دستگیر صادقی
"جهاني
ديگر ممکن است!"
شعار بالا
برای نخستین بار در " مجمع اجتماعی جهانی" ( World Social
Forum) که در سال 2001 در شهر پورتوالگره (Porto Alegre)
در برزيل برگزار شد از جانب هزار ها انسانی که در مقابله با نظم نوین جهانی و
خطرات ناشی از تداوم آن در جهان یک قطبی قرار داشتند به صدا در آمد. این صدا در واقع واکنش جريان هاي مردمي به "مجمع
اقتصادي جهانی" است که همزمان در دهکده داوس در سويس برگزار ميشود. این شعار در اعتراض و تقابل با سياست هاي
اقتصادي نئوليبرال، به حرکت گسترده اي تبديل شده است و امسال براي اولين بار در
آسيا
و آنهم در شهر بمبی در هند
از 16 تا 21 جنوری برگزار گردید
در سال 2001 در اولين مجمع
در شهر پورتو الگره در برزيل، منشور اصلي "مجمع اجتماعي جهانی" براي تعيين خطوط کار مجمع به تصويب رسيد. مجمع هاي ساليانه 2002
و 2003 شاهد گسترش سريع اين حرکت بود و اکنون "مجمع اجتماعي جهانی" به سمبل تقويت حرکت ضد نیو لیبرالیسم جهاني مبدل شده است.
برخی نکات
اساسی این منشور عبارت اند از:
1-
مجمع يک فضاي باز است براي تعميق تفکرات، بحث هاي
نظري دموکراتيک، فورمولبندي و تدوين پيشنهادات، تبادل کاملا آزاد تجربيات، و تشريح
و توضيح هدف عمليات موثر در يک جامعه مدني مخالف نئو ليبراليسم و تسلط سرمايه بر جهان و تمام اشکال
امپرياليسم، و نيروي خود را
براي ساختن يک جامعه جهاني بر محور نوع بشر به کار مي گيرد.
2-
آلترناتيوهاي پيشنهاد شده
توسط مجمع، در تقابل با
جهاني شدن سرمايه داري، تحت شرکت هاي بزرگ چند مليتي و حکومت ها و نهادهاي بين
المللي است که در خدمت منافع آنها قرار دارد. اين آلترناتيوها در نظردارند جهاني
شدن مشترک مبني بر احترام به حقوق بشر، يعني حقوق همه شهروندان همه ملت ها، حفظ
محيط زيست، جلب حمايت نظام ها و نهادهاي بين المللي دموکراتيک، که در خدمت عدالت
اجتماعي قرار دارند، برابري و اقتدار مردمي را به مثابه مرحله تازه اي از تاريخ جهان مورد استفاده
قرار دهند.
3-
مجمع يک فضاي جمعي، متنوع و غير دولتي است، و
بصورت يک شبکه، غير متمرکز تعريف مي شود. نهادها و جنبش ها براي انجام حرکات مشخص،
در سطوح محلي يا بين المللي، براي ساختن "دنياي ديگر" متعهد مي شوند.
4-
مجمع مخالف تمام گرايشات خودکامه و تحديدکننده
نظرات در مورد اقتصاد، توسعه و تاريخ، و نيز مخالف به کار بردن زور و خشونت به
عنوان ابزار کنترل جوامع توسط دولتهاست. مجمع براي رعايت حقوق بشر، برقراري دموکراسي
واقعي، اشتراک مساعي از طريق رابطه هاي برابر، همبسته و صلحجویانه بين افراد، نژادها، جنسيتها، و ملتها،
مبارزه مي کند و هر گونه سلطه گري براي انقياد نوع بشر را محکوم مي کند.
5-
مجمع به مثابه فضاي بحث، حرکتي نظري است که باعث
تعمق و تفکر روي ساختار و ابزار تسلط سرمايه، چگونگي راههاي عملي مقاومت و گذر از
اين تسلط، جايگزينهاي پيشنهادي براي حل مسئله نابرابري اجتماعي، تخطي از حقوق که
به دنبال جهاني شدن سرمايه داري همراه با تمايلات نژادپرستانه در حال گسترش است،
تمايزات مبني بر جنسيت، و انحطاط محيط زيست، مي شود و نتايج اين تعمقات را به طور
علني، در سطح جهان و در تک تک کشورها منعکس مي کند.
6-
مجمع به مثابه فضاي انديشه، در تلاش ايجاد و
تقويت بياني تازه براي برقراري ارتباط بين جنبش هاي رو به افزايش در جامعه مدني،
براي همه ملل است؛ به همان اندازه در قلمرو زندگي اجتماعي که در زندگي خصوصي. مجمع در تلاش براي تقويت مقاومت هاي اجتماعي عاري
از خشونت است در روند غير انساني شدن که جهان امروز در اثر اعمال خشونت از جانب
حکومتها در آن زندگي مي کند. مجمع
از طريق پشتيباني از اين نهادها و جنبشها در تلاش براي تقويت اهداف بشردوستانه اي
است که در جهان مطرح است.
در "مجمع اجتماعي جهانی" در سال 2002 پيشنهاد شد که مجمع هاي
بعدي در خارج از کشور برزيل برگزار شود. اين تغيير محل نمايانگر نياز گسترش جريان
به مناطق آسيايي و افريقايي مي باشد که دو سوم جمعيت جهان را در بر مي گيرد.
مجمع اجتماعي آسيا در ژانويه 2003 در حيدرآباد تشکيل شد که نشانگر تعهد هندوستان
به جريان "مجمع اجتماعي جهانی" بود و در همين جا بود که پيشنهاد برگزاري مجمع 2004 در هند داده
شد.
بر طبق
همین فیصله، چهارمین " مجمع اجتماعي جهاني " امسال از 16 تا 21 جنوری در شهر بمبئي در هند برگزار گردید. در این مجمع در حدود یکصدهزار نفر شرکت داشتند که از آن جمله در حدود ده هزار نفر
از 130 کشور جهان نیر شامل بودند.
"
مجمع اجتماعي جهاني " به منظور ايجاد يک پلاتفرم باز براي بررسي
استراتژي هاي گوناگون مقاومت در مقابل مدل جهاني شدن سرمايه که در "مجمع
اقتصادي جهاني" در داوس توسط شرکت هاي بزرگ چند مليتي، دولتها، بانک جهاني،
صندوق بين المللي پول، و سازمان تجارت جهاني که در خدمت اين شرکت ها هستند، بیشتر شکل مي گيرد.
مجمع اجتماعي جهاني با تعهدي استوار به اين باور که "جهاني ديگر ممکن
است" فضاي بازي است براي بحث درباره جايگزين هاي ممکن براي جريان نئوليبرال
غالب، براي تبادل تجربيات و براي تقويت همياري در ميان سازمان هاي توده اي، حرکت
هاي مردمي و سازمان هاي جامعه مدني.
از شرکت کنندگان در اين مجمع، نمايندگان سازمان هاي غير دولتي و انجمن هاي مردمي و
نمايندگان گروه هاي مترقي اجتماعي و جوانان مي باشند. همچنين دهها نماينده پارلمان
از کشورهاي مختلف دنيا در اينجا گرد هم آمده بودند تا درباره مخالفت خود با تباني دولت ها و
شرکت هاي چند مليتي در روند جهاني شدن سرمايه به بحث بنشينند. در همین فرصت، احزاب کمونيست و کمونيست-مارکسيست هند تجمعي
از نمايندگان 18 حزب کمونيست دنيا، از جمله حزب کمونيست چين، را برگزار کرده بودند.
در این
مجمع با تدویر همایشها، جلسه های بحث و گفتگو، و نمایشات گوناگون هنری، مسایل
بسیار متنوع و پیچیده ـ 1200 فقره ـ به
شمول حق حاکمیت بر زمین، آب و غذا، ملیتریسم، جنگ و صلح، محیط زیست، تجارت جهانی،
اشغال عراق توسط امریکا و حتی مرض ایدز و آزادی ها جنسی به بررسی گرفته شد. دیدگاه های بسیار متفاوت و
متنوع از جانب اشتراک کنندگان به نمایش گذاشته شد. با تمام گوناگونی موضوع ها و
تنوع اشتراک کنندگان، همه یک هدف واحد
داشتند : مبارزه علیه آن چه که نظم غیر عادلانه جهانی نامیده میشود.
گردانندگان این مجمع به این باور اند که این
مجمع حد اقل زمینه نزدیکی و همبستگی فعالین جهانی را در عرصه های مختلف فراهم
گردانید و این گردهم آیی را در بسیج اندیشه ها و توسعه همکاری شبکه گروه های مختلف
اجتماعی یک موًفقیت ارزیابی کردند.
سازمانهای چپ سیاسی که در چهارمین اجلاس مجمع
اشتراک داشتند مسایلی همچون مقابله با ملیتاریسم، تروریسم و جنایت، امحای فقر،
تنظیم تجارت مناسب بین المللی، تاًمین اتحاد نیروهای کارگری در مبارزه علیه بخشهای
منفی جهانی شدن، تاًمین مواد غذایی و محافظت از منابع طبیعی را مطرح کردند. آنها
تشدید مبارزهً متنوع د رعرصه های ضد جنگ، مسابقه تسلیحاتی ـ بخصوص آن سلاح های که
خصوصیت کشتار جمعی دارند، تاًمین عدالت و ترقی اجتماعی، و همچنان انکشاف و توسعه را
بمنظور سازماندهی جمعی مردم کشور های
مختلف جهان، جدی تلقی نمودند.
جستجوی
بدیل های مناسب و موًثر در مبارزه علیه گسترش نیولیبرالیسم و جهانی شدن
سرمایه به یک مشغله عظیم فکری اندیشمندان
بشردوست مبدل گردیده است. در این راستا، این گردهم آیی بزرگ نیز اگر به نتایج
بسیار مشخص نرسید، ولی عجالتا به مثابه عامل فشار اثر گذاشت و زمینه آن را فراهم
گردانید تا صدای دادخواهانه اقشار مختلف مردم جهان به گونه یی بازتاب یابد .
در شرایطی
که تلاش برای منحرف ساختن " مجمع اجتماعی جهانی " از اهداف و خطوط فکری
پذیرفته شده در منشور مجمع، که برخی مواد اساسی آن در بالا بیان گردیده است،
وسیعاً وجود دارد و منابع مشکوک نیز در تمویل آن سهم میگیرند، بجاست تا پرسشهای
بسیاری در این میان بوجود آید، از جمله این که :
آیا چنین اجتماعات عظیمی میتوانند کارکردی بیش
از یک جشن همه گانی داشته باشند و قادر به تدوین و ایجاد یک بدیل موثر و فعال
گردند ؟
آیا چنین مجامع یا فوروم به
نتایجی میرسند که در قبال آن عمل کردی داشته باشند و جنبشهای سیاسی ـ اجتماعی
مخالف روند نیولیبرالیسم و جهانی شدن سرمایه را باهم نزدیک ساخته و سمت و سو دهند
؟
نگارنده
به این باور است که در شرایط کنونی و با مخلوط ساختن این همه مسایل در یک مجمعی به
این بزرگی، نمیتوان به یک بدیل و یا آلترنتیو مناسب با طرح بسیار مشخص و عملی نایل
گردید. برای رسیدن یه این هدف هنوز راه درازی در پیش است، اما مطمئناً مردم جهان
دیر یا زود به یک بدیل مناسب دست
مییابند، زیرا این ضرورت زمان و تاریخ
است.
بعدی * بازگشت * قبلی