محمد قاسم آسمایی

 

دربارۀ بازنشر جریدۀ امان افغان

در دورۀ امانیه(1919 ـــ 1929) و نهضت مبتنی بر اندیشه‌هایمشروطیت، همانگونه که در همه عرصه‌های زندگی وطن و جامعه انقلاب و تحولی بزرگیبوجود آمد، در عرصۀ مطبوعات نیز قدم‌های بزرگ و بنیادی برداشته شد و عملاً جهت تحقق ماده یازدهم «نظامنامۀ دولت علیه افغانستان» یا اولین قانون اساسی کشور که مشعر بود:«مطبوعات و چاپ روزنامه‌های داخلی مطابق به احکام قوانین مربوطه آزاد است ...» زمینه برای چاپ و پخش روزنامه‌ها و جراید فراهم گردید.

 در این دوران روزنامه‌های دولتي: اتحاد مشرقي، افغان، ابلاغ ، حقيقت،و امان افغان،و هفته نامه‌های: امان افغان، غازی، اتفاق اسلام، ستاره افغان، طلوع افغان، بیدار، ارشادالنسوان،و ماهنامه‌های مجموعهء عسکریه، معرف معارف، آیینهء عرفان مجموعهء صحيه و پشتون ږغ در شهر کابل و ولایات کشور به چاپ می‌رسیدند.

هم چنان نشریه‌های آزاد انیس به مدیریت مسؤول غلام‌محی‌الدین انیس و نسیم سحر به مدیریت مسؤول احمدراتب و نوروز به مدیریت مسؤول محمد نوروز نشر می‌شد.

امان افغان نشریه خبری، سیاسی و اجتماعی بود که در سال‌های 1298-1307 ش/1919- 1928م، در سه دوره جداگانه در کابل نشر می‌شد.اولین شماره آن بتاریخ 22 ماه حمل 1298/اپریل 1919 چاپ  و  بعد از چهار شماره نشر آن متوقف شد.

دورۀ دوم امان افغانبتاریخ 23 ماه عقرب 1298آغاز و نشر آن بعد از 10 شماره متوقف گردید.

شماره اول دوره سوم امان افغانبه تاریخ 10 حمل 1299 ش/30 مارچ 1920 نشر شد و این دورۀ نشرات آنتا خزان 1307 ش/1928م ادامه یافت.

امان افغان در دورۀ اول نشرات در هر 15 روز و در دوره‌های بعدی، به شکل هفته‌نامه  و در اواخر به شکل روزنامه منتشر می‌شد.

 نخستین مدیریت مسئولامان افغان را عبدالهادی داوی یکی از همکاران و محررانجریدهسراج الاخبار افغانیهبه عهده داشت و در واقعیت این اخبار ادامه دهنده خط نشراتیسراج الاخبار افغانیهبود. سپس ادارۀ آنرامحمدخان فرحت، عبدالجبارخان، میرسیدقاسم‌خان، غلام‌احمد و غلام‌نبی جلال‌آبادیبه عهده‌داشتند.

خطوط اساسی نشراتی مطبوعات دورۀ امانیه از جمله امان افغان بر محور  خبردهی از فعالیت‌ها و اقدامات عمرانی دولت، روشنگری، مبارزه با خرافات، زمینه سازی ذهنی برای پذیرش تحولات اجتماعی و آگاه‌ساختن مردم از وضع وطن و جهان بود.

نشر امان افغان با سقوط دولت امانیه و به قدرت رسیدن دولت جهل و جنایت (۲۴ جدی ۱۳۰۷ هـ.ش) متوقف و غلام‌نبی جلال‌آبادی مدیر مسئول آن کشته شد.

راه پرچم افتخار دارد که بمناسبت«یک صد وسومین سال نشرجریدۀ امان افغان»، و ادای احترام به نویسندگان روشنگر و وطنپرست آن، نخستین شمارۀ دور سوم نشرات آن را به شکل دیجیتال همگانی می‌سازد.

روح همه قلمبدستان کشور که در راه روشن‌گری و روشن‌نگری، آزادی و آزادی‌خواهی، مبارزه با خرافات و جهالت قدم زنند و قلم را به حیث شمشیر بکار بردند، شاد باد.

قاسم آسمایی

 

***

جهت مطالعه این اثر اینجا کلیک کنید

 

 


بالا
 
بازگشت