داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذ
پیوسته به گذشته در مسایل اقتصادی افغانستان
فروپاشی تدریجی سیاست ترانزیتی پاکستان
هفته قبل با مسرت در یافتیم که اولین خط آهن بندر حیرتان را با شهر مزار شریف وصل نمود واین راه آهن 70 کیلومتر فاصله دارد و اولین گامی است که افغانستا ن محاط به خشکه را درمسیر راه آهن از طریق کشورهای آسیای میانه به اروپا وصل میکند وما را بتدریج بطرف حل مشکلات بی پایان راه ترانزیتی که از طریق بندر کراچی در پاکستان داریم رهائی خواهد بخشید . باوجود قرار داد ترانزیتی با پاکستان مشکلات ترانزیتی ما با تاسف عمیق حل نشد بلکه حکومت پاکستان با نیرنگ های شیادانه وبهانه های مختلف سعی دارد و به هرترتیبی که میشود در واردات وصاردات افغانستان که ازطریق بندرکراچی صورت میگیرد بنام های مختلف مانند افزایش تعرفه های گمرکی بطور یک جانبه , انسداد بندرتورخم وچمن بطورنگهانی وتحریم بعضی ازامتعه تجارتی عمدا به پیکر اقتصادی افغانستان صدمه کلی وارد میسازد و تمام روش های تجارتی ما در گروه پاکستان است . به اساس قرارداد جدید ترانزیتی که دراین چندما اخیر به امضا رسید پاکستان میبائیست سهولت های را درمورد راه ترانزیتی برای افغانستان فراهم مینمود ولی این توافقنامه ترانزیتی تا امروز مشکلات ترانزیتی ما را با پاکستان حل نکرد بلکه پاکستان به بهانه های متعدد راه ترانزیتی را به حیث یک وسیله فشار اقتصادی وسیاسی بر ضد افغانستان ادامه میدهد . وحکومت آقای کرزی تا اکنون موفق نشد طریقی را جستجو کند تا بتواند کشوررا از تهدید ومشکل ترانزیتی پا کستان رهائی بخشد گرچه که افغا نستان عضویت سازمان منطقوی سارک را دارد (موافقه نامه همکاری های اقتصادی منطقوی کشور های آسیای جنوبی ) .
افغانستان همیش در تلاش آن بود که یک راه ترانزیتی بد یل رابرای انتقال مال التجاره خویش جستجو کند وخودرا هرچه زودتر ازقیودات ترانزیتی پاکستان برهاند. خوشبختانه در این اواخر راه های ترانزیت در شمال ودر ساحه غرب کشور درحال انکشاف است که به انتقال اموال التجاره افغانستان کمک زیاد خواهد نمود ومعضله اقتصادی مارا که پاکستان در گروگان خود گرفته مرفوع خواهد شد .
کشورهای هند وایران در تلاش اند که برای بازاریابی تولیدات خود به کشور های آسیای میانه روابط بازرگا نی بر قرار کنند وبرای این منظور ایران سعی دارد که تاسیسات بندری چاه بهار را توسعه بخشیده وراه ارتباطی با افغانستان را بدوطریق قایم سازد
1: تمدید شا هراه از بندر چاه بهار الی زرنج درداخل کشور ایران تکمیل شد واز جانب افغانستان در بخش دلارام که در وسط راه هرات - قندهاراست شاهراه به طول 280 کیلومتر بطرف کشورایران تمدید گردیده که در زرنج بزودی وصل میشود شا هراه دلارام زرنج در داخل افغانستان توسط کمک های اقتصادی کشور دوست هندوستان تکمیل گردید که از قسمت دلارام شاهراه جانب هرات واز آنجاه به طرف شمال به کشورهای آسیای مرکزی وصل میشود که این شاهراه رابنام شاهراه ابریشم مسماه نمودند . که از یکسو برای انتقال اموالالتجاره هند وایران بسوی کشورهای آسیای مرکزی ازطریق افغانستان استفاد میشود وسهولت قابل توجه رابه این دوکشور بارخواهد آورد واز جانب دیگر اموالالتجاره صادراتی ووارداتی کشورما ازطریق بندر چا ه بهار بدون مشکلات به کشور های خارج انتقال داده خواهد شد.
مزیت دیگری که شاهراه ابریشم برای کشورما دارد و افغانستان محاط به خشکه را به مقایسه بندر بحری کراچی به طول یک هزار کیلو متر به بندر بحری چاه بهار نزدیک خواهد ساخت که از نگاه اقتصادی بخصوص از نگاه وقت ومصرف ترانسپورت دربخش واردات وصادرات کشور صرفه جوئی گسترده بعمل خواهد آورد.
در جریان پروژه ساختمانی راه ابریشم پاکستان سنگ اندازی های زیاد نمود وبسیار کوشید که توسط گماشتگان وایجنت های دستگاه جاسوسی آی اس آی طالبان پاکستانی روش های تروریستی را بکار برد وکارگران هندی را بطور مداوم تهدید مینمود که کارگران هندی پروژه ساختمانی شاهراه ابریشم را ترک بگویند ودراین پروژبا تاسف عمیق یک تعداد کارگران وانجنیران ساختمان هندی نسبت عملیات تروریستی ایجنت های پاکستان جان های خودرا ازدست دادند ولی پروژه ساختمانی شاه هراه ابریشم در داخل افغانستان به شددت هرچه تمامتر پیش رفت وبالاخره تکمیل گردید و پاکستان به هدف شوم خود که به تعویق افتادن این شاهراه بود موفق شده نتوانست .
2: ساختمان راه آهن هرات - خواف :
خط راه آهن هرات الی خواف پینج سال پیش شروع شد و 130 کیلومتر طول دارد که 70 کیلومتر آن در داخل خاک ایران و 60 کیلومتر آن در داخل افغانستان امتداد دارد با تکمیل این پروژه افغانستان برای اولین بار دارای راه آهنی میشود که از طریق آن به ترکیه , اروپا وبندر های خلیج فارس وصل خواهد گردید وکارراه آ هن برای تقریبا دوسال نسبت مشکل استملاک زمین های مردم متوقف شد ولی دراین اواخر کار تمدید آن دوباره شروع وامید است که تا سه ماه دیگر این راه آهن تکمیل شود ,این راه آهن توسط کمک های بدون پرداخت ایران به مبلغ 70 ملیون دالر از خواف الی غوریان بعهده گرفته شده واگر این را ه آهن تا هرات تکمیل شود به اسا س توضیحات داکتر دواد صباح والی هرات مرکزی خواهد شد که میتواند تمام راه های منطقوی را باهم وصل کند ومزید برآن اموال التجاره افغانستان از طریق هرات به کشورهای آسیای مرکزی انتقال داده خواهد شد که این راه آهن تاثیر مثبت اقتصادی برای افغانستان , ایران هند ومنطقه خواهد گذاشت .
طوریکه تذکر رفت هند وایران سعی بلیغ دارند که امول االتجاره خویش را از طریق افغانستان به بازار های کشورهای آسیای میانه رسا نیده وبنا برضرورت کشور هند وایران وهمچنان کشورهای آسیای مرکزی مراودات نزدیک اقتصادی را باهمدیگر قایم واز قیودات ومشکلاتی که پاکستان در ترانزیت اموال هند وایران ایجاد نموده رهائی حاصل نمایند .
شاهراه دلارام زرنج وتمدید خط آهن هرات –خواف یک تحول مهم اقتصادی واجتماعی را در کشور رونما خواهد ساخت واین شاهراه از سرحدات ایران شروع وبه ترکستان وترکمنستان ختم میشود وصد ها قراه وقصبات را باهم وصل وبا شندگان این مناطق را از انزوای اجتماعی وجغرافیائی خواهد کشید ودر مسیرآن برای هزارها جوانان بیکار وبی روزگار عاید خلق خواهد نمود .
در اخیر با مسرت بی پایان یاد آور شد که با بسر رسیدن ساختمان شاهراه ابریشم وامتداد راه آهن افغانستان به بنادر مهم کشور های منطقه دیگر پاکستان نمی تواند دیگر راه ترانزیتی کراچی , تورخم وچمن را به حیث وسیله فشار اقتصادی وسیاسی در مقابل افغانستان بکار ببرد بلکه بر عکس پاکستان مانند کشور های ایران وهند برای رسید ن به مارکیت های کشور های آسیاسی مرکزی در تلاش است که امتعه تجارتی خویش را از طریق افغانستان به بازارهای کشورهای آسیای میانه برساند وبرای اولین بار درتاریخ افغانستان نتنها امتیاز ترانزیتی را درمقابل پاکستان دارا خواهد بود بلکه ازاین به بعد هر اقدام ومشکل تراشی ترانزیتی پا کستان با اقدام بل مثل افغانستان جواب داده خواهد شد ویک متل مشهور است که میگویند : " چیزی که عوض دارد گله ندارد ."
بالا
بازگشت