عبدالشکور اخلاقی
بازهم نگرانی‌های انتخاباتی!
یکی از موضوعاتی که فضای سیاسی کشور را ملتهب نموده است، موضوع برگزاری و چگونگی انتخابات در آغاز سال خورشید 1392 می‌باشد. بدنبال اظهارات گوناگون همراه با نگرانی‌های که از سوی نهادها و فعالان سیاسی و مدنی و حقوقی صورت گرفته بود بار دیگر رئیس کمیسیون مستقل انتخابات در آخرین اظهارات خویش نگرانی‌های انتخاباتی را مطرح ساخت. رییس کمیسیون مستقل انتخابات، در آخرین اظهار نظر خویش تاکید ورزید در صورتی‌که امنیت مراکز رای‌گیری تامین نشود، این کمیسیون نمی‌تواند "معجزه کند" و شفافیت انتخابات ریاست‌جمهوری آینده را تضمین نماید. به‌گفته وی، کمیسیون مستقل انتخابات در آینده‌ای نزدیک، فهرست هفت‌هزار مرکز رای‌دهی را به وزارت‌خانه‌های مربوط به تامین امنیت، می فرستد تا آنان در مورد امنیت آن مراکز نظر بدهند. امنیت انتخابات، موضوع بسیار مهم است. بدون تامین امنیت مراکز و محل‌های رای‌دهی، برگزاری انتخابات شفاف ممکن نیست.
البته برگزاری انتخابات، به مثابه نماد عینی از تحقق ارزش‌های دموکراتیک و احترام به آراء و خواست مردم، بویژه در شرایط خاص بعنوان مناسب‌ترین گزینه مشارکت مردم در تعیین سرنوشت شان، از جنبه‌های مختلف قابل ارزیابی و مورد توجه می‌باشد. همانطور که رئیس کمیسیون انتخابات نیز تصریح نمود، مسئله تامین امنیت انتخابات یکی از مواردی است که باید نسبت به آن بی توجهی صورت نگیرد. امنیت انتخابات اگر در همه کشورها حایز اهمیت و تعیین کننده می‌باشد، در افغانستان این نقش و جایگاه چندبرابر می‌باشد. قابل یادآوری است که امنیت انتخابات تنها به شکل صوری آن محدود نمی‌گردد. یعنی تامین امنیت در مراکز تعیین شده رای دهی و تامین امنیت رای دهندگان و کارگزاران انتخابات از بیم حملات تروریستی، بخصوص طالبان که مخالف ارزش‌های انسانی و اسلامی و دموکراتیک می‌باشند فقط جنبه صوری و یا فیزیکی امنیت می‌باشد. پیش از آن بایستی جنبه‌های امنیت حقوقی و روانی و سیاسی انتخابات نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بعنوان مثال شفافیت انتخابات بخشی از امنیت انتخابات شمرده می‌شود. یکی از نگرانی‌های جدی که این روزها پیرامون چگونگی برگزاری انتخابات مطرح می‌باشد موضوع شفافیت انتخابات است. این مسئله در راستای برگزاری انتخابات به یکی از بحث‌های اصلی سیاسی در کشور درآمده است. بعد از آن‌که کمیسیون انتخابات اعلام نمود، از کارت‌های رای‌دهی که در گذشته توزیع شده است، در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده استفاده خواهد شد، نگرانی‌ها در مورد امکان تقلب و عدم شفافیت در مورد انتخابات ریاست‌جمهوری، شدت یافته است. پیش از این کمیسیون انتخابات گفته بود که یکی از بهترین راه‌ها برای برگزاری انتخابات بدور از تقلب، این است که کارت‌های جدید رای‌دهی برای افراد و اشخاصی که صلاحیت شرکت در انتخابات را دارند، توزیع شود. اما این درخواست محقق نشد. آنچه به‌عنوان دلیل عدم توزیع کارت جدید اعلام گردید، نبود منبع مالی لازم برای چاپ کارت‌های جدید و توزیع آن برای رای‌دهندگان می‌باشد. البته فعالان سیاسی نیز تاکید دارند که برای کاهش امکانات تقلب، یا باید کارت‌های انتخاباتی جدید صادر گردد و یا اینکه حکومت بایستی تذکره‌های الکترونیکی صادر نماید. از علت‌های عمده مخالفت در استفاده از کارت‌های موجود رای دهی، این است که گفته می‌شود در جریان انتخابات گذشته، شمار زیادی از کارت‌های انتخاباتی در بیرون از کشور چاپ گردیده و توزیع شده است.
نکته مهم دیگری که باید افزود اینست که نگرانی‌ها در مورد سلامت و شفافیت انتخابات محدود به موضوع یاد شده نمی‌گردد. بلکه دخالت حکومت یا برخی از اشخاص و نهادهای زورمند و بانفوذ در فرایند انتخابات از نگرانی‌های دیگر انتخاباتی دانسته می‌شود. تجارب تلخ انتخابات در دوره قبل موجب شده است این نگرانی افزایش یابد که با فراهم بودن یا باز بودن مسیرهای تقلب و فساد در انتخابات، بار دیگر سرنوشت انتخابات به سلیقهها و تصمیمهای مراکز قدرت گره بخورد.
به هرروی، افغانستان در آغاز سال خورشیدی 1392 در یک آزمون تعیین کننده قرار خواهد گرفت. این آزمون از چند جهت سخت و دشوار خواهد بود. نخست اینکه روند انتقال تامین امنیت کشور از نیروهای بین المللی به نیروهای امنیتی داخلی تکمیل خواهد شد؛ و بر بنیاد اظهارات صورت گرفته خروج نیروهای بین المللی از کشور نیز آغاز خواهد شد. از سوی دیگر با پایان یافتن دوره کنونی رئیس جمهوری، انتخابات ریاست جمهوری بر بنیاد قانون اساسی کشور و مبتنی بر قانون انتخابات بصورت شفاف و سالم باید برگزار گردد. برگزاری انتخابات و چگونگی آن در فرایند سیاسی و اجتماعی کشور و حتا منطقه می‌تواند پیامدهای جدی را برجای گذارد. در این باره بخصوص افغانستان با پشت سرنهادن یک دوره ده ساله از تجربه جدید در عرصه سیاسی و اجتماعی، اندکی از فضای بحرانی سال‌های قبل از 2001 فاصله گرفته است. ساختارها و روحیه عمومی کشور برای استقرار و تحکیم ثبات و نظام در کشور، به رغم تمایل عمومی که وجود دارد، هنوز بنابه علل و زمینه‌های مختلف شکننده و حتا ناپایدار جلوه می‌نماید. بنابراین اگر انتخابات آینده با شفافیت و سلامت برگزار گردد بطور قطع روند کنونی کشور، یعنی تحکیم ثبات و امنیت را تقویت خواهد بخشید و نظام سیاسی قادر خواهد بود که پایه های خود را د رتمام نقاط کشور مستحکم سازد؛ در غیر این صورت یا کشور بسوی بحران مجدد هم چون سال‌های پیش از 2001 برخواهد گشت یا اینکه وضعیت و حالتی نه جنگ و نه صلح بر کشور حکم فرما خواهد شد. آنچه در این زمینه روشن می‌باشد اینست که مردم در هردوصورت، یعنی یا بازگشت به دوره‌های بحران یا حالت نه جنگ و نه صلح، متضرر خواهند شد. اما آنچه در فرجام باید برآن تاکید ورزید اینست که انتخابات آینده ریاست جمهوری باید برگزار گردد. در مورد سلامت وشفافیت آن چه به‌نظر می‌رسد اینست که آنچه بر شفافیت یا عدم شفافیت انتخابات تاثیر می‌گذارد، علاوه بر شفافیت در مورد میکانیزم و یا کارت‌های رای دهی و تامین امنیت فیزیکی مراکز رای دهی و رای دهندگان، ایجاد یا بودن یک اراده سیاسی جدی در خصوص برگزاری انتخابات و چگونگی آن می‌باشد. اگر چنین اراده سیاسی در کشور و بخصوص د رحکومت بخاطر اینکه مجری قانون دانسته می‌شود، بوجود آید بطور قطع مسئله سلامت انتخابات و حفاظت از آراء مردم و نیز جلوگیری از تقلب‌های احتمالی در انتخابات چندان سخت نخواهد بود. اما اگر چنین اراده سیاسی قاطع برای برگزاری انتخابات شفاف و سالم وجود نداشته باشد، بحث و گفتگو و هزینه گزاری روی هرگزینه و موضوعی درباره انتخابات بیهوده و وقت تلف کردن خواهد بود. در آن صورت بایست شرایط بسیار سخت و بروز بحران‌های تکان دهنده و فاجعه باری را انتظار کشید.
بالا
بازگشت