درباره طرح دیجیتال کتاب
«یادداشت های سیاسی و رویدادهای تاریخی» نتنها بیان زندگی شخصی و خانوادگی شخصیت فرهیخته و مبارز بنام سلطانعلی کشتمند است؛ بلکه انعکاس تجارب نهایت با ارزش نویسنده از دوران آموزش در لیسه غازی، دانشگاه حقوق/ اقتصاد، عنعنات و رسوم و مصروفیت های اطفال، جوانان، زنان و مردان در حومه شهر کابل، تلاش برای ایجاد حزب دموکراتیک خلق افغانستان و مبارزات آن حزب در "دهه دموکراسی" و سپس شرایط نیمه مخفی جمهوریت اول می باشد؛ که در جلد اول گنجانیده شده است.
نویسنده با واقع بینی، شرایط و روابط اجتماعی - اقتصادی جامعه و وطن را همه جانبه تحلیل و بر منابع معتبر استناد نموده است.
ذکر این نکته ضرور است که مضامین، رسالات و کتابهای که پیرامون حزب دموکراتیک خلق افغانستان و عملکرد آن از جانب نویسندگان داخلی و خارجی نگاشته شده؛ تقریباً در همه آنها هردو جناح "پرچمی" و "خلقی" حزب را یکسان و یکی دانسته و تفاوت های را در اندیشه و عملکرد آنها تفکیک ننموده و با همین نگرش درباره آنها داوری نموده اند. برتری «یادداشت های سیاسی و رویدادهای تاریخی» این است که نویسنده با فکت ها، اسناد و مدارک، تفاوتهای فکری و عملکرد دو جناح حزب را در طول فعالیت ها و مبارزات حزب از آغاز تا انجام برجسته ساخته؛ چنانچه درباره نخستین تفاوتهای اندیشوی دو جناح نوشته است:
«...طرح تشکیل دولت ملی و دموکراتیک برپایه تحقق دموکراسی ملی و جبهه متحد فراگیر نمایندگان سیاسی اقشار اجتماعی و روشنفکری کشور از کارگران تا سرمایه داران ملی برای شرکت در یک پارلمان ملی و در دولت، از اندیشه های ببرک کارمل و همکاران نزدیک وی بود. ولی نورمحمد تره کی و برخی از همکاران وی از همان آغاز در برابر این طرح بشدت مخالفت می ورزیدند و از انقلاب خلقی، دموکراسی خلقی و ایجاد جامعه سوسیالیستی توأم با اعمال خشونت علیه طبقات و اقشار بالائی جامعه حرف می زدند. برپایه نظر آنان، نه تنها تشکیل جبهه متحد و شرکت طبقات و اقشار متوسط جامعه و بورژوازی ملی در آن منتفی بود؛ بلکه دکتاتوری پرولتاریا باید اعمال میگردید...»
نویسنده وضاحت داده است که در مورد ماهیت حزب نیز از همان آغاز تأسیس میان دو جناح حزب اختلافاتی وجود داشت:
«...جناح تره کی جانبدار تأسیسیک حزب سرخ مارکسیستی - لینینستی بودند که در قطار "احزاب برادر کمونیستی و کارگری جهان" به رسمیت شناخته شود. ولی جناح کارمل از تأسیسیک حزب ترقیخواه دموکراتیک با قبول سوسیالیزم بحيث یک هدف دور، هدف غائی، جانبداری می نمودند که با اشتراک در یک جبهه وسيع دموکراتیک برای تشکیل حکومت دموکراسی ملی مبارزه نماید...»
بعد از ایجاد حزب دموکراتیک خلق افغانستان نیز در رابطه با فعالیت عملی حزب از جمله اشکال مبارزه سیاسی، ارزیابی نیروهای طبقاتی، خصلت انقلاب، نوع حکومت و وظایف آن نیز طرزدیدهای متفاوتی وجود داشت؛ چنانچه:
«تره کی عقیده داشت که در رأس انقلاب آینده، طبقه کارگر میتواند و باید نقش رهبری کننده ایفاء نماید و فعالیت های حزبی باید سری انجام گیرد و حتی الوسع از علنیت در مبارزه پرهیز شود؛ ولی در مقابل کارمل عقیده داشت که بملاحظه محدودیت طبقه کارگر و عدم آمادگی سیاسی آن، حزب باید به طیف وسیعی از نیروهای سیاسی ضدفئودالی تکیه نماید و با سازمان های سیاسی بیانگر منافع اقشار دموکراتیک جامعه، اتحاد ائتلاف و سازش سیاسی صورت گیرد.»
این تفاوتهای فکری با اضافه نقش مخرب عنصر نفوذ داده شده بنام حفیظ الله امین سبب انشعاب و در مرحله دیگر (بعد از هفتم ثور) نیز با شدت بیشتر سبب تضعیف حزب و بحرانی ساختن سرتاسر جامعه و فراهم کردن زمینه برای فعالیتهای تخریـــبی تنظیم های جهادی گردید.
در رابطه با وحدت اجباری تحمیل شده ناشی از یکه تازی رژیم جمهوریت و تحت فشار قراردادن همه نیروهای سیاسی از جمله حزب دموکراتیک خلق افغانستان توسط دولت، نویسنده صراحت داده است:
«...در زمینه تأمین وحدت حزب و چگونگی آن در آغاز دو هدف کاملاً جداگانه از سوی هردو جناح دنبال میگردید. پرچمی ها خواهان وحدت عمل با خلقی ها در یک ائتلاف سیاسی در نهادی مشابه جبهه بودند. ایشان میخواستند که مشی عمومی خویش را با حفظ استقلالیت سازمانی در راستای وارد آوردن تأثیرات سیاسی بر موضع گیریهای رژیم جمهوری تحقق بخشند و از گرایش ها، لغزش ها و کج روی های راستگرایانه رژیم جلوگیری نمایند. ولی خلقی ها جانبدار تأمين وحدت عام و تام هردو جناح براساس شرایط خویش بودند تا در موضعی قرار گیرند که بتوانند از نیروی سازمانی پرچمی ها از لحاظ سیاسی و نظامی بسود پیشبرد اقدامات ماجراجویانه خویش استفاده نمایند...»
ناشی از همین اجبار بود که پرچمی ها تن به وحدت دادند و نویسنده آنرا چنین فرمولبندی نموده است:
«...پرچمی ها در دوراهه قرار گرفته بودند: از یکسو وحدت با خلقی ها را به اشتباه بمثابه سنگ پایه ای برای ایجاد جبهه متحدملی ضرورت مبرم می پنداشتند و از سوی دیگر نمی خواستند که هویت نیرومند سازمانی و مشی مردم پسند سیاسی خویش را قربانی وحدت نمایند. بنابرآن ایشان بهترین واریانت را برای حل مسأله وحدت عمل میدانستند...»
در جلد دوم کتاب، رویدادهای بعد از قیام هفتم ثور و مست شدن اولیای امور تازه به قدرت رسیده که "انقلاب شکوهمند ثور را شکست ناپذیر"، برگشت ناپذیر و جاودان تعریف میکردند و با خود بزرگ بینی می پنداشتند که دیگر نیازی به پشتیبانی مردم و حمایت از جانب نیروهای مدافع سیاسی نیست؛ علناً و عملاً با انحراف از مرام اولی حزب، طرح های «دموکراسی ملی و تشکیلیک جبهه دموکراتیک و ملی برای ایجاد حکومت با بنیاد وسیع تر،» را کهنه و بی موقع دانستند؛ بررسی و هم چنان به اختلافات بزرگی بین پرچمی ها و خلقی ها از جمله درباره نحو برخورد با سرنوشته محمد داود رئیس جمهور، الغای قانون اساسی، بیرق و نشان سرخ خلقی ، سلب تابعیت اعضای خانواده سلطنتی، چگونگی اجرای اصلاحات ارضی، الغاء سود و سلم، الغاء مهریه و طویانه در ازدواج ها، سوختاندن بی ملاحظه تمام دوسیه های جنائی و شماری دیگر از مطالب عمده و اساسی اشاره شده است.
جزیات حوادث بعد از رویداد هفتم ثور 1357، وارد کردن ضربه بر وحدت حزب از جانب باند معلوم الحال جنایت پیشه و بحرانی ساختن وضع سرتاسری وطن، دستگیری، شکنجه ها و دوران دشوار 18 ماهه زندان نویسنده، بخشی دیگری از کتاب است که برای پی بردن به آن دوره «وحشت و دهشت» حیثیت منبع دست اول را در اختیار خواننده میگذارد.
دورانیک دهه کار نویسنده در پست صدارت جمهوری دموکراتیک افغانستان (که در یک صده اخیر، به جز دوره حکومت های خاندانی، طولانی ترین دوره بوده است)؛ نه تنها انعکاس زندگی کاری شخص اوست؛ بلکه بیانگریک دوران کار و پیکار سیستم دولتی خدمتگار مردم است که با همه دشواری و جنگ های ویرانگری که از طریق همسایه های نابکار، کشورهای ارتجاعی منطقه و جهان خواران بین المللی برعلیه مردم و وطن ما پیش برده می شد؛ هم زمان در سرتاسر کشور عملیه ساختن و آبادکردن ادامه داشت و ضروری ترین و اولی ترین ضروریات هموطنان تدارک و در اختیار آنان قرار داده می شد. تفصیل این دوران، در جلد سوم کتاب «یادداشت های سیاسی و رویداهای تاریخی» رقم یافته است.
از آنجای که در اثر وضع مصیبت بار وطن، هموطنان ما در بیش از 103 کشور جهان پراگنده شده اند (مستند به گزارش سال 2023 کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان UNHCR)، یگانه وسیله برای دسترسی سهل و رایگان آنان به چنین کتابها، پخش دیجیتال آن است؛ روی همین منظور انتشارات راه پرچم این کتاب را در دنیای بی کران انترنیت همگانی ساخته است.
برای رفیق سلطانعلی کشتمند صحت کامل و طول عمر میخواهیم.
قاسم آسمایی
***
جهت مطالعه این اثر اینجا کلیک کنید
بالا
بازگشت