داکتر یار محمد متخصص محیط زیست
باغداری رول عمده دررشد اقتصاد مملکت
و هم درجهت بهبود محیط زیست مملکت دارد
بسیار ساحات نواحی کوهستان افغانستان محیط مناسب برای باغداری است. باتوجه به وجود منابع آب وافر آن طرح باغداری می تواند در جهت ایجاد اشتغال برای مردم و احیای وبازسازی باغ ها در بهبود محیط زیست واقتصاد کشور ما رول عمده دارد در سال های اخیر بخاطر نبود امکانات صدور میوه خشک وتر به کشور های همسایه وجهان باغ داران کشورما نیز به کشت خشخاش روی اورده ودر ختان مثمر ومیوه دار خود را قطع بی رحمانه نموده اند و برای احیای دوباره آن باید در جهت برکشت به کسب باغ داری وتاک داری به انها کمک های مادی وفنی معقول صورت گیرد.
باغداری عام شناخت پرورش وتولید میوه جات سبزی جات ونباتات زینتی می باشد واز مزرغه دارای مجزا است. بسیاری عملیات باغداری جنبه تیوری نداشته ساحه عملی وتجربیوی دارد. درطرح احداث باغ موجودیت چند عنصر ضروری است و باید در نظر گرفت:
1. نور خور شید یکی از مهمترین عنصر است که در باغدای یعنی محل باید آفتابی باشد.
2. امکان خوب دسترسی به آب درتمام فصل سال برای آییاری.
3. در امان بودن محل باغ از بادهای شدید.
4. جزب پروانه ها به اثر کاشت گلهای خوشبو و معطر.
یک قرن پیش باغ بان با تجربه ومعمارسیستم ابیاری سنتی در کوهدامن زندگی داشت. ازبابت تجربه باغداری وشغل معماری آن در جوانی لالا رشید ودر سن متقاعدی بنام رشید بابا شهرت داشت. رشید بابا در شغل معماری زبردست وماهر بود و مردم از او در عفرجوی های عنعنوی و کشیدن نهرها سنتی وساخت قنات ها (کاریز) کمک نظر و فنی می خوا ستن. و رشید بابا در تثبیت دهنه آب گیر و شیبی نهر آبرسانی نظر به اراضی از محل تامین آب و هدایت آب وبه وسیله احداث جویچه های آبیاری در مزرعه ماهرت خاص میر آبی داشت . اکثریت کاریزها شمالی را رشید بابا چه در ایام جوانی وچه در سن پیری احیا و بازسازی نموده است و رونق شکوفایی و شادابی و محیط زیست سالم شمالی امروز از برکت تجربه باغداری وشغل معماری رشید بابا است. رشید بابا( امین الله) کسب معماری را از پدرکلان خود از عبدالله خان کلکانی میراث گرفته بود و از سه پشت پدر کلان او صاحب رسوخ بود و در زمان امیر تیمر و به فرمان امیر تیمور به احداث و حفر نهر سنتی چا ریکار پر داخت و آب را از در یای غوربند بدشت بگرام رساتید. چون برای رشد بابا از پدر خواجگی کلانی مراث مانده بود و در سن پیری فرزند صدیق و د لیر او لا لا حبیب الله خان در خواجگی داری یعنی زمین داری وباغداری پدر را در سن پیری در جمع آوری حاصلات یاری می رساند.
میر بچه خان کوهدامنی افسر شجاع نظامی بود که رشید بابا را در سن جوانی از او دعوت بصفت افسر به صف مجاهدان درقیام بر علیه قشون انگلس در سال 1879 میلادی نمود و چونکه رشید بابا جوان باشهامت و فدارکا بود. غازی میر بجه خان برای او وظیفه آب وازوق رسانی و راه بلد را به همرای صد ها زن مجاهد به قلعه های کوه و پشته ها برای مجاهدان در میان باران گله ها مانند یک عقاب به گرسنگن و به حلق تشنگان آب و ازوق را می رساند.
غازی امین الله ( رشید بابا ) در زمان جنگ بخاطر دلیری وشهامت وفداکاری که از خود نشان داد و از طرف مجاهدان لقب غازی را در حظور غازی میر بچه خان کسب کرد.و بعد از ختم رشید بابا به کلکان برگشت وبالای خواجگی که از پدر کلالن به او میراث مانده بود بشغل باغداری دوبار پرداخت وفرزند صدیق ودیلر او لالا حبیب الله خان نیز در ابیاری و جمع آوری حاصلات باغ و زمین یاری می رساند.
میرزا فقیر احمد پنچشیری تحصل یافته هند بود و در حکومت امان الله خان بحیث ریس جنگلات درسرسبزی وشادابی افعانستان وهم در حفاظت و توسیع جنگلات ورشد عملی شیوه باغداری خدمت شایان نموده است ومیرزا فقیر احمد خان دانش علمی و تجربه عملی در توسیع جنگلداری و باغداری را از مسکو کسب کرده بود. زمانی که او بحیث سکرتر در سفارت افغانستان در مسکو کار می کرد تجربه جنگل پروری را خوب تره آموخته بود. میرزا فقیر احمد گفته است که خوب ترین طریقه که می تواند تا حدود زیادی جلو خشکی را بگیرد باغداری است که در آن غرس درختان و بته های جنگلی باشد است. و علم امروز هم ثابت نموده است که در ختان در موقع گرمی دهن ستوما تا حجرات خود را بند نموده آب خودرا به بیرون تبخیر نمی نمایند.
بالا
بازگشت