داكتر راضيه هوتكى
گرايش هاى قومى ومذهبى
(در قانون اساسى "ماده35" تشكيل وفعاليت احزاب سياسى بر پايه قوم, مذهب, سمت وزبان ممنوع اعلام شده است .) در جامعه اى مثل افغانستان كه از اين نظر ناهمگون است . تشكيل وفعاليت بر بنا هاى مذ كور ,خطر جدى براى همبستگى ملى به حساب مى ايد. زيرا انچه امروز از گروههاى قومى , مذهبى ,و زبانى به ذهن متبادر ميشود . گر ايشهاى واگرايانه است. در جو امع مدرن هنوز به طور كامل تاثير جدايى افگن گرا يشهاى قومى مذهبى و زبانى بر طرف نگرديده است چه رسد به جوامع سنتى مثل افغانستان كه اينگونه گر ا يشها به شكل نادرست ان اسيبهاى جدى را متوجه وحدت همبستگى ملى نموده است و اگر در اينده استراتيزى صيح در اين زمينه اتخاد نگرد د , احتمال تكرار حوادث نا خو شايند ناشى از اين مسايل دور نيست. احزاب با احداف قومى , نزادى , مذ هبى و زبانى به وحدت و انسجام ملى اسيب مى رساند . اگر حزبى باا ين محور ها -شكل گيرد وقدرت را قبضه كند طبعى است در جامعه اى مثل افغانستان , تعبيضات قو مى ,و مذ هبى وزبانى را دامن خواهد زد چنا نكه در برخى از كشور ها ,اجتماعاتى بنام احزاب وجود دارند كه در حقيقت نماينده گرو پهاى قو مى متفاوت هستند كه ميخواهند در عين حفظ ساختار قبيله اي خود , هو يت سياسى جديد نيز بيدا كند ولى در اين حالت نميتوان از نظام حز بى مدرن سخن به ميان اورد زيرا از كنش و واكنشهاى متقابل كه بايد بين احزاب وجود داشته باشد تامجموعه اي بنام نظام حزبى به وجود ايد خبر ى نيست مثال:لبنان , سوريه , عراق و بسيارى از كشور هاى خاور ميانه مويد همين و اقعيت تلخ است و جود گرو ههاى قومى و مذ هبى متفاوتى كه ميخواستند يا ميخواهند در قالب حزب فعا ليت كنند اما هدفى جز سلطه قوم خو يش بر اقوام د يگر ندارد . در مجموع مى توان چنين نتيجه گرفت كه وجود احزاب متعدد در بر خى از كشور هاى جهان سوم , چيزى جز سر پوش گداشتن بر هو يتهاى قو مى و مذهبى نيست . برخى از احزاب سياسى موجود در افغانستان زير نقاب مدرن حزب به د نبال اهدا ف ,قومى ,ومذهبى و نزادى هستند, تفاو تى كه با گذشته دارد اين است كه تعصبات و تعبيضهاى قومى , نزادى و زبانى امروزه در قالب مدرن حزب پى گيرى مى شود . احزاب بر پايه دينى وقومى در كشور ها با تر كيب ا قوام و مذ اهب مختلف , ريشه دمو كر اسى ووحد ت ملى را نا بود مى كنند. از جمله در افغانستان مى تواند اين ديد گاه صادق باشد . اما فضاى جديد حاكم بر افغانستان اين اميد را زنده خواهد ساخت كه احزاب سياسى گام به گام به جايگاه تعريف شده و قانونى خود نزديك شوند . در اين فرايند عوامل متعددى مى تواند نقش مثبت وسازنده را ايفا نمايند كه رويكرد مثبت نخبگان قومى , رسا نه هاى جمعى وعملكرد در زمينه كاهش تعصبا ت قومى , مذهبى و زبانى از عوامل مهم كاركردمثبت احزاب در اين زمينه ميباشد .
به اميد رويكردهاى مثبت احزاب سياسى درافغانستان عزيز.