ليلی صراحت روشنی

 شاعری که همواره شاعر ماند

سالار عزیز پور

شعر اگر گونه یی از زبان باشد وزبان فارسی یکی از شاعرانه ترین زبانهای گیتی. در آن صورت این شعر فارسی است که در  محور ترین مدار های فرهنگی ما قرار میگیرد وشاعران در بلند ترین جایگاه آن .

شعر را اگر رستاخیز واژه ها بدانیم ویا آفرینشی زبانی که یکسر آن را به اسباب صوری آن یعنی آهنگ و وزن و قافیه وابسته بدانیم و سر دیگر آن را به تصاویر و اندیشه . ویا به برداشت پست مدرنیست ها شعر را توالی آهنگین واژه گان بدانیم؛ که به هیچ واقعیتی جز زبان دلالت نداشته باشد و تنها با قربانی کردن سویه ی معنایی کلام قابل بیان باشد  و عناصر ساختاری آن را جز بر مبنای موسیقی واج ها ،  مجاز های  بیان شاعرانه و استعاره وانواع مجاز ، کنایه تشبیه وحسآمیزی، ایجاز و خلاصه گویی کاربرد واژه گان کهن؛  کاربرد صفت ها به جای موصوف ، ترکیب های معنایی جدید ، بیان استوار به نا سازه های منطقی ، نو آوری واژه گان و ترکیب جدید بدانیم . زبان فارسی به همان اندازه که شعر پرداز وشاعر پرور است بر خلاف متشاعر و شبیه شعر پذیر نبوده است.

یکی از کسانی که به دامان شعر پارسی پرورش یافته وسر بلند نموده لیلا صراحت روشنی میباشد. بانوی فرهیخته یی که شاعر بود وهمواره شاعر ماند.

بنا برگفتهء استاد واصف باختری :

شعر صراحت  روشنی از لحظه های سیاه  تاریخ سرزمینش و مردمی که سالها به انتظار بهار ، عشق ها و آرزو هایشان به دار تعصب و کینه ورزی آ ویخته شده و صدایشان برنکشیده میمیرد ، چنان است که گاه شعر هایش را از هر گونه تعبیر بی نیاز میسازد.

آماج پیام سروده های لیلا صراحت شوریدن بر دنیای ستمباره است  . لیلا صراحت درین راستا  نه تنها با ناله های همتبارانش همنوایی میکند  بلکه فریاد او خطی تداومی میشود بر مدار آزادی ، در برابر  دنیای پتیاره که دست و پایش را بسته است و فریادش را تا دور دست ها در گلو میبندد.

شعر لیلا صراحت تداوم فریاد ملت کهن سالیست که کمترین زمانی از یورش فرهنگی و چپاول نظامی قبایل  بیابانگرد وجهانگیران در امان بوده است.

در پایان به گونهء فشرده میتوان لیلا را صراحتی گفت در برابر استبداد ویا روشنیی که همیشه در برابر تاریکی سرود  و ماند گار ترین سروده ها از خود به یادگار گذاشت.

                                                  یاهو

لیلا صراحت روشنی

لیلا صراحت روشنی شاعر ، نويسنده و روزنامه نگار مشهور کشور روز چهارشنبه 31 سرطان 1383  در بيمارستانی در هالند در گذشت.

صراحت روشنی که از دو سال بدین سو از سرطان مغز رنج می برد به هنگام مرگ 46 سال داشت.

او در23 جوزای سال 1337 بدنیا آمد. پدرش زنده یاد سرشار شمالی ، لیلا را با الفبای شعر و ادب آشنا کردو نخستین آموزگارش شد.

لیلا صراحت تحصیلات ثانوی اش را در لیسه عالی ملالی و تحصیلا ت دانشگاهی اش را در دانشکده زبان و ادبیا ت دانشگاه کابل به اتمام رساند.  از همان زمان شعرهای  صراحت روشنی در روزنامه ها و مجلات کابل به چاپ می رسید.  بعد از ختم تحصیل در لیسه، خانم صراحت به عنوان آموزگار زبان و ادبیات فارسی- دری نخسین شغل رسمی اش را آغاز کرد.

او مدتی نيز معاون مجله زنان "میرمن" بود و چندی در انجمن نویسندگان افغانستان کار کرد. آخرین شغل رسمی اش معاونت شورای زنان بود که درهمزمان با آن مديریت مسئول نشریه "ارشادالنسوان" را نیز به عهده داشت.

از او مجموعه های "طلوع سبز"، "در تداوم فریاد"، "حدیث شب" (مشترک با ثریا واحدی)، "از سنگها و آیینه ها" و "روی تقویم تمام سال" به نشر رسیده است.

 صراحت در سال 1998 به هالند پناهنده شد و در هالند مدير مسئول فصل نامه "حوا در تبعید" بود.

بر مزا ر شگو فه

وه چه خا موش آ مدست بها ر

زخم بر د وش آ مد ست بها ر

ا بر ها تشنه کا م و بی با ر ا ند

ا خگر بغض د ر گلو د ا رند

قا مت سبز با غ سو خته ا ست

لب ز لبخند شا د دو خته ا ست

آ بله جو ش گشته ا ست د رخت

بی تب و تو ش گشته ا ست د ر خت

با ز از د شت د ا غ رو ئیده

شب به چشم چرا غ روئیده

با ز ا ین آ سما ن سیه پو ش ا ست

با ز این با غ شعله بر د وش ا ست

چلچله با ز بی قرا ر شده

مر ثیه خوا ن لا له زا ر شد ه

سبزه در د ید ه ها شرا ر شده

د ید ه گا ن شگو فه تا ر شد ه

شعر با را ن هوا ی غم دا رد

بر مزا ر شگو فه می با رد

د ره ها رفته رفته د اغ شد ه

با غ منزلگة کلا غ شد ه

گر چه د ر خا ک د ل بها ر د رست

ا نتظا رم به د ید ه شعله ور ا ست

تا دو با ره شکو ه اعجا زش

باز خوا ند به گوش ها را زش

بر د ل با غ تا قرا ر د مد

ر وح سبزش به شوره زا ر د مد

تا که با را ن صبحگاه بها ر

بی د ریغا نه لا له آ رد بار

تا بها رم ، ز درد و د اغ د مد

ا ز مزا ر شگو فه باغ د مد .

میلا د با ر ا ن

و قتی که ابر های ستر و ن

لبها ی های خشک برگ  د ر ختا ن را

د ر شعله با ر صا عقه می سو خت

من می گر یستم

و قتی ز ا بر ها

با ر ا ن سر خ حا د ثه با رید

رنگ از رخ شگو فه پر ید و د لش تپید

گنجشک ها ی تشنه هر ا سا ن

تا شهر های د ور پر ید ند

از د ر د لحظه ها ی شب آ لو د

می سو خت روح هستی غمنا کم

می خو ا ند م سر و د شب ا نگیز ی

" امشب امید ز ند گی ام نیست

امشب ا مید ز ند گی ام نیست ."

بر ف

وقتی هیو ط میکنی ای بر ف

از آ ن بهشت پر نو ر

د ر با لها ی خستة سر د ت

می بینم ا ند و ه بیکر انة آ د م را.

وقتی سقو ط می کنی ای بر ف

از اوج آ ن غر و ر بلند ت

د ر شر ملر زه های تن پا کت

می خو ا نم

آ یا ت بی گنا هی مر یم را.

ای برف

ای سپید مقد س

من ا ند ها ن سا دة قلبم ر ا

د ر د ستهای پا ک تو می ما نم

آ ن را به عمق خا ک فر و کن

شب

ز شا م شهر تبا هم ستا ره د ز د ید ند

ستا ره ها ی مرا آ شکا ره د زد ید ند

چه فوج فوج ملخ را به با غ را ه دا د ند

کلید با غ  به د ست شب سیه دا د ند

شبی که هر رگ جا نش به تشنگی پیو ست

شبی که رو زنه ها ئی ستا ره  ا ش را بست

شبی که شعله ا ش ا ر بود برق خنجر بود

شبی که جا م سکوتش شکسته با ور بود

شبی که خیل ملخ را ه بر بها ر ز د ند

پر ند ه را به د رختا ن خسته دا ر زد ند

و سبزه ها ز سمو م سیا ه پژ مر د ند

و نغمه ها به گلوی پر ند ه ها مر د ند

شبی که گر سحر ش بود سخت خو نین بود

جبین با ور خور شید تلخ و پر چین بود

فلق به شهر من آ تش به د وش رخ بنمود

که شعله ها ش د رختا ن سبز شهر م بود

*****

چه دزد ها که د لیرا نه و چرا غ به کف

سوا ر ا سپ جنو ن و کلید با غ به کف

ز شا م شهر سیا هم ستا ره دز د ید ند

تبسم سحر ش آ شکا را دزد د ید ند