیا» در مورد افتتاح کریدور واخان برای تجارت بین دو کشور صحبت کردند.
دو هفته بعد طالبان رسما اعلام کرد که قصد دارد از طریق یک اتصال جاده ای در کریدور واخان به طرح یک کمربند یک جاده بپیوندد.
این یادداشت در ادامه می آورد که افزون بر چین پاکستان نیز به این منطقه علاقه نشان داده است. سفر غیرمنتظره ژنرال عاصم منیر به تاجیکستان در دسامبر ۲۰۲۴ گمانه ها مبنی بر آماده سازی پاکستان برای تصرف این منطقه را برانگیخته است.
در نهایت این یادداشت نوشته است که بر سر این منطقه «بازی بزرگ جدید» دیگری درحال شکل گیری است.
اوراسیا تایمز می نویسد افغانستان که به عنوان «قلب آسیا» نیز شناخته می شود، کلید دستیابی به ارتباط تجاری بین چین، آسیای جنوبی، آسیای مرکزی و اروپا است. با توجه به موقعیت مرکزی آن در آسیا، عبور از مسیرهای تجاری کلیدی، افغانستان همیشه در مرکز “بازی بزرگ” بوده است. افغانستان در قرن نوزدهم دو بار توسط امپراتوری هند بریتانیا مورد تهاجم قرار گرفت .
در سال ۱۹۷۹ توسط اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد. در سال ۲۰۰۱، افغانستان توسط ایالات متحده مورد تهاجم قرار گرفت. پاکستان که تحت دکترین «عمق استراتژیک» خود عمل می کند، حداقل از دهه ۱۹۷۰ عمیقاً در افغانستان درگیر بوده است.
حتی امروز افغانستان منطقه ای است که منافع آمریکا، روسیه، هند، پاکستان، ترکیه و چین در آن تضاد دارند.
در طول قرن ها، افغانستان نیز ثابت کرده است که “قبرستان امپراتوری ها” است. در قرن نوزدهم امپراتوری بریتانیا را شکست داد . در سال ۱۹۷۹، حمله به افغانستان یک اشتباه مهلک برای اتحاد جماهیر شوروی ثابت شد. و ایالات متحده نتوانست طالبان را با وجود طولانی ترین جنگ خود از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ شکست دهد.
با این حال، کریدور واخان ضعیف ترین نقطه افغانستان است. از نظر استراتژیک مهم اما دورافتاده و کم جمعیت، دفاع از دالان برای کابل آسان نخواهد بود.
در حالی که چین هنوز هیچ حرکت نظامی انجام نداده است، “بازی بزرگ” قرن بیست و یکم برای “دالان واخان” از قبل آغاز شده است.
دومین سفر حقانی به امارات علیرغم تحریم‌های آمریکا؛ قواعد بازی تغییر می‌کند؟
به گزارش ایراف، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت سرپرست طالبان در اعلامیه ای از سفر سراج‌الدین حقانی و عبدالحق وثیق، دو مقام امنیتی طالبان به امارات متحده عربی خبر داد.
مجاهد در حساب رسمی خود در ایکس نوشته است که سراج الدین حقانی، سرپرست وزارت کشور (داخله) به همراه عبدالحق وثیق، رئیس اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان به امارات متحده عربی رفته است.
مجاهد این سفر را در راستای گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و سایر مسائل مهم به امارات متحده عربی عنوان کرده است.
به گفته مجاهد، حقانی و وثیق با محمد بن زاید ال نهیان، رئیس دولت امارات در مورد ثبات منطقه‌ای، تقویت اقتصاد افغانستان و سایر مسائل مهم گفتگو کرده‌اند.
این دومین سفر حقانی و وثیق در چند ماه گذشته به امارات متحده عربی است.
همچنین حقانی درحالی به امارات رفته است که دونالد ترامپ به صورت رسمی کار خود را در کاخ سفید آغاز کرده است.
همزمان با بازگشت ترامپ به قدرت، مارکو روبیو، به عنوان وزیر خارجه دولت ترامپ تایید مجلس سنای آمریکا را گرفت.
او که مواضع ضد طالبانی دارد و از حامیان جدی قرار دادن نام طالبان در فهرست گروه های تروریستی است، گفته می شود سیاست خارجی سختی را در برابر این گروه اتخاذ می کند.
حقانی و وثیق در حالی به طور علنی به سفرهای خارجی می‌ر‌وند که نام آنها در فهرست تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد و دولت آمریکا قرار دارد.
ناظران می‌گویند که این سفر شاید تلاشی از سوی شبکه حقانی برای استفاده از روابط امارات با آمریکا به منظور بهبود روابط طالبان با واشنگتن باشد.
امارات از متحدان قدیمی طالبان به ویژه شبکه حقانی است. این کشور اخیرا مناسبات خود را با طالبان تقویت کرده است.
کسی که طالبان را «سازمان تروریستی» می‌داند وزیر خارجه آمریکا شد
کنگره آمریکا روز دوشنبه، ۱ بهمن، صلاحیت مارکو روبیو، نامزد ترامپ برای وزارت خارجه ایالات متحده را به اتفاق آرا تایید کرد. او پیشتر طالبان را «سازمان تروریستی» خوانده بود.
به گزارش ایراف، مارکو روبیو اولین نامزد کابینه دولت دونالد ترامپ است که تنها چند ساعت پس از ادای سوگند رئیس جمهور جدید آمریکا توسط کنگره تایید شد.
بر اساس گزارش رویترز، آقای روبیو ۵۳ سال دارد و فرزند یکی از مهاجران کوبایی و همچنین منتقد سرسخت چین و مدافع رژیم صهیونیستی است.
او حامی معرفی طالبان به عنوان «گروه تروریستی» است و حدود دو سال قبل با ارائه لایحه‌ای خواستار تعلیق کمک‌های آمریکا به افغانستان شده بود.
روبیو گفته بود: “دلارهای مالیات‌دهندگان آمریکایی نباید به نفع سازمان‌های تروریستی مانند طالبان باشد. متأسفانه، امروز شاهد اجرای این سناریو هستیم. تا زمانی که مطمئن شویم، باید از کمک به سازمان ملل خودداری کنیم.”
او در جریان استماع تاییدیه خود هشدار داد که ایالات متحده باید مسیر خود را تغییر دهد تا از وابستگی بیشتر به چین جلوگیری کند و قول داد که یک سیاست خارجی قوی با تمرکز بر منافع آمریکا داشته باشد.
روبیو همچنین بر پایان جنگ در اوکراین تأکید کرد.
او گفت که دستیابی به توافق برای توقف جنگ مستلزم امتیازاتی از سوی مسکو و کی‌یف است. روبیو پیشنهاد کرد که اوکراین باید از هدف خود برای بازپس گیری تمام سرزمین‌هایی که روسیه در دهه گذشته تصرف کرده است، دست بردارد.
ضیا سراج، رییس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان به تازگی مدعی شده است که با افزایش اختلافات میان رهبران طالبان، القاعده اختلافات میان طالبان را کنترل و مانع از فروپاشی حکومت سرپرست شده است. سراج همچنین گفته که القاعده به رهبران طالبان توصیه کرده است که حالا که فرصت برای گسترش فعالیت آنها فراهم شده برای رسیدن به اهداف خود از آن استفاده کنند.
با ترور خلیل الرحمان حقانی، سرپرست پیشین وزارت مهاجرین طالبان که از اعضای ارشد شبکه حقانی بود گمانه‌زنی‌ها درباره اختلافات درون گروهی طالبان تقویت شد. این امر با انتخاب فردی بیرون از خاندان حقانی به عنوان جانشین او از سوی ملا هبت الله آخوندزاده به وجود اختلافات و رقابت شدید بر سر قدرت و دست برتر طالبان قندهاری بر شبکه حقانی دامن زد؛ انتصابی که تنها یک وزارتخانه را به صورت انحصاری در اختیار حقانی ها محدود کرد و ارگ را نیز از کنترل چهره ای نزدیک به این شبکه که در حال تبدیل شدن به فرد شماره یک طالبان در کابل بود خارج کرد.
این ترور که علیرغم قبول مسئولیت آن توسط داعش، ناظران آن را حذف فیزیکی در بازی قدرت کنونی در افغانستان می دانند به نظر می رسد نشان از دوره ای تازه و جدی از رقابت بر سر قدرت در افغانستان دارد؛ جایی که تعمیق اختلافات پای القاعده را به میان کشیده است و زنگ خطر فروپاشی طالبان را هرچند بسیار نامحتمل اما به یکی از سناریوهای نامطلوب برای این شبکه به صدا درآورده است.
این در حالی است که تاریخ یادآوری می کند که طالبان برای حفظ این متحد قدیمی، حاضر به نابودی خود شد؛ اما حالا این شبکه در تلاش است تا با میانجی‌گری و مدیریت بحران، قوام نظام طالبانی را در افغانستان حفظ کند و به گفته رییس پیشین امنیت ملی افغانستان از فرصت به وجود آمده برای اهداف خود استفاده کند؛ اما چرا القاعده نگران نزاع بر سر تاج و تخت در افغانستان است؟
چه پیش از تسلط طالبان بر قدرت در افغانستان و چه پس از آن، ناظران همواره نگران تبدیل شدن افغانستان به خانه امن و به عبارت دقیق تر بهشت گروه های افراط گرا بودند. این نظریه با تسلط طالبان بر قدرت و ترور رهبر القاعده در قلب کابل در سال ۲۰۲۲ تقویت شد. پس از آن نیز گزارش های متعددی مبنی بر فعالیت القاعده در افغانستان تحت کنترل طالبان به نشر رسید.
ردپای القاعده در افغانستان
با تسلط طالبان بر افغانستان، ارتباط این گروه با گروه های تروریستی به ویژه القاعده زیر ذره بین رفت. سازمان ملل در آوریل ۲۰۲۲ گزارش داد که رابطه طالبان با القاعده، نزدیک و خاک افغانستان به پناهگاهی امن با آزادی عمل برای این گروه مبدل شده است.
براساس آخرین گزارش ها القاعده در سال ۲۰۲۴ تقریبا ۹ پایگاه در افغانستان برای خود ساخته است. در همین رابطه، علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان در اوت ۲۰۲۴ مدعی شده بود که القاعده ۹ پایگاه در افغانستان برای خود سازماندهی کرده که در این پایگاه ها مشغول آموزش و استخدام نیرو است. به گفته او این گروه حتی در پنجشیر پایگاه و انبار مهمات دارد؛ رویدادی که در دهه ۹۰ میلادی غیرممکن به نظر می رسید.
این گزارش ها و اظهار نظرها در حالی بر تقویت روابط این دو گروه تاکید می کنند که برخلاف داعش که با بوق و کرنا در حال عرض اندام در جغرافیای افغانستان است و با هدف قرار دادن غیرنظامیان، مقامات خارجی، رهبران طالبان و گاه گسترش دامنه فعالیت خود به خارج از افغانستان، قدرت‌نمایی می کند، القاعده بی سروصدا درحال تقویت نفوذ و بازسازی خود در افغانستان است؛ راهبردی که نشان می‌دهد این شبکه نمی خواهد ادعای طالبان مبنی بر عدم اجازه استفاده از خاک افغانستان به هیچ گروه تروریستی را زیر سوال ببرد. این برای خود القاعده نیز سودمند است. چرا که بدون تهدیدی جدی در حال بازسازی زیرساخت های خود است.
به عبارت دیگر، حضور طالبان برای القاعده یک فرصت طلایی است که می تواند در جغرافیایی امن به بازیابی توان خود بپردازد.
رییس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان همچنین افزوده است که پسر بن لادن یا در پنجشیر و یا هم در قندهار حضور دارد. در همین رابطه، نشریه The mirror نیز در شهریورماه سال جاری گزارش داد که حمزه بن لادن پسر اسامه بن لادن زنده است و رهبری گروه القاعده در افغانستان را برعهده دارد و نقش فعالی در تقویت و تجدید حیات این شبکه ایفا می‌کند.
به نظر می رسد جغرافیای افغانستان تا آن میزان امن است که القاعده علنا دیگر گروه ها را دعوت به حضور در این کشور می کند. مجله لانگ وار ژورنال در ۸ ژوئن ۲۰۲۴، در مقاله‌ای نوشت که رهبر القاعده جنگجویان خارجی را به افغانستان فراخوانده است.
در این نوشته آمده است که براساس آخرین شماره جزوه منتشر شده «السحاب» تحت نام «این غزه است: جنگ هستی نه مرزی»، سیف العدل که گمان می رود رهبر فعلی القاعده باشد، از حامیان خود می‌خواهد که از سراسر جهان برای مهاجرت به افغانستان بیایند. این آشکارترین نشانه حضور القاعده در افغانستان است. از سوی دیگر این فراخوان، حامل این پیام است که القاعده تحت رهبری سیف العدل، افغانستان را به عنوان یک «پناهگاه امن برای القاعده و برنامه های آینده آن» معرفی می کند؛ جغرافیایی که افزون بر مکان امن، منابع مالی لازم را نیز در اختیار این گروه قرار داده است.
نشریه فارین پالیسی در فروردین ماه سال جاری گزارش داد که این شبکه از درآمد ۱۱ معدن در افغانستان سود می برد. به گزارش این نشریه القاعده از درآمد این معادن ۲۵ درصد سهم دارد و از ۲۰۲۲ تاکنون ۱۹۴.۴ میلیون دلار به دست آورده است.
سراج هم می افزاید که القاعده از افغانستان به عنوان مرکز فرماندهی خود درحال استفاده است و نمی خواهد این فرصت را از دست بدهد. این موارد نشان می دهد که اکنون القاعده بدون کوچک‌ترین مزاحمتی و با هدایت مستقیم رهبران ارشد خود حالا به بهشتی مطمئن و امن دست یافته قوام خود را در قوام طالبان می داند.
از سوی دیگر، ناظران می گویند که القاعده توانسته نفوذ قابل توجهی بر جناح‌های طالبان نیز داشته باشد؛ چنانچه که انتصاب ملا تاجمیر جواد به عنوان معاون رئیس اطلاعات طالبان، نشانه درستی این موارد است. جواد، فرمانده سابق شبکه حقانی، اکنون بر حساس ترین مناطق امنیتی افغانستان نظارت دارد. گزارش شده است که قبل از انتصابش، او یک کمپ آموزشی برای بمب گذاران انتحاری را اداره می کرد که نشانه ای بد از محیطی است که القاعده اکنون در افغانستان از آن برخوردار است.
همچنین گفته می شود که قاری بریال، والی طالبان در ولایت کاپیسا و محمدآغا حکیم، والی طالبان در پنجشیر و معاون سابق وزارت کشور(داخله) نهادی که سراج الدین حقانی، بر آن مدیریت می کند از افراد کلیدی القاعده هستند؛ افرادی که برای القاعده برگه‌های بهاداری برای نفوذ بیشتر شمرده می‌شوند.
جغرافیای فراهم شده در سایه حکومت طالبان برای این شبکه چنان مطلوب است که رهبران ارشد آن چون پسر بن لادن از مناطقی با اهمیت استراتژیک چون پنجشیر مدیریت امور را به دست گرفته است.
از نظر سران این شبکه که در لایه های مختلف طالبان نفوذ یافته و خود را ریش سفید منازعات درون گروهی می داند، تشدید اختلافات اگر نه از درون اما از بیرون برای بقای حکومت سرپرست، خطرآفرین خواهد بود و تزلزل پایه های آن تهدیدی وجودی برای القاعده‌ای است که در بهترین فرصت برای بازیابی خود قرار دارد.
ترامپ: مهمات نظامی آمریکا را از طالبان پس می‌گیرم
به گزارش ایراف، دونالد ترامپ تلویحاً اعضای ارشد دولت جو بایدن و خود او را «افراد نادان و بی‌کفایت» عنوان کرده و افزوده است که آنان باعث شدند تا این مهمات به دست طالبان بیافتد.
او در این سخنرانی گفته است: «آیا می‌دانید که ما هر سال میلیاردها دلار به افغانستان پرداخت می‌کنیم؟ آیا کسی این را می‌داند؟ و من می‌گویم اگر قرار است میلیاردها دلار در سال پرداخت کنیم به آنان (طالبان) بگویید که ما پول را به آنان نخواهیم داد، مگر اینکه مهمات نظامی ما را پس بدهند که این افراد نادان و بی‌کفایت اجازه دادند به دست آنان بیافتد. پس به آنان کمی پول خواهیم داد؛ اما ما تجهیزات نظامی خود را پس می‌خواهیم.»
در عین حال، دونالد ترامپ در این سخنرانی طالبان را «دشمن» خوانده و گفته است میلیاردها دلار از پول بازسازی ارتش آمریکا به طالبان داده شده است.
او می‌گوید: «ما دوباره ارتش خود را تقویت و مدرن خواهیم کرد. ما این کار را قبلاً انجام دادیم. ما کل ارتش خود را بازسازی کردیم؛ {اما} آنان (دولت تحت رهبری بایدن) میلیاردها و میلیاردها دلار از آن را به طالبان دادند. آنان مهمات نظامی ما را به طالبان دادند. بخش بزرگی از آن را به دشمن دادند.»
این در حالی است که ایالات متحده روز (دوشنبه، ۱ بهمن) شاهد انتقال قدرت در این کشور است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا مراسم تحلیف ادا و تا چهار سال آینده، ایالات متحده را رهبری خواهد کرد.
ترامپ چهل‌وهفتمین رئیس جمهور آمریکا است که وارد کاخ سفید می‌شود. او پیش از این نیز یک دوره چهارساله ریاست جمهوری ایالات متحده را به عهده داشت. جنگ اوکراین و مقابله با توسعه رو به رشد اقتصاد چین به عنوان غول اقتصادی جهان، از جمله چالش‌های بزرگ سیاست خارجی او در این دوره ریاست جمهوری هستند؛ اما او هنوز سیاست روشنی را در قبال افغانستان ارائه نداده است.
هشدار رئیس شورای پناهندگان نروژ درباره عواقب تعلیق کمک آمریکا به افغانستان
رئیس شورای پناهندگان نروژ تاکید کرد فرمان اجرایی اخیر دونالد ترامپ مبنی بر معلق شدن کمک‌های خارجی ایالات متحده به مدت ۹۰ روز عواقب فوری فاجعه‌باری را برای اوضاع در افغانستانی که همین الان نیز به خاطر کم شدن کمک‌ها به مشکل برخورده، خواهد داشت.
به گزارش ایسنا، «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور جدید آمریکا پس از آنکه روز دوشنبه با برگزاری مراسم تحلیف دوره خود را آغاز کرد در ضمن فرمانهای اجرایی متعددش دستور به تعلیق موقت کمک‌های خارجی ایالات متحده به منظور تجدد نظر در این کمک‌ها و بررسی مطابقت آنها با سیاست خارجی واشنگتن را داد.
هنوز اطلاعات دقیق‌تر از تبعات این دستور ترامپ اینکه آیا شامل بودجه‌های کمک بشردوستانه اختصاص یافته از مجاری سازمان‌های غیردولتی و آژانس‌های سازمان ملل برای افغانستان نیز شده است یا خیر، روشن نشده است.
«یان اگلاند»، دبیرکل سازمان امدادرسان غیردولتی «شورای پناهندگان نروژ» به خبرگزاری رویترز هشدار داد این تصمیم دونالد ترامپ باعث حیرت آژانس‌های امدادرسان شده و آنها دارند خودشان را برای کاهش کمک‌های از سوی بزرگترین اهدا کننده به افغانستان آماده می‌کنند.
اگلاند در مصاحبه‌ای که از طریق ویدیو کنفرانس از محل شهر کابل پایتخت افغانستان انجام داد، گفت: «تعلیق ۹۰ روزه همه کمک‌ها، اهدا نشدن هیچ پول جدیدی و نقل و انتقال ندادن هیچ بودجه جدیدی عواقب فاجعه‌بار فوری را برای عملیات‌های امدادرسانی در افغانستان برای زنان، دختران و غیرنظامیان آسیب‌پذیر و بسیار فقیر در کشوری که هم‌اکنون گرفتار گرسنگی شده، خواهد داشت.»
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، هم اکنون برآورد می‌شود که بیش از ۲۳ میلیون نفر از مردم در افغانستان جنگ زده که معادل بیش از نیمی از جمعیت این کشور است نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند اما با بروز بحران‌های جهانی مختلف حجم کمک‌ها به افغانستان رو به کاهش بوده در حالی که دیپلمات‌های چند کشور نسبت به محدودیت‌های اخیر اعمال شده از سوی طالبان علیه زنان در اکثر بخش‌های زندگی عمومی از جمله در بخش‌های آموزش و بهداشت و درمان اظهار نگرانی کرده‌اند.
بعد از آنکه طالبان در پی خروج فاجعه‌بار ارتش ایالات متحده از افغانستان بار دیگر قدرت را در سال ۲۰۲۱ در این کشور به دست گرفت کمک‌های خارجی که بخش عمده‌ای از دارایی‌های دولت افغانستان را تشکیل می‌دادند قطع شدند.
رویترز سال گذشته میلادی گزارش کرد که سازمان‌ها و گروه‌های غیردولتی هم‌اکنون نقشی حیاتی در زمینه پر کردن این خلاء انسانی ایفا می‌کنند.
اگلاند هشدار داد سازمان او هم‌اکنون نمی‌تواند تعلیق سه ماهه کمک‌ها به خود را تحمل کند.
ترامپ کمی قبل از آنکه مراسم تحلیف خود را برگزار کند در یک سخنرانی گفته بود واشنگتن قصد دارد کمک‌ها به افغانستان را مشروط به بازگشتن میلیاردها دلار تجهیزات نظامی که ارتش آمریکا پشت سر خود در افغانستان جا گذاشت، کند.
اگلاند خاطرنشان کرد در جریان چهار سفرش به کابل از بعد از به قدرت رسیدن مجدد طالبان در افغانستان مساله تحصیلات زنان را با رهبران این جنبش مطرح کرده است. او گفت: «شما نمی‌توانید نیمی از جمعیت کشور خود را از تحصیل محروم کنید.»
طالبان از سال ۲۰۲۲ کار کردن زنان افغان در سازمان‌های غیردولتی را ممنوع کرده و این موضع را اواخر سال گذشته میلادی با صدور یک اعلامیه دیگر مورد تاکید قرار داد.
کارشناسان افغان: ترامپ به جای بازگرداندن سلاح‌ها به افغان‌ها غرامت بپردازد
در پی اظهارات جنجالی دونالد ترامپ درباره بازپس‌گیری تجهیزات نظامی باقی‌مانده در افغانستان، کارشناسان سیاسی افغان از آمریکا می‌خواهند به جای درخواست سلاح‌ها، به مردم افغانستان غرامت جنگی پرداخت کند.
به گزارش ایراف به نقل از شمشادنیوز، اظهارات دونالد ترامپ مبنی بر اینکه افغانستان باید تجهیزات نظامی به جا مانده از نیروهای آمریکایی را بازگرداند، واکنش‌های تندی را برانگیخته است. کارشناسان امور سیاسی می‌گویند که آمریکا نه‌تنها در طول حضور نظامی خود در افغانستان، بسیاری از افغان‌های بی‌گناه را به قتل رسانده، بلکه تمامی تجهیزات نظامی ارتش سابق افغانستان را نیز تحت برنامه‌های خلع سلاح و غیرنظامی‌سازی (DDR و DIAG) از بین برده است.
کارشناسان سیاسی تأکید می‌کنند که آمریکا و متحدانش طی ۲۰ سال حضور نظامی در افغانستان خسارت‌های اقتصادی و سیاسی زیادی به این کشور وارد کرده‌اند و بر اساس قوانین بین‌المللی، اکنون مسئولیت دارند که به افغانستان کمک اقتصادی کنند و حکومت کابل را به رسمیت بشناسند.
حکمت‌الله حکمت، کارشناس سیاسی می‌گوید: «حضور نظامی آمریکایی‌ها و جنایات‌شان در طول ۲۰ سال اشغال، به‌وضوح مسئولیت آنها را در قبال افغان‌ها از منظر قوانین بین‌المللی مشخص می‌کند. آنها باید به‌عنوان غرامت جنگی، به افغان‌ها کمک‌های اقتصادی ارائه دهند و برای تقویت و به رسمیت شناختن نظام حاکم افغانستان تلاش کنند. تجهیزات و فناوری‌هایی که از جمهوری اسلامی به امارت اسلامی به جا مانده‌اند، جزئی از دارایی‌ها و ملکیت افغان‌ها هستند، مانند کوه‌های پامیر، اسپین‌غر و هندوکش.»
کامران امان، دیگر کارشناس سیاسی می‌گوید: «آمریکا در اینجا شکست خورده است و این تجهیزات به مردم افغانستان تعلق دارد و به‌عنوان غنیمت جنگی محسوب می‌شود؛ زیرا آنها بر افغانستان تجاوز کرده بودند و ۲۰ سال مردم را قتل عام کردند. آنها تمام تجهیزات نظامی ارتش سابق و دوران امارت اسلامی را جمع‌آوری و با نام برنامه DDR، تمامی سلاح‌ها را از بین بردند.»
برخی دیگر معتقد اند که کشورهای عضو ناتو اذعان کرده‌اند که نیروهای شان در افغانستان بی‌گناهان را به قتل رسانده‌اند و اکنون زمان آن فرارسیده که دولت افغانستان مسئله خسارات وارده به افغان‌ها را در تعامل با آمریکا مطرح کند.
فیض‌محمد ځلاند، استاد دانشگاه، در این رابطه می‌گوید: «بسیاری از کشورهای عضو ناتو اذعان کرده‌اند که نیروهای‌شان در افغانستان جنایات گسترده‌ای مرتکب شده‌اند و باید به خانواده‌های افغان غرامت پرداخت کنند. کوتاهی در این زمینه آشکار است و مردم افغانستان، جامعه مدنی، احزاب سیاسی و مسئولان حکومت سرپرست وظیفه دارند این مسائل را مطرح کنند تا بتوانیم در تعامل دوجانبه با این کشورها، غرامت خسارات جنگی افغان‌ها را مطالبه کنیم. اگر آنها خواستار بازگرداندن تجهیزات نظامی هستند، ما باید درخواست غرامت کنیم.»
توریالی ځاځی، دیگر کارشناس سیاسی، اظهار می‌کند: «جنایات غیرقابل بخششی که آمریکا طی این سال ها، در افغانستان مرتکب شد و این کشور را از لحاظ سیاسی و اقتصادی به پرتگاه نابودی کشاند، به‌جای پرداخت غرامت بابت این جنایات، حالا به دنبال درخواست بازگرداندن تجهیزات نظامی‌اش است. درحالی که همه می‌دانند آنها تجهیزات خود را نابود کرده‌اند. این درخواست‌ها صرفاً فشارهای سیاسی است که ترامپ در زمان حکومتش برای دستیابی به اهداف سیاسی بر افغانستان وارد می‌کند.»
بر اساس اطلاعات موجود، زمانی که نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج شدند، بخشی از تجهیزات نظامی خود را به کشور همسایه پاکستان منتقل کردند و آنچه در افغانستان باقی مانده در اختیار طالبان قرار دارد.
طالبان تجهیزات آمریکایی را پس نمی‌دهد
طالبان افغانستان نه‌تنها قصد پس‌دادن تجیزات نظامی آمریکایی را ندارد، بلکه به دنبال دریافت تسلیحات پیشرفته‌تر برای مبارزه با داعش خراسان است.
به گزارش ایسنا، طالبان افغانستان قصد ندارد تجهیزات نظامی آمریکایی را که نظامیان ایالات متحده پس از خروج از افغانستان در ۲۰۲۱ به جای گذاشتند، به واشنگتن تحویل دهد.
یک منبع آگاه که خواست نامش فاش نشود به رسانه آمریکایی «بلومبرگ» گفت طالبان می‌گوید نه‌تنها این تجهیزات را به آمریکا تحویل نمی‌دهد، بلکه واشنگتن باید تجهیزات نظامی پیشرفته‌تری برای مبارزه با شاخه خراسان گروه داعش به طالبان بدهد.
این گزارش پس از آن منتشر شد که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در روز یکشنبه گفت اگر طالبان سلاح‌های آمریکایی به جای مانده در افغانستان را به واشنگتن تحویل ندهد، ایالات متحده تمامی بودجه‌های مالی حمایتی افغانستان را قطع خواهد کرد.
ترامپ گفت: «اگر قرار است هر سال میلیاردها دلار هزینه کنیم، به آنها بگویید که تا وقتی تجهیزات نظامی ما را پس ندهند، پولی دریافت نخواهند کرد.»
پس از آنکه ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ به حضور نظامی ۲۰ ساله خود در افغانستان پایان داد، نیروهای طالبان حجم زیادی از تجهیزات نظامی آمریکایی را که در این کشور باقی مانده بود تصرف کردند. بر اساس تخمین‌ها، ارزش این تجهیزات و مهمات به بیش از هفت میلیارد دلار می‌رسد.
به گزارش بلومبرگ، طالبان افغانستان قصد محقق کردن خواسته ترامپ را ندارد، اما در عین حال سعی دارد روابط کابل با واشنگتن را بهبود بخشیده و ۹ میلیارد دلار ذخایر خارجی دولت افغانستان که در خارج از مرزهای این کشور مسدود شده را آزاد کند.
طالبان برای تحقق خواسته‌های خود در راستای به رسمیت شناخته‌شدن در سطح بین‌المللی، به عادی‌سازی روابط با ایالات متحده نیاز دارد و از نظر اقتصادی هم به این بودجه‌ها نیاز دارد.
دولت طالبان در روز سه‌شنبه اعلام کرد که چند شهروند آمریکایی را در یک توافق تبادل زندانیان با یک زندانی افغانستانی که در آمریکا زندانی بوده تبادل کرده است.
به گزارش بلومبرگ، چند کشور از جمله چین، پاکستان و روسیه دیپلمات‌های طالبان را پذیرفته‌اند، اما دولت این کشور را به رسمیت نشناخته‌اند. دولت طالبان به دلیل نقض متعدد حقوق بشر از سوی جامعه جهانی محکوم شده است.
روسیه: تاجران روس را به سرمایه‌گذاری در افغانستان ترغیب می‌کنیم
دیمتری ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل در دیدار با عبدالمنان عمری، سرپرست وزارت کار و امور اجتماعی طالبان گفته است که روابط تجاری میان افغانستان و کشورش در حال بهبود است و این کشور تاجران روس را به سرمایه‌گذاری در افغانستان تشویق می‌کند.
به گزارش ایراف، آقای ژیرنوف، روز چهارشنبه، ۳ بهمن، با عبدالمنان عمری دیدار کرده و گفته است که روسیه سهولت‌های لازم برای تاجران افغان را فراهم می‌کند.
در اعلامیه وزارت کار و امور اجتماعی طالبان آمده است که سفیر روسیه بر افزایش تعاملات تجاری میان افغانستان و روسیه تاکید کرده است.
آقای ژیرنوف گفته است که تاجران روس را برای سرمایه‌گذاری در افغانستان تشویق می‌کند و تسهیلات لازم را برای تاجران افغان فراهم خواهد کرد.
عبدالمنان عمری از پیشنهاد سفیر روسیه استقبال کرده و خواستار بازاریابی برای محصولات کشاورزی افغانستان در روسیه شده است.
او همچنین خواهان اعزام کارگران افغان به جمهوری‌های فدراتیف روسیه شده و گفته است که دوطرف باید گروه‌های کاری فنی را مشخص کنند تا به تفاهم مشترکی در این مورد دست یابند.
روسیه از معدود کشورهایی است که در سه سال گذشته روی روابط در ابعاد مختلف با طالبان کار کرده و از مقامات حکومت سرپرست افغانستان در نشست‌های گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی میزبانی کرده است.
بندر چابهار با صرفه‌ترین و نزدیکترین مسیر برای ترانزیت کالاهای افغانستان است
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: بندر چابهار با صرفه ترین و نزدیکترین مسیر برای ترانزیت کالاهای افغانستان محسوب می‌شود از اینرو ضروری است سرمایه‌گذاری بخش خصوصی این کشور در بندر و منطقه آزاد چابهار افزایش یابد.
قاسم عسکری نسب روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در دیدار با هیات اقتصادی و تجاری افغانستان و انجام گفت‌وگوها گام‌های مهم در جهت تقویت همکاری‌های تجاری و ترانزیتی میان ۲ کشور و تسهیل مبادلات تجاری از طریق بندر چابهار برداشته شده که منجر به توسعه روابط بیشتر می‌شود.
وی بیان کرد: با توجه به تخفیف‌های در نظر گرفته شده، چابهار ارزانترین و با صرفه ترین بندر در بین بنادر حوزه خلیج فارس و دریای عمان برای ترانزیت و صادرات کالا محسوب می شود.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان وبلوچستان افزود: در جلسه با هیات دولتی و بخش خصوصی افغانستان در بندر شهید بهشتی چابهار بر ضرورت ایجاد کارگروه‌های مشترک تخصصی به منظور رفع موانع و تسهیل روندهای اجرایی تأکید شد.
وی گفت: بندر راهبردی چابهار متصل به آبهای آزاد اقیانوس هند موقعیت مناسبی برای تجارت، حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ(حمل و نقل دریایی) کالا دارد و بهترین و کم هزینه ترین مسیر تجارت و ترانزیت به کشورهای آسیای میانه بویژه کشور همسایه افغانستان است.
عسکری نسب گفت: بندرچابهار به عنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شمالی دریای عمان قرار گرفته و به علت موقعیت استراتژیک و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی جایگاه ویژه‌ای در مبادلات ایران با سایر کشورهای منطقه دارد.
وی تصریح کرد: بندرچابهار با ظرفیت تخلیه و بارگیری سالانه بیش از هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تن فرصت بی نظیری برای استفاده سرمایه گذاران و تجار کشور دوست و همسایه افغانستان است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان از جمله مشوق های در نظر گرفته شده را تخفیف ۸۰ درصدی برای حقوق و عوارض وارده بر کشتی ها، ۸۰ درصد هزینه توقف وارد بر کشتی‌ها، ۶۰ درصد هزینه های راهنمایی، یدک کشی و لایروبی وارد بر کشتی ها، تخفیف ۸۵ درصدی در انبارداری کانتینرهای صادراتی و ترانزیت خارجی و تخفیف ۷۵ درصدی برای انبارداری کانتینر خالی در بندر چابهار عنوان کرد.
وی از جمله مشوق های غیر تعرفه‌ای را تخصیص تسهیلات از محل وجوه اداره شده به بخش های غیر دولتی جهت خرید و تأمین شناورهای حمل مسافر و خودرو، ساخت مخازن نفتی، انبار، سیلو و سایر محوطه های نگهداری کالا در بندر شهید بهشتی چابهار ذکر کرد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان گفت: اعمال نشدن رشد اجاره بهای ثابت قرارداد اراضی به مدت پنج سال در مدل های مالی، احتساب نرخ بازگشت داخلی ۳۰ درصد برای قراردادهای سرمایه گذاری در بندر شهید بهشتی چابهار در مدل‌های مالی، اعطای معافیت پرداخت سهم درآمدی سازمان در تمامی قراردادهای سرمایه گذاری شامل اجاره بهای متغیر، سهم باربری، انبارداری و خن کاری و THC در خصوص کالاهای مازاد بر تعهد تناژ به مدت پنج سال از زمان بهره برداری از دیگر مشوق ها در بنادر چابهار است.
وی ادامه داد: هم اینک علاوه بر تخفیف‌های سازمان بنادر معافیت‌های مناطق آزاد نظیر معافیت های مالیاتی و گمرکی را شاهد هستیم که امسال می تواند فصل جدیدی از رونق و توسعه و استقبال سرمایه گذاران را بدنبال داشته باشد.
به گزارش ایراف به نقل از تلگراف، مک کلاسکی، تحلیلگر ۳۹ ساله سابق سیا که اکنون به یک نویسنده رمان‌های پرفروش تبدیل شده در مورد عملکرد ایالات متحده در خاورمیانه و افغانستان می‌گوید: ما در شکستن اوضاع در منطقه بسیار خوب هستیم؛ اما در ساختن آن عالی نیستیم.
او افزوده است که فکر نمی کند که نتایج سیاسی جنگ در افغانستان و عراق، آمریکا را ایمن‌تر کرده باشد.
مک کلاسکی قبل از نویسندگی توسط سرویس های اطلاعاتی انگلیس استخدام شده بود. او همچنین هشت سال به عنوان تحلیلگر سیا کار می کرد و مسائل سوریه را پوشش می داد و در دمشق زندگی می کرد.
او در سال ۲۰۱۴ در واکنش به بدتر شدن اوضاع در سوریه و ناتوانی یا عدم تمایل آشکار غرب برای متوقف کردن آن شرایط از سیا خارج شد.
کاهش کمک‌ها به افغانستان، تهدیدی بزرگ برای زنان
به گزارش ایراف، یان اگلند، دبیرکل شورای پناهندگان نروژ، به آسوشیتدپرس گفت که کاهش بودجه کمک به افغانستان بزرگترین تهدید برای کمک به زنان این کشور است. زنان و دختران افغانستان بیشترین تاثیر منفی از کاهش حمایت مالی برای گروه‌های غیردولتی و کمک‌های بشردوستانه را تجربه می‌کنند.
طبق گزارش NRC، این سازمان در سال 2022 به 772,484 نفر افغان کمک کرد، اما این تعداد در سال 2023 به 491,435 نفر کاهش یافت و در سال گذشته تنها به 216,501 نفر کمک کردند که نیمی از آنها زنان بودند.
اگلند که از سال ۲۰۲۱ چندین بار به افغانستان سفر کرده است، افزود: “ما شاهد کاهش برنامه‌ها و کارکنان در سازمان‌های همکار خود طی دو سال گذشته بوده‌ایم. بزرگترین تهدید برای برنامه‌های کمک به زنان افغان، کاهش بودجه‌ها است. بزرگترین تهدید برای آینده زنان افغان نیز فقدان آموزش است.”
پس از تصرف طالبان در اوت ۲۰۲۱، میلیون‌ها نفر به فقر و گرسنگی دچار شدند، زیرا کمک‌های خارجی تقریباً بلافاصله قطع شد. تحریم‌ها علیه حکومت جدید افغانستان، توقف انتقالات بانکی و بلوکه شدن میلیاردها دلار از ذخایر ارزی افغانستان دسترسی به موسسات جهانی و پول‌های خارجی را قطع کرده است.
سازمان‌های کمک‌رسانی مانند شورای پناهندگان نروژ با برنامه‌های آموزشی و بهداشتی، از جمله تغذیه و واکسیناسیون، به خدمات عمومی کمک می‌کنند، اما زنان و دختران به دلیل محدودیت‌های اعمال شده توسط مقامات و کمبود مداوم پزشکان زن با موانع بیشتری در دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و آموزش مواجه هستند.
اگلند تاکید کرد که زنان و دختران افغان وعده‌های رهبران جهانی مبنی بر اینکه “اولویت شماره یک آنها” آموزش و حقوق بشر است را فراموش نکرده‌اند. وی افزود: “اکنون حتی نمی‌توانیم برنامه‌های معیشتی برای بیوه‌ها و مادران تنها را تامین مالی کنیم.”
جامعه بین‌المللی در بسیاری از کشورها که با سیاست‌های محلی مخالف بودند، کمک‌های بشردوستانه ارائه کرده است، اما مخالفت با سیاست‌های طالبان، همراه با “گرسنگی عمومی” و قطع بودجه کمکی بسیاری از کشورها، کمبود در افغانستان را تشدید کرده است.
اگلند گفت که بیشتر مذاکراتش با مقامات طالبان درباره نیاز به از سرگیری کلاس‌ها برای زنان و دختران بوده است. وی افزود: آنها هنوز استدلال می‌کنند که این اتفاق رخ خواهد داد، اما شرایط مناسب نیست. آنها می‌گویند باید بر سر شرایط توافق کنیم.
اهمیت راه اندازی راه آهن چین- قرقیزستان-ازبکستان | تسهیل اتصال آسیای مرکزی به بنادر ایران
بازار: تنش‌های فزاینده ژئوپلیتیکی در جهان از یک سو امنیت مسیرهای دریایی سنتی را تهدید و از سوی دیگر توسعه کریدورهای حمل و نقل زمینی را تحریک می‌کند. چنین تغییراتی به اجرای موثر پتانسیل ترانزیتی آسیای مرکزی، واقع در قلب قاره اوراسیا کمک می‌کند. کشورهای منطقه با درک نقش مهم خود در برقراری ارتباط مناسب بین مراکز اقتصادی جهانی، به طور فعال روابط و مسیرهای تجاری خود را متنوع می‌کنند. این فرآیند هم به تقویت اتصال حمل و نقل منطقه و هم ادغام آن در سیستم حمل و نقل بین المللی ترانزیت کمک می‌کند. مثال بارز این امر پروژه ساخت راه آهن چین- قرقیزستان-ازبکستان (CKU) است.
راه‌آهن CKU که از دهه ۱۹۹۰ به شکلی مورد بحث قرار گرفته است، پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ تقویت شد. انتظار می‌رود راه‌آهن CKU مسیر چین به اروپا را ۹۰۰ کیلومتر کاهش دهد. با افزایش علاقه به پروژه، تا سال ۲۰۲۳ طرفین در مورد امکان‌سنجی و مسیرها مذاکره کردند. در ماه مه ۲۰۲۴، صدیر جباروف، رییس جمهور قرقیزستان، اعلام کرد که ساخت و ساز در ماه اکتبر آغاز خواهد شد. در ماه بعد، توافقنامه همکاری در این پروژه بین طرفین امضا شد که در میان سایر موارد، طرح تامین مالی آن را نیز مشخص کرد. بر اساس این توافق، سه کشور یک شرکت مشترک در قرقیزستان برای نظارت بر این پروژه تشکیل خواهند داد که چین ۵۱ درصد سهام و قرقیزستان و ازبکستان هر کدام ۲۴.۵ درصد سهام را در اختیار دارند.
راه‌اندازی راه‌آهن چین، قرقیزستان و ازبکستان، موقعیت ازبکستان و قرقیزستان را در حمل‌ونقل بین قاره‌ای بار تقویت می‌کند و انحصار کنونی قزاقستان را که تنها کشور آسیای میانه دارای پست‌های بازرسی مرزی راه آهن در مرز با چین است، دور خواهد زد. همچنین، جایگزینی برای کریدور میانی خواهد بود.
توافقنامه بین دولتی در مورد اجرای این پروژه در تاریخ ۶ ژوئن ۲۰۲۴ در پکن توسط طرفین امضا شد. این راه آهن در مسیر کاشغر - اندیجان انجام می‌شود و طول کل مسیر ۴۸۶ کیلومتر خواهد بود. در آینده، این خط ریلی احتمالاً به عنوان یک کریدور حمل‌ونقل مستقل عمل کند که محموله‌های صادراتی-وارداتی کشورهای ذی‌نفع پروژه را منتقل و یا به یک جزء مهم از مسیرهای تجاری بین قاره‌ای تبدیل شود. این موارد عبارتند از:
۱-مسیر بین المللی چندوجهی آسیا-اقیانوسیه-چین-قرقیزستان-ازبکستان-ترکمنستان-آذربایجان-گرجستان-اروپا
۲- مسیرهای چندوجهی در امتداد خط چین - خلیج فارس و چین - اروپا در ترانزیت از ایران.
چشم‌انداز ایران در کریدور جنگ
چندین طرح اتصالی در این راستا امکان‌پذیر است:
۱- اتصال CKU به کریدور ریلی ازبکستان - ترکمنستان - ایران و سپس از طریق بنادر ایران در سواحل خلیج فارس و خلیج عمان به کشورهای خاورمیانه (بر اساس توافقنامه عشق آباد ۲۰۱۱).
۲- اتصال CKU با راه آهن ترانس افغانستان با دسترسی به بنادر پاکستان در اقیانوس هند.
۳- گسترش CKU به افغانستان و ساخت کریدور چین - قرقیزستان - ازبکستان - افغانستان - ایران از طریق بنادر ایران به کشورهای خلیج فارس.
۴- اتصال CKU به کریدور راه آهن ازبکستان-ترکمنستان-ایران-ترکیه با ارسال کالا به کشورهای اروپایی.
راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان را می‌توان تا حدی در کریدورهای حمل و نقل موجود زیر ادغام کرد:
۱-مسیر چندوجهی آسیای مرکزی-قفقاز جنوبی-آناتولی (CASCA+) و
۲- کریدور حمل و نقل جنوبی در مسیر قرقیزستان - ازبکستان - ترکمنستان - دریای خزر - روسیه.
راه‌اندازی راه‌آهن چین، قرقیزستان و ازبکستان، موقعیت ازبکستان و قرقیزستان را در حمل‌ونقل بین قاره‌ای بار تقویت می‌کند و انحصار کنونی قزاقستان را که تنها کشور آسیای میانه دارای پست‌های بازرسی مرزی راه آهن در مرز با چین است، دور خواهد زد. همچنین، جایگزینی برای کریدور میانی خواهد بود.
حمل بار از کاشغر چین به مرزهای ازبکستان از طریق شبکه جاده‌ای قرقیزستان به جای ۱۰ روز از طریق قزاقستان، به ۲ روز کاهش می‌یابد. ساخت راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان امکان دسترسی به دستاوردهای بیشتر را فراهم می‌کند. بر اساس محاسبات، مسیر تجاری از شرق آسیا به خاورمیانه و جنوب اروپا ۹۰۰ کیلومتر و زمان تحویل کالا بین ۷ تا ۸ روز کاهش می‌یابد.
زمانی که کریدور راه‌آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان راه‌اندازی شود، انتظار می‌رود بخشی از جریان محموله چینی که در امتداد مسیر شمالی و کریدور میانی (قزاقستان) به اروپا ارسال می‌شود، به کریدور جنوبی که از قرقیزستان، ازبکستان و افغانستان می‌گذرد، تغییر مسیر دهد. این امر منجر به گسترش فرصت‌های ترانزیتی برای کشورهای آسیای مرکزی و افزایش رقابت بین آنها خواهد شد. با این حال، تشدید رقابت بین کشورهای منطقه می‌تواند پایه‌های اتحاد نوظهور آسیای مرکزی را تضعیف کند. به عنوان یک اقدام احتیاطی کارشناسان پیشنهاد داده‌اند که ساختار ویژه‌ای در قالب یک شخصیت حقوقی برای هماهنگی اقدامات طرفین در موضوع توسعه مشترک مسیر ترانس خزر (TITR) با تاکید بر تجمیع تلاش‌ها در این جهت ایجاد شود.
شایان ذکر است که پس از امضای قرارداد در پکن برای ساخت راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان، برخی رسانه‌های خارجی بلافاصله شروع به تقابل این پروژه با راه آهن ترانس سیبری روسیه و کریدور میانی از طریق قزاقستان کردند. به باور کارشناسان، چنین نشریاتی یک نگرش مغرضانه نسبت به راه آهن جدید ایجاد می‌کند و به آن رنگ ژئوپولیتیکی می‌بخشد.
در این بین بیشکک امیدوار است از طریق جاده‌های ایران به مرزهای ترکیه برسد. برای این منظور کریدور چندوجهی قرقیزستان -ازبکستان- ترکمنستان- ایران-ترکیه در حال شکل گیری است.
از طریق اجرای خط آهن جدید، چین می‌تواند مسیرهای ترانزیتی خود را متنوع کند، وابستگی خود را به روسیه و قزاقستان کاهش دهد و تجارت ریلی پایدار با کشورهای اتحادیه اروپا و خاورمیانه را در دراز مدت حفظ کند. گفتنی است راه آهن CKU یکی از کوتاه‌ترین مسیرها خواهد بود و هفت یا هشت روز در زمان حمل و نقل صرفه جویی می‌کند. علاوه بر این، راه آهن جدید با رشد صنعت تولید به رشد و توسعه اقتصادی مناطق مرکزی و غربی چین، به ویژه سین کیانگ کمک خواهد کرد.
به هر حال، برای ازبکستان، اجرای این پروژه صرفاً منافع اقتصادی دارد. در درجه نخست، فرصتی برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل هنگام صادرات و واردات کالا و همچنین کسب درآمد در توسعه صادرات خدمات ترانزیتی است.
راه‌اندازی راه‌آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان به توسعه کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی جدید کمک می‌کند تا دسترسی قرقیزستان به دریا فراهم شود. در حال حاضر مسیر ایران - ترکمنستان - ازبکستان - قرقیزستان در حال انجام است. خط ریلی از بندرعباس تا شهر اوش امتداد دارد. در طول ۹ ماه سال ۲۰۲۳، بیش از ۳۳ هزار تن محموله در این مسیر جابه جا شد. طرفین در حال بررسی راه اندازی آزمایشی قطار کانتینری بین ایران و قرقیزستان هستند. در این بین بیشکک امیدوار است از طریق جاده‌های ایران به مرزهای ترکیه برسد. برای این منظور کریدور چندوجهی قرقیزستان -ازبکستان- ترکمنستان- ایران-ترکیه در حال شکل گیری است.
نتیجه‌گیری
در مجموع، اجرای راه آهن CKU تأثیر قابل توجهی بر شبکه‌های حمل و نقل و تجارت اوراسیا خواهد داشت. شروع پروژه تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل داخلی، منطقه‌ای و جهانی بود. اما جنگ در اوکراین همچنین تأثیر قابل توجهی بر راه آهن CKU داشت و چین را وادار به تنوع بخشیده و آسیای مرکزی را به دنبال منابع درآمد جدید کرد. همه شرکت کنندگان و کل منطقه می‌توانند از این پروژه بهره‌مند شوند. با این حال، خطرات قابل توجهی مربوط به محیط زیست، تله بدهی، افزایش رقابت از سوی چین و وابستگی به چین وجود دارد. با پرداختن به این خطرات، کشورهای آسیای مرکزی ممکن است منافع خود را به حداکثر برسانند.
افغانستان و آسیای مرکزی؛ از بمب ساعتی مدارس جهادی تا سازوکار اقتصادی مقابله با تهدیدها
به گزارش ایراف، رسانه تایمز آسیای مرکزی (The Times of central asia) در مقاله ای تازه به تهدیدات ناشی از افغانستان از جمله بنیادگرایی پرداخته است. در ابتدای این مقاله آمده است که در نتیجه رقابت قرن نوزدهم بین امپراتوری بریتانیا و روسیه برای نفوذ در آسیای مرکزی، معروف به «بازی بزرگ» نه تنها مرزهای جنوبی مدرن منطقه را ایجاد شد؛ بلکه افغانستان و همسایگان شمالی آن را در شرایط اجتماعی کاملا متفاوت قرار داد.
اما اکنون با بازگشت طالبان به قدرت در خود آسیای مرکزی اشتیاق کمی برای نزدیکی سیاسی با افغانستان تحت حاکمیت طالبان وجود دارد؛ ولی به جای آن تمرکز اصلی بر همکاری تجاری/اقتصادی و بشردوستانه است. موقعیت تاجیکستان در اینجا حائز اهمیت است؛ زیرا مقامات تاجیک همچنان طالبان را به عنوان یک تهدید تلقی می کنند و ایجاد روابط با آنها محتاطانه عمل می‌کنند.
در بخش دیگری از این مقاله آمده است که موانعی در مسیر تسریع روابط کشورهای آسیای مرکزی با افغانستان وجود دارد. اولین و مهم ترین تهدید آن است که افغانستان هنوز با عدم اطمینان و خطرات متعدد به ویژه از نظر امنیتی همراه است.
براساس بسیاری از ارزیابی ها منطقه افغانستان و پاکستان در درازمدت منبع تهدیدات تروریستی و مذهبی برای آسیای مرکزی باقی خواهد ماند.
این مقاله در ادامه خاطرنشان می‌کند که اگرچه طالبان امروزی هیچ جاه طلبی برای صدور افکار انقلابی خود به خارج از کشور ندارند و نگرانی اصلی آنها به رسمیت شناخته شدن بین المللی و تثبیت وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور است؛ اما طالبان همچنان به گروه های تروریستی و افراطی در آسیای مرکزی مانند جماعت انصارالله، جنبش اسلامی ازبکستان و حزب اسلامی ترکستان این اجازه را می دهد تا در افغانستان مستقر شوند. به گفته بسیاری از دولت ها و کارشناسان این گروه های تروریستی در افغانستان حضور دارند.
از سوی دیگر این یادداشت می افزاید که طالبان به دنبال پیاده سازی برنامه گسترش مدارس دینی طبق فرمان رهبر خود است. این گروه همچنین «مدارس جهادی» را به راه انداخته اند؛ به طوری که براساس برنامه های اعلام شده از سوی طالبان در هر مرکز ولایت یک مدرسه بزرگ جهادی و در هر شهرستان سه مدرسه ایجاد خواهد شد.
این مقاله این اقدام را به نقل از رسانه های افغانستان برای ترویج ایدئولوژی و تقویت پایگاه اجتماعی این گروه خوانده که می توان به عنوان یک بمب ساعتی برای کشورهای همسایه کابوسی برای آینده منطقه عنوان کرد.
این نشریه می افزاید که این تعداد مدارس به خودی خود نگران کننده است. این درحالی است که خود طالبان تاکنون نتوانسته اند با این تهدید مقابله کنند و تنها مدعی شده اند که رژیم آنها هیچ تهدیدی برای دیگران نیست.
در این میان، کشورهای آسیای مرکزی بیشتر به دنبال آن هستند تا این چالش‌ها را به فعلیت نرسانند؛ بلکه آنها را گفتگو و ادغام تدریجی را از طریق پیوندهای اقتصادی انتخاب کرده اند.
طالبان چهار سد بزرگ جدید می‌سازند؛ آغاز ۱۴۰ پروژه آبی در سه سال گذشته
به گزارش ایراف، مطیع‌الله عابد؛ سخنگوی این وزارتخانه در مصاحبه با خبرگزاری دولتی باختر گفت: به‌زودی کار ساخت چهار سد بزرگ آب در ولایت‌های تخار، هرات، بغلان و غزنی آغاز خواهد شد و نیز در یک سال اخیر کار عملی ۱۴۰ سد کوچک آبی آغاز شده که از این میان ۱۱۷ پروژه آن تکمیل شده است.
سخنگوی وزارت انرژی و آب طالبان خاطرنشان کرد: “سد آبیاری و تولید برق شاه و عروس شهرستان شکردره ولایت کابل و سد عمری ولایت زابل تکمیل و به بهربرداری سپرده شده است.”
وی افزود که کار فاز دوم سد برق کجکی هلمند، فاز سوم سد کمال خان نیمروز، اعمار تونل‌های آبگردان سد بخش‌آباد فراه، پروژه سد آبیاری و تولید برق پاشدان هرات، پروژه سد پلتونی ولایت پکتیکا، پروژه‌های چکدم و پروژه‌های تحکیمات سواحل دریای آمو به سرعت جریان دارد و به زودی تکمیل و به بهره برداری سپرده خواهند شد.
سخنگوی وزارت انرژی و آب طالبان، تاکید کرد که با تکمیل شدن این پروژه‌ها، افغانستان در عرصه انرژی، کشاورزی، تجارت، صنعت و سایر عرصه‌های مشابه پیشرفت خواهد کرد، همچنین در جریان کار پروژه‌ها و پس از تکمیل آنها زمینه کار برای ده‌ها هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مساعد شده یا خواهد شد.
عابد همچنین درباره فرصت‌های به وجود آمده برای جلب و جذب سرمایه‌گذاری در بخش‌های برق و انرژی گفت: شماری از نهادهای داخلی و خارجی جهت سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولید انرژی در افغانستان علاقمندی نشان داده و نیز تفاهمنامههای همکاری در این راستا امضا شده است.
گفتنی است که مقام‌های بلندپایه طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان همواره از مدیریت آبهای این کشور سخن گفته و اقدامات عملی را نیز در این زمینه انجام داده‌اند. این رویکرد در ادامه سیاستی صورت می‌گیرد که در دوره اشرف غنی با حمایت آمریکا عملیاتی شد و هدف از آن تشدید تنش‌های ژیوپلیتیک میان افغانستان و همسایگان آن از جمله ایران بود.
افغانستان با ذخایر سنگ آهن غنی، سرزمین فرصت‌های جدید است
به گزارش ایراف، علی امرایی، مدیرعامل مجموعه فولاد سنگان در گفتگو با بورس نیوز گفت با اینکه آمار متناقضی وجود دارد اما به طور قطع سنگ آهن افغانستان سه تا چهار برابر ایران است.
وی افزود: با وجود اینکه بارها به افعانستان سفر کردیم تا بتوانیم همکاری مشترکی داشته باشیم و سنگ آهن از افغانستان به ایران انتقال دهیم اما به دلایل سیاسی، شرکت های ایرانی تا به حال موفق به انجام این کار نشده اند.
مدیرعامل مجموعه فولاد سنگان تصریح نمود: چون طرف افغان مایل است که ما در انجا سرمایه گذاری کنیم و کارخانه بسازیم اما به دلایل کمبود زیرساخت جاده ای و انرژی، امکان احداث کارخانه و فراوری آهن برای انجام این کار تا به حال وجود نداشته است.
گفتنی است که در کنار گاز طبیعی، مهم‌ترین ذخیره معدنی شناخته‌شده در افغانستان سنگ‌آهن است.
پیش از این نیز ایران علاقه‌مندی خود را برای استخراج سنگ‌های معدن آهن سنگان در ولایت هرات ابراز کرده بودند اما پیشنهاد حکومت افغانستان برای پروسس سنگ آهن از سوی ایران در داخل خاک افغانستان بوده است.
معادن آهن در حاجیگک در بامیان، حاجی عالم در شهرستان خاکریز، ولایت قندهار، جبل السراج، ارغنداب، بدخشان، هرات و برخی جاهای دیگر قرار دارد؛ ولی معروف‌ترین آنها، حاجیگک در نزدیکی بامیان است و ذخیره آن بیش از ۲ میلیارد تن و میزان خلوص آن ۶۲ درصد ارزیابی شده است.
معدن آهن حاجیگک بزرگترین معدن آهن افغانستان و حتی جهان ارزیابی شده است.