احمد سعیدی
مبادله اموال تجارتی میان افغانستان و پاکستان
چرا افغانستان از همه بیشتر کالاهای پاکستانی را وارد می نمایند ؟
آیا پاکستان بنادر بحری خویش را به منظوراهداف سیاسی مورد استفاده قرارمی دهند؟
به منظور توسعه امور تجارت میان هر دو کشور به چه اقدامات عمل ضرورت احساس می گردد ؟
اکنون حجم مبادله تجارتی میان افغانستان و پاکستان (483) میلیون دالر تخمینی میگردد اما وزارت تجارت افغانستان حجم متبادل تجارت را میان افغانستان و پاکستان در سالهای (2009 و) (850) ميلون دالر تخمینی زده بود بنابر راپور های درج شده وزارت تجارت افغانستان از لحاظ واردات از همه اولتر به پاکستان و بعداً به کشورهای ایران ، چین ، روسیه و هند متکی میباشد که در واقیعت امر ميتوان گفت در حدود (60) فیصد واردات افغانستان را کالاهای پاکستانی تشکیل می دهند . به اساس احصایه برخی از منابع پاکستانی ( در اطاقهای تجارت پاکستان Chamber of Commenced Industry حجم مبادله میان افغانستان و پاکستان سالانه به (460 الی 500) ملیون دالر پیشبینی گردید است . و این منبع می افزایند که حجم متذکره در چند سال آینده به (800) میلون دالر رشد خواهند نمود . اینکه علل آن در جه نهفته است به توضیح آن بعداً خواهیم پرداخت البته اکنون با آن نکاتی اشاره خواهیم نمود که اتکای وارداتی افغانستان را بر کالاهای پاکستانی توضیع می نمایند .
اول : رقابت ومصلت ها :
با وجود اینکه واردات کالاهای پاکستانی باری افغانها نهایت مفید است اما با آنهم بعضی از مشکلات و پرابلم عینی و رقابت ها باعث آن می گردد که پاکستان نمیتواند از مارکیت های افغانی به منظور بدست نفع بیشتر استفاده اعظمی نمایند . همین اکنون ایران میتواند با پاکستان رقابت های وسیع و گسترده را براه اندازند همین حالا کالاهای ایرانی از لحاظ کمی و کیفی از کالا های پاکستانی ثبقت دارند ولی از حیث قیمت گذاری اموال پاکستانی از اقبای خویش ( ایران ، چین و روسیه ) از حالت خوب برخوردار اند .
اما هستند بعضی از اشیاء که با تولیدات ایران نمیتواند رقابت نمایند تطور مثال همین اکنون سمنت ایرانی یک تن به (130) دالر دست رسی می نمایند دلی سمنت پاکستانی معادل یک تن به (170) دالر بفروش می رسد هم چنان ایران از بابت میوه های خشک و ادویه جات از پاکستان ثبقت جسته است .
چین از جمله کشور های است که نمیتواند مانند ایران بنابر ملحوظات ساسی با مارکیت های افغانی با دست باز راه یابند به سبب عدم تفاهم با امریکا و متحدین آن راه چین و ایران تا حد کافی به بازار های افغانی قسماً مسدود است که البته پاکستان از یک حالت سود بیشتر به دست آروده است . اما در جهان اقتصاد این کدام موفقیت قابل ملاحظه محسوب نمی گردد اما موفقیت حقیقی اینست که یک کشور بتواند با تولیدات بیشتر کیفیت عالی و قیمت مناسب حضور فعال خویش را در بازار متبارز سازند نه از راه های خلاف پرنسیب های اقتصادی.
دوم : نگرانی ها و امید ها :
به اساس احصایه های دقیق پاکستان افغانها در طی (25)سال رد رشد اقتصاد و عواید ملی پاکستان سهم بیشتر را ایفا نموده است مرکز تحقیقاتی ایشیا ( Asia Study Center )
طی یک احصایه خویش انتشار نموده است که پاکستان صرف از بابت صنایع دستی
( قالین و گلیم افغانی ) (55) ملیون دالر منفعت را بدست می آورند . پاکستان بیم آن دارد در صورتیکه افغانها به کشور خویش عودت نمایند از عواید ملی آن کاشته خواهند شد .
از جانب دیگر پاکستان از تقلیل مسابقات سیاسی نیز در هراس اند و آنرا تحدید جدی باری رشد اقتصاد خویش می پندارند زیرا با مساعدت ساختن روابط میان هند و افغانستان زمان آن فرا می رسد که هند از مسیر راه زمین پاکستان به افغانستان و آسیای میانه راه تجارتی را بگشایند رد آن صورت مارکیت های بزرگ هند و حتی پنجاب بزرگ آن پنجاب کوچک پاکستان را از پا در خواهند آورد از سوی دیگر پاکستان درک نوده است که اگر هند بتواند راه زمینی راجهت رسیده به بازار های افغانی دریابند صادرات پاکستان بکلی متوقف خواهند گردید ازین رو نمی خواهند درین رابطه پیشرفت های سریع بعمل آید در شرایط کنونی هند نیازمند آنست که مناسبات سیاسی خویش رابا پاکستان تامین نموده و مواضع از سر آن بر چند زیرا دسترسی با گاز ایران و باز نمودن دروازه های تجارتی با ایران تنها و تنها از طریق افغانستان میتواند مساعدت گردد که این یک از آرزو های دیرینه هنر به شمار می رود .
اما با وصف این همه پاکستان ریزرف های کافی در اختیار دارند که تجارت شان با افغانستان توسعه یابند به گونه مثال باسازس و اعمار مجدد راه های ترانزیتی به پاکستان فرصت آنرا می دهند تا با افغانستان به پیمانه وسیع تجارت نمایند در حال تنها از طریق راه توخم روزانه (750 الی 800) لاری اموال تجارتی را از پاکستان به افغانستان انتقال می دهند .
در وصورتیکه راه تورخم کابل به صورت اساسی اخداث گردد تعداد لاری ها در حال گذر به (3000) عراده خواهند رسید .
پاکستان با افغانستان سرحد طولانی داشته که در مسیر این سرحد طولانی (4) بندر به طور رسمی و(4) راه سرحدی قرار دارند که این موقعیت مناسب و بعد کمتر مسافه باعث آن میگردد که پاکستان با پیمانه وسیع از مارکیت های افغانی نفع قابل ملاحظه را بدست آورند پاکستان در حال حاضر از آن نیز بیم دارند مه سرمایه گذاری کشور های غربی سرمایه داران آن چانس سرمایه گذاری را از دست خواهند داد .
باتزئید حجم سرمایه گذاری رد افغانستان صنعت و رشد تولیدات ملی باعث آن خواهند گردید که در حجم واردات کاهش بعمل آیند در آن صورت کشور های صادر کننده با محدودیت ها روبرو خواهند شد رد افغانستان با ایجاد نهادهای مالی و تجارتی ثبات و امنیت نیز تحقق می یابند که این تحمکیم ثبات و امنیت به نفع افغانها می انجامد طبعی است که بهبود اوضاع در عرصه های مختلف بازار آنعده از کشور های به سردی می گراید که در آب گل الود ماهی می گیرند و در جستجوی تلاش های مغرضانه میباشند .
سوم : تلاش ها به منظور توسعه تجارت :
پاکستان به افغانستان به پیمانه وسیع کالاها را صادر می نمایند که میتوان از ادویه جات ، لوازم طبی ، ادویه جات کیمیاوی شد حشرات ، حبوبات مورد ضرورت پرنده گان هوائی سامان الات و ترنری ، سامان الات پروتیسی آب های منرالی ، مواد خوراکه ، میوه ، لبنیات، تیل ، روغن ، شیشه ، تنباکو ، مواد تعمیراتی سمنت و عیره نام برد .
امر طبعی است که با بهبود وضع زراعت و مالداری سطع تولیدات و محصولات ملی رشد می یابند که در آن صورت نیاز مندی های از درک میوه تازه ] لبنیات ، پوست ، مواد خوراکه از قبیل برنج ، گندم و غیره مرفوع می گردد . با بهبود وضع امنیتی بازگشت کادر های ئی و مسلکی به کشور نیز سرعت می یابند هیمن اکنون تعداد کثیری از کارگران افغانی در ایران و پاکستان منتظر آن اند که توأم با سرمایه و فن مسلکی خویش وارد کشور گردد که با عودت آنها اقتصاد ملی کشور نیز رشد خواهند نمود .
در عرصه سرمایه گذاری خارجی تعداد کثیری از سرمایه داران خارجی اشتیاق آنرا دارند که تا در افغانستان سرمایه گذاری نمایند با احداث راه های ترانزیتی مصارفات ترانزیتی نیز تنزل مینمایند با رسیدن سریع کالاها به مارکیت و بازار ها ی افغانی بیلانس عرصه و تقاضای مجددأ فعال و هم آهنگ
خواهند گردید هم چنان جلب و جذب اسعار خارجی به پیمانه وسیع باعث آن می گردد که واحد پولی افغانی از ثبات متوازن برخوردار گردد این هم آن نکات مثبت است که در آینده نزدیک تحقق خواهند یافت .
اگر اوضاع را چنین فرض کینم ازیکسو در تجارت منطقوی میتواند بهبود به عمل آیند و از جانب دیگر هر کشور می تواند از رقابت های سالم و تعقیب سیاست های معقول چنین پالیسی را اتخاذ نمایند که به نفع آنها و افغانستان بیانجامد . دراین سلسله پاکستان و کشور های همسایه در منطقه میتواند از راه سرمایه گذاری مترک با افغانستان مساعدت نمایند .
به گونه مثال ایران و پاکستان میتواند از بابت اجناس تکمیل منفعت بیشتر را بدست آورده و باری کالاهای صادراتی خویش بازار یابی نمایند . در اجناس تکمیلی عبارت از اجناس اند که مرحله نهائی صنعت نرسیده باشد مانند تهیه نمودن پشم و تار های قالین براس صنایع فلزی تدارک مواد خام و غیره کشور های فرانسه و جاپان در عرصه موتر سازی با یکدیگر مساعدت می نمایند فرانسه برای شرکت های جاپانی شیشه تولید می نمایند و برای ساختمان تایر ها رابر را از هند تهیه می دارد روی هیمن ملحوظ میتوان گفت که برای شرکت هیا جاپانی هند و فرانسه اجناس تکمیل راتهیه و در اختیار شرکت های جاپان قرار می دهند ایران و پاکستان میتواند جهت رشد و توسعه صنعت در افغانستان مواد نیمه صنعتی را با آن صادر نمایند که بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم در تولیدات صنعتی تحجم ایفا می نمایند و هم میتواند در تهیه ماشینری مختلف النوع ممد واقع گردد .
یک بار دیگر با یقین کامل میتوان گفت که با راه اندازی وقابت های سالم و اصلاحات سیاسی و تحکیم ثبات همگانی منطقه هر کشور میتواند برای خود و افغانستان منفعت برسانند افغانستان از مشکلات اقتصادی موجود نجات داد . صلح و امنیت در افغانستان باعث توسعه و انکشاف همه جانبه در کشور های هم سایه می گردد تجارت معقول میتواند پایه های صلح را محکم تر و استوار تر سازد آنچه كه در آينده باعث تشويش و نگراني است سيلاب هاي اخير در پاكستان بوده خسارات كه از اين سيلاب هاب مدهش به پاكستان رسيده قابل جبران نبوده امكان آن ميرود كه طي شش ماه آينده قيمت مواد خوراكه بخصوص آرد و گندم و برنج در افغانستان و پاكستان دو چند گرديده كه اكثريت مردمان توان خريداري آن را نداشته باشد از سوي ديگر تدابيري دولت افغانستان كافي نبوده امكان ان وجود دارد بحران بزرگ بخاطر بالا رفتن قيمت ها به وجود آيد كه كنترول آن دشوار خواهد بود .
بالا
بازگشت