در بسیاری از کشور ها آغاز سال میلادی جشن گرفته میشود، گرچه این تقویم ظاهرآ بر مبنای زاد روز حضرت عیسی ( ع ) پیامبر مسیحیان تعیین گرفته شده، ولی در بسیاری از کشورهای غیرمسیحی و از جمله شمار زیادی از کشور های عرب و مسلمان هم تقویم میلادی را بکار می برند و گذشت زمان را از روی آن می شمارند .

آغاز سال نو فرصتی است که نگاهی  به گذشته نزدیک بیندازیم و به ارزیابی رویدادهای سیاسی، اقتصادی و نظامی و جریانات فرهنگی، اجتماعی و معنوی دنیا بپردازیم . آیا جهان سال خوب و پر باری را پشت سر گذاشته و یا دوران بدی را سپری کرده است . و اگر چنین بوده، در سال نو چه انتظارات را می توان داشت  ؟

   در مجموع میتوان گفت که سال سپری شده با یک سلسله بحرانهای سیاسی  و اجتماعی در بسیاری از کشور های جهان روبرو بود . در خاور میانه روند صلح کند شد، و علیرغم همه تلاشهای بعمل آمده ، اعراب و اسرائیل نتوانستند مذاکرات آشتی را چنانکه باید و شاید پیش ببرند . ماههای پایانی سال میلادی با بروز بحران اقتصادی در چندین کشور خاور دور از کوریای جنوبی گرفته تا مالیزیا روبرو بود که بر اقتصاد دیگر کشورها نیز روند نا مطلوبی گذاشت، همچنان کاهش دوباره بهای نفت ، آنهم همزمان با آغاز فصل زمستان که معمولأ با افزایش مصرف و بالا رفتن نرخ ها همراه میشود ، نگرانی فزایندهء کشور هایی را بر انگیخت که بیشترین منبع درآمد آنان فروش نفت است .

   ولی قبل از آنکه به جزئیات این رویداد ها و تحولات بپردازیم، با خرسندی میتوان گفت که در یکسال گذشته، احترام به حقوق انسانی در برخی کشور ها پیشرفت داشته، گرچه هنوز ممالکی هستند که رژیم های شان ادعا میکنند که موازین حقوق بشری آنان با موازین جهان تفاوت دارد و آنان خود را مقید به ارزشهای نمی دانند که مورد احترام و قبول مردم دیگر کشور های دنیا است .

   فعالیت ارزنده سازمانهای بین المللی حقوق بشر با همه تبلیغات زهرآگینی که برخی رژیم ها علیه آنها براه انداخته اند ، بیش از پیش در دنیا ریشه میدواند . جهانیان حتی در کشور هاییکه ارزشهای اخلاقی هنوز بخوبی در آنجا ریشه نگرفته اند، در می یابند که انسانها مساوی زاده شده اند و حقوق مساوی دارند، بردگی، استثمار، نقض آزادی بیان، باز داشتهای خود سرانه، محاکمات ساختگی و مجازات های ظالمانه در هر دین و آئین و مسلک و مرامی که جنبه انسانی داشته باشد ، حرام اعلان گردیده است . اکنون شمار بیشتری از رژیم ها در برابر فشار اخلاقی جهان سر تسلیم فرود می آورند ، و به نمایندگان سازمانهای حقوق بشر اجازه میدهند از کشور های شان دیدن کنند . گرچه بیشترین تلاش را نیز بعمل می آورند تا واقعات را از دید این نمایندگان و باز رسان پنهان دارند .

با اینهمه هنوز رژیم هایی هستند که به بازرسان حقوق بشر اجازه  ورود نمی دهند، زیرا از بر ملا شدن واقعیت های مربوط بیداد گری های خود بیم دارند، علی رغم این تلاش، آنان وجود رسانه های گروهی و حتی دوربین های کوچک فلمبرداری ویدیویی که در بسیاری خانه هااست، موجب شده که واقعیت برخی از این مظالم ثبت و ضبط شود و بگوش و دید جهانیان برسد، که نمونه های آن سنگسار کردن زنان و شلاق زدن محکومین به اعدام پیش از اجرای حکم است . احترام به حقوق انسانی با بر قراری دموکراسی رابطه نا گسستنی دارد . اگر در کشوری دموکراسی وجود نداشته باشد شیفتگان قدرت و به ویژه آنانی که بخود تلقین کرده اند که رسالت الهی دارند، برای آنکه کرسی فرمانفرمایی را از دست ندهند از هیچ ظلم و ستم کوتاهی نمی کنند، صداها را خاموش میکنند، دهن ها را می بندند، دیگر اندیشان را به زندان می اندازند و یا آنان را ربوده در خفا به قتل میرسانند و اگر جرئت چنین کاری را نداشته باشند، به محل آن رفته و اوباشان را به شعار دادن و تهدید علیه آنان وامی دارند ، یا محیط رعب ووحشت ایجاد می کنند تا کسی جرئت سخن گفتن نداشته باشد.

   در سالی که گذشت پیشرفت دموکراسی در کشور های جهان سوم بهیچ وجه چشمگیر نبود. در پاکستان و بنگله دیش و یمن و لیبیا و سودان و افغانستان، و بسیاری از کشور های اسلامی کوچکترین گامی را در راه تقویت پایه های حکومت مردم بر مردم بر داشته نشد، تنها در ایران آنهم در انتخابات ریاست جمهوری اخیر فردی پیروز گردید که گرچه از دامان خود رژیم بر خاسته و خویش را خدمتگزار رژیم می داند، ولی اندیشه هایی نیز مطرح میکند که بویی از آزادی و تفاهم و آشتی دارد.

   در شماری از کشور های افریقایی کودتا و ضد کودتا، نسل کشی، قتل و نزاع بین قبایلی که هر یک خواهان بدست گرفتن قدرت است، ادامه یافت . کشتار در روندا و بروندی، نا آرامی ها در کنیا و زامبیا و کانگو نمونه های درد ناکی از این روند خونین بود. در کگانگو این احساس بوجود آمد که مردمی که به  امید آزادی و پیشرفت و بدست گرفتن سر نوشت خویش موجب بر اندازی حکومت موبوتو شدند و به رولان کابیلا چشم انتظار دوخته بودند . خیلی زود دریافتند که آش همان و کاسه همان  کاسه است .

   در الجزایرجنایات تندروهای اسلامی علیه ده نشینان و شهر وندان در اعتراض به نسپردن قدرت به آنان ادامه یافت و مشاهده تصاویر سرهای بریدهء زنان و کودکان و بی عصمت کردن دخترکان و بارداران ، دنیا را تکان داد . در مصر نیز تروریست هایی که دین و عدالت را به بهانه ای برای ارضای غرایز سبکسرانه خود ساخته اند، به کشودن رگبار آتش بسوی جهانگردان بیگناه و بی دفاع خارجی ادامه دادند، و برگ تازه ای بر تاریخ ننگین جنایات ددمنشانه خود افزودند. آنان ادعا میکنند که هدف شان نجات بشریت و تامین رستگاری آنان است، ولی هر قدمی که تا کنون بر داشته اند جز مرگ و نیستی و خونریزی چیزی نبوده است .

   در میان کشور های افریقایی، تنها افریقای جنوبی بود که سیاه پوستان ، آنانی که سفید پوستان آن سر زمین تا چند سال پیش آنان را عقب مانده و نا بالغ می پنداشتند ، بی آنکه به انتقامجویی و کشتار و تلافی کشانده شوند در تحکیم پایه هی دموکراسی و همزیستی مسالمت آمیز با اربابان پیشین و شهر وندان سفید پوست همچنان کوشیدند، که این میتواند نمونهء افتخار آمیز برای همه کسانی باشد که در مبارزه با رقیبان سیاسی درگیر هستند.

   در سالی که گذشت از یکسو در تلاش برای از میان بردن سلاحهای کشتار همگانی گام های تازه ای برداشته شد، و از دیگر سو برخی حکومت ها به تلاش پنهان و آشکار برای تولید جنگ افزار های هستوی و مکروبی و کیمیاوی ادامه دادند، و برخی حکومت های دیگر که خود را از سوی همسایگان مورد تهدید احساس می کنند ، به خرید سلاح های متعارفی پرداختند.

   در سال میلادی گذشته ایالات متحده همچنان بزرگترین و با حذف شوروی سابق، حتی یگانه ابرقدرت جهان باقی ماند، گرچه نتوانست مقام رهبری خود را در دنیا کاملأ تثبیت کند . کشور های عضو اتحادیه اروپا به تلاش برای تحکیم اتحاد خویش و مبدل شدن به یک قدرت سیاسی و اقتصادی تزلزل ناپذیر ادامه دادند، روسیه نیز با آنکه خود با مشکلات بسیار روبرو میباشد  هنوز می کوشد نقش ابرقدرت را ایفا کند، و خود را در تلاشهای بر قراری صلح در خاور میانه و چند نقطه دیگر جهان سهیم میداند ./

Omaid Weekly هفته نامة امید P.O. Box 30818 Alexandria, VA 22310 - U.S.A.