داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ

 پیوسته به گذشته درمسایل اقتصادی

توسعه بخش زراعت ورفع بیکاری مزمن

بخش های مهم باز سازی درافغانستان عبارت اند از سکتور زراعت , ترانسپورت وانر ژی است که این بخش ها با هم یک ارتباط بین البینی داشته باز سازی یک سکتور تاثیر مستقیم ومثبت بالای سکتور دیگردارد و به انکشاف بخش های دیگر کمک میکند که بتدریج  باعث جهش اقتصادی  درکشور خواهد شد.در پهلوی انکشاف این سکتور هادستگاه قوی اداره ومنجمنت ضرورت است که پلان های انکشافی که دراین بخش ها طرح میشود بطور قناعت بخش تطبیق شود.

دراین نوشته صرف درمورد توسعه زراعت بطور خیلی فشرده میپردازیم ودر آینده  مسایل حمل ونقل , ترانسپورت وسکتور انرژی را به بحث خواهیم کشید و امید واریم که متخصصین زراعت کشورما در مسایل زراعتی بطور فعال حصه گرفته و طنداران ما را ازدانش زراعتی  مختص به کشور مستفید سازند.

در افغانستان پنجاه الی شصت فیصد قوای کار عاطل وبیکار است کتله بزرگ کارگران به شهر ها سرازیر شده که بیکاری مزمن یک نارضایتی اجتماعی را بار آورده وانکشاف زراعت بهترین, سهل ترین وزودترین وسیله برای رفع بیکاری مزمن است و سکتور زراعت میتواند فیصدی بزرگ بیکار ها را در یک مدت کوتا جذب نماید وهم کشور مارا در مسایل زراعتی اکتفا بخود سازد.

 زراعت کشوردر ظرف سی سال گذشته دراثر جنگ های داخلی  طوریکه شاید وباید انکشاف نکرده وتناسب ازدیاد نفوس وتولید ات زراعتی در این سکتور برهم خورده است که مشکل عمده بیکاری وازدیاد قیمت تولیدات زراعتی را در افغانستان تشکیل می دهد. چون انکشاف وتوسعه  زراعت  نظر به شرایط نامناسب سیاسی واجتماعی  خیلی بطی پیش میرود نفوس کشور از ولایات بسوی شهر هابرای کاریابی  هجوم آورده  که پروبلم بزرگ برای شهرهای که گنجایش ازدحام نفوس را ندارند بوجود آورده است که این روش مشکل بزرگ و دردسر اجتماعی , صحی , اقتصادی واداری را درکشور به بار آورده  مثال مهم آن شهر کابل  است که در اوایل سالهای 1970 صرف  گنجایش نیم ملیون نفوس را داشت ولی  امروزنفوس این شهربه پینج ملیون تورم کرده است

به اساس ارقام  احصائیه وزرات زراعت زمین های قابل زرع کشوربطور مجموعی  درحدود هشت ملیون هکتار است که( یک هکتار مساوی 5 جریب است و مجموعا زمین زراعتی قابل زرع چهل ملیون جریب میباشد ) صرف 25 فیصد زمین ها یعنی چهارده  ملیون جریب زمین  تحت آبیاری است و یک فیصدی کم آن  ممکن للمی کاری باشد ومتباقی  درحدود زیاده از 5ملیون هکتار که 25  ملیون جریب زمین میشود نسبت کمبود آب زرع نمی شود .  , اگر واقعاٌ 25 ملیون جریب دیگر تحت زرع گرفته شود افغانستان در آینده نزدیک  نه تنها در تولید زراعتی اکتفا بخود خواهد شد بلکه محصولات زراعتی را به چهار گوشه وکنار جهان صادر خواهد کرد .ومزید برآن دراثر توسعه وانکشاف تولیدات زراعتی فیصدی زیاد بیکار ها در سکتور زراعت جذب خواهد گردید.

 زمین های بائیر ولامزوع درافغانستان خیلی زیاد است و این زمین ها ازنگاه کیفیت زراعتی مستعد وقابل زرع است دشت های وسیع در شمال وجنوب وجنوب غرب براخ و بکلی عاطل مانده که میتوان توسط یک پلان مشخص زراعتی پالیسی واستراتیژی های زراعتی این دشت های وسیع را قابل زرع بسازد .

:بتاریخ هشت اپریل سال روان معین وزرات آب وانرژی در یک مصاحبه مطبوعاتی با نامه نگار پژواک اظهار داشت که به اساس سروی های مختلف مقدار آبهای سالانه افغانستان هفتادو پینج ملیارد (بلیون) متر مکعب است که صرف بیست وپینج الی سی فیصد آن یعنی بیست و پینج ملیارد متر مکعب آن در افغانستان در بخش زراعت به مصرف میرسد ومتباقی به مقدار پنجا ه ملیارد  مترمکعب آین آبها بدون استفاده از افغانستان خارج وکشور های همسایه از این آبها بطور مجانی استفاده اعظمی میکنند که ارزش این آب های ضایع شده  در حدود پنجا ه ملیارد دالر امریکائی  سنجش شده و یک ثروت بیکران طبیعی ودارائی مهم ملی است که ارزش آن نسبت به ذخایر گاز ونفت  ومس وهر معدن دیگر درافغانستان که تصورمی شود بلند تراست . ( دراین باره مضمونی توسط اینجانب  تحت عنوان : کشور قحطی زده سالانه پنجاه بلیون دالر به ممالک همجوار کمک میکند). نشر شده که در آرشیف یک تعداد سایت های افغان ثبت است .

در حال حاضر ضرور نیست که بند های بزرگ آب با سرمایه های  هنگفت که  از نگاه وقت مدت طویل را در بر میگیرد احداث شود بل سرزمین ما نظر به شرایط  وساختمان جیو فزیکی  وتوپوگرافی که داردمیتوان  بند های بی شمار کوچک با سرمایه گزاری های خورد احداث گردیده  وگذشته از آن در افغانستان کاسه های طبیعی بزرگ که اطراف آنرا کو های بلند احاطه نموه موجود است, به سهولت وبه مصرف کم میتوان مسیر رود خانه هارا به سمت این کاسه های طبیعی تغیر داد وازاین نوع کاسه ها دربسیاری ساحه کشور بخصوص در مناطق مرکزی ,شما ل وشمال شرقی به تعداد زیاد موجود است که این آبها توسط حفر کانالها به زمین های بایر سوق داده میشود و حفر کانال ها بذات خود یک وسیله  خلق کاربرای همان منطقه خواهدشد وعلاوتا کاسه های بزرگ پر از آب پروژه های کوچک تربیه ماهی را نیز توسعه خواهد داد .(در دنیای غرب یک مثال است که میگویند, اگر یک شخص راماهی بدهی یک روز آن ماهی را میخورد واگر این شخص را ماهی گیری بیآموزی صد ها روز ماهی میخورد).

 تولیدات زراعتی به ایجاد صنایع کوچک که مواد اولیه آنرا محصولات زراعتی تشکیل میدهد کمک میکند که مثال آن زرع لبلبو, پنبه ,شرشم , زغر وکنجد است که مواد تولیدی صنایع کوچک را میسازد ودراین اواخر موسسات بین المللی  به زراعین کشت زعفران را آموخته که در هرات  وصفحات شمال کشور کشت زعفران خیلی موفق است و هرات در همین سال روان محصول زعفران را برای اولین بار صادر نمود ودر قندهار نیز یک تعدادی از زارعین به تولید رعفران علاقه گرفته وبه ولایت هرات جهت آمختن کشت زعفران  رفته در آنجا طرز کشت زعفران را آموزند , تولید زعفران یک محصول پربهای زراعتی است که از یک هکتار زمین به مقدار سه کیلو گرام زعفران حاصل میدهد وفی کیلوگرام زعفران درمارکیت محلی به مبلغ   3500دالر به فروش میرسد و کشت زعفران در آینده یک تولید زراعتی بدیل برای زارعین قند هار خواهدشد  .درسال روان  افغانستان موفق شد که تولیدات انگور , انار بادام وچهارمغز را به کشور های همسایه وبخصوص هندوستان صادر کند ویبلانس تجارتی دو کشور75..588  دالر رااحتوا میکند .

آقای محمد آصف رحیمی یگانه وزیر خوشنام وصادق کشور دریک مصاحبه اظهار داشت که توسعه وانکشاف زراعت در پروگرام دولت در ردیف بالاقرار داشته ودر ظرف سه سال آینده به اندازه 4 ملیارد دالردربخش زراعت سرمایه گزاری خواهد شد .ومزید برآن وی اظهار نمود که در حال حاضر به تعداد چهار هزار محصل افغان در هند مصروف تحصیل است که یک تعداد زیاد در بخش زراعت تحصیل میکنند و ما به متخصصین زراعتی نیاز مبرم داریم . و امید واریم که تربیه این پرسونل فنی به توسعه وانکشاف زراعی کشور سهم بسزای داشته باشند.

تکنالوژی هند دربخش  پروژه های زراعتی که بما عرضه داشته  خیلی مفید, موثر وکم مصرف است تولیدات زراعتی  افغانستان مارکیت خیلی خوب برای هند داشته وهندی ها سعی دارند که در پروژه های زراعتی کشور بخصوص پروژه های آبرسانی , اداره  ومنجمنت آبیاری , تحلیل خاک  وزمین وتولید وبسته بندی غذائی  سرمایه گزاری  کنند. همچنان تعدادزیاد سرما یه گذا ران  کوچک وانفرادی در بخش تولیدات زراعتی علاقه گرفته اند و امید است که در ظرف چند سال آینده بخش زراعت توسعه یافته و کمبود غذائی را درکشورحل وبه بازسازی این سرزمین جنگ زده سهم بزرگ بگیرند.