سراج الدین اديب

آرشیف نمبر (۱۵)

          سراج الدین ادیب

اوضاع افغانستان و نتیجه گیری آقای کوفی انان

 کوفی انان سر منشی موسسه ملل متحد(۱) میگوید ؛ افغانستان که در گذشته یک موضوع داغ در رقابت ها و خصومت های ذات البینی ابر قدرتها بود، بعد از ختم جنگ سرد یک مثال بارز و نمونه از منازعات منطقوی و نژادی شده است که در آن ابر قدرتها دیگر انگیزه ای استراتيژی را برای مداخله و با پاه در میان نهادن نمی بینند افغانستان همچنان به محلی تبدیل شده است که در آن تنها یک حکومت مرکزی وجود ندارد، بلکه در محلات آن نیز کدام مقام و ادارهء سیاسی دیده نمی شود.

   از اوایل سال ۱۹۹۰ به بعد جناح های جنگ سالاران افغان قادر نشدند ادارهء را برای زیر پاه نهادن مفاد و علایق جناح خود تبارز دهند و یا برای آشتی ملی همکاری کنند، قبلأ ملل متحد برای خروج قوای خارجی ( قوای نظامی شوروی ) از افغانستان در اواخر دههء هشتاد میانجی گری کرد، اگر چه رژیم نجیب الله حاضر شد قدرت را بیک میکانیزم انتقالی دارای قاعدهء وسیع بسپارد، اما جناح های مجاهدین نتوانستند به طرز تشکیل این میکانیزم بموافقه برسند، عدم توافق بین شان تا سرحدی پیشرفت که همینکه حکومت نجیب الله سقوط کرد، کابل غرق بحران بی بندو باری وخون ریزی شد که از آن هنگام تا به اکنون ( دسمبر ۱۹۹۷)  وضع بدتر شده است به قسمیکه نزد جناح ها بازهم جز ارادهء جنگی چیزی دیگری دیده نمی شود.

   در حالیکه قدرتهای خارجی پیوسته به تهیهء تجهیزات جنگی و مالی و سایر مواد مورد ضرورت برای مشتریان مربوط خود در داخل افغانستان ادامه میدهند، در این میان قدرتهای عمده ای که دارای نفوذ بالقوه در افغانستان اند به یک راه حل سیاسی علاقه مندی نشان میدهند ولی باز هم بدرجه لازم برای تأمین این امر تلاش نمی نمایند، در چنین شرایط چطور میتوان به آن معتقد شد.

   کوفی انان سخن را متوجه خود افغانها ساخته و میگوید : افغانها بطوریکه قابل فهم است حاضر نمی شوند مسئولیت شکست و ناکامی های پیهم برای خاتمه دادن به جنگ و خونریزی در بین شانرا قبول کنند. لذا مردم افغان نمی توانند و نباید همه مسئولیت های غمناک را که در کشور شان بوجود آمده است بدوش بکشند، اما هرچند از خارج کمک می کردند این خود افغانهاست که می جنگند، جناح های افغان تا کنون نتوانسته اند ثابت سازند که حاضر اند اسلحهء شانرا بزمین بگذارند و به موسسهء ملل متحد برای تأمین صلح در کشور خود شان همکاری کنند، هر یک از جوانب درگیر که آمادگی خود را برای همکاری با موسسهء ملل متحد ابراز گرده و میکنند، جناح های دیگر را مسئول کامل دوام جنگ میدانند ، لذا در هر زمان یک جناح یا جناح دیگر به این فکر بوده است که میتوانند بر قوای نظامی دیگر فاتح گردند و در نتیجه سعی کرده اند مساعی برای آتش بس را نادیده گیرند و مانع از استقرار آن شوند، اما زمانی دوباره به مصالحه و گذشت آمادگی نشان میدهند که اوضاع نظامی بر عکس مرام شان بوده و خود را در خطر و تهدید بینند، در عین زمان در داخل و خارج افغانستان تخریب کارانی وجود داشتند که خیر و رفاه خود را در دوام معضله و جنگ می بینند تا در یک راه حل نهایی اوضاع افغانستان زیرا جنگ سالاران قاچاقبران و دهشت افگنان و سوداگران مواد مخدره و سایر گروه ها در میان جنگ و نزاع پولدار شده وبیم از آن دارند که هر گاه صلح و آرامش و قانون ونظم دوباره بر قرار شود، این امتیازات شانرا از دست خواهند داد.

   کوفی انان سر منشی موسسه ملل متحد در تشریح اوضاع افغانستان به شورای امنیت گفت : کمک کننده گان و حامیان خارجی عمدهء جناح های در گیر افغانی از یکسو مشتاقانه حمایت شانرا از مساعی صلح ملل متحد ابراز مینمایند و اما در عین حال با ارسال و سرازیر کردن اسلحه پول و سایر مواد برای جناح های مورد علاقهء شان به پکه زدن شعله های جنگ در افغانستان ادامه میدهند و هر بار علاوه میکنند که این سلاح و پول و مواد برای طرف مقابل نیز فراهم میگردد.

   این بازی کنان خارجی شاید دلیل خود را دارند که چرا به کمک مشتریان بخصوص افغانی خویش ادامه میدهند، اما باید آنها مسئول تشدید جنگ خونین در افغانستان شناخته شوند، آنها همچنان باید مسئول شعله ور نگهداشتن جنگی خوانده شوند که یقین داشته باشند آتش آن برای همیش در چوکات افغانستان محدود نخواهد ماند، بر خلاف این آتش اکنون با ماورای افغانستان سرایت کرده و شکل دهشت افگنی، رهزنی و سرقت مسلحانه قاچاق مواد مخدره ، سیل پناه گزینان تشنجات فزاینده نژادی و مذهبی بخارج از سر حدات افغانستان سرایت کرده است ./

(۱) سرمنشی سازمان ملل متحد در شورای امنیت ملل متحد