معرفی یک اثر جدید
نصیرمهرین
کتاب عالمانه ای بدست ما رسید که حاصل دستان پژوهشگرتوانا، مبتکرونواندیش ، مؤرخ گرانمایه جناب نصیرمهرین میباشد. کتاب " پیشدرامدی برای بحث عوامل و زمینه های رویش شاه شجاع ها" نام دارد. 230 صفحه و 13 مقاله دارد واز طرف بنگاه نشراتی میوند درافغانستان نشر شده است.
نویسندۀ محترم در توضیح فشرده که در حقیقت مقدمۀ کتاب میباشد، به یک مطلب بسیار مهم توجه نموده است. مطلب مهم این است که در تاریخ افغانستان شاه شجاع با نام نواسۀ احمدشاه سدوزایی ختم نشده است. شاه شجاع های دیگری هم ازسرزمین افغانها روئیده. مینویسد که باید در پی دریافت پاسخی ژرفتر وجامعتر به این سوال بود وبیشتر اندیشید. این توجه جناب مهرین خواننده را بیشتر متوجه میسازد که عمیق شود، فکر کند که واقعا ً چه شده که شاه شجاع های هر رنگ وتیپ از پشت هر شهر ودیارمیرویند. کی آب در دهان آنها میریزد؟ چی سبب تشنگی آنها به قدرت میشود؟
جناب مهرین درمقالۀ گناه کرزی چیست؟ این سوالات راپاسخ میگوید. باوجود آنهم اسم کتاب را پیش درامد بحث گذاشته است.
ما برای این مؤرخ ارجمند وپژوهشگرراستگوی ونترس، توفیق جاودان میخواهیم تا آثارذیقیمت بیشتری را نشرنماید.
ثوضیح فشردۀ مؤرخ محترم را در ذیل می خوانید
توضیح فشرده
نام شاه شجاع درانی برای مکتب دیده گان وعلاقمندان تاریخ افغانستان نا شناخته نیست. نا می است که پیش ازهمه پذیرش دست نشانده گی اورا به دست زمامداران هند بریتانیایی توصیف میکند. شاه شجاع به غیرازچند اثردربقیه آثاری که با شرح روزگار اوپیوند دارند، به نکوهش گرفته شده است. اما آزآنجایی که درتاریخ کشورما، عمل گردن نهادن به آرزوهای سیاسی بیگانگان با نام آن شاه درانی پایان نپذیرفته،نیازبه شناخت ومعرفی بقیه شاه شجاع ها نیز احساس میشود. هنگام آشنایی با بقیه شاه شجاع ها، موازی با نگرش ژرفتری که تاریخ نگری کشورما بدان نیازدارد،مسألۀ علل وعوامل وزمینه های رویش شاه شجاع ها مطرح میشود. اما این نگرش همواره واز طرف همه مبتنی بر پذیرش بقیه شاه شجاع ها نبوده است. واین عدم پذیرش در واقع چالشی بحث برانگیز در سر راه دریافت عوامل وزمینه های شاه شجاع رویی میشوند. من باب مثال، مدافعین امیردوست محمد خان وامیرعبدالرحمان خان حاضر نبوده اند که وجوه مشترک آن دوتن از بنیانگذاران افغانستان معاصررابا شاه شجاع درانی بپذیرند. ویا هواخواهان ببرک کارمل نشان دادن آن وجوه واوصاف مشترک را زننده واهانت آمیزتلقی مینمایند. به این ترتیب هنگامی که هنوزدرپذیرش واقعیت تاریخی توحیدی نباشد،انگیزۀ دریافت علل سیاسی وتاریخی واجتماعی دستخوش دشواری میشود.
انتخاب وگسیل اقای حامد کرزی ازجانب مقامات ایالات متحدۀ امریکا به افغانستان ،نشان داد که باید در پی دریافت پاسخی ژرفتر وجامعتربه این سوال بود وبیشتر اندیشید. همچو اندیشیده گی در فرایند خویش، آن حملات پیشینه را که بر زمامداران به عنوان دست نشانده وشاه شجاع روسی ویا امریکایی حواله میشد، بسنده ندیده؛ بلکه به حیث موادی غرض تفکرودر نهایت غمخواری های پیشگیرانه در نظرمیاورد. پنداشته می شود که جامعۀ ما بیش از هر وقتی به این سطح رسیده است که در پی دریافت علل داخلی وخارجی شکل گیری پدیدۀ شاه شجاع رویی باشد. از آنجا که این حدیث اندوهبارتنها در افغانستان به تکرارنمیاید،بلکه در بسا از کشورهای جهان دوره میکند، اندیشۀ ره یابانه، ناگزیربه تأمل به نقش عوامل مؤثرجهانی ومنطقه یی میشود.
نبشته های متعددی که درین جا گرد آمده اند، مستقیماً به سوی دریافت آن پاسخ تمرکزی ندارند. اما میتوانند،در حاشیۀ چنان موضوعی موجد اندک بحثی باشند. درین راستا است که ازنظر نگارنده عدم سکونت سید جمال الدین افغانی درافغانستان،نماد تاریخی هزاران دیگرمیشود که بدلیل ناهنجاری ونابسامانی های فزاینده ترک افغانستان گفته اند. وهرچه ازنمودهای تبهکاری ومظالم مختلف داخلی چهره نموده، دست مداخلۀ کشورهای متعدد را درازتر ومؤثربه افغانستان رسانید وبه جریان شاه شجاع رویی کمک نمود.
امید آن میرود اندیشه وران کشورما به ارایۀ تأملاتی پیرامون این معضله توفیق بیابند.
نصیرمهرین
میزان 1389 خورشیدی
بالا
بازگشت