عبدالوکیل کوچی

اجمل ختک شاعر توا نا ، مبارز پرشور وشخصیت آزادی خواه

اگردلهایکی گرددتخالف درزبانهاچیست ــ سخن باهرزبان گو یی زدل سرچشمه میگیرد

به دلهای مخالف همزبانی کی کند تاثیرـــ زبان بگذار، مردآنست که دل را همزبان سازد

در درازنای تاریخ اندیشه ورزان جهان سفیران حسن نیت جوامع شان بوده اند وحلقه وصلی میان فرهنگ های گوناگون بشری . شعر ا ونویسنده گان یکی از حلقه های اساسی فرهنگ ها بوده وهستند به همین دلیل است که ما از طریق آنها با ادبیات گوناگون جهان آشنا می شویم .

و آنها از همین رو ، با ادبیات غنا مند کشورما در سرزمین باستانی اقوام گوناگون با زبان های متفاوت هزا ران سال کنار هم زیسته اند.برغم جدایی افگنی های کوردلان تاریخ وسیاست های تفرقه انداز کهنه کار اعم از حکمرانان داخلی ومتجاوزین خارجی ،اما اهالی قلم وسخن از گنجینه های فرهنگ وزبان های یکدیگر نوشته ها برداشته اند . یکی از نمونه های بارز آن در کشور ما همدلی وهمسو یی علما وشاعران روشن دل دو زبان برادر وهمسر نوشت پشتو وفارسی دری است .که در طول سده ها جریان داشته وتا بروز گار ما ادامه دارد . پر واضح است که شاعران ونویسندگان بلند نظر وبلند اندیشه ی زبان پشتو چه در گذشته وچه در حال حاضر نتنها در قلمرو زبان غنامند فارسی به سیر وسیاحت پرداخته اند بلکه خود نیز آثار ارزشمندی را به زبان فارسی دری آفریده اند بقول یکی از صاحب نظران آقای غنی هما، زبان فارسی به دلیل غنای فرهنگی وحجم عظیم آثاری که در گستره آن آفریده شده است ،همواره مورد تو جه وعلاقمندی هم میهنان پشتو زبان ما بوده است .

تا جاییکه هستند نویسندگان وشاعرانی که هر چند از درون زبان وفرهنگ پشتو بر خاسته اند اما آنقدر شیفته غنا وزیبایی زبان فارسی گردیده اند که با همه ویا بخش بزرگی از فراورده های فکری خود را بزبان فارسی دری نوشته اند .در همین دوران ما رسانه های گرو هی از نشرات چاپی گرفته تا رادیو وتلویزیون وسایت های انترنیت ، هموطنان پشتو زبان ما اغلب آثار شان را بزبان فارسی دری عرضه می دارند که نشانه ای مبارک است .از داد وگرفت فرهنگی میان زبان های رایج کشور وعملی است نیکو وپسندیده . زیرا آنکه به فضیلت عقل آراسته است زبان های  جهان را گنجینه های بشری می دانند که همچون نور خورشید همه گان حق دارند از آنها بهره جویند ولذت ببرند هم چنانکه در بالا گفته شد تعدادی از قلمفرسایان زبان پشتو بقول متقدمین،  صاحب دو زبان می باشند که آثار شان را به هردو زبان خلق کرده اند . درین بخش برغم اشتراکات تاریخی وروابط اتنیکی ونژادی مشارکت های فرهنگی وکلتوری از جمله صد ها وهزاران ابر مردان قلم در عرصه زبان پشتو وفارسی در رابطه بیکی از چهره های شناخته شده بین المللی ،شخصیت مبارز ادیب ،عالم وشاعر نامی پشتونخواه وطنپرست وفرزند نامدار منطقه ما روانشاد اجمل ختک  نگاه مختصری داریم .

شاعر، سیاستمدارمعروف پشتونخواه اجمل ختک در پانزدهم سپتامبر 1925 در اکوره ختک در یک فامیل متوسط به دنیا آمد از نو جوانی هوا خواه خان عبدالغفار خان آزادی خواه معروف منطقه ونیم قاره هند بود . پدرش حکمت خان نیز از فعالین اجتماعی بود . اجمل ختک بعد از فراغت از مکتب معلمی را پیشه اختیار نمود .وچندی هم با شعبه پشاور رادیو پاکستان همکاری داشت ،ولی در پهلوی آن صاحب قریحه سر شار واستعداد ادبی توانا بود موصوف از سن17 سالگی به تحریک خدایی خدمت گار پیوست ومبارزات خود را نخست برای آزادی هند وبعد ایجاد پشتونستان ادامه داد . از زمان علی بو تو هنگامیکه حزب نیشنل عوامی پارتی غیر قانونی اعلام شد ،اجمل ختک به افغانستان آمد ودر سال 1989 دو باره به زاد گاه خود برگشت ودر انتخابات اسامبله ملی از نو شهره انتخاب گردید وچندی هم عضو مجلس سنای پاکستان بود این شاعر معروف زبان پشتو ومبارزمشهور بعد از یک مریضی طولانی در هفت فبروری 2010 به ابدیت پیوست .از مجموع آثار گرانبهای اجمل ختک 17 آثارآن به چاپ رسیده است . اجمل ختک با زور گویان وبقایای استعمار وحکمرانان ظالم ومستبد سر سازگاری نداشت وهمواره در پیشوای آزادی خواهان ودرکنار زحمت کشان ومستمندان وعاجزان قرار داشت واز حق آنها دفاع میکرد .مرحوم ختک نشانها وامتیازاتیکه نظر به خدمات رسمی شان از جانب دولت پاکستان پرداخته میشد همواره رد کرده وبه نشانه اعتراض به نحوه برخورد خشن دولت وحکومات در برابر عاجزان تحایف دولت های وقت را مسترد میگرد .

اجمل خان ختک از همان آغاز دوره  شکلگیری جریان دموکراتیک خلق افغانستان با اعضای بلند پایه آن روابط تنگاتنگ داشت مرام کسترده آزادی خواهی وفرا خوان ترقی خواهان دموکراتیک را همواره مورد پشتیبانی وقدر دانی قرار میداد وازسیاست های آنها در رابطه به داعیه برحق اقوام غیور پشتون وبلوچ پشتی بانی بعمل می آورد . مرحوم ختک در مسایل کلیدی سیاسی مانند لویه جرگه ها وسیاست های منطقوی روی سرنوشت مردم این سر زمین همواره در کنار آزادی خواهان وروشنفکران مبارز وطنپرست افغانستان قرار داشت . گستره های ادبی وسیاسی روانشاد اجمل ختک در امر غنامندی سیاست های فرهنگی جنبش دموکراتیک کشور ما پر رنگ بود . وحدت اقوام وملیت ها ی ساکن در دو طرف خط تحمیلی واستعماری دیورند و آزادی اقوام وملیت های این سرزمین از آرزو های بزرگ ونخستین آن بود . مرحوم ختک در بخش های ادبی وفرهنگی مردم منطقه کار های ثمر بخشی را انجام داده است که آثار گرانهایش روشنگردلهای زمانه ومشعل راه آزادی خواهانه نسل های بعدی به حساب می آید . مرحوم اجمل ختک مورد احترام مردم هردو طرف خط قرار داشت ونام او را به عزت یاد میکرده اند . درین اواخر نخستین سالگرد وفات شاد روان اجمل ختک در پایتخت افغانستان با تدویر سیمینار علمی وفرهنگی راه اندازی گردیده بود که سراسر زندگانی وکار نامه های تاریخی مرحوم ختک به بحث گرفته شد .او با توجه به دوران مبارزات آزادی خواهانه وارزشمندی آثارش نمرده است وهنوز زنده است دانش سیاسی وفرهنگی ختک در کانون های علمی روشنگران افغانستان ودیگر مناطق، جای ومقام والایی دارد . روحش شاد باد .

سخن زنده دلان را نکند مرگ خموش       جسم اگر رفت ولی در قدم جان باقیست