داکتر سخی اشرف زی سید کاغذ

پیوسته به گذشته در مسایل اقتصادی

ارزیابی 36 بلیون دالر کمک های خارجی درافغانستان

ارائه بیلانس 36 بلیون دالرکه تا اکنون چگونه ودر کدام بخش درافغانستان به مصرف رسیده:

در افغانستان امداد های پولی ومالی بعد از بر افتادن رژیم طالبان در سال 2001 سرازیر گردید . ولی بین دولت ومراجع کمک کننده دراین اواخر  یک نوع جدال لفظی درمورد طرز مصرف این امداد ها در جریان است .

همیش انتقادات زیاد  روی عدم شفافیت , نبود هم آهنگی در طرز العمل  موسسات  کمک دهنده  ومدیریت ناقص در تطبیق  پروژه ها  توسط رسانه های نشراتی واورگان های  بین المللی درداخل کشوروهم در سطح بین المللی   صورت گرفته ودستگاه اداری کشور نیز ادعا میکند  که مصارف گزاف وغیر تخیل  بخصوص در بخش صحت عامه , تعلیم و تربیه , وبهبود اداری که  توسط موسسات  کمکی کشور های خارجی عملی گردید موفق نبوده وبطور موثر اهداف واحتیاج  منطقه را بخوبی برآورده نتوانسته واین  پروژه ها می توانست  که با  مصرف کم وتحت یک پلان منظم وبه مشوره دستگاه اداری کشوربه مصرف میرسید. 

 وزارت مالیه بالاخره  راپوری " باز نگری امداد های خارجی " را با یک  سلسله ارقام ودیتاه های احصائیوی کمک های که توسط کشورهای خارجی تا اکنون درافغانستان  اهدا شده وچگونه  این مبالغ به مصرف ر سید نشر وبه دسترس رسانه های نشراتی گذاشت .

 به اساس این  راپور داده شده به مبلغ 62 بلیون  دالر کمک های  پولی بشکل امداد ها ی بلاعوض برای باز سازی کشور و قرضه های طویل المدت از جانب یک تعداد  کشورهای اهدا کننده تعهد داده شد ه بود  که از آن جمله در ظرف هشت سال گذشته یعنی  (  از سال 2001 الی 2009 ) به مبلغ 36 بلیون دالر در بخش های مختلف این پول ها به مصرف رسیده . از جمله دها کشوری که وعده کمک را به افغانستان نمود اند تاحال  تنها سویدن اولین کشوری است که نود فیصد کمک ها ی وعده شده را در افغانستان به پروژه های مختلف وبطور موفق و موثر به مصرف رسانیده وبه تعقیب سویدن کشور انگلستان وامریکاه بدر جه دوم کمک های وعده شده را درافغانستان تادیه نموده اند و لی دها کشورهای دیگر درچندین نشست بین المللی که درطول چند سال گذشته بر گزار گردید  اشتراک ووعده کمک را به افغانستان  نمودند ولی  طوری که شاید وباید این کشورها تاحال به تعهدات خویش عمل ننموده اند و حتی بانک انکشاف آسیائی که ازآن متواتر دربخش کمک ها درافغانستان  خبرهای جالب نشرمیشود در قسمت عملی شدن تعهدات خود درلست کمک دهنده ها بدرجه شصتمین قرار گرفته .

امریکاه یگانه کشوری است که در ظرف هشت سال گذشته به مبلغ 23 بلیون وچهار صدو هفده ملیون به این کشور کمک مالی وپولی چشمگیر انجام داده .

نظر به راپور بازنگری کمک های خارجی گر چه افغانستان درردیف یکی از کشورهای نادار وفقیر دنیا شمرده

میشود  ولی در ظرف  پینج سال گذشته کشورهای کمک دهنده جمعا به مبلغ 1241 دالر به تناسب نفوس فی نفر درافغانستان کمک را متقبل  شده که این رقم نسبت به کمکهای که در کشورهای بوزنیا و عراق گردیده به مراتب کمتر است و.متخصیصین این نقیضه را به درجه اول کمبود ظرفیت جذب کمک ها در بخش های مختلف در کشورافغانستان  میدانند. اشلی جکسن  آمرموسسه اکسفوم , ومدافع پالیسیها ی امریکاه درافغانستان به خبرنگاران اظهار داشت که درافغانستان کمک های پولی ازنگاه  حجم ومقدار کمک ها آنقدر قابل توجه نیست بلکه مسئله مهم در کیفیت وارزش تطبیقی کمک های داده شده  است که این کمک ها چطوربطورموثر ومفید که اهداف جامعه ویا منطقه را بطورقناعت بخش برآورده ساخته.

راپور متذکره علاوه میکند که حکومت کرزی دربخش کمک ها  همیش به باد انتقاد گرفته شده ومقصر به فساد اداری , ومدیریت ناقص کمک ها گردیده ولی در اینجا باید تذکردادکه  صرف 23 فیصد کمک ها ی داده شده  که مبلغ هشت بلیون دالر است توسط حکومت آقای کرزی در بخش های مختلف به مصرف رسیده ولی متباقی 29 بلیون دالر که 77 فیصد کمک ها را احتوا میکند مستقیما  توسط کشورهای کمک کننده بدون مداخله ومشوره دولت صورت گرفته ومبلغ 15 بلیون دالر از جمله 29 بلیون دالر بدسترس قوماندانان اردو ونظام قوای خارجی قرارداداه شده که قوای نظامی کشورهای خارجی نظر به صواب دید وپالیسی های وضع شده توسط چینل های خویش بنام پروگرام کمک های اضطراری و بازسازی ولایات این مبالغ را مصرف نموده اند . 

مارک وارد یکی از مشاورین بلند پایه در بخش باز سازی وانکشاف  پروژه های کمکی موسسه جهانی ملل متحد  در افغانستان به شبکه خبر رسانی ایرین  اظهار نمود که کشورهای امداد کننده به این نظر بودند  که چون حکومت توان و ظرفیت ارائه   پروگرام باز سازی  ویاپروژه های انکشافی بسویه ملی را نداشت  ناگزیر کشورهای متذکره پروگرام های انکشافی خودشان را بدون کمک ومشوره دولت براه انداختند  .

در کنفرانس لندن که در جنوری 2010 سال روان انعقاد گردید کشور های کمک دهنده برای اولین باربه این   فیصله رسیدند که حکومت افغانستان درسال 2012 می تواند که صرف پنجا فیصد کمک هارا حسب دلخواه خویش به پروژه های که اهمیت ملی ومنطقوی دارد به مصرف برسانند.

در گزار ش آمده که در حدود نصف کمک های داده شده که دربین سال های 2002-2009 به مبلغ 19 بلیون دالر به سکتور امنیت ملی بخصوص به تقویه پولیس واردوی افغانستان کمک شده. شش فیصد  این کمک ها دربخش صحت عامه ونو فیصد در سکتور تعلیم وتربیه و18 فیصد در پروژه های زراعتی و وانکشاف دهات امداد صورت گرفته و مارک  ادوارد تذکر داد که کمک در سکتور حفاظت و امنیت ملی یک قدم مهم برای حمایه, تقویه وبهتر ساختن فعالیت  دستگاه اداری افغانستان بشمار میرود وبدون حفاظت و امنیت ملی طرح وتطبیق  پروژه های بازسازی درافغانستان امکان پذیرنیست . گرچه از یک طرف  بهتر شدن امنیت ملی مورد استقبال ایجنسی های امداد رسانی درافغانستان است ولی  از جانب دیگر  نباید فراموش نمود که پا فشاری به  فرونشاندن این همه ناآرامی ها ومجادله برضد فعالیت های تروریستی درکشوربطورافراطی دیگر مسایل ملی و باز سازی منطقوی کشور را تحت شعاع قرار میدهد بائیست برای بهتر ساختن وضع اقتصادی نفوس کشور که به فقر وبیچارگی دست وپا میزنند و برای بهتر ساختن فعالیت های دستگاه های اداری دولت, مجادله برضد فساد اداری وپروگرام  خلق کارنیز توجه جدی نمود.

موسسه امداد رسانی ملل متحد درافغانستان وهمچنان یک تعداد ایجنسی های امداد رسانی همیش انتقاد دارند که حکومت مرکزی در مناطقی که درآن امنیت وآرامی  حکمفرماست کمترتوجه نموده وکمک ها دربخش های مختلف بخصوص در مناطق مرکزی وشمال کشور که از هرنگاه  حرکات صلح آمیز داشته واز مناطق  آرام کشور اند کمک ها وباز سازی  نسبت به ولایات دیگر ناچیز بوده وپروژه  های کوچک و بی اهمیت  مانند  حفر چند چاه , وتعمیر چند پلچک وجغله اندازی سرک ها  که آنهم  بصورت خیلی بطی پیش میرود . دستگاه اداری برای رفع انتقادات ملل متحد  , موسسات کمکی وهم چنان اهالی مناطق مرکزی تحت فشاربوده  ونا گزیر در راپور بازنگری امداد های خارجی یک سلسله دیتاه واعداد احصائیوی را تنها بطور فیصدی نشر وارقام احصائیوی که زیلا در راپور متذکره ارائه شده ( البته  فیصدی بلیون ها دالرکمک های بازسازی است که توسط حکومت مرکزی به مصرف رسیده ) :

5,2 فیصد در ولایات مرکزی

1,7 فیصد در مناطق شمال

1,6 فیصد درحصه شمال شرقی کشور

1,4 فیصد در ساحه شرقی کشور

1,3 فیصد در ساحه غربی

1,2 فیصد در جنوب

0,9 فیصد در مناطق جنوب غرب

مناطق مرکزی کشور سه ولایت را دربر میگیرد که عبارت اند از بامیان , دایکندی واروزگان .در راقام واعداد احصائیه نشان داده شده که زیادترین کمک ها به این سه ولایت صورت گرفته درحالیکه این ادعا عاری از واقعیت است وخوانندگان محترم که اگر راپورهای بازسازی کشوررا تعقیب کرده باشند میدانند که به سه ولایت فوق کمترین کمک صورت گرفته و رسانه های  نشراتی کشورهم توسط مصاحبه های مسئولین ولایت مرکزی و یا نشر راپورها انتقادات ونارضایتی اهالی مناطق مرکزی را وقتا فوقتا به نشررسانید ه اند . توجه حکومت آقای کرزی نسبت ناآرامی ها زیاتر درساحه شرقی , حنوب وحنوب غربی کشور است وزیادترین کمک های باز سازی به اساس راپورهای داده شده  در همین مناطق تطبیق شده . بازسازی درمناطق مختلف کشورنظر به شرایط  جغرافیائی ,اجتماعی واقتصادی بائیست متوازن باشد.