دولت قادر به جلوگيري از اعتیاد در کشور نیست
با آنکه در طول چند سال اخیر افزایش معتادان مواد مخدر در کشور نگرانيهاي وسیع شهروندان را در پی داشته است؛ اما با تاسف امکانات درمان معتادان و آگاهيدهی برای آنها به پیمانهی اندک است که با گذشت هر روز به شمار معتادان در کشور افزوده میشود.
طبق آمار که در سال ۲۰۰۹ از سوی دفتر مبارزه با مواد مخدر ملل متحد نشر شده است یك ميلیون استفاده كنندهی مواد مخدر در کشور وجود دارد كه از آن جمله ۵۰ هزار استفاده كنندهی تریاك، ۱۲۰ هزار استفاده كنندهی هیرویین، بیش از۵۰۰ هزار استفاده كنندهی چرس و ۱۸۹ هزار استفاده كنندهی دواهای خواب آور میباشند كه ۱۳ در صد معتادان را زنان تشكیل میدهند؛ اما عده از صاحبنظران با این آمار موافق نیستند و آنرا بالاتر از این میدانند.
این آگاهان به این باور اند که حکومت افغانستان تا حال ارقام دقیق در مورد معتادان مواد مخدر ندارند.
با در نظر افزایش اعتیاد در بین جوانان میتوان گفت که ارقام معتادین مواد مخدر از سرحد دو ميلیون هم گذشته است. دو سال قبل تنها خانهی علم و فرهنگ محل تجمع معتادین مواد مخدر بود؛ ولی متاسفانه با گذشت دو سال نسبت عدم توجهی حکومت برای حل این معضل اجتماعی دهها محل ديگر برای تجمع معتادان ساخته شده است و در این مرکزها معتادان به گونهي آزادانه بدون کدام ممانعت مواد مخدر به دست میآورند.
مطابق به قوانین افغانستان کشت، زرع و فروش مواد مخدر حرام است و فروش آن جرم پنداشته میشود؛ اما در افغانستان به خصوص در محلهای که معتادان تجمع دارند به گونهي آزادانه و بدون حراس مواد خرید و فروش میشود.
در ساحهی پل سوخته روزانه صدها جوان برای استعمال مواد مخدر گرد هم جمع میشوند. آنها میگویند افراد به نام ساقی در این محل مواد مخدر میآورند و بالای معتادان میفروشند.
پرسش این است که چرا افرادي که به نام ساقی مواد مخدر میفروشند دستگير نمیشوند؟
با وجود که اعتیاد به مواد مخدر در حال حاضر به یک مسلهی حاد اجتماعی تبدیل شده است و شمار از خانوادهها را که عضوهای خانوادهي شان دچار این مرض شده اند، سخت نگران ساخته است؛ اما با تأسف که حکومت افغانستان و نهادهای کمک کننده تا حال در قسمت حل این معضل گامهاي جدی بر نداشته اند.
سطح بلند فقر، عدم اشتغالزایی، نبود تفریحگاهها و مصروفیتهای سالم برای جوانان، نبود مرکزهای مشورهدهی، مهاجرتها، بیپروایی خانوادهها، بیسوادی، عدم آگاهي جوانان از ضرر مواد مخدر از افزایش معتادان در كشور خوانده شده است؛ اما مهمتر از همه موجودیت و فعالیت گستردهی قاچاقبران و دست فروشان مواد مخدر در شهر کابل و شهرهای بزرگ کشور، دلیل عمده دسترسی آسانتر معتادان به مواد مخدر به شمار میرود.
همچنان گفته میشود که شماری از مردم در منطقههای دور دست افغانستان به دلیل نبود امکانات صحی و عدم آگاهی از اضرار مواد مخدر به عنوان داروی تسکین دهنده از مواد مخدر استفاده میکنند و این خود یکی از عمدهترین عوامل افزایش معتادان در شمار از ولایتهای کشور به حساب میآید.
به باور آگاهان سرعت اعتیاد در افغانستان آنقدر زیاد است كه دولت هرگز قادر به جلوگیری از رشد و گسترش اعتیاد در كشور نخواهد شد؛ زیرا آسانترین و ارزانترین راههای وجود دارد كه معتادان به مواد مخدر دسترسی پیدا كنند. از سوی دیگر پروسه رفت و برگشت جوانان به ایران هنوز هم وجود دارد. در افغانستان زرع، تولید، قاچاق و اعتیاد مواد مخدر به اوج خود رسیده است؛ ولی چون ارادهای برای محو، كشت، تولید و قاچاق مواد مخدر، نه در كشورهای منطقه، نه در كشورهایي كه در افغانستان حضور دارند و نه در خود كشور دیده میشود.
با آنکه بارها حکومت افغانستان اعلان کرده است که در قاچاق مواد مخدر شمار از زورمندان دست دارند و نامهای آنها را فاش میکند؛ اما با گذشت چندین سال حکومت از حراس این زورمندان قادر به آن نه شده است که این فهرست را اعلان کند. این خود میرساند که شمار از حلقههای کلیدی حکومت و زورمندان که به نحوی در دولت سهیم هستند در قاچاق مواد مخدر دست دارند و عامل عمدهی افزایش اعتیاد در کشور نیز همین افراد هستند.
آگاهان به این باور اند که برای جلوگیری از اعتیاد، ترافیك و زرع مواد مخدر در افغانستان یك اراده جهانی لازم است كه به كار گرفته شود، اگر كشورهای منطقه به اضافه افغانستان در محدود و معدوم كردن مواد مخدر گامهای بردارند، از توان آنان بالا است.
دولت افغانستان فقط توان تداوی 700 تن معتاد را در سال دارد. در حالیکه بیش از یک و نیم ميلیون معتاد در افغانستان وجود دارد كه نمیتوان با این رقم زمینه تداوی همه معتادان در افغانستان را مساعد ساخت. موازی با تداوی آنان باید مقدار تولید مواد مخدر در افغانستان كاهش پیدا كند و در عین حال قاچاقچیان مواد مخدر در كشور و منطقه دستگیر شوند؛ اما با درنظرداشت عملكرد ضعيف حكومت در قبال مبارزه با مواد مخدر و درمان معتادان مي توان گفت كه اين كار ناممكن است.
از جانب دیگر ترویج ضررهای مواد مخدر، آگاهیدهی وسیع در سطح کشور، ایجاد مصروفیتهای سالم برای جوانان، ازدیاد مرکزهای تداوی میتواند تا حدی مثمر واقع شوند.
در حال حاضر ۲۰ مرکز تداوی معتادان در کشور با امکانات اندک فعالیت دارند و شمار زیاد از معتادانی که در این مرکزها تداوی میشوند دو باره به مواد مخدر رو میآورند. دلیل عمدهی بازگشت معتادان به مواد مخدر تداوی اندک این افراد در مرکزهای تداوی خوانده شده است؛ زیرا این مرکزها از یک تا سه ماه مریض را درمان میکنند در حالیکه برای تداوی معتادان دو سال نیاز است تا آنها به حالت عادیای خود بر گردند
طبق آمار نشر شده ۸۰ در صد معتادان که در این مرکزها درمان میشوند دوباره به اعتیاد رو میآورند.