سراج الدین اديب

آرشیف نمبر (۱۱۶)

شنبه 26 جولای 2014 میلادی مطابق 4 اسد 1393 هجری شمسی

مصاحبه وحيد عبدالله کارشناس ارشد ملل متحد با زهره يوسفی از شبکه جهانی آريانا

در زمینه انتخابات اخیر افغانستان :

 مقدمه : محترم زهره یوسف داود که یک ژورنالیست خبیر و آگاه و توانا است در برنامه تلویزیونی تاریخی شنبه 26 جولای 2014 میلادی مطابق 4 اسد 1393 هجری شمسی خویش  نخست مصاحبه داکتر وحید وحیدالله کارشناس ارشد ملل متحد را با  تلویزیون آشنا به زبان پشتو به نشر سپرد و همزمان  بار دوم گفت و شنود داکتر وحید الله را با رادیو استرلیا به نشر سپردند و در اخیر خود ایشان مستقیمأ از طریق تیلفون سوالاتی را با داکتر وحید وحید الله ادامه داد که اینجانب ( سراج ادیب )  دو قسمت از این مصاحبه را نسبت مهم بودن انتخابات در شرایط کنونی خیلی جالب یافتم به رشته تحریر در آوردم که اینک در زیرخدمت شما عزیزان جهت اطلاع  و تبصره نخبه گان امور به نشر می سپارم از آنجاکه در شنود آن مشکل تخنیکی پیش آمد ولی بازهم سعی وافر صورت گرفته تا مصاحبه مطابق اصل رویش گردد :

بخش نخست

مصاحبه با “ در محمد آشناد“ ژور نالیست  رادیو استر لیا

ـ سوال در محمد آشنا : « هموطنان عزیز ! محترم داکتر وحید وحیدالله کارشناس ارشد ملل متحد برای حل منازعات منطقه ای و بین المللی در نیویارک و تحلیلگر مسایل سیاسی افغانستان و جهان باما در لین تیلفون است میخواهیم در رابطه با مسایل عمده روز که عبارت از مسئله انتخابات در افغانستان است، همراه شان صحبتی داشته باشیم و البته باید بگویم که جناب داکتر صاحب یکی از شخصیت های است که همیشه در جهان و در کشور های که همچو منازعات بوجود آمده منحیث نماینده ملل متحد در این کشور ها همچو جنجالهای انتخاباتی را حل نموده که بر همین اساس در این مسایل انتخابات افغانستان هم در جریان است وازپلانها و پروگرام های ملل متحد در رابطه با حکومت ملی و همچنان جناب داکتر صاحب مکمل در جریان است و از او آکاهی دارد که در همین رابطه یک بار در بی بی سی و بعدأ در صدای امریکا برای هموطنان ما معلومات داد و امشب میخواهیم در این پروگرام رادیو ما برای شما هموطنان عزیز در رابطه به پلانها وپروگرام های ملل متحد معلومات مفصل را ارائه نمایند . جناب داکتر صاحب با عرض سلام و احترام تشکر از شما که دعوت ما را یکبار دیگر برای مصاحبه پذیرفتید.

 ـ جواب وحید وحیدالله : سلام و مراتب امتنان مراهم بخاطر دعوتی که از من بعمل آوردید و هم بخاطر کار بسیار بزرگی را که شما از طریق برنامه های وزین وبسیار همه جانبه تان که من یکی از شنوندگان دایمی تان هستم و موفقیت تانرا برای تان و سهم گیی تانرا در ارتباط بامسایل مربوط به افغانستان، پیدا شدن راه حل فصل برای آن و آینده کشور مشترک ما، بدینوسیله من برای شما تهنیت و تبریک می گویم و مراتب امتنان مرا بپذیرید . من در خدمت شما هستم آشنا صاحب !

ـ سوال در محمد آشنا : بسیار زیاد تشکر شما لطف کردید، مهربانی شما است . جناب داکتر صاحب، بعد از اینکه جانکری وزیر امور خارجه امریکا و همچنان نماینده ملل متحد در افغانستان در بین دو کاندید به بحران انتخابات خاتمه داد، اینک هر دو کاندید دیروز باهم در باره ائتلاف حکومت آینده و همچنان انتخابات ملاقاتی داشته و تا جائیکه برای من معلوم است شما منحیث کارشناس ارشد جامعه بین المللی برای رفع بحرانهای منطقوی و بین المللی سهم کلیدی در طرح وتنظیم پیشنهادات اخیر در موافقتنامه ایکه در بین دو کاندید صورت گرفته داشتید.

از نظر شما کدام مسایل عمده بخاطر حل این معضلات و بحران در افغانستان در این موافقت نامه موجود بود ؟.

 ـ وحید وحیدالله : میخواهم که اهمیت همین توافقات اخیر میان دو کاندید ریاست جمهوری افغانستان را که شما به او اشاره کردید بحیث سر آغاز یک پروسه جدید و همه جانبه بخاطر نیل به یک حل و فصل جامع مناظره جاری در کشور ما افغانستان در سه مرحله به شما توضیح بدهم یعنی که (- کوتاه مدت،ـ میان المدت، و دراز مدت )

درمرحله اول وکوتاه مدت  که ماهمه از آن اطلاع پیدا کردیم نقش شمارش تمام آرا یعنی صد فیصد آرا و آنهم تحت نظر کارشناسان مجرب سازمان ملل متحد و جامعه جهانی و آنهم با استفاده از تجارب غنی و آزموده شدهء بین المللی که این کارها را ما در نقاط مختلف جهان هم با اتکا وبا بکار بستن میکانیزم های بسیار پذیرفته شده و مسلکی انجام دادیم که تا هیچگونه شک و طردید در نزد دو کاند ریاست جمهوری، درنزد طرفدارانشان و رای دهنده گان از آنها و بین مردم افغانستان و مردم جهان دیگر باقی نماند و با این مرحله که من آنرا کوتاه مدت می گویم، در مرحله اول اعتبار و مشروعیت انتخابات که سخت به مخاطره مواجه بود طوریکه شما در جریان هستید و میتوانست منتج به یک بحران بسیار بی نظیر و جدی شود این اعتبار و مشروحیت  پس زنده شود و از سر اعاده شود به این اساس دو کاندید هم دیگر هیچ شک و تردیدی در مورد نتایج انتخابات و پذیرفتن این نتایج از همه مهم که آنها روی آن توافق کردند باقی نماند.البته با تکمیل کار در این مرحله ویا در مرحله اول در کوتاه مدت . این خودش بطور جدی و همه جانبه را برای هدف میان مدت یا مرحله دوم  من نام آنرا می گویم که او همان  ( ایجاد یک حکومت وحدت ملی) توسط کاندید برنده باشد که این شرایط ایجاد میشود که البته و این حکومت نه تنها دو کاندید ریاست جمهوری و طرفدارهای از آنها بلکه بایست با تفاهم و اشتراک تمام جوانب افغانی و امکانات اشتراک آنها در چار چوب  همین حکومت وحدت ملی فراهم شود بازایجاد میشود که البته تصامیم برای  اشتراک دادن تمام جنبه های افغانی از لحاظ پرنصیب در این مرحله همه باید تفاهمی و انتصابی باشد تکرار میدارم ” تفاهمی وانتصابی باشد” یعنی حکومت وحدت ملی توسط کاندید برنده بر اساس اصل تفاهم و انتصاب بوجود می آید. حالا بخاطر اینکه ما این حکومت با قاعده وسیعی ، تفاهمی و انتصابی که بایست کرکتر تکنوکرات و افغانستان شمول داشته باشد، باید روی آن کار صورت بگیرد در طویل المدت و مرحله سوم که نامش را گذاشتیم ” فراهم آوری تمام زمینه ها برای گذار از این حکومت وحدت ملی تفاهمی و انتصابی به یک حکومت وحدت ملی واقعأ انتخابی ” این مرحله سوم میباشد که این موافقت نامه ها رویش اتکا دارد که همین پروسه برای نیل به یک راه حل و فصل جامع منازعه جاری افغانستان برای رسیدن به یک صلح پایدار و آماده ساختن شرایط و ادامه مساعدت های جامعه جهانی بحیث یک پروسه واحد دارای سه مرحله بود که هریک آنرا  در کوتاه مدت، در میان مدت ودر طویل المدت خدمت شما توضیح کردم، همین اهمیت مواد موافقت نامه های که تا اکنون در مرحله اولش قرار داریم ورویش کار می کنیم .

 ـ سوال در محمد آشنا : شما از ایجاد حکومت وحدت ملی توسط کاندید های برنده یاد آوری کردید، در اینجا غلط فهمی ها و سوء تفاهمات زیاد در اطلاعات وسایل جمعی و حتی در بین کارشناسان و آگاهان امور سیاسی موجود است. شما اگر لطف نموده از لحاظ تجاربی که از کشور های دیگر در حال همچو بحران ها توسط ملل متحد دارید واقعیت آینرا تشریح نموده و فرق بین حکومت وحدت ملی و حکومت ائتلافی در چه است ؟ و حکومت ملی که روی آن توافق صورت گرفته است چگونه یک حکومت خواهد بود و کدام طرفها در آن شامل خواهد بود ؟

 ـ وحید وحیدالله : من به خدمت شما بگویم که اول از همه مهمتر که اصل ویا تفاهم و توافقی که صورت گرفته مبنی بر ایجاد یک حکومت وحدت ملی در میان مدت و بخش دوم همین پروسه ایکه من برایتان ابراز داشتم میباشد. آمدیم در ارتباط با تفاوت یک حکومت ائتلافی با حکومت وحدت ملی ، او بسیار واضح است که حکومت ائتلافی معمولأ در نظام های پارلمانی که در آنجا احزاب در پارلمان اکثریت پنجا جمع یک را یعنی بالاتر از 50% را که آنها بدست آورده نمی توانند اینطرف یا آنطرف یا طرفها یا هیچ طرف. بنابرآن آنها مجبور هستند که برای اینکه دوباره نروند در پروسه انتخاباتی قیمت و گزاف، چندین حزب در پارلمان باهم ائتلاف می کنند و اینها یک اکثریت رهبری کننده را در آنجا تشکیل میدهند و یک حکومت را جور( تشکیل ) میکنند که اینرا می گویم ائتلاف و این معمولأ طوریکه من در خدمت شما گفتم به نظام های پارلمانی به وقوع می پیوندد در جهان.

اما این تفاوت بسیار زیاد با حکومت وحدت ملی دارد و آن تفاوت اینست که در ترکیب و تشکیل حکومت ملی نه تنها آنانیکه در انتخابات شرکت کردند و یا مثلأ این دو کاندید برنده و طرفداران شان بلکه تمامی عناصر ممکن، تمامی طرف های جامعه افغانی بر اساس یک تفاهم و بر اساس یک انتصاب و بر اساس کفایت و درایت و سهم گیری و اندازه گیری نقش شان شرکت داداه میشوند. این بسیار تفاوت دارد با ائتلاف، این باید که دارای قاعده وسیع باشد و تمامأ جوانب افغانی و طرفین تا جائیکه ممکن است و آنها میتوانند بپذیرند که در این شرکت کنند. باید شرکت کنند و سهم داشته باشند.

به این خاطر منهم شنیده ام که غلط فهمی ها در این مورد وجود دارد، اما تفاوت کلی حکومت وحدت ملی و حکومت ائتلافی در همین نکته است و یک چیز دیگر را هم در همین چارچوب میخواستم به خدمت شما بازهم با تأکید توضیح بدهم که در مرحله دوم وقتی که حکومت وحدت ملی بوجود می آید ، او معلومدار دارای کرکتر یا اساسات از او انتصاب و تفاهم است یعنی تمامی طرف ها باهم صحبت میکنند بر اساس تفاهمات اعضای این حکومت که خصوصیت کارایی و تکنوکرات و نمایندگی از تمامی جوانب بصورت یک کل یعنی افغانستان شمول داشته باشد. این انتصابی تکرار میکنم بسیار مهم است تفاهمی است. اما برای اینکه حالا ما همین انتصابی و تفاهمی را ازش گزار کنیم و زمینه را آماده بسازیم برای یک حکومت وحدت ملی انتخابی .

اینجا معلومدار که برای مرحله سوم باید در همین میان مدت کار شود که زمینه ها برای تغییر قانون اساسی که این کار و این هدف صرفأ با رسیدن به یک نظام پارلمانی و تغییر دادن نظام فعلی ریاستی که او را ما می گویم دموکراسی دایرکت و یا مستقیم و به یک دموکراسی غیر مستقیم و غیر متمرکز که که او نامش همان سیستم پارلمانی است. باید که با او متوصل شویم تا تمامی مردم افغانستان از طریق پارلمان در سر نوشت آینده خود باقاعده های وسیع با یک خصوصیت افغانستان شمول در او شامل باشند و او مستلزم اینست که در مرحله دوم حکومت وحدت ملی که خصوصیت انتصابی و خصوصیت تفاهمی دارد تمامأ زمینه را فراهم بسازد برای گزار از این مرحله به مرحله سوم که او ایجاد یک حکومت وحدت ملی انتخابی و او غیر از ایجاد یک سیستم پارلمانی تغییر دادن قانون اساسی که باز او را عالیترین مقام و مظهر اراده مردم افغانستان که لویه جرگه قانون اساسی نامش را می گزاریم باید او را تصویب کند و در او جاه تغییرات در قانون مسئله مربوط به قانون انتخابات، مسئله مربوط به ایجاد زمینه های مادی تخنیکی، سیاسی، اقتصادی که باز مانرویم بطرف یک انتخابات که با او مشروعیت نداشته باشد و باز در آن تقلب صورت بگیرد. تمامأ همین زمینه ها را باید در مرحلهء دوم و یا میان مدت ، همین حکومت وحدت ملی تفاهمی و انتصابی باید که ایجاد کند.

 ـ سوال در محمد آشنا : همچنان گفته میشود و افواهات موجود است که نظام کنونی افغانستان باید تغییر یابد یعنی پست نخست وزیرباید بوجود بیاید. آیا در توافقاتی که صورت گرفته همچون  یک مسئله شامل است ؟

ـ وحید وحیدالله : در این مورد ما بصورت عمدی نخواستیم زیاد صحبت کنیم و تفصیلات بدهیم . ولی طوریکه من برای شما گفتم من منحیث کسی که در تدوین از این پروسس و مراحل مختلف از او یعنی سهم بسیار مستقیم داشتیم ودر طراحی او من مسئوولیت بزرگ داشتیم من برای شما میگویم که همین مرحله آخری برای تبدیل یک پروسهء حکومت وحدت ملی انتصابی و تفاهمی به یک حکومت وحدت ملی انتخابی جز تغییر دادن قانون اساسی، رفتن بطرف یک انتخابات پارلمانی و ایجاد یک نظام پارلمانی و تغییرنظام کنونی از ریاستی به پارلمانی وجود ندارد.

 ـ سوال در محمد آشنا : شما بر اساس تجارب که در دیگر کشور های جهان منجمله در افغانستان داشتید و شاهد بودید که موافقتنامه بسیار زیاد از جانب طرفین که موافقت کرده نقض شده و حتی موافقتنامه به بیراهه کشیده شده که در آن جنجالها و مناقشات زیاد بوجود آمده.

شما لطف کرده بگوید که کدام تضمین های مستحکم و قابل باور موجود است که این موافقتنامه این بار تطبیق شود .

 ـ وحید وحیدالله : یکی از تضمین های بسیار مهم به نظر من بحیث یک کارشناس این است که یک موافقتنامه باید متوازن باشد، یک موافقتنامه باید موادش صادقانه باشد و بتواند منافع تمامأ طرفهای ذیدخل را او منعکس بسازد و شک و طردید های طرفین را از بین ببرد و پل اعتماد شود بین طرفین و منافع از آنها را انعکاس بدهد. طوریکه شما می بینید در این موافقتنامه هیچ نوع نکته شک و شبهه برای جانبداری برای ارتکاب یکطرف و اغماض طرف دیگر دیده نمی شود و این خودش یک تضمین بسیار بزرگ برای تطبیق و برای وفادار باقی ماندن طرفین به همین تعهداتی که همین ها کردند و چنانچه برای همین خاطر هم بود که ما صحبت های بسیار زیادی را بطور مستقیم و غیر مستقیم با این جوانب داشتیم که تا آنها باور داشته باشند که در این با صداقت وشفافیت منافع هر دو طرف و یا طرفهای ذیدخل در نظر گرفته میشود این یک، و دوم دیگر باز هم اگر در صورتیکه بنابر دلایل خاصی یکی از طرفین موافقتنامه های را که در معرض جامعه جهانی و آنهم در خط سازمان ملل ویا سهولت بخشیدن توسط یک شخصیت بزرگ مثل وزیر خارجه یک کشور بزرگ باز آنها که خودشان امضاء نمودند و نقض میکنند و در آنصورت تضمین همین است که آنها تجرید میشوند و آنها قابل اعتماد نمی باشند و آنها از کمک های جامعه جهانی که این هم صریحأ بصورت مستقیم و غیر مستقیم گفته شده میباشد باز دیگر برخوردار بوده نمی توانند.

شما می فهمید که افغانستان و آن افغانستان گذشته نیست، اگر جامعه جهانی یک هفته هم کمک های خود را قطع کند از لحاظ نظامی، از لحاظ اقتصادی، از لحاظ حتی سیاسی برای شما بگویم کسانیکه متنفذین از این موافقتنامه ها میباشند آنها به حیات سیاسی خود ادامه داده نمی توانند. انها در میان مردم افغانستان و در منطقه و در جهان بزودی تجرید شده از صحنه کنار خواهند رفتند. همین خودش بسیار تضمین های کلان برای تحقق و تطبیق مواد این موافقتنامه ها به نظر من در عمل خواهد بود.

 ـ سوال در محمد آشنا : همچنان در بخش تخنیکی این موافقات مشکلاتی وجود دارد که باعث اختلافات دو کاندید و کمیسیون انتخابات شده. یکطرف می گوید که باید این صلاحیت باید مکمل امریکا و ملل متحد داشته باشد که پروسه سرشماری آرا را به پیش ببرد وطرف دیگر همچنان کمیسیون انتخابات میگوید که این صلاحیت کمیسیون انتخابات است که این پروسه را پیش ببرد و ملل متحد و همچنان نماینده های کشور های دیگرباید در این مسئله نظارت کند و اصلآ صلاحیت از کمیسیون شکایت انتخابات است .

به نظر شما در این مسئله چه نوع توافق صورت گرفته که آرا را شمار نمایند.

 ـ وحید وحیدالله : من از یکطرف آشنا صاحب بطور کل به خدمت شما می گویم که، شمارش آرا، تفتیش آرا وسرشماری صد فیصد آرا مطابق به تمامآ موازین ومعیار های پذیرفته شده بین المللی توسط کارشناسان بسیار ماهر وارد شناخته شده بابکار بستن میکانیزم های قبول شده او از تجربه به دیگر نقاط بر آمده صورت می گیرد این یک .

دوم در جزیات موافقتنامه و میکانیزم ها و برخورد با این مسئله کاملأ وضاعت دارد که جامعه جهانی در این تفتیش، همینکه ما میگویم” تفتیش ” تفتیش دیگر توسط خود کمیسیونها صورت نمی گیرد، تنها این از سر شماری نیست بلکه همو خصوصیات آرای پای و ناپاک تفتیش ان مستقیمأ تحت نظر مستقیم این کارشناس ها با میکانیزم های بسیار استاندرد بوقوع می پیوندد که هیچ دلیلی را به این دو طرف نمی ماند که آنها باز سر مشوعیت و سر معتبر بودن از این شک و طردیدی داشته باشند.

اگر کسی بخواهد که از این از هر طرف بحیث یک بهانه استفاده کنند و او باز یک نوع دیگری غیرمستقیم عدول از توافقات میباشد و اینرا ما باز زود می فهمیم . اما دلیل عملی و عینی از لحاظ تخنیکی وقتی که آرا در تحت نظر و درحضور جامعه جهانی یک به یک عمومأ شمرده میشود و اینها در آنجا موجود هستند، اینها کارشناس و متخصص هستند و این روز ها وساعات را در بر میگیرد تا اینکار صورت بکیرد و حتی او چه که خودی همین نمایندگان دو طرف یعنی دو کاندید هم در او شرکت میکند وسایل اطلاعات جمعی هم گزارش میدهد و در آنجا حضور میداشته باشد و جامعه مدنی هم میباشد یعنی یک پروسه بسیار شفاف است که هیچ کس نمی تواند که این پروسه را از لحاظ اعتبار و مشروعیتش همانطوریکه دیگر نقاط جهان سوال بر انگیز ساخته نتوانستند و مورد سوال قرار بدهند . این هم نمی تواند که مورد سوال قرار بگیرد. بصورت قطع.

 ـ سوال در محمد آشنا : و همچنان اگر باز هم این مسایل به نفع یک کاندید نباشد و مثل پیشترکه تهدید میکرد و همچنان همین اکنون افشا شده که طرفدار یک کاندید گفته بود که ارگ ریاست جمهوری و چند ولایت را به زور بگیرد و یک بحران در افغانستان بوجود بیاورد با وصف موجودیت جامعه بین المللی در افغانستان ملل متحد امریکا. آیا یک جانب مقابل این کار ها را کرده میتواند که افغانستان را بطرف بحران ببرد و به زور قدرت را بدست بگیرد ؟

 ـ وحید وحیدالله : من به خدمت شما بگویم که حرکات فراتر از قانون وتوصل به زور ولو که چه نوع فرآوردی و جنبه های عملی دارد میتواند که یک مشکل کوتاه مدتی را و یک بی نظمی و ناآرامی و بی اعتمادی را بصورت شاید طبعی ولو اگر او در نوع خود بسیار ضعیف هم باشد بوجود بیاورد. اما من بشما اطمینان میدهم که او نوع بحرانی که بصورت واضح برایتان بگویم که او باز منجر به تجزیه و ضربه زدن به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی افغانستان شود. من بحیث یک کارشناس برایتان اینرا به ضمانت و تضمین میگویم که هیچ امکان ندارد و دوم بسیار مهم است اگر وقتی که به تاریخ مراجعه کنیم مردم افغانستان بسیار مردم هوشیار وطن دوست هستند آنان به هیچ قیمت هیچ کدام از این اقوام که بعضأ اینها با زور و با جبر به اینطرف و آنطرف کشانده میشوند و یا تطمیع میشوند و یا رشوت داده میشوند به هیچ صورت تمامیت ارضی، استقلال افغانستان وحدت افغانستان، یک پارچگی افغانستان را هیچ نیروی نمی تواند که خلل وارد کند و من اینرا هم از لحاظ تجربه و هم از لحاظ مطالعه عمیقی که از تاریخ افغانستان دارم به این چارچوب هم برای شما اطمینان میدهم، معلومدار بعضی طرفها تهدید های برای اینکار کردند اینرا ما در دیگر جاها هم دیدیم. اما اینکه آنها امکانات اینرا داشته باشند واقعأ که به تمامیت ارضی و وحدت ملی افغانستان صدمه برسانند، اینرا بصورت قطع برایتان یکبار دیگر اطمینان میدهم که امکان پذیر نیست .

 ـ سوال در محمد آشنا : بسیار زیاد تشکر محترم داکتر وحید الله کارشناس ارشد ملل متحد برای حل منازعات منطقه ای و بین المللی و تحلیلگر مسایل سیاسی افغانستان از نظر مفید و ارزشمند و معلوماتی که در رابطه با توافقاتی که بین دو کاندید صورت گرفته با هموطنان ما دادید از شما اظهارسپاس می نمایم و همچنان مصاحبه ایکه با رادیو های بی بی سی و صدای امریکا داشتید و همچنان امشب معلوماتی بسیار خوبی را برای هموطنان ما تقدیم کردید از شما باز هم تشکر می کنیم برای شما موفقیت های هرچه بیشتر میخواهم.

 ـ وحید وحیدالله : تشکر متقابلأ آشنا صاحب از شما، از زحمات تان و من یعقین دارم که افغانستان با داشتن شما واری عناصر فعال وطن دوست و زحمتکش که با تمامأ جدیت و با قبول تمامأ مشکلات در این عالم مهاجرت روشنگرایی می کنید و ذهن مردم مارا روشن میسازید و آنها را از واقعیت های مربوط به جامعه افغانی و جهان باخبر می سازید افتخار است بشما .

بخش دوم

مصاحبه با ژور نالیست زهره یوسف داود

  بعد از اظهار تعرفات ،  زهره یوسف داود سوال نخست را چنین طرح نمود : موضوع مهمی که فعلأ مورد بحث است موضوعی تخنیکی تفتیش آرا و ابطال آرا مورد بحث است، اگر یک کمی کوتاه در این مسئله صحبت کنید که  گویا یک تیم می گویند که باید کمیسیونهای انتخاباتی افغانستان هم در اینجا مطرح باشد و تیم اصلاحات و همگرایی میگوید که تمامآ توسط موسسه ملل متحد بررسی شود. اگر همین موضوعرا کوتاه تشریح کنید و بعدأ در مسایل دیگر می پردازیم .؟

 ـ جواب  وحید وحیدالله : تشکر خانم یوسف برای من هیچ عجیب نیست که شما منحیث یک ژورنالیست فوق العاده کارا و خبیر و با مسلک به عمق مسایل می پردازید. واقعأ همین غلط فهمی ها وجود دارد و من بسیار خوشحال میشوم که بسیار کوتاه در این مورد توضیحات بدهم ؟

موافقاتی که بین دو کاندید صورت گرفته یکی آن موافقتنامه سیاسی است و دومی موافقتنامه تخنیکی است و عمدتآ سوال شما باجانب تخنیکی مسئله که چگونه مسایل مربوط به شمارش، تفتیش و ابطال آرا با کدام نوع مشخصات هستند.

من خدمت شما باید بگویم که همین جنبه تخنیکی موافقتنامه ها . دارای دو مرحله است. یکی معاینه فزیکی است و دومی هم مسئله مربوط به تصمیم گیری ابطال و قبولی آرا بعد از انجام معاینه فزیکی است که اینرا متاسفانه وسایل ارتباط جمعی ووطنداران ما متاسفانه بعضأ بر شمول کسانیکه در ستاد های انتخاباتی کار میکنند یک اندازه معلومات کم دارند.

معاینه فزیکی که بخش اول موافقتنامه تخنیکی است من برای شما بگویم که این کار ها را من هم در دیگرجاهای هم کردیم مجموعأ مشتمل بر تفتیش و شمارش 23000 صندوق رای دهی است که در مجموع در افغانستان و انتخابات اخیر مطرح است.

معاینه فزیکی که این معاینه بخش اول آن است و برای ما باید گزارش بدهند و تمامأ معلومات جمع آوری شود توسط تیم های مربوطه با ارتباط با صحت وسلامتی این صندوقها و این خودش شامل یک تعداد لیست کلانی از معیار های پذیرفته شده و چک شده است که مورد توافق قرار گرفته که مثلآ در آنجا 16 ماده و 16 چک لیست بخاطر معیار های پذیرفته شده مورد استفاده قرار میگیرد که آیا این صندوقها صحت و سلامت شان چگونه بوده بعد از اینکه در اینها رای ریخته شده یا نه شده. بطور مثال من بشما بگویم که، خود همین وضعیت فزیکی صندوقها که به کدام حالت قرار دارد وضعیت فزیکی همین فورمه های که نتایج آرا را مربوط به هر صندوق مطرح می سازد، آیا این اوراق رای دهی در درون صندوقها که بداخل هر کدام از این صندوقها افتاده ووجود دارد اینها واقعأ مطابق طرزالعمل های موضعی ایکه قبلأ به آن پرداخته میشد و خانه پری میشد خانه پری شدند اند، علامه گزاری شده اند، یا مثلأ آیا همین قلم های که استفاده شده توسط رای دهنده گان اینها به شکل دیده میشوند و علامه گزاری های که اینها کرده اند ، آیا این مشابه است، آیا توسط یکنفر صورت گرفته، آیا توسط هر رای دهنده صورت گرفته. تمام اینها بطور مثال برای شما می گویم که چک و بازرسی میشود.

  سوال زهره یوسف داود :  داکتر صاحب یک موضوعی که من خبر دارم که در روز های اول اختلاف را هم بوجود آوردند که فکر میکنم حالا حل شده موضوع چک مارک و موضوع صواد صحی هستند . به شما معلوم است وما و شمایی که در افغانستان بزرگ شدیم و خصوصأ در اطراف افغانستان بسیاری مسایلی را که درست می بود در مقابل آن ما « صواد صحی – ^صـ_{ا »} می گذاشتیم اما موضوع « چک مارک » یک موضوع تقریبأ لاتین و یک موضوع غربی است وزیادتر وقت به اروپا و امریکا که ما آمدیم بسیاری وقت روی آن یک نوع چک مارک می مانیم این یک نوع جنجال را خلق کرد برای اینکه رای که در مقابل آن صواد صحی است. کارشناسهای خارجی ملل متحد که در انجا هستند میخواستند که اینرا به اصطلاح رای درست نه شمارند بخاطریکه صواد صحی زده شده در حالیکه رای درست است آنها ادعا داشتند که چرا چک مارک نیستند. یعنی این موضوعات خورد باید حل شود . چرا که در غیر آنصورت رای یک آدم چرا ..

 ـ وحید وحیدالله : بسیار حرف شما دقیق است برای همین خاطر است که استندرد ها و معیار های بین المللی است که ما آنرا مورد استفاده قرار میدهیم در پاسخ به این سوال شما باید بگویم و یکی اینست که برداشت جامعه در داخل از مردم به ارتباط همین نوعی از میکانیزم ها و همین معیار ها و خوانش شان ویا برداشت شان چه است ، گفت شما بسیار درست است . ما اینرا حل کردیم و همین حالا هم میخواهیم به این پابند باشیم با این مسئله مثلأ اگر اینها میخواهد که عوض چک مارک ( امضاء ) باشد این پروا ندارد که باشد همان چیزی را که جامعه قبول میکند این جنبه های محلی و لوکل قضیه است که ما در این هیچ نوع کدام مشکلات و اختلاف نداریم.

مسئله اینست که همان موضوع باید در پیشرویش صواد صحی و یا غیر صواد صحی قرار داده شود اینکه با کدام علامت مردم با آن آشنایی دارد من کاملأ با شما موافق هستم شاید در یک منطقه دیگری که ما این کار ها را کردیم شاید بکلی یک برداشت متفاوت داشته باشد. در این ارتباط برداشت، بلدیت جامعه، این مسایلی هستند که ما به اصطلاح مطابق به شرایط خاص جوامع لوکل… کنیم. اما این بازهم فورمولی که پذیرفته شده است و مطابق معیار بین المللی است و دراز آزمون موافقانه بدر آمده خراب ساخته نمی تواند.

 سوال زهره یوسف داود : یک موضوع دیگری را که شما در صحبت های تان گفتید که موضوع تفاهمی وانتصابی در اینجا مطرح است، در حالیکه تیم اصلاعات می گویند که برای ما چیزی بنام بازندگی وجود ندارد برد، برد است و ما صحبت های آقای ضیا مسعود را شنیدیم چند شب پیش که آنها گفتند که :« درانتخابات بازنده وبرنده وجود دارد، برنده سیاست های حکومت را میسازد و بازنده باعث میشود بشکل اپوزیسیون باید قرار بگیرد» که تا جایی در صحبت های احمدضیا مسعودمنطقی نهفته است که در انتخابات بطور عموم همینطورمی باشد . اما شماصحبت از تفاهمی وانتصابی کردید ممکن است این مسئله را تشریح بدهید.

 ـ وحید وحیدالله : بلی اینرا ما در اوضاع و احوالی گپ می زنیم که متأسفانه انتخابات و نتایج آن بسیار سوال بر انگیز بوده و این میتوانست یک بحران را بوجود بیاورد و ما باید از این بحران جلوگیری میکردیم. ما یک کار کجدار و مریز که هم خرما شود به اصطلاح عوام و هم ثواب باید به آن دست می یافتیم مسئله آقای مسعود و اظهارات شانرا که منهم شنیدم، متأسفانه فکر میکنم که اینجا یک غلط فهمی یا فقدان معلومات نزد خود آقای مسعود وجود دارد که من به خدمت شما باید بگویم که در اینجا همانطوریکه قبلأ برای شما تشریح کردم منحیث طراح این مسایل، مسئله مسئله حکومت ائتلافی نیست . من تمامآ اظهارات شانرا شنیدم که آنها به حکومت ائتلافی اشاره میکنند. مسایلی که آنها راجع به حکومت ائتلافی مطرح میکنند من نمی توانم که همرایشان مخالف باشم ، اما اینجا آنها باید که معلومات خود را یکمقدار تکمیل کنند و در عمق مسایل بروند و من برایشان پیشنهاد میکنم بحیث یک وطندار و بحیث یک کارشناس که حکومت ائتلافی اینجا مطرح نیست. حکومت ائتلافی آنطوریکه من برای شما توضیح کردم با حکومت وحدت ملی که در آنجا تمامأ افغانها با یک قاعده وسیع و نمایندگی از آنها اشتراک میکنند بسیار متفاوت است با ائتلاف، بنابر آن من اول فکر میکنم که همین غلط فهمی اول باید نزد از آنها مرفوع شود که این حکومت ، حکومت ائتلافی نیست. ائتلاف اگر بین دو جوانب شود منهم بحیث یک کار شناس همرای ازاین مخالف می بودم باز آنجا مسئله رای مطرح میشد. اینجا اگر هر کسی رای می برد و نمی برد و هر کسی موفق میشود مرحله دوم بسیار مهم است و آن این است که وحدت افغانستان را اشتراک تمامی نمایندگان مردم را با قاعده های وسیع در یک حکومت وسیع البنیاد و افغانستان شمول تضمین میکند این بسیار مهم است و من فکر میکنم که آقای مسعود با تمامأ احترام به ایشان در این نکته توجه کنند تا اینکه انتخاب چه میشود ؟ که مسئله مربوط به اهمیت مسئله دوم است که مه اورا در مصاحبات قبلی خدمت شما و بیننده گان و شنوندگان توضیح کردم .

 سوال زهره یوسف داود : خوب آقای وحید الله یکعده مردم به این عقیده هستند که این وحدت، یک وحدت نامیمون است و به اصطلاح یک ازدواج نامیمون است ما در گذشته ها تجربه داشتیم از احزاب خلق و پرچم که با کمک شوروی وقت خواستند یکجا شوند نشدند، شدند و بعد از آن از هم پاشیدند، ما تجربه داریم از حزب اسلامی و جمعیت اسلامی و تمام تنظیم های جهادی که به مکه معظمه به خانه خدا رفتند و در آنجا سر شان یعنی همین فشار آمد که وحدت کنند و وحدت نکردند، پس اینها چه تفاوتی از آنها دارند و گذشته از آن دو دیدگاه متلقأ مخالف است مثلأ اگر ما در موضوع صلح با طالبان بیایم دیدگاه تیم تداوم و تحول این است که «باید است که مذاکرات صورت بگیرد » اما دیدگاه تیم ایجاد و همگرایی گروپ های در این تیم است که اساسأ نمی خواهند با طالب ها بنشینند. پس این دو دیدگاه مخالف را شما چگونه میتوانید نزدیک بسازید ؟ و اسم شانرا بگزارید وحدت ملی .

 ـ وحید وحیدالله : بسیار یک سوال دقیق را شما مطرح کردید، من به خدمت شما باید بگویم که خانم یوسف که اول این با آن مثالهای که شما دادید در تمامی جهات بسیار متفاوت است برای اینکه، این ائتلاف نیست این وحدت ملی است. حکومت وحدت ملی تعریف شده است و از لحاظ یک ترمینولوژی سیاسی از لحاظ ساختار واز لحاظ شکل قابل فهم است هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی مثالهای را که شما دادید تمامأ از نمونه های ائتلاف بین جوانب بوده، اما بازهم برای شما تکرار میکنم که این ائتلافی نه بلکه این دارای کرکتر وحدت ملی و افغانستان شمول باید باشد و حتی به شمول همین طالبانی که متأسفانه رهبران خود فروخته از آنها در مزدوری جنایت در ارتباط با وطن خود قرار دارند. ما برای اینکه همین طالب ها و همین عناصری را که توسط رهبران خود و توسط خارجی ها فریب خوردند در یک پروسس سیاسی افغانستان شمول شامل کنیم . ما یگانه راهی که میتوانیم اینها را بحیث یک سلاح ووسیله از خدمت خارجی ها در داخل در خدمت صلح ووحدت و آشتی ملی قرار بدهیم همین است که ما اینها را باید ، باز بمانیم دروازه را برای شان در همین حکومت وحدت ملی ائتلافی یا تفاهمی در مرحله اول تفاهمی وانتصابی که باز زمینه باز شود برای اشتراک همین مردم و تمامی نیرو های دیگر در ایجاد و تبدیل یک حکومت ملی تفاهمی وانتصابی به یک حکومت وحدت ملی انتخابی وواقعأ نماینده و وسیع القاعده مردم افغانستان.

هر آنکسی که در این ارتباط اختلافات دارد آنها متأسفانه مفهوم حکومت وحدت ملی را و تفاوت آنرا با ائتلاف متأسفانه در اینجا مغالطه صورت گرفته بیشتر باید توجه کنند و پرنصیب اصلی « ایجاد حکومت وحدت ملی» است و تمامی افغانها مطابق به تعریف این حکومت از هر جناحی که هست تا جائیکه ممکن است و اجازه دارند به این شرکت کنند باید شرکت داده شوند . این را البته ما در مرحله دوم کپ می زنیم اما آنانیکه پیش حتی از مرحله اول این مسایل را مطرح میکنند، خدا کند که یکمقدار توجه کنند که به عمق مسایل بپردازند و عمق مسئله ائتلاف نیست بلکه اتحاد ملی است.

 سوال زهره یوسف داود :  داکتر صاحب سوالات زیاد من دارم ولی نسبت نبود وقت یک سوال از شما دارم که بسیار کوتاه برایم جواب بدهید چون وقت ما پوره است امید که در برنامه آینده شما را داشته باشم که که بیننده گان برنامه را اسپانسر شوند تا یک ساعت شما را داشته باشی .

شما گفتید که طراح این برنامه ما بودیم و ما از جمله طراحان آن هستیم یعنی این نشان میدهد که وقتی آقای جانکری به افغانستان آمدند همراه یک طرح آمده بودند یعنی یک پروسه به جیب شان بود گرچه ما دیدیم که یک کاغذ را آقای امیر صدیق به جیب شان انداخت یعنی اینها همراه یک طرح آمده بودند یا اینکه در همان 48 ساعتی که در کابل بودند به این نتایج رسیدند / .

 ـ وحید وحیدالله : اول  خانم یوسف .. ( در اینجا وحیدالله را خنده میگیرد .. ) برای شما بگویم که همان کاغذی را که به جیب شان که منهم در تلویزیون دیدم آقای صدیق انداختند او همین طرح نبود ( خنده ) دوم پروسیجر و طرزالعمل همین است که رهبرانی بسیار عمده کشور های جهان و جلسات مهم صورت میگیرد. مسایل باید از قبل آماده شود که مسایل را از قبل کارشناسان آماده می کنند و من به صراحت بشما بگویم بحیث یک افغان، بحیث یک افغان و بحیث یک کارشناس بین المللی در پاسخ جواب شما که طراح همین مسئله در سه بخش اینجانب « وحید وحیدالله » بنده عاجز شما وطندار شما بودیم و اینرا من بشما به صراحت می گویم.

 سوال زهره یوسف داود : بسیار خوشحال هستم داکتر صاحب که ما در اینطور مجمع ها یک افغان خود را داریم که هرچه باشد نباشد اجتماع را می شناسند و جامعه را می شناسند. البته که در گذشته هم یکعده هم به این عقیده هستند که همان های که افغانستان را می شناختند به اصطلاح همان سنگ کنفرانس « بن » را کج گذاشتند که تا به امروز دچار مشکلات هستیم اما امید است که شما از دل و جان که در حل معضلات دیگر مشکلات جهان حصه دارید و در این هم معلومدار حصه گرفته باشید بسیار تشکر که آمدید، امید وار هستم که در برنامه های آینده شما را داشته باشیم .

 ـ وحید وحیدالله : بسیار تشکر خدا کند خود خواهی نشده باشد، من در یک موقعیتی قرار گرفتم که بسیار یک جواب صحیح بدهم و یک ژورنالیست خبیر و آگاه و توانا مثل شما آدم را میتواند در همینطور مواقع آدم را قرار بدهد و خدا کند که این هم به خود خواهی تلقی نشود. من افغانستان بحیث مادر مشترک مان بحیث یک کارشناس همینطوریکه در دیگر جا ها مسئولیت مسلکی و ایمانی وجدانی داشتیم در این ارتباط هم هیچ کوششی را هیچ مساعی را از او مه مذائقه نخواهم کردم که در خدمت مادر خود هم بحیث یک آدم مسلکی باشیم که افغانستان عزیز ماست .

 سوال زهره یوسف داود : تشکر بسیار زیاد خدا حافظ شما آقای وحید الله

ـ وحید وحیدالله : خدا حافظ خانم یوسف