عبدالو کیل کوچی
آموزه ها واندوخته هایی از هشتم مارچ
بی نیاز از اثبات است که قشر زن از بدو پیدایش خویش تا اکنون دراکثر نقاط جهان با ظلم ها واشکال گوناگون ستمهایی که بالای آن تحمیل گردیده است دست وپنجه نرم کرده وبرای رهایی از ستم سالاری ودستیابی به حقوق خویش مبارزه میکند .در درازنای تاریخ دهها ،صدها وهزاران زن قهرمان نامدار وگمنام کشور ما در راه آزادی ورهایی زنان از ستم قرون حماسه آفریده اند که تفصیل وذکر نام آنها درین نگاره ءمختصر نمی گنجد .
این یک وا قعیت است که هشتم مارچ بمثابه روز فرخنده وتاریخی بوده و تجلیل ازآن یاد آور روزهای مبارزه و قربانی دههاوصدها زن بخاطر آزادی ورهایی از اسارت میباشد، هشتم مارچ روز پیکار زنان علیه ستم سرمایه، بی حقوقی وبیعدالتی ، روز عقد پیمان مشترک زنان بخاطر کسب حقوق، روز ندای برابری حقوق زنان با مردان ، روز مبارزه بخاطر مزد مساوی در برابر کار مساوی ،روز شناسایی هویت وشخصیت زنان ، همچنان هشتم مارچ یعنی ندای صلح و آزادی وپیروزی بر جنگ وانواع ستم وخشونت علیه زنان وبلاخره هشتم مارچ درس های عظیم جنبش ومبارزه برای آزادی وبدست آوردن حقوق زنان .
.بدون شک این روز فرخنده وتاریخی هم از نظر قدامت وهم بدلیل مرحله آغازین جنبش زنان ، بیانگر ارزشها وافتخارات عظیم در تاریخ مبارزات زنان محسوب میگردد .
یقینا در آستانهء این روز خجسته عدهء زیادی از قلم بدستان آزاده عمدتا مردها پیرامون هشتم مارچ که بنام روز بین المللی زنان یاد میشود مقالات ارزشمند ، مضامین پرمحتوا واشعار زیبای شان نگاره ء کاغذ گردیده وصفحات سایت ها مزین به آن . واین روز فرخنده را زنان ومردان با برپایی مجالس ،محافل ومیتنگ ها به تجلیل میگیرند .
ودر پای مراسم با صدور قطعنامه ها ،اعلامیه ها ، وابراز تعهد ات وتجدید پیمان بخاطر ادامه ء مبارزهء دستجمعی ومشترک تا رهایی کامل زنان از اسارت قرون وظایف جدید را در مقابل خود قرار داده وبه اجرای آن متعهد میشوند.
تا اینجا یک آغاز خوب آنهم در آستانهء هشتم مارچ . برای تجلیل وبرپایی ، برای قدر دانی وتقدیر از قشر رنجدیده ء زن ،وبلاخره برای ابراز همبستگی واظهار همدردی با زنان بخاطر رهایی آنها از رنجهای بیکران وتاریخیء شان . اما طوریکه دیده میشود پس از چند روزی ، نوشت وخوان ها ،تعهدات ورسالت ها ، ودرسهای عظیم هشتم مارچ اکثرا به باد فراموشی سپرده وبه طاق نسیان گذاشته میشود .گویا که وظایف همه وهمه ختم شده پنداشته میشود . پس سوال اینجاست که آیا درسها وارزشهای تاریخی هشتم مارچ فقط منحصر بیک است که آنهم بصورت تکراری و در روز نشانی شدهء تاریخ در هرسال یکبار برپا میشود . پس از آن منتظر فرارسی سال دیگر هما نند اعیاد وروز های نو روز .
در حالیکه ظلمها وستمگری هایی را که به این قشر ستمکش ومحروم روا داشته اند و در طول تاریخ بالای زنان تحمیل گردیده است همچنان با خشونت بی پایان ادامه دارد واین زن است که علاوه بر محرومیت ها ازحقوق حقهء شان وکمترین دسترسی به شرایط ابتدایی زندگی متئاسفانه دستخوش حوادث جانکاه گردیده که در اثر آن گاهی کشته میشود وگاهی مجبور به خود کشی.
پس نتایج جنبش زن ، آموزه ها واندوخته های آن چیست ؟
درسهای آزادی خواهانه ء هشتم مارچ بکجا رسیده است ؟
سهم دستجمعی ومشترک زنان در مبارزه بخاطر آرمانهای والای زنان کشور چگونه ایفا میشود ؟ آیا همه زنان ،نیمی اززنان ویا فقط چندتا فرهیخته زن متعهد ومسئول ؟
کار پرثمر قلم ها ،سایت ها ومحافل در رابطه به مبارزات حق خواهانهء زنان به چه منوال است؟
تامین وتداوم خدمات فرهنگی در میان زنان چگونه صورت میپذیرد ؟
ایجاد روابط زنان مهاجر افغانستان در خارج ، با زنان رنجدیدهء داخل کشور چه گونه تامین میگردد .
پشتیبانی وهمکاری جنبش زنان افغانستان در اروپا از زنان رنجدیدهء کشور به چه شکل ادامه دارد ؟
مسئله آموزش کلتور وفرهنگ وطنی وبخصوص موضوع زبان مادری در میان کودکان فامیل های مهاجر چگونه راه حل خود را پیدا میکند .
مسئله تبلیغات در میان دختران جوان بخاطر جلب وجذب این نسل بالنده در صفوف سازمان یا شورای زنان چقدر اثرمند است؟
در طول دها سال یعنی نزدیک به بیست سال فعالیت های برونمرزی شورا های زنان چند تا دخترجوان در صفوف شورای شان تنظیم وتشکل یافته است
آیا دختران جوان یعنی فرزندان رفقا ی حزبی ، روشنفکر ورسالتمند همه در صفوف سازمان های زنان متشکل گردیده اند ؟
میزان کمک های مالی واقتصادی شورای زنان افغانستان مقیم اروپا به زنان فقیر ومستمند داخل کشور بکدام اندازه رشد یافته است .
همصدایی زنان رنجدیده ء کشور با جنبش های سرآسری زنان جهان در چه سطح قرار دارد ؟
صدا وندای زنان کشور ما تا چه حد تو جه جامعه ء جهانی یا نهاد های بین المللی را به خود جلب کرده است ؟
البته این وظایفی است که بشکل سوالگونه مطرح گردیده ودر تمام سال به اجرای آن مکلف خواهیم بود .
بدون شک هستند فرهیخته زنان اندیشمند ،دانا ومتعهد که رسالت داد خواهانهء شان را هم بصورت دسته جمعی وهم بصورت فردی در برابر تاریخ ومردم خویش بشکل هدفمندانه ودلسوزانه انجام میدهند که پاسخ مثبتی بر سوالات ارایه شده ء فوق میباشد . که بعضا در گذارشات شورای زنان واضح گردیده و در مجله ها وسایت ها نیز به نشر میرسد که قابل افتخار است .
ولی بیایید با یک دید گاه وسیعتروبرخورد جدی ترباید به این مسئله نگاه کرد که آیا تمام فعالیتهای انجام شده درشورا های ما که نیمی بیشتراین فعالیت ها با همکاری مستقیم مردان که همکاری ومواظبت ایشان قابل قدر وستایش است صورت میگیرد پاسخگوی نیاز مندی زمان ما در امر مبارزه بخاطر رهایی زن از زنجیره های پیچیده ء تاریخ است ؟ که نه
پس چرا همه تلاش ها وتپش ها ،تجلیل ها وتعهد ها فقط در آستانه ء هشتم مارچ و پس از آن این گونه فعالیتها همانند ایام عید ونوروز تا سال دیگر یا الله ویا نصیب به حاشیه میرود.
پس بیایید دوستانه ودلسوزانه برای دریافت پاسخ عملی برای این سوالها وصدها سوال تاریخی ء دیگر وضعیت زن در افغانستان را بیشتر از پیش مورد مطالعه وارزیابی قرار داده وراهای عملی رهایی زنان را در مبارزه ء قانونمند وهدفمند ،منظم ومتشکل ، یکپارچه وپیگیر جستجو کنیم . وتا رسیدن زنان به آزادی عام وتام وتامین کامل حقوق زنان رنجدیدهء ، پرچم مبارزه را برافراشته نگهداشته وتا پای جان به مبارزه دستجمعی ومشترک بدور سازمان پرافتخار زنان وشوراهای سرتاسری آن مبارزهء هدفمند دادخواهانهء را ادامه دهیم تا صلح برجنگ ،صمیمیت بر خشونت ،عدالت بر شرارت پیروز گردد .
درین صورت ما خواهیم توانست از هشتم مارچ بطور شایسته تجلیل بعمل آوریم .
درحالیکه هشتم مارچ را به پیشگاه فرهیخته زنان مبارز ،آگاه وپیشرودر راءس آن مادر معنوی مردم شریف وآزادهء افغانستان وبنیانگزار سازمان دموکراتیک زنان افغانستان ، دکتورس اناهیتا راتب زاد ، مادر گرامی محترمه محبوبه کارمل وبانوی فرهیخته جمیله جان ناهید وسایر زنان مبارز وروشنگر ،ترقی خواه وعدالت گستر تبریک وتهنیت گفته و برای زنان رنجدیده ء کشور ما آرامی ،سعادت وموفقیت آرزو میکنم .
نادیه کوچی
خورشید آزادی
زن ای خورشید آزادیء آفاق جهان برخیز
زن ای استارۀ پرنور و ماه آسمان بر خیز
زن ای هستیء دوران سازموج بیکران برخیز
زن ای روشنگر چشم وچراغ کاروان برخیز
زجا بر خیز رزم و جنبش و هنگامه برپا کن
طنین شور بشکن بشکن زنجیر بالا کن
زکنج خانه بیرون آ ، به دانش سعی وا لا کن
جهان را با جهش های هد فمندت شنا سا کن
چو مشعلدار راه پر خم و پیچ زمان برخیز
زن ای خورشید آزادیء آفاق جهان برخیز
نگر درسیرتاریخ ، نقش تاریخیء زن ها را
نماد رزم وآزادی «ملالی ها » و «زهرا »را
«دکتورس اناهیتا » و« ناهید » و «ثریا » را
« کلارا»«اندیراگاندی»«بوپاشا»و«روزا»را
که بگشودند ره سوی افق ها بی امان برخیز
زن ای خورشید آزادیء آفاق جهان بر خیز
تو نسل عصر کیهانی ، توهستی ساز دورانی
تو در یای خروشانی ، تو خورشید بهارانی
نخستین رهنما و رهبر فر زند انسانی
مگر با این همه ، بیکار و بیمار و پر یشانی
رهاکن خویشراازرنج غم چون قهرمان برخیز
زن ای خورشید آزادیء آفاق جهان برخیز
بیکسو امن و آز ادی و آرامیء ملت ها
د گر سو جنگ ویرانی و تخریب تمد ن ها
بیک جا، روشنی و کارو پیشرفت و ترقی ها
دگرجا ، تیرگی و فقر و جهل و رنج ذلت ها
فرو مگذار تا کاردی رسد بر استخوان برخیز
زبون کن جنگ رادرراه صلح جاودان برخیز
زن ای خورشید آزادیء آفاق جهان برخیز
نقش تاریخیء زن در سیر تحولات سیاسی
کار وایجاد گری مشخصهء اساسیء فعالیت های مشترک انسانهاست که از بدو پیدایش آدم تا ایندم با مساعیء مشترکهء زنان با مردان ادامه دارد . پنجهزار سال قبل مادامیکه آریایی ها به سر زمین باختر مهاجرت کردند ، زنان ومردان آریایی در مرکز آریانای کهن ،مدنیت بزرگ ی را اساس گذاشتند و پس از سه هزار سال راه مهاجرت را در پیش گرفته ودر جنوب هندو کش سر زمین وسیعی را از لغمان تا سیستان واز کندهار تا ننگر هاروحوزه های وسیع جغرافیایی را برای بود وباش خود انتخاب نمودند و بنای باعظمت شهرتاریخیء بگرام بیانگر استعداد شگرف ، توانایی وکار مشترک زنان با مردان این مرزو بوم بوده است مسلما در نتیجهء کارمشترک زنان با مردان ، تمدن عظیم وفرهنگ عالی از خود بیاد گار گذاشته اند .زیرا کار ومبارزه از ویژگی های مقام عالیء زن در طول تاریخ این سر زمین باستانیست. چنانچه ده ها فیلسوف ، نابغه والامه ، طبیب ودانشمند ،فزیک دان وریاضی دان ،ستاره شناس وعالمان بزرگ،در دامان مقدس زنان این میهن پرورش یافته اند . یادی از بزرگ مردان تاریخ کشور ما در عرصه های علم وفرهنگ چون سید جمالدین افغان ، ابن سینای بلخی ،ابو ریحان البیرونی ، امیر علی شیر نوایی ، امام فخر رازی ، مولانا جلال الدین محمد بلخی ، خواجه عبدالله انصاری ،حکیم نظامی گنجوی ودیگران ، یاد آور سیمای تابنک زن وشخصیت محبوب زنان درراستای تاریخ این سرزمین میباشد .
شخصیت زنان عالم وفرهنگ دوست ،ادیب ونویسنده ،شاعر وسخنور تاریخ کشور ما چون رابعه بلخی ، مهستی ، حاذقه ،محجوبه ،مخفی بدخشی ، عایشه درانی ،نازو انا ،فاطمه واسما میرمن سمنبو ودیگران از چهره های نامدار ادبی کشور ما همچون مشعلداران علم و فرهنگ ، با قلم اندیشه ودانش به جنگ بی دا
دانشی وسیه روزی رفته که روشن نگری آنها بیانگر مقام شامخ انسان برآزنده یعنی زن در تاریخ درخشان کشور ما بوده و آثار گرانمایهء ایشان بیانگر انساندوستی ،مهر ورزی وخدمت به انسان زحمتکش میباشد .
شیر زنان کشور ما در عرصه های کار ومبارزه بمثابه رزم آفرینان راه آزادی پرچم مبارزه را در میدان نبرد وکارزار مبارزه همواره بر افراشته اند . مبارزات قهر مانانهء زنان پیکار جو وآزادی خواه کشورما بخصوص جنگ میوند سال 1880 م در صحنه های مبارزه ومیدان جنگ حماسه آفریدند . شرکت شیر زنان کشور در جنگ مشهور میوند ویکی ازین قهرمانان ، ملالی دوشیزهء جوانی که در میدان جنگ میوند بیرق سپاه ملی را در عوض بیرق دار کشته شده به شانه کشیده این دو بیت از زبان او در میدان جنگ طنین انداخت که در تاریخ افغانستان جاودانه شد .
خال به دیار له وینو کبنیژدم
چه شنکی باغ کبنی گل گلاب وشرموینه
که په میوند کبنی شهید نه سوی
خدای یژو لا لیه بی ننگی ته دی ساتینه
درین جنگ نا برابر ، لشکر آزادی خواه افغانستان با غرورصد برآبر، تحت قیادت غازی محمد ایوب خان ، عبدالکریم خان کوهستانی ودیگران پیروزی تاریخی بدست آوردند .
همچنان در کابل چهار صد زن آزادی خواه در جنگ با انگلیس در کوهای اطراف شهر بخصوص کوه آسمایی شرکت کردند . که سرخیء بیرق آزادی با خون 83 نفر از زنان شهید گواه روشن قهرمانی زن در افغانستان است . یکی ازقهر مان زنان این جنگ آزادی زهرای جوان بود که به خون نام زادعزیزخود عبدالله شهید سوگند یاد کرد که تا زنده باشم خدمتگار مادر عبدالله وخادم راه آزادی خواهم بود .
در همین سده بود که صدای مبارزهء دسته جمعی ء زنان برای رهایی از زیر سلطه ء مستبد ین تاریخ در گوشه وکنار جهان طنین افگند ه بود . چنانچه در سال 1857 کار گر زنان امریکا در مبارزه ء داد خواهانه شان برای کسب حقوق خویش ایستادگی کردند رفته رفته جنبش زنان با نقش آفرینی انجیلا دویس ، در امریکا ،کلارا تگین در اروپا ، جمیله بو پاشا در الجزایر ،لیلا خالد در فلسطین ، اندیرا گاندی ودیگران در هند ، روزا لوکسامبورگ در آلمان ودها وصدها زن قهرمان ، نام دار وگم نام ، در سایر نقاط جهان شکل همه گانی بخود گرفت و قربانی های بی شماری از خود بجا گذاشتند ودرخت آزادی را با خون های پاک شان آبیاری کردند .تاکه روز هشتم مارچ را به عنوان روز جهانیء زن ثبت تاریخ نمودند .
هشتم مارچ یاد آور روز های قیام زنان بخاطرتامین حقوق و آزادی های دموکراتیک زنان ، هشت مارچ یعنی قیام ستمکشان علیه ستمگران وحاکمان سود وسرمایه . هشت مارچ یعنی روز پیکار مقدس زنان وعقد پیمان مشترک بخاطر کسب حقوق .هشت مارچ یعنی ندای برابر وتساوی حقوق زنان با مردان وشناسایی هویت وشخصیت زنان ، هشت مارچ یعنی ندای صلح ،آزادی وپیروزی بر جنگ ،ستم وخشونت علیه زنان سرتاسر جهان میباشد.
درکشور ما به ادامه ء مبارزات تاریخیء زنان ، نهضت زن در دههء سوم قرن بیستم به پیشروی ملکه ثریا ودیگران شکل گرفت . موسسه ء نسوان و دیگر موسسات مربوط به زنان تاسیس گردیده بود که بر بنیاد آن در عرصه های فرهنگی موفقیت هایی در بر داشت . . پس از رکود چند دهه بار دیگر دراوایل دهه ء هفتاد ، پرچم آزادیء زنان در شهر کابل بر افراشته گردید وساز مان دموکراتیک زنان افغانستان برهبری داکتر اناهیتا راتب زاد این بانوی فرهیخته ومادر معنوی مردم شریف افغانستان تاسیس گردید .داکتر اناهیتا راتب زاد مبارز پر شور راه زحمتکشان افغانستان به مثابه وکیل ونماینده ء مردم شریف شهر کابل در پارالمان کشور وخارج از آن پرچم مبارزه ء داد خواهانه وترقی خواهانهء زنان وسایر زحمتکشان افغانستان را تا دور ترین نقاط کشور در اهتزاز درآورد . آنگاه زنان از برکت کار ومبارزه توانستند در عرصه های تحصیل ومشاغل عالی دولتی وخدمات اجتماعی دستا ورد های بزرگی داشته باشند . مزید بر آن ، شیر زنان رزمنده در عرصه های دفاع از صلح وآزادی ودر مبارزه علیه مداخلات خارجی وعوامل جنگ ، شجاعانه رزمیدند ودر صف رزمندگان دفاع از استقلال وتمامیت ارضی قرار گرفتند .
ولی تاریخ طور دیگری چرخید ، آنقدر مدهش وهولناک که وطن در مسیر جنگ سی ساله کشانیدند شد و مورد حمله وتجاوزقرار گرفت.
که در نتیجهء آن میلیونها نفر از مردم افغانستان مجبور به ترک وطن وصدها هزار نفر شهید ، معلول ومعیوب گردیدند که نخستین قربانییء آن قشرزن . به این ترتیب شیرازه های دموکراسی خواهی از هم پاشید که بیشترین آسیب آن راباز هم زنان متحمل شدند.
در اثر دوام جنگ خانمانسوز، زنان اکثرا کار ، معشیت ،تحصیل و فعالیت های سیاسی فعالانهء خود را از دست دادند .هر کشوریکه مورد مداخله وتجاوز قرار می گیرد ومردمش در جنگ ونا امنی ، فقر وبدبختی ،نفاق ومرض دست وپنجه نرم میکنند وبا فساد اداری دست وگریبان اند ، باز هم متئاسفانه زن اولین قربانیست .
تا جا ییکه دیده میشود وضع فلاکت بار زنان در کشور روز بروز پیچیده تر می
شود .چنین وضع نامیمون ، بیشتر ازهر وقت دیگر همبستگی وتشکل زنان را به
دور جنبشهای دموکراتیک وداد خواهانه شان ضروری تر میسازد تا زنان قادر شوند در عرصهء آموزش و تحصیل که نخستین قدم مهم ومبرم فعالیت زنان را تشکیل میدهد بسیج گردند ومسئله ء آموزش برای همه وبخصوص برای قشر زن در افغانستان الویت داشته تا به وسیلهء علم ودانش در رشد وانکشاف اندیشه های داد خواهانه خویش بمنظور رهایی ازرنجهای بیکران زن در کشور گام های موثر عملی ملی وسرتاسری برداشته شود . یگانه راه نجات زن همانا تلاش ومبارزه ، آموزش ، وپرورش ،کسب دانش ، تحصیل وکارآیی ،راه اندازی جنبش سرآسری وهمبستگی ملی وبسیج آنان بدور سازمان رزمنده ء سیاسی ء شان بوده تا بتوانند سر نوشت زن را بسوی خوشبختی و آزادی رقم زند .
در حالیکه یکبار دیگر هشتم مارچ این روز جهانی وفرخنده ء زن را به پیشگاه زنان آزاده وزحمتکش افغانستان وجهان مبارک باد میگویم برای شان پیروزی وبهروزی وموفقیت آرزو میکنم .
عبدالو کیل کوچی