تحولات اوکراین| مشکل بروکسل در تحقق وعده تأمین مهمات کی‌یف
به گزارش خبرگزاری تسنیم، کایا کالاس، رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا اعلام کرد که برای ارسال دو میلیون گلوله توپ به اوکراین تا پایان سال جاری تلاش می‌کند و در عین حال اذعان کرد که بروکسل با مشکلات مالی در اجرای این برنامه مواجه است.
وی روز چهارشنبه در کنفرانس خبری مشترک به همراه دنیس شمیگال، نخست‌وزیر اوکراین که پس از نشست شورای اتحادیه اروپا-اوکراین برگزار شد، گفت: «قطعاً ارتش اوکراین به مهمات بیشتری برای دفاع از خود نیاز دارد. سهم ما در این زمینه دو میلیون گلوله خواهد بود... تاکنون بیش از یک میلیون گلوله وعده داده شده و من به تلاش ادامه خواهم داد تا این دو میلیون گلوله تا پایان سال تأمین شود».
کالاس در عین حال اعتراف کرد: «برای تحقق این برنامه مهم‌ترین مانع، کمبود منابع مالی است. ما در مجموع تاکنون بیش از 50 درصد نیاز امسال را تأمین کرده‌ایم، اما هنوز به کمک مالی بیشتری از سوی اعضای اتحادیه اروپا نیاز است».
به گفته وی، بحث‌ها درباره ارسال دو میلیون گلوله به اوکراین در حال پیشرفت است و کشورهای مختلف اروپایی در تحقق این هدف مشارکت می‌کنند.
پیش‌تر در اوایل آوریل، یان لیپافسکی، وزیر امور خارجه جمهوری چک اعلام کرده بود که ابتکار عمل این کشور برای ارسال مهمات به نیروهای مسلح اوکراین فقط تا ماه سپتامبر امسال تأمین مالی شده است. به گفته او، چک قصد دارد ماهانه 125 هزار گلوله به «رژیم کی‌یف» ارسال کند.
پیش از آن نیز مارک روته، دبیرکل ناتو گزارش داده بود که کشورهای عضو این ائتلاف در سه‌ماهه نخست سال 2025 در مجموع حدود 20 میلیارد یورو برای کمک نظامی به اوکراین اختصاص داده‌اند.
روسیه بارها اعلام کرده که ارسال تسلیحات به اوکراین مانع حل‌وفصل مسالمت‌آمیز درگیری می‌شود، کشورهای عضو ناتو را به‌طور مستقیم در این مناقشه وارد می‌کند و «بازی با آتش» است. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هشدار داده بود که هر محموله‌ای که حاوی تسلیحات برای اوکراین باشد، هدفی مشروع برای مسکو تلقی خواهد شد. کرملین نیز تأکید کرده که تزریق تسلیحات به اوکراین از سوی غرب نه تنها به روند مذاکرات کمکی نمی‌کند، بلکه عواقب منفی در پی خواهد داشت.
******
درخواست اتحادیه اروپا برای برداشت 2.1 میلیارد یورو سود از دارایی‌های روسیه برای کمک به اوکراین
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا اعلام کرد که اتحادیه اروپا درخواست برداشت 2.1 میلیارد یورو دیگر از سود حاصل از دارایی‌های مسدودشده روسیه در سپرده‌گذاری‌های مرکزی را برای کمک به اوکراین ارائه کرده است.
در بیانیه‌ای که شب گذشته در وب‌سایت رسمی کمیسیون اروپا منتشر شده، فون در لاین توضیح داده است: «پرداخت‌ها و توافق‌های امروز سرمایه‌گذاری در آینده‌ای مشترک نیز محسوب می‌شوند. ما از تلاش‌های چشمگیر اوکراین برای انجام اصلاحات حمایت می‌کنیم و روابط خود را در حوزه‌هایی همچون فضا، امنیت و دفاع تا ایجاد محیطی شکوفا برای کسب‌وکار تعمیق می‌بخشیم».
در عین حال یادآوری شده که اتحادیه اروپا این هفته مبلغ 2.1 میلیارد یورو از سود غیرمنتظره دارایی‌های غیرقابل‌تصرف بانک مرکزی روسیه که در سپرده‌گذاری‌های مرکزی اوراق بهادار نگهداری می‌شوند، درخواست کرده است. این مبلغ دومین پرداخت از این نوع خواهد بود که پس از نخستین انتقال مالی در جولای 2024 صورت می‌گیرد.
همچنین، در اواخر مارس، هیئت اجرایی صندوق بین‌المللی پول (IMF) با پرداخت قسط جدیدی به مبلغ 400 میلیون دلار به اوکراین در چارچوب سازوکار توسعه اعتباری (EFF) که در 31 مارس 2023 تصویب شده بود، موافقت کرد.
ترامپ احتمال دیدارش با پوتین را رد نکرد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده اعلام کرد که احتمال برگزاری دیداری با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در آینده را منتفی نمی‌داند. وی شب گذشته در جمع خبرنگاران در کاخ سفید، در پاسخ به سئوالی درباره اینکه آیا قصد دارد با رئیس‌جمهور روسیه دیدار کند، گفت: «در مقطعی از زمان، بله این دیدار ممکن است».
ترامپ همچنین بار دیگر ابراز امیدواری کرد که توافق صلح بین روسیه و اوکراین هرچه سریعتر حاصل شود. او افزود: «بسیار مایل هستم که روسیه و اوکراین هر چه زودتر به توافقی دست یابند. آنها باید به توافق برسند... امیدوارم که ما بتوانیم با روسیه و اوکراین در این زمینه به توافق رسیده و این جنگ متوقف شود».
کارلسون: آمریکا در رویارویی با روسیه شکست خورد و در این بین اوکراین را نابود کرد
تاکر کارلسون، روزنامه‌نگار معروف آمریکایی معتقد است که ایالات متحده در رویارویی با روسیه که برای سالهای متمادی از سوی پنتاگون، وزارت خارجه و نهادهای اطلاعاتی این کشور هدایت می‌شد، شکست خورده است.
وی در مصاحبه‌ای گفت: «واقعیتی که به‌نظر من هنوز به ذهن سیاستمداران واشنگتن راه نیافته، این است که ما (آمریکا) همین حالا هم جنگ با روسیه را باخته‌ایم... این رویارویی را ایالات متحده هدایت می‌کرد؛ ارتش آمریکا، پنتاگون، وزارت خارجه و سازمان سیا، این جنگ را علیه روسیه مدیریت می‌کردند».
به‌گفته کارلسون، اقدامات آمریکا علیه روسیه هیچ‌گاه مستقیماً به اوکراین مربوط نبوده و واشنگتن اهمیتی به سرنوشت مردم اوکراین یا وضعیت کلی این کشور نداده است. او تأکید کرد که آمریکا در جریان رویارویی با روسیه، اوکراین را نابود کرده است. وی افزود: «در واشنگتن هیچ‌کس برای اوکراین و صدها هزار مرد کشته‌شده اوکراینی اهمیتی قائل نیست. اینکه قرار است اوکراین بیشترین سهم مهاجران را داشته باشد... منظورم این است که ما همین حالا نیز اوکراین را نابود کرده‌ایم».
این روزنامه‌نگار همچنین یادآور شد که مقامات آمریکایی هرگز به‌طور علنی شکست خود را اعلام نخواهند کرد، چرا که این کار به معنای اذعان به ضعف ایالات متحده خواهد بود. به عقیده وی، واشنگتن در تقابل با مسکو توانایی‌های خود را بیش از حد ارزیابی کرده بود.
کارلسون پیش‌تر نیز در اواسط مارس گفته بود که آمریکا به‌دلیل میل خود برای رویارویی با روسیه، اوکراین را به نابودی کشانده است. وی همچنین سیاست خارجی ایالات متحده را مبتنی بر بازدارندگی هرچه بیشتر روسیه دانسته بود.
نخست‌وزیر اسلواکی با عضویت اوکراین در ناتو مخالفت کرد
روبرت فیتسو، نخست‌وزیر اسلواکی در مصاحبه با روزنامه "ایزوستیا" ابراز عقیده کرد که اوکراین هرگز نباید به عضویت ناتو درآید، زیرا عضویت کی‌یف در این ائتلاف نظامی تهدیدی برای صلح جهانی خواهد بود.
فیتسو اظهار داشت: «فکر می‌کنم اوکراین هرگز نباید به ناتو بپیوندد. من نمی‌توانم مانع از آن شوم که سیاستمداران اوکراینی خواسته‌های خود را مطرح کنند. هر کشور مسیر خود را انتخاب می‌کند. اگر اکنون اوکراینی‌ها بگویند که می‌خواهند به ناتو بپیوندند، ما باید به این خواسته احترام بگذاریم، اما این بدان معنا نیست که آنها واقعاً به عضویت ناتو درخواهند آمد، چرا که عضویت اوکراین در این ائتلاف، تهدیدی غیرقابل تصور برای صلح جهانی به همراه دارد».
پیش‌تر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز گفته بود که موضوع پیوستن اوکراین به ناتو هرگز در چارچوب توافق مربوط به استخراج منابع معدنی مطرح نشده است. وی همچنین به این واقعیت اشاره کرد که تمایل اوکراین به عضویت در ناتو، که خط قرمزی برای مسکو است، یکی از دلایل آغاز درگیری نظامی با روسیه بود.
فیتسو: اتحادیه اروپا برای حل بحران اوکراین باید طرحی داشته باشد
نخست‌وزیر اسلواکی در این مصاحبه اعلام کرد که اتحادیه اروپا باید طرحی مستقل برای حل‌وفصل مناقشه در اوکراین داشته باشد. روبرت فیتسو توضیح داد: «اروپا باید طرح صلح ویژه خود را داشته باشد. اروپا با منابع و ظرفیت‌های خودش نباید چشم‌به‌راه دولت رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، جو بایدن می‌ماند که ببیند بایدن در مورد اوکراین چه می‌خواهد یا نمی‌خواهد؛ اروپا باید از همان ابتدا وارد عمل می‌شد. این قاره باید از همان ابتدا بر روسیه و اوکراین تأثیر می‌گذاشت و می‌گفت: بیایید مذاکره کنیم و به‌دنبال طرحی برای صلح باشیم که برای همه طرف‌ها قابل قبول باشد».
وی همچنین اشاره کرد که ایالات متحده و روسیه به دلیل مواضع جنگ‌طلبانه اتحادیه اروپا، با دیده تردید نسبت به این اتحادیه نگاه می‌کنند.
مذاکرات اسلواکی با اوکراین درباره ادامه ترانزیت گاز روسیه
روبرت فیتسو، نخست‌وزیر اسلواکی در ادامه این مصاحبه ابراز امیدواری کرد که موضوع ترانزیت گاز روسیه از طریق خاک اوکراین در چارچوب مذاکرات صلح مورد بررسی قرار خواهد گرفت. او تاکید کرد: «من واقعاً معتقدم زمانی برای مذاکرات فرا خواهد رسید؛ مذاکراتی که نه تنها به صلح منجر می‌شوند، بلکه در چارچوب آنها بحث ازسرگیری انتقال گاز روسیه از طریق اوکراین به سمت اسلواکی و سپس به غرب نیز مطرح خواهد شد».
به گفته وی، ازسرگیری صادرات گاز از این مسیر می‌تواند بر ثبات قیمت انرژی در اروپا تأثیرگذار باشد. قابل ذکر است که اوکراین از تاریخ اول ژانویه ترانزیت گاز روسیه از طریق خاک خود را متوقف کرد.
هگست: ادامه حضور نظامی آمریکا در اروپا به اوضاع اوکراین بستگی دارد
پیت هگست، رئیس پنتاگون اعلام کرد که طرف آمریکایی هنوز برنامه‌ای درباره ادامه حضور نظامی ایالات متحده در اروپا تدوین نکرده است. وی این موضوع را در کنفرانس خبری مشترک با فرانک آبرگو، وزیر امنیت عمومی پاناما مطرح کرد.
هگست تأکید کرد: «تنها فردی که تصمیم نهایی را درباره نیروهای مسلح آمریکا در قاره اروپا اتخاذ خواهد کرد، رئیس‌جمهور ایالات متحده و فرمانده کل نیروهای مسلح، دونالد ترامپ است».
وی افزود: «ما به گفت‌وگوها ادامه خواهیم داد، از جمله در چارچوب مذاکرات در حال انجام با دو طرف اوکراینی و روسی برای پایان دادن به درگیری نظامی، تا مشخص شود که نحوه استقرار نیروهای آمریکایی در قاره اروپا چگونه باید باشد».
آمادگی روسیه برای گفت‌وگو با آمریکا درباره بازگرداندن اموال دیپلماتیک
الکساندر دارچی‌یف، سفیر روسیه در واشنگتن اعلام کرد که مسکو برای گفت‌وگویی جدی با آمریکا درباره بازگرداندن اموال دیپلماتیکی که به‌طور غیرقانونی مصادره شده‌اند، آمادگی دارد. وی همچنین افزود که روسیه قصد دارد موضوع ازسرگیری پروازهای مستقیم میان دو کشور را نیز مطرح کند.
دارچی‌یف با اشاره به محورهای مذاکرات آتی گفت: «ما برای گفت‌وگویی جدی درباره بازگرداندن اموال دیپلماتیک روسیه که به‌طور غیرقانونی ضبط شده‌اند آمادگی داریم، چرا که این موضوع برای بازگشت به شرایط عادی در تمامی ابعاد روابط دوجانبه اهمیت کلیدی دارد».
وی همچنین تأکید کرد که در سطح عملی نیز مسئله ازسرگیری پروازهای مستقیم بین روسیه و آمریکا مطرح خواهد شد، پروازهایی که پیش‌تر از سوی واشنگتن متوقف شده بودند.
پیش‌تر اعلام شده بود که دارچی‌یف ریاست هیئت نمایندگی روسیه را در مذاکرات امروز، پنجشنبه، بانمایندگان دولت آمریکا در استانبول بر عهده خواهد داشت. گفته می‌شود که در جریان این رایزنی‌ها، دو طرف موضوع عادی‌سازی فعالیت‌های مأموریت‌های دیپلماتیک دو کشور را مورد بررسی قرار خواهند داد.
ارزیابی روسیه از طرح‌های پیشنهادی آمریکا برای حل‌وفصل مناقشه اوکراین
اولگ بوشویف، عضو هیئت نمایندگی روسیه در مذاکرات وین درباره امنیت نظامی و کنترل تسلیحات اعلام کرد که در طرح‌های پیشنهادی ایالات متحده برای حل‌وفصل مناقشه اوکراین، به مهم‌ترین مسئله، یعنی حل ریشه‌های اصلی این بحران، توجهی نشده است. با این حال، مسکو امیدوار است که در نهایت بتوان این نقض را برطرف کرده و عوامل بروز این مناقشه را برطرف کند.
بوشویف روز چهارشنبه در نشست عمومی مجمع همکاری امنیتی سازمان امنیت و همکاری اروپا اظهار داشت: «در طرح‌هایی که شرکای آمریکایی پیشنهاد کرده‌اند، تا آنجا که تاکنون می‌توان قضاوت کرد، به موضوع اصلی یعنی حل مشکلات مرتبط با علل اولیه این درگیری پرداخته نشده است. با این وجود، امیدواریم که در نهایت بتوان بر این مسئله غلبه کرد».
وی همچنین افزود: «گشودن گره پیچیده‌ای که بحران اوکراین به آن تبدیل شده، طی یک شب امکان‌پذیر نیست و نیاز به بررسی دقیق دارد».
روزنامه لهستانی: اوکراین به باری بر دوش واشنگتن تبدیل شده است
روزنامه لهستانی "Myśl Polska" گزارش داد که اوکراین دیگر جزو اولویت‌های ژئوپلیتیکی ایالات متحده نیست و به مشکلی برای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تبدیل شده است.
در این مطلب آمده است: «ترامپ اولویت‌های جدیدی برای ژئوپلیتیک آمریکا تعیین کرده است. در حال حاضر، اوکراین باری بر دوش ایالات متحده محسوب می‌شود که باید هرچه سریعتر از آن رهایی یافت».
این نشریه می‌نویسد که رئیس‌جمهور آمریکا قصد دارد مسئولیت بحران اوکراین را به دوش کشورهای اتحادیه اروپا بیندازد، به‌ویژه فرانسه، بریتانیا و لهستان که از حامیان اصلی کی‌یف هستند.
یک روز قبل ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از این مسئله ابراز نگرانی گرده بود که احتمال دارد نمایندگان ایالات متحده در نشست آتی گروه موسوم به «فرمت رامشتاین» حضور نداشته باشند.
آمریکا ممکن است اتحادیه اروپا را وادار به ازسرگیری خرید گاز از روسیه کند
کارشناسان مرکز مواد و انرژی برلین معتقدند که ایالات متحده ممکن است کشورهای اتحادیه اروپا را تحت فشار قرار دهد تا بار دیگر خرید گاز از روسیه را از سر بگیرند.
به عقیده کارشناسان این موسسه، وضعیت می‌تواند طبق دو سناریوی احتمالی پیش برود. در سناریوی نخست، روسیه و آمریکا به توافقی در زمینه «تبادل گاز» دست می‌یابند و پس از آن، گاز روسیه تحت عنوان گاز آمریکایی به اروپا صادر خواهد شد. در سناریوی دوم، انتقال گاز روسیه از طریق خطوط لوله «نورد استریم» از سر گرفته می‌شود. به گفته آنها، دولت جدید آلمان ممکن است با این مسئله موافقت کند.
فریب دوگانه: مذاکرات صلح نافرجام روسیه و اوکراین در استانبول چه ارتباطی با «قتل عام بوچا» دارد
– برگردان: نوید اخگر
پایان مارس ۲۰۲۲، ارتش روسیه از حومه‌های شهر کی یف عقب‌نشینی کرد. همانطور که در محل و در غرب با اشتیاق اعلام شد، ارتش اوکراین با دلیری و شجاعت خود ارتش روسیه را مجبور به عقب‌نشینی کرد. چند روز بعد، تصاویر و ویدیوهایی از جسدهایی که در خیابان‌های حومه بوجا Butscha افتاده بودند یا در یک زیرزمین به نظر می‌رسید که اعدام شده‌اند، در رسانه‌ها منتشر شد. بسیاری از کشته‌شدگان دست‌های خود را به پشت بسته داشتند. در غرب، تقصیر فوراً به ارتش روسیه نسبت داده شد: این ارتش در حین عقب‌نشینی خود، به سرعت تعداد زیادی از غیرنظامیان را کشته است. رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، با نگرانی در برابر دوربین‌ها ظاهر شد و اعلام کرد که روسیه در حال ارتکاب نسل‌کشی است و «ما» را می‌خواهد نابود کند. او از دولت آلمان خواست تا قاطعیت بیشتری نشان دهد و یادآوری کرد که ۱۴ سال پیش در اجلاس ناتو در بخارست، آلمان و فرانسه با عضویت اوکراین در این اتحاد مخالفت کرده بودند.
وزیر امور خارجه آلمان، آنالنا بربوک، نیز در تاریخ ۳ آوریل در توییتر اعلام کرد: «تصاویر بوچا غیرقابل تحمل است. خشونت بی‌رحمانه پوتین خانواده‌های بی‌گناه را از بین می‌برد و هیچ حد و مرزی نمی‌شناسد. مسئولان این جنایات جنگی باید به پاسخ‌گویی کشیده شوند. ما تحریم‌ها علیه روسیه را تشدید خواهیم کرد و حمایت بیشتری از اوکراین در دفاع خود خواهیم داشت.» در آن زمان، جزئیات پشت‌پرده این حادثه برای عموم مردم در غرب شناخته نشده بود. اما رسانه‌های روسی‌زبان و دیگر رسانه‌ها قبلاً برخی از حقایق مهم را گزارش کرده بودند.
قابل دستیابی بودن توافق:
پیش‌زمینه‌ها امروز به شرح زیر است: بلافاصله پس از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، مذاکرات مستقیم بین دو کشور آغاز شد که ابتدا در بلاروس و ژنو و سپس در استانبول برگزار شد. در یک نشست از وزرای امور خارجه و دفاع اتحادیه اروپا در تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۲۲ در بروکسل، نمایندگان دولت‌ها ابتدا از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه روسیه خودداری کردند و در مورد مذاکرات، خوش‌بینانه محتاطانه ابراز نظر کردند. در واقع، در این مذاکرات صلح تا پایان ماه مارس پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی حاصل شد.
طبق اسناد مذاکراتی که روزنامه نیویورک تایمز در ژوئن ۲۰۲۴ منتشر کرد، طرفین توافق کردند که اوکراین باید در آینده یک کشور بی‌طرف و مستقل باشد، بدون حضور نیروهای خارجی در سرزمین خود. اوکراین نباید به هیچ بلوک نظامی تعلق داشته باشد. امنیت این کشور باید توسط پنج کشور دائمی شورای امنیت سازمان ملل تأمین شود که به عنوان کشورهای ضامن عمل کنند. در حالی که مسکو همچنین می‌خواست بلاروس به عنوان کشور ضامن در نظر گرفته شود، کی یف این امر را برای ترکیه خواستار بود. در آن زمان، مسائل پیچیده‌ای مانند محدودیت‌های دقیق تسلیحات مختلف اوکراینی و مکانیزم دقیق اجرایی برای عملکرد کشورهای ضامن هنوز حل نشده بود. مسئله کریمه و جمهوری‌های مردمی در شرق نیز قرار بود مسکوت بماند و در مدت ۱۰ تا ۱۵ سال از طریق گفت‌وگوهای سیاسی حل شود.
در تاریخ ۲۹ مارس، رئیس هیئت روسی ولادیمیر مدینسکی در استانبول از مذاکرات با خوشبینی یاد کرد و پیشنهادات اوکراینی‌ها را «سازنده» خواند. طرف روسی همچنین اعلام کرد که قصد دارد فعالیت‌های نظامی خود در جهت کی یف و چرنیه یف را «به طور قابل توجهی و به شیوه‌های مختلف» کاهش دهد تا اعتماد متقابل را تقویت کرده و شرایط لازم برای ادامه مذاکرات فراهم شود.
ارتش روسیه در هفته‌های قبل حومه شمالی پایتخت را اشغال کرده بود. دولت اوکراین به شهر ایوانو-فرانکیفسک در نزدیکی مرز لهستان عقب‌نشینی کرده بود. روسیه همچنین در اواخر مارس اعلام کرد که قصد دارد عملیات‌های نظامی خود در شرق اوکراین را تقویت کند. به هر حال، باید شک کرد که هدف واقعی ارتش روسیه تصرف شهر با جمعیت میلیونی کی یف بود. چطور ممکن بود این اتفاق بیفتد – بدون نیاز به هزینه نظامی عظیم و بدون درگیر شدن در نبردهای خیابانی بی‌پایان و خونین؟ در عوض، می‌توان فرض کرد که پیشروی روسیه به مرز شهر کی یف دو هدف داشت: اولاً، تحت فشار قرار دادن دولت زلنسکی و مجبور کردن ارتش اوکراین به تقسیم شدن، و ثانیاً، بر این اساس، موقعیت خود را در دونباس و جنوب‌شرقی اوکراین تقویت و بلندمدت گسترش دهد. هر دو هدف برای روسیه محقق شد.
خرابکاری در توافق:
بنابراین، مذاکرات در استانبول در مسیر خوبی قرار داشت؛ به نظر می‌رسید که جنگ می‌تواند در مدت چند هفته به پایان برسد. مشاور رئیس‌جمهور اوکراین و مذاکره‌کننده کی یف در استانبول، میخایلو پودولیاک، در آن زمان اظهار کرد: «هیئت روسی سازنده است. اما این به این معنی نیست که مذاکرات آسان باشند. آنها دشوارند.» صلح به نظر دست‌یافتنی می‌رسید و رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، ملاقات وزیران خارجه دو کشور را در آینده‌ای نزدیک پیش‌بینی کرده بود. اما بازیگران اصلی در غرب از این وضعیت وحشت‌زده و نگران شدند. چرخه تقابل با روسیه که در طول بیست سال به طور سخت و سیستماتیک ساخته شده بود و عنصر اصلی آن، غربی‌سازی اوکراین و پیوستن آن به اتحاد نظامی غربی بود، به نظر می‌رسید که پس از چند هفته جنگ از کنترل خارج شده است. چیزی باید اتفاق می‌افتاد. چگونه می‌توان چنین صلحی را متوقف کرد؟
بخش عمده‌ای از این تحولات در آن زمان برای عموم مردم ناشناخته بود. رسانه‌های معتبر مانند فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ به طور پراکنده به این موضوع پرداختند، اما فقط به صورت موردی و اغلب به شکلی تحریف‌شده و تعدیل‌شده. گزارشات کمی در میان سیل گزارش‌های تمسخرآمیز و ضدروسی، با تصویرسازی از تمام وحشت‌ها و فساد روسیه، گم شدند. به ویژه، اهمیت و دامنه مذاکرات استانبول و نتایج (موقت) دست‌یافته تا آن زمان، توسط رسانه‌های غربی به شیوه‌ای دقیق و فکر شده کم‌ارزش شده یا کاملاً از مخاطب پنهان ماند. بلافاصله پس از انتشار نتایج، مذاکرات مورد تردید قرار گرفتند. «کارشناسان» فراخوانده شدند تا بپرسند که آیا روسیه اصلاً مذاکرات را جدی می‌گیرد. پیش از این نیز شایعاتی مطرح شده بود که شاید هیئت اوکراینی در حین مذاکرات مسموم شود. این روند ادامه داشت.
در تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۲۲، ارتش روسیه به عنوان نشانه‌ای از حسن نیت، طبق اعلام روز قبل، از حومه‌های بوچا و ایریپین در شمال غربی پایتخت عقب‌نشینی کرد. روز بعد، آناتولی فدوروک، شهردار بوچا، ویدیویی منتشر کرد که در آن با خوشحالی اعلام کرد که شهر حالا دوباره «آزاد» شده است. او در این ویدیو هیچ اشاره‌ای به اجساد نکرد. با این حال، از آن بخش از جمعیت که پیش‌تر از این شهر کوچ کرده بودند خواست که هنوز به شهر بازنگردند. در تاریخ ۲ آوریل، پلیس نیز اعلام کرد که در حال حاضر یک «عملیات پاکسازی» توسط یک واحد ویژه شبه‌نظامی (سافاری) در حال انجام است. این منطقه ابتدا باید از «خرابکاران» و «همدستان» روسیه «پاکسازی» شود. حتی فیلمی منتشر شد که در آن واحد مذکور از خیابان‌های خالی عبور می‌کند. در این فیلم‌ها نیز هیچ جسدی دیده نمی‌شود. بسیاری از تصاویری که در آن زمان منتشر شد، امروزه دیگر قابل دسترسی نیستند. همزمان یا بلافاصله پس از ورود واحد ویژه، گردان فاشیستی «آزوف» وارد بوچا شد، همانطور که از تصاویر و گزارش‌های نیویورک تایمز مشخص است. در شب همان روز، نخستین تصاویر و ویدیوها از اجساد پراکنده در خیابان‌ها منتشر شدند.
در شب ۲ آوریل ۲۰۲۲، نخستین گزارش‌ها درباره اجساد در حومه کی یف، بوچا، منتشر شد. نکته برجسته این بود که بسیاری از اجساد بازوبند سفید به دست داشتند. این علامت در مناطق اشغال‌شده اوکراین توسط روسیه نشان‌دهنده افرادی است که با ارتش روسیه همکاری می‌کنند. برخی از اجساد بازوبند سفید به دست داشتند، برخی دیگر قطعه‌ای از پارچه سفید کنار بدن مرده خود داشتند و تعدادی از آنها دست‌هایشان با بازوبند سفید به پشت بسته شده بود. آیا این بازوبند‌ها از دست آنها برداشته شده و سپس برای بستن دست‌ها استفاده شده بود؟
دلیل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد قتل‌عام‌های رخ داده در این حومه به کسانی تعلق دارد که قصد داشتند، طبق اعلام قبلی، شهر را «پاکسازی» کنند. با این حال، در غرب بلافاصله پس از انتشار تصاویر، مشخص شد که این تصاویر نشان‌دهنده خباثت و بی‌رحمی خاصی از سوی ارتش روسیه است. روز ۳ آوریل صدراعظم آلمان، اولاف شولتس، گفت «این جنایات ارتش روسیه باید بی‌رحمانه و به طور کامل مورد تحقیق قرار گیرد»، او خواستار یک تحقیق شد و در همان جمله ی نخست، نتیجه این (تحقیقات آینده) را نیز اعلام کرد. در همان روز، سفیر روسیه در سازمان ملل، واسیلی نِبِنزیا، درخواست برگزاری جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل را مطرح کرد. ریاست بریتانیا بر این نهاد آن زمان درخواست را دو روز به تعویق انداخت.
واکنش فوری اتحادیه اروپا:
اتحادیه اروپا نیز بلافاصله واکنش نشان داد: درخواست‌هایی برای تشدید شدید تحریم‌ها و گسترش ارسال سلاح‌ها مطرح شد. بنادر اتحادیه اروپا باید برای کشتی‌های روسی بسته شوند. برای اولین بار، اعضای احزاب حاکم آلمان خواستار توقف واردات گاز از روسیه شدند – هدف استراتژیکی که نئوکان‌های دو سوی اقیانوس اطلس طی دو دهه گذشته دنبال کرده بودند، اما در این شدت و فوریت هیچ‌یک از سیاستمداران برجسته آلمان تا آن زمان آن را درخواست نکرده بودند. همچنین لحن هیئت مذاکره‌کننده اوکراین در استانبول تشدید شد و شرایط اضافی و غیرواقعی مطرح کرد.
عدم قابلیت پذیرش:
وقتی ارتش روسیه در تاریخ ۳۰ مارس همانطور که اعلام شده بود از بوچا عقب‌نشینی کرد، دولت کی یف و «غرب» این عقب‌نشینی را با شور و هیجان به عنوان پیروزی ارتش قهرمان اوکراین معرفی کردند. اما وقتی گزارش‌ها درباره اجساد منتشر شد، می‌شد پرسش‌هایی را مطرح کرد. می‌شد پرسید: آیا منطقی است که ارتش روسیه که به عنوان یک گام حسن نیت و به منظور تقویت مذاکرات عقب‌نشینی کرده، به سرعت تعداد زیادی غیرنظامی را در خیابان‌های باز به قتل رسانده و اجساد را به حال خود رها کرده تا همه ببینند که این نیروها تا چه حد بی‌رحم و وحشی هستند؟ در کی یف، لندن و واشنگتن، البته همه می‌دانستند که ارتش اوکراین روس‌ها را از کی یف بیرون نکرده و پیروزی بسیار بعید بود.
وقتی سوالات درباره عامل این جنایات بلندتر شد، شرکت ماهواره‌ای آمریکایی Maxar Technologies تصاویری منتشر کرد که نشان می‌داد اجساد دو هفته پیش روی خیابان‌ها افتاده بودند و بنابراین مدت‌ها قبل از اینکه شهر توسط ارتش اوکراین «بازپس‌گیری» شود، در آنجا قرار داشتند. در عین حال، این واقعیت که شرکت مذکور همکاری نزدیکی با پنتاگون داشت، پنهان شد. در یک بحث مبتنی بر عقلانیت، این دو ادعا – اینکه روسیه در حین عقب‌نشینی به سرعت غیرنظامیان را به قتل رسانده و اجسادی که دو هفته روی خیابان‌ها بوده‌اند – یکدیگر را نقض می‌کنند. اما در یک مناظره مبتنی بر غیرعقلانیت و اتهام‌زنی کورکورانه، این دو ادعا به هم تقویت شدند، با اینکه از نظر محتوایی یکدیگر را رد می‌کنند.
در دمای ملایم که در آن زمان در اطراف کی یف حاکم بود، اجساد پس از دو هفته باید وارد مرحله فساد می‌شدند. با این حال، اجساد در ویدیوها همگی بسیار «تازه» به نظر می‌رسیدند. همچنین هیچ‌کدام از افرادی که در کنار اجساد ایستاده‌اند یا اجساد را در کیسه‌های سیاه مانند زباله‌ها روی هم می‌ریختند و در یک وسیله نقلیه منتقل می‌کردند، تلاشی برای محافظت از خود در برابر بوی بد نکرده بودند. فرض بر این بود که اعضای ارتش روسیه به مدت دو هفته با وسایل نقلیه خود در اطراف این اجساد حرکت کرده‌اند.
در بازدید خود از محل فاجعه، رئیس‌جمهور اوکراین و بازیگر سابق، ولودیمیر زلنسکی، با حیرت به دوربین‌ها نگاه می‌کرد و در جستجوی کلمات بود. تصاویر به سرعت در سراسر جهان پخش شدند. چند روز پس از «بوچا»، حمله موشکی به ایستگاه قطار کراماتورسک رخ داد. در اینجا نیز غرب بلافاصله به سمت روسیه اشاره کرد، علیرغم این که موشک توشکا استفاده شده در این حمله طبق نظر بسیاری دیگر به طور عملی دیگر از سوی ارتش روسی استفاده نمی‌شود. هم «بوچا» و هم حمله به کراماتورسک به عنوان دلیلی برای قطع مذاکرات صلح استفاده شدند. وزیر خارجه اوکراین در آن زمان، دیمیترو کولبا، بلافاصله اعلام کرد:«ما باید صلح را در میدان جنگ به دست آوریم».
سازمان‌های مختلفی تحقیقات خود را در پی این حادثه انجام دادند، از جمله عفو بین‌الملل و نیویورک تایمز. این سازمان‌ها به نتیجه رسیدند که ارتش روسیه مسئول جنایت در بوچا است. نیویورک تایمز چندین ماه در محل حضور داشت و داده‌های مکالمات شنود شده که از سوی مقامات اوکراینی در اختیار قرار گرفته بود، همچنین سایر مواد را بررسی کرد. این داده‌ها به کارشناسان آمریکایی ارائه شد که ارتباط روسی بودن این موارد را تایید کردند. همچنین تصاویر دوربین‌های نظارتی تجزیه و تحلیل و شاهدان مورد بازجویی قرار گرفتند. گزارشگران این روزنامه آمریکایی به این نتیجه رسیدند که بسیاری از مرگ‌ها در اوایل مارس رخ داده است، زمانی که ارتش روسیه این منطقه را تصرف کرد و در آن زمان “راه خود را از طریق تیراندازی باز کرد.”
با وجود دقت و ظاهراً وسواس در این تحقیقات، قابل توجه است که در بسیاری از موارد تاریخ دقیق وقایع ذکر نشده است. این در حالی است که هیچ راز خاصی نیست که ارتش روسیه در ماه مارس ۲۰۲۲ به مدت چهار هفته در بوچا حضور داشت. اینکه در زمان تصرف حومه، نبردهایی انجام شده و افراد کشته شده‌اند، عملاً قابل انکار نیست. اما این سوال مطرح است که آیا اجساد به مدت چهار هفته در خیابان‌ها رها شده بودند تا در اوایل آوریل پیدا شوند. نکته‌ای که باید مدنظر قرار گیرد این است که تحقیقات نیویورک تایمز، همانطور که از گزارش آنها برمی‌آید، به طور نزدیک با «مقامات» اوکراینی همکاری داشت، که نسبت به علاقه‌ی بی‌طرفانه آنها در تحقیقات در مورد این موضوع تردید وجود دارد. و: این همان گردان آزوف بود که در آن زمان برای حفاظت از کابینه جنگی در داخل و اطراف کی یف مستقر شده بود.
مذاکرات متوقف شدند
در دو سال بعد، افراد مختلفی به افکار عمومی روی آوردند که در مذاکرات صلح شرکت کرده بودند و دخالت غرب را به عنوان عامل ممانعت از امضای قرارداد شناسایی کردند. اولین نفر، حدود یک سال بعد، نخست‌وزیر وقت اسرائیل و میانجیگر، نفتالی بنت، بود. او اعلام کرد که مذاکرات در مسیر خوبی قرار داشتند و این غرب بود که روند آنها را متوقف کرد. کمی بعد، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه که به عنوان میزبان و میانجیگر مذاکرات استانبول عمل کرده بود، با همان پیام به رسانه‌ها اعلام کرد. در نهایت، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در اجلاس روسیه-آفریقا در مسکو در ژوئن ۲۰۲۳، سندی را که اوکراین در مارس سال گذشته آن را امضا کرده بود، نشان داد. اما چه کسی به پوتین اعتماد می‌کند؟
در مورد بوچا، عموم مردم در کشورهای ناتو دو بار فریب خوردند. اولاً، آنها در مورد جزئیات دقیق وقایع و احتمالاً در مورد عامل جنایت فریب خورده‌اند. و ثانیاً، عموم مردم نسبت به توازن واقعی قوا گمراه شدند، زیرا به آنها القا شد که ارتش اوکراین نیروهای روسی را از اطراف پایتخت بیرون کرده و می‌تواند این کار را – اگر تنها سلاح‌های کافی داشته باشد – در سراسر اوکراین انجام دهد.
*این مقاله به قلم استفان اشمیت در یونگه ولت در دو بخش منتشر شده و نوید اخگر آن را برای اخبارروز ترجمه کرده است.