افسر
رهبين
به سال ۱۳۳۷ خورشيدی در آستان بگرام ولايت پروان به
دنيا آمد. او لسانسه انستيتيوت اداره صنعت است. رهبين از سال ۱۳۵۲ بدين طرف شعر
ميسرآيد و چند مجموعه چاپ شده و چاپ ناشده دارد. او اکنون به صفت ريئس اداره هنر و
ادبيات راديو - تلويزيون افغانستان مشغول خدمت است .
لالهء زردشت
گل را سپيد و سرخ کشيدند برگ برگ
پروانه های زرد پريدند برگ برگ
گلدسته ها چه زار فتادند روی خاک
گلبرگها چه خوار خميدند برگ برگ
پرواز را دريچه نبود و هزار ها
بيجا گلوی صبر دريدند برگ برگ
پر گفت باد و قافله سوزان رنگ و بو
افسانهء تگرگ شنيدند برگ برگ
پاييز هم نگفت چه بود آن بلای سرخ!
چيزی که پای سرو چکيدند برگ برگ
دزدان صبح از پس ديوار نيمه شب
سنگی زدند و آيينه چيدند برگ برگ
زردشت لاله ريخت به خاکستر بهار
آتش زدند و گل درويدند برگ برگ
شمــــالی
پيکری سرشار از زخم
چرده يي لبالب از خشم
بار
بار برميخيزد
شمالی
***
برخيز که ديگربار،
تاجگدايان نا وطن
برپيشانی وطن لکهء ننگ افکندند
وتازی های سيا
دربرفابهای سپيد
پوزه
ترکردند
آه، که اينگونه نگون مباد،
بالای
بلندت
شمالی
***
خدای «جهانسوز»
ازبام آفتاب تموز
تماشا
داشت:
روزی که سيل آتش
از دامنه های شب
بر
شمالی سرازير گشت
و «گذر» آزادی در گرفت
ودر
پشت ديوار قرن
«امير»
درگرفت و «مير» درگرفت و «مسجدی» درگرفت
وسرای آزادی درگرفت
وباغ آزادی درگرفت
وگندمزار آزادی درگرفت
ودستار سياهان گرگدل نگذاشتند
باغبان دلشکستهء «استالف»
آخرين
فريادش را
بر
پای «تخت» تمام کند
آه، که ديدنی مباد!
گلدسته
های آتش و دود
برآسمان
کبودت
شمالی
***
خدای «چنگيز»
زانسوی تيغه های زمان
نگاه
کرد
هنگامی که سپاهيان اجير
برسينهء زال تاکستان
کوفتند
وآسمان نيز،
جيغ
خونين شان را پاسخ نپرداخت
***
پروردگار «يزيد»
از روزنه های صبر
کربلای
سبز را نظاره کرد
چاشتگاه که جوقه جوقه
زنان
تبعيدی
وکودکان
تبعيدی
تشنه تشنه-
اززلال
کاريز ها شتافتند
وسنگر ها بی چريک ماند و سپيداران افتاده در
مخمل خون
ودرهء ستيهنده ودرد مند
که
ياران خسته را
به
آعوش فراميخواند
وانگاه،
کابل-
چه
دلگير وسرافگنده بود،
تا ستور خستهء تبعيدی
به
خاموشيش نگاه کرد و آه کشيد
***
وخدای ما و اين وآن،
چنان کرد و
شانه
های متين
سنگينی
شانرا نگه داشتند
تا صاعقهء خشم-
برقشون
جهالت فرود آمد
چندان که خاک مقدس
از
خون مردار عفونت گرفت
وشيطان-
دستانش
را به هم گوفت
اما باکی نيست،
گلوله، دزدی نتواند کرد
ستاره
گان سرخ سينه ات را-
شمالی
***
سلام بربر ها!
سلام نازيها!
سلام صربها!
سلام بر خلفهايتان که مردان صالح بودند
وشما،
کز
هشتمين باب خشونت-
ناگاهيد
اينک، اينجا
در
سرزمين بيمار
عشيرهء حرص چندان به ستم پرداخت
که «غلغله» های تاريخ-
شما
را هزار نيايش گفتند
***
آبلهء انگور،
عرق
گندم
وسرگرمی
تفنگ
بهار را_
برای
بهشت کار کرد شمالی
وبرای آنکه گرده نان
ودوخوشه
انگور
برسفره
کوچک بگذارد
وخدای
بزرگ را سپاس گويد
اما پنجرهء تابستان-
به
سوی دوزخ باز شد
وباغ انتظار ماند و سوز شکست
وکندو های خاکستر
وخرمن های خاکستر
وسرها و سنگرهای خاکستر
وقلعه های خاکستر
کبوتر
های خاکستری-
بامی
برای نشستن نيافتند،
دريغت باد! براين سرگذشت واز سر گذشتن -
شمالی
***
ای شاعران شمالی!
ای شاعران وطن!
ای شاعران مقاومت!
ای شاعران آزادی!
زير چتر کدامين آسمان مرده ايد
که
دامن لاله داغ اين سوگ-
اين
ستيز
از
حماسه تهيست
ای شاعران ياغی!
زير بار کدامين درد افسرده ايد؟
که اينجا، درولايت انگور،
سپاهيان جهنم-
آب
را زير زمين کردند
وديگر از جشن چاشتگاهی گنجشکان
در
بيشه باغها خبری نيست
***
بمب ها کوچک
اند
و خمپاره ها ذليل
سلولها
حقير
وگلوله برسينه اش بی معنی
قلبش را فراز «سالنگ» نهاده است
شمالی
پلنگ وار ميجنگد-
برای
وطن
پلنگ وار برخاک ميغلتد
و پلنگ وار در سلول ميغرد-
شمالی
***
صدا کن! از «قلعهء بلند» صدا کن
بلند بلند صدا کن-
مرگ
را-
شمالی
ديگر وديگر بار
درخون
خود غسل گير،
آه؛
چه بزرگی و استوار،
هرگاه که سراز بالين اطلس بر ميگيری،
«پنجشير»
پيراهن زخمهايت را رفو ميکند
چه بزرگی؛
ای
عقاب زخمی!
وقتی آزادی را
بربالهای
خونچکان خويش برميداری
وبر
اورنگ سپيد هندوکش-
فرود
می آيي
صدا کن عزيز!
بلند صدا کن_
مرگ
را-
اگر
آزادی نيست...
سپاهی گمنام
1
های،
غريبزاده-
مرد رفته در
پی گمنامی نامی!
کدامين
آيت سپاس را
از کتاب
ديوانه گان آزادی
به نامت هديه
بگيرم؟!
ندانم،
اينکه در هزارو چندمين شب تاريخ؟!
خونت با
خاک آميخت.
وباز
چمچه يي ديگر
از گلابهء
معصيت
به
حلق شيطان ريخت.
های،
غريبزاده-
مرد رفته در
پی ديوار بی سايهء زمان!
من،
اسطورهء شهامت مشرق را
که بر جادهء
شهادت،
گل زده است
باز ميخوانم.
هيهات!
درلحظه های مضطرب بدرود،
ديواری
نبود
وسنگی
نيافتی
که نامه
يي برای مادرت
يا برای
عزيز ناشناخته ات
پيامی
مينوشتی.
فقط
آفتاب
سلامت را به
من گفت.
های
عزيز هزار و چندمين شب من!
اگر
ابليس زمين،
با چکمه های پاشنه سنگين،
خونت
را-
به پايکوبی گرفت،
وکلاهش
را
«صدقهء سر» داد،
مضحکهء
گريز حلالش باد
و معجون شکست.
آهای،
غريبزادهء گمنام،
سپاهی آزادی!
کدامين
راه را؟
به ياد فيض قدومت
بوسه
زنم.
وکدامين
درخت را؟
به نام قامت
مردانه و ستبرت
زيارت
کنم.
باد
کدامين دره را؟
به بدرقه
برخيزم،
که
گرد خاک ترا خواهد داشت.
و چه گلی را؟-
به ديده بمالم،
که
بوی خون ترا خواهد داشت.
آهای،
سپاهی گمنام!
من باور
دارم،
ستارهء
تو هنوز،
ازمخمل نيلی
آسمان نريخته است
اما
شبها-
برمزار نا شناخته ات،
چراغی ميسوزد.
2
آهای،
سپاهی آزادی!
من وتو
دوهمزاد- دوهمباور بوده ايم،
که
موازی نگاه هايمان
در امتداد پير
ترين شب تاريخ
به
هم گره نخوردند
من،
بازيچه های کودکيت را نديده ام.
اما،
خيال ميبرم،
کودکی،
برهنه پا وگرد آلود-
در
گندمزار ها،
که به
دنبال پروانه های رنگين
سرگردان
است؛
در
آبگينه های کوچک باران
به
تصوير لرزان خود-
دو مشته
ميکوبد؛
روی
پلوانها جست و خيز ميزند؛
وترانه
يي ميخواند،
که معنيش را
فقظ
خداميداند.
آهای،
چريک آزادی!
خانه ات
را
درشبی بيمزا
ترک گفتی.
آن شب،
سالگشت
مرگ پدرت را
با رستاخيزی-
جشن
گرفتی.
آن شب،
بر
مزرعهء لاغر دستان مادر،
يک
فصل، شبدر بوسه کاشتی.
و
برمحراب آغوشش
به
نياز بار ترين سجده
سرفروگذاشتی.
خواهرانت
داد زدند:
«لالا جان! لالا جان!»
و تو،
با خود گفتی:
«کاش بيادری داشتم!»
آن شب،
نخستين شب ديدارت بود-
با
تفنگ.
که ازآن
پس،
پرستو
های چشمانت هرگز،
چادر باغچه را
سبز نديدند.
هان،
پس از
آن شب،
برای
همسر و فرزندانت،
برای مهاجران
قريه گرد،
آسمان
خدا با تمام وسعتش،
خيمهء تنگ و
کابوس گشت.
وقتی،
بالداران جهنمی،
جاغور
های آتشپرشان را،
به دامن
سبز روستا-
خالی کردند.
مهاجران
قريه گرد،
اندوهبار
ترين مرثيهء زمان را
حس
کردند.
های مرد
سنگسرود!
ميدانم،
در
هزاران شب
تفنگ، بالينت
بود.
وقتی،
هودج خاطره هايت را
بر آنها
مينهادی.
صاعقه
يي بيداد ميکرد
و پشتارهء
خوابت را ميدزديد.
خدا
ميداند،
در
فصولی که چنگيزيان عصر
در
صحاری قدومت
آتشنواله های
مرگ ميريختند،
شعله
باد جنگ،
پشمينه
کلاهت را،
بر فرق
کدامين تاک؟
کدامين بوته؟-
وکدامين
سنگ؟ تاج ميگذاشت.
وگريبان
تنگ کدامين راه؟
کفشهای کهنه
ات را
هديه
ميگرفت
خدا
ميداند،
شبهای
بي ماهتاب
وقتی در
سبد های کوچک چشمان خود-
ستاره
ميشمردی
و نگاه
های پريشانت،
سينهء آسمان
را شيار ميکرد،
تموز
عشق کدامين عزيز؟
در جزيرهء
ذهنت
ميوهء
ياد ميپخت.
خدا
ميداند،
وقتی
صفير دشمن_ هذيان شياطين
درب
گوشهايت را
بارخوت
ميکوفت،
خون در
رگهايت،
با چه لهيبی
جوش ميزد؟
وآنگاه،
عاشقانه
تکبير ميزدی- جنگ را
تا
معرکه فتح ميگرديد.
آهای سپاهی آزادی!
درکدامين
روز بی آفتاب؟
شيطان-
از دم مرکب تاريکی-
جال
جادويي ميبافت،
که آهوی
روحت
يکباره
از چشمه سار آتشين تن-
رم
کرد
وديگر
خنجره های مژگانت به قيام برنخاستند.
وديگر،
شبانه ها نيامدی
و
مادرت، هرگز
سبد
پرگل تنهاييش را
روی تاقچهء
ديدارت نگذاشت.
ديگر،
مسافری نيافت_
که جام لبريز
چشمش را
درپای
او
فروپاشد.
آهای
سپاهی کاکلی!
ديشب
مسافری-
از ديار
پريشانی آمد
با يک
مشت نشانی
از گيسوان
خونين اسبت
گفتم:
آه،
هديهء خداست
اين ريشه های
جنتی.
زود
است، زود است
کزين
ريشه های جنتی
در دشت
ياد های دهکده
جنگلی بکارم.
که اگر
روزی،
ميوهء
وحشی آن را
زاغها بخورند-
کبوتر گردند.
مسافر
نپاييد.
گفتمش:
باش!
باش! تا باری دامن رنگمرده ات را
به
ديده بمالم،
آخر،
غبار دشتی دارد
و دود کوهی
وعطر
خونی،
مسافر
پيهم، لب گزيد
مسافر،
هيچ نگفت.
باری،
آبلهء عقده
در گلويش
ترکيد
وگفت:
«رضای خداست!»
مسافر،
برگشت
به جانب نا پيدا،
به سوی
سرگردانی.
آی، مرد
خدا!
مسافر،
بوی ترا داشت
کاکلش،
کاکل مست ترا ميماند.
کفشهاش،
«پينه پينه» بود وگامهاش،
گامهای
بي شکست ترا ميماند.
هان،
عزيز من!
وقتی
عزيز همجگرت
گلناره
های نيمسوختهء پيکرت را
تکه تکه
به دامن ميپچيد،
باد ها
دريافتند:
بيد خونين
بهشتی
چه
عطری دارد؟!
های،
ديوانهء آزادی!
من نيز
آبله پايي استم
در صحاری
ديوانه گان.
من به
زيارت لاله ها ميروم
تا معنی
سخاوت گامهايت را
لمس
کنم
و
خنگ عقل مسخره گردد.
من
خويشتن را،
با گل
خواهم شگوفاند.
با گياه
خواهم روياند.
با برگ
خواهم آويخت،
جاری
خواهم شد-
همخط رودخانه
و خواب
خواهم رفت
همسر کوه
تا يافت
کنم،
لالايي
را،
که
درشبهای بی مادر
با آن ميخفتی
و
هايهويي را
کز
کوتاهترين خواب زمان
بيدارت
ميساخت،
آزاده
مرد اسطوره قامت!
مردانه
گيت را
در قلمرو تعريف
گنجايشی نيست.
کوه،
نامت را پس ميدهد،
دشت،
شهامتت را تنگی ميکند،
ورود
خانه،
راهی شدنت را،
چه آرام است و
کم امتداد.
ومن،
جوانيت را
چه قدر
کودکم؟!
عزيز ملت من!
سپاهی آزادی!
سوادت
در سه نام تمام بود:
(خدا،
مادر، آزادی)
و از
نام خويش،
هيچ
حرفی به يادت نبود_
يا نمينوشتی.
اگر
همگام تو بودم،
ار
اقتفايت
شعر بلند روزگار را
به وديعه
ميگرفتم.
خير
باشد،
نامت با
زمين،
نامت با
ستاره،
نامت با
خدا
گره خورده است.
های
غريبزاده!-
مرد رفته در پی گمنامی نامی،
نامت،
نور واژه ييست،
در
قاموس بي رديف شبگرد های خراسان
که تجلی
حروفش
جادوگران مشرق و مغرب را-
کور
ميکند.
باکی
نيست،
اگر خليفه های ناخلف،
مفتيان
بي طهارت را
به سود خويش
خريدند،
و
سپهداران ناسپاس،
پيمان
ياری_ پيمان خونت را
بريدند.
همين بس
است
که فرزانه گان
زمين، ديدند:
تو،
بر سجادهء سرخ مشرق
عاشقانه
ترين نماز را
- نماز آزادی
را_
به آذان
برخاستی- به تکبير ايستادی
وادايش
کردی.
عزيز
شعر من،
عزيز
زنده گی من!
من،
شهادت
را،
با
کدامين قصيدهء خونين
به آمين
برخيزم؟؟
کابل-
1368