محمد عوض نبی زاده
سخنی چند دربارهء انتخابات درافغانستان
تـــاریخ سیاسی ، موقعیت جغرافیایی، افغانستان و منافع ممالک همسایه های اتومی ، مبارزات گروه های راستی و چپی دیروز وجنگ سرد در سطح جهانی، ترکیب ملی و موجودیت اقوام و ملیتهای گوناگون دارای فرهنگ مشترک مردم کشورهای همسایه در خارج از مرزهای افغانستان، عقاید تقلیدی و وابستګی مردم مسلمان افغانستان به مراجع دینی و عوامل دیګر کشور و مردم ما را در حالت رقتبار موجود قرار داده است.افغانستان در زمرۀ فقیر ترین کشور های دنیا به شمارمیرودکه از هر نوع مظاهرصنعت بی بهره بوده و دارای منابع مواد خام بسیار غنی وفراوان نمی باشد ولی در همسایگی آن، کشورهائی قراردارند که در سطح جهان بزرگترین ذخایر گاز و نفت طبیعی را دارا میباشندواز لحاظ جیوپولیتیک در یک منطقه موقعیت دارد،که برای گلوبال کاپیتالیزم از اهمیت بسزائی برخورداراست . دول غربی بمنظور تحت کنترول داشتن افغانستان از لحاظ نظامی و استقرار یک حکومت دست نشانده در آن، میلیارد ها دالررا به مصرف میرسانند. اماحکومت روسیه میخواهد خود را به "بزرگترین قدرت انرژی" جهان مبدل سازد و با استفاده از صدور موادخام در اروپا و آسیای شرقی، کمبود سرمایه را حل نموده پروسۀ صنعتی سازی آنکشور را سرعت بخشد. شرکتهای دولتی روسیه تمام دادوستد و ترافیک مواد خام آسیای میانه را تحت کنترول دارند که آسیای میانه را به حیث منطفۀ منافع حیاتی خود تلقی کرده و سعی دارد تا دول متذکره را در یک سیســـتم تعاون اقتصادی و نظامی متفق سازد.همچنان روسیه وابستگی انحصاری اروپا نسبت به مواد خام آ نکشور را بمثابۀ عنصر فشارسیاسی علیۀ ممالک اروپائی مورد استفاده قرار میدهد.اروپا تلاش دارد تا بر مبنای "استراتیژی آسیای میانۀ" خود، حکومات آسیای میانه و اطراف بحیرۀ کسپین را در چوکات قراردادهای همکاری به خود وابسته سا زد،که این امر ایجاب میکنـد تا غرب نفوذ و حضور سیاسی اش را در منطقه بطورملموس ازدیاد بخشد. به نظر دولت های مقتدر اروپائی، فعالیتهای هماهنگ ناتودر افغانستان میتواند نقش تعین کننده را در زمینه ایفا نماید. کشورهای درحال ترقی آسیای جنوبی، بالاخص چین الی 97 فیصد احتیاجات گاز خود را از همین منطقه وارد می کنند. بنا بر رشد و انکشاف سریع صنایع درچین، مایحتاج آنکشور از ناحیۀ مواد خام ارتقا خواهد یافت. "همین اکنون حکومت چین در چوکات یک استراتیژی عمومی آنکشورِ، نقش میانجیگرو تمویل کننده رابرای شرکت های چینی در ممالک آسیای میانه، اجرا می نماید. اهمیت بسزای آسیای میانه برای روس ها، چینائی ها و اروپائی ها علت اساسی تلاش ایالات متحده در استفاده ازامکانات نظامی بخاطر کنترول این منطقه میباشد. زبگنیو برژنسکی مشاور سیاست خارجی اوباما، 12 سا ل قبل در کتابش تحت عنوان "یگانه ابر قدرت جهان" نگاشته بود که برتر ی ایالات متحدۀ امریکا در جهان وابسته به برتری آن در منطقۀ آسیای میانه میباشد. عمل تروریستی 11 سپتامبر 2001، خدمت بزرگی را در قبال مشروعیت این اقدام ایفا کرد، استراتیژی گلوبالیزم حکومت جدید ایالات متحده حاکی از کنار آمدن با مخالفین احتمالی است. بعد ازحادثه سوات در پاکستان و تصویب لایحه برقرای نظام شرعی در آنجا فرضیه های قبلی سیاستمداران و تحلیل گران منطقه را بهم زده و تحلیل گران را به بررسی دوباره اوضاع واداشته است. طرح نقشه خاورمیانه بزرگ توسط ایالات متحده آمریکا که، نظر به آن نقشه، آمریکا در پی تجزیه کشور های منطقه و ایجاد کشور های کوچکتر به اساس قومیت می باشد. مطابق به این نقشه ، کشور افغانستان به چند بخش تقسیم می شود. ولایات هرات، فراه و بادغیس افغانستان به ایران محلق می گردند. ولایت نیمروز به " بلوچستان بزرگ، که از بدنه کشور پاکستان به اضافه سیستان و بلوچستان ایران پدید می آید خواهد پیوست. و قسمت های پشتون نشین افغانستان با پشتونهای پاکستان کشور مستقلی را برای پشتونها بنام پشتونستان تشکیل خواهد داد مناطق مرکزی و صفحات شمال کشوردرکالبد دولت فعلی افغانستان باقی خواهند ماند. و از طرف دیگر بنام پاکستان فقط ایالت های سند و پنجاب حفظخواهدشد و کشور جمهوری اسلامی ایران خود نیز به سه بخش تجزیه خواهدگردید ، اقوام منطقه از جمله پشتونها جنگ را برای تعیین سرحدات شان از همین حالا با پاکستان شروع نموده اند.
طالبان، با دید تندروانهء مذهبی شان و حزب اسفند یار ولی خان با اهداف دموکراتیک و ملی گرایانه شان در این اواخر با هم برای حفظ منفعت پشتونها کنار آمدند که توافقنامه سوات با سفارش حزب عوامی نشنل پارتی توسط دولت مرکزی پاکستان چندی پیش بخاطر تامین یک امنیت نسبی در سوات با طالبان امضا که این توافقنامه مورد تایید پارلمان قرار گرفت و آصف علی زرداری آنرا با امضا نمودنش رسمیت بخشید. مولانا صوفی محمد رهبر طالبان دره سوات صریحا خواهان برقراری نظام شریعت اسلامی در سرتاسر پاکستان است. ، بعد از عقد موافقتنامه سوات طالبان وارد پنجاب مستحکم ترین دژ حکومت مرکزی شده و خود را در صد کیلومتری اسلام آباد مرکز پاکستان رسانده است. در بلوچستان پاکستان، بعد از قتل سه تن از رهبران بلوچ، که در مورد، بلوچها حکومت مرکزی را متهم می کند. احساسات جدایی طلبی و آزادی خواهی برای تشکیل بلوچستان مستقل خیلی زیاد رشد نموده است. هیلری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، در سخنانی در برابر یکی از کمیته های کنگره این کشور، نسبت به عواقب اجرای توافقنامه دولت پاکستان با افراطیون تندرو اسلامگرا در دره سوات، در شمال غرب این کشور، ابراز نگرانی کرده و گفته است که جهان نمی تواند شاهد مصیبت بزرگی مانند سقوط پاکستان مجهز به سلاح اتمی به دست طالبان و القاعده باشد. با تجزیه شدن کشور پاکستان، که یگانه کشور اسلامی دارنده سلاح اتمی نه تنها ممالک آسیایی جنوبی بلکه کل جهان را به یک مشکل بزرگ دچار خواهد کرد. ملاقات سه جانبه رئسای جمهورافغانستان و پاکستان با ریس جمهور امریکا درین روزهای نزدیک در واشنگتن بمنظور ایجاد همآهنگی این کشورها برای مبارزه علیه تروریزم جهانی صورت میگیرد اما دولت پاکستان همزمان با این ملاقات ها بخاطر امتیازگیری بیشتر از امریکا شرایط و اوضاع جنگی علیه طالبان را دردره ء سوات و بونیر پاکستان تشدید نموده تا حوادث خونین افغانستان را از توجه مقامات امریکائی منحرف و به بیراهه بکشاند و همچنان در هنگام این ملاقات سه جانبه بمباردمان طیارات امریکا ئی بالای مردم ملکی ولایت فراه که منجر به کشته شدن ده ها تن افراد ملکی گردید نیز بالای فضای سیاسی مذاکرات سه جانبه تاثیرات منفی داشته است و بدین ترتیب آقای کرزی با دست خالی و فاقد نتیجه ازین مذاکرات ولی آقای زرداری با دست های پور و امتیازات بیشتر ازین مسافرت و ملاقات سه جانبه به کشورهای شان بازگشت خواهند نمود.
افغانستان جامعه مدنی وحرکت نوینی را بسوی دموکراسی هدایت شده تمرین می کند وشهروندانش حضور قانونی خودرا در اداره حکومت وسازندگی کشور در قالب انتخابات باردوم ریاست جمهوری وانتخابات مجلسین ولایتی،به نمایش میگزارند. پس از ماه‌ها بحث و جدل، انتخابات ریاست‌جمهوری در افغانستان در ماه اسد سال 1388 شمسی برگزار خواهد شد.اما عدم ثبات و امنیت در مناطق مختلف افغانستان سبب ایجاد نگرانی‌های فراوان پیرامون چگونگی برپایی انتخابات در این کشور گردیده است. در حال حاضر حدود ۱۷ میلیون نفر رای‌دهنده در افغانستان ثبت نام شده‌اند، که در مقایسه با انتخابات پیشین، حدود پنج میلیون نفر بر تعداد رای‌دهندگان افزوده شده است که هفتاد درصد رای‌دهندگان در قریه جات و سی درصد آنان در شهرها زندگی می‌کنند.افغانستان در حالی به سمت برگزاری انتخابات آینده می رود که برخی ها از تغییرات در نظام سیاسی و ائتلافهای سیاسی شکننده وپیچیدگی اوضاع کشور سخن می گویند؛ ، ولی یکتعداد مفسرین سیاسی دیگر تمام نامزدان انتخابات آینده را به پنج گروه تقسیم بندی می کنند. گروه اول شهرت طلبان هستند که تنها می خواهند در فهرست نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نامشان گرفته شود. دسته دوم، امتیازطلبان هستند، که با گرفتن امتیاز از نامزد برنده، به نفع او کنار می روند. گروه سوم، کسانی اند که از حمایت برخی کشورهای عربی برخوردار اند و تمایل به افکار طالبانی دارند. گروه چهارم، کسانی اند که از حمایت غرب برخوردار هستند و لی در داخل کشور رای مردم را با خود ندارند. و گروه پنجم، اپوزیسیون و مخالفین دولت کنونی را تشکیل میدهند.
جبهه ملی یگانه گروه سیاسی مخاف دولت کنونی از آغاز با مشکل بی برنامگی و عدم تجانس فکری و اندیشوی مواجه بود و همین موضوع سبب شد که شخصیت های این جبهه برای بقای سیاسی خود با نامزدهای دیگری ائتلاف کنندکاندید شدن مار شال فهیم یکی از چهر های سر شناس جبهه ملی بحیث معاون اول کرزی و احمد ضیا مسعود معاون اول رییس جمهوری ، یکی از چهره های دیگر جبهه ملی که به نحوی تلاش کرد با کنار آمدن با گل آقا شیرزی، والی ننگرهار، جبهه ملی را ترک کندآقای شیرزی در یک کنفرانس خبری پس از انصراف نامزدی خود به نفع رییس جمهور کرزی در انتخابات آینده خبر داد و از آقای مسعود نیز رسما عذرخواهی کرد.جنرال عبدالرشید دوستم، از دیگر چهره های مطرح و برجسته ءجبهه ملی که اخیرا از جبهه کنار رفت و با آقای محمد محقق رهبرحزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، ائتلافی را به وجود آورده است ، طرفداران و تیم کاری آقای کرزی نیز درین اواخر با مشکل چند دستگی مواجه گردید. جدا شدن اشرف غنی احمدزی – انورالحق احدی وزیران مالیه قبلی کرزی - کاندید شدن هدایت امین ارسلا وزیر ارشد و برحال در کابینه کنونی آقای کرزی ومخالفت ضیا مسعود معاون اول وی و اعلام مخالفت علی احمد جلالی وزیر سابق داخله همه نمایندگی از ایجاد شگاف عمیق در تیم کاری و سیاسی آقای کرزی مینماید. ائیتلاف میان آقای جنرال دستم و آقای محمدمحقیق تاثیرات عمده وضربه اساسی را در شکستاندن ساختار داخلی جبهه ملی و تیم کاری طرفداران آقای کرزی وارد نمودکه تمامی بلانس ها و توازن قدرت را قبل از برگزاری انتخابات کنونی برهم زده است واحتمال داردرهبران این دو حزب، از کاندیدی نامزدی حمایت کنندکه از "اکثریت مردم افغانستان نمایندگی کرده بتواند و مطالبات عمده و مشترک ایندو متحدسیاسی را برآورده نماید. بهر صورت درجریان سه دهه جنگ در افغانستان که دراثر آن انشقاق و افتراق وسیع میان اقوام کشور ایجاد شده است و هر روز در اثر مداخله ممالک ذینفع جهان و کشورهای همسایه این جدائی های میان قومی بیشتر ازگذشته میگردد. احزاب و گروه های سیاسی که قبلا خصوصیات ایدئولوژیک داشتند ولی در دو دهه اخیر کاملا گرایشات قومی را بخود گرفته اند گرچه در ظاهر این گروه های سیاسی نمایش ملی وفراقومی میدهند ولی در عمل اقدامات و منافع قومی خویش را مدنظر دارند با در نظرداشت این وضعیت سیاسی کشور اتحاد های سیاسی اکثرا با انگیزه های قومی و منافع اقوام جداگانه تشکیل میشوندکه این اتحاد ها در اثر مداخلات ممالک صاحب غرض در برخی اوقات شکستانده شده و اتحاد های جدید بر اساس منافع کشورهای موثیر در قضایای افغانستان بوجود میایند. شهید عبدالعلی مزاری میگفت که - : در افغانستان شعار ها مذهبی، اما عملکرد ها نژادی است . کاندیدان مقام ریاست جمهوری آینده افغانستان که تعداد آنان به بیش از چهل تن میرسندو ازدیاد تعداد کاندیدان نمایندگی از آن دارد که انتخابات میان رقبای اصلی به دور دوم کشانیده خواهندشد نفاق و عدم توافق میان اعضای جبهه ملی ازیک طرف وجدائی در میان طرفداران و تیمی کاری آقای کرزی قبل از معرفی کاندیدان جداگانه بدون اتفاق نظر میان متحدین این دو گروه عمده سیاسی در انتخابات وهم چنان عدم معرفی کاندید مستقل و جدا گانه ازمیان نخبگان جامعه هزاره و ازبک بخصوص سکوت معنی دار ودور اندیشانه رهبران سیاسی ایندو گروه قومی وزنه و اعتبار آنان را در هنگام برگزاری انتخابات بیشتر و برجسته نموده است. مفسرین سیاسی عقیده دارند که رهبران سیاسی اصلی و متنفذ ایند و گروهی قومی با هم متحد میتواننددر انتخاب و تعین ریس جمهور آینده افغانستان رول و نقش تعین کننده و سر نوشت ساز ایفا نمایند قرار معلوم رهبران عمده این دو گروه قومی مذاکرات بسیار فشرده و دوامداری را با جناحها – گروه های سیاسی شخصیت های مستقل و کاندیدان مطرح و با نفوذ وتاثیرگذار به ببش برده و هنوز هم مذاکرات شان ادامه دارد تا دیده شود که کدام یک از کاندیدان اصلی مطالبات و خواسته های سیاسی این رهبران را برآورده خواهند نمود تا بر مقام رئیس حمهور انتخابی آینده کشور تکیه زند. گذشت زمان بزودی نشان خواهد داد که رهبران این دو گروه قومی از کدام یک از کاندیدان رقیب آقای کرزی و یا شخص کرزی حمایت خواهندکرد.آقای کرزی و مخالفین اصلی وی در انتخابات هر کدام تلاش دارند تا حمایت وپشتیبانی این دو گروه قومی را حاصل نمایند که جهت جلب حمایت آنان از راه ها وطرق گوناگون بهره میگیرند. محافل مطلع در کابل به این باورند که هر یک ازین کاندیدان که با رهبران ایندو گروه قومی کنار بیاید در انتخابات پیشرو موفق خواهند بود.هماهنگی وهمسوی کامل این دو گروه قومی،حداقل دربعض مسایل وتأکیدبرداشتن اهداف مشترک ومبارزه باتبعیض وبی عدالتی به صورت هماهنگ، قطعاوزنه سیاسی هردوملیت را به سودتحقق «عدالت اجتماعی»سنگین ترخواهدساخت.اکنون که ازمیان هزاره ها وازبک ها چهره های تأثیرگزاردرانتخابات،به صورت مستقل شرکت نکردند،بهتراست تمام نخبگان سیاسی وفکری این دو گروه قومی ،سودو زیان خویش رادرحمایت ازچهره های مطرح درانتخابات به دقت بررسی نمایندومیزان موفقیت آن فرددر انتخابات رانیزدرنظرداشته باشند،حال این شخص آقای کرزی باشدیاغیراومهم نیست زیرا همانگونه که شهید مزاری می فرمود« ماعاشق قیافه هیچ کسی نیستیم»بلکه مابدنبال تحقق اهداف و خواسته های کلان سیاسی خویش هستیم وبررسی کنیم که چه کسی رابه اهداف وخواسته های مان نزدیک ترمی می بینیم. چنانچه که هنوز ایندو گروه قومی باتهدیدات گوناگون مواجه است وخطر تهاجم مسلحانه کوچیها وناامن ساختن هزاره جات و صفحات شمال یکی ازآنهاست،البته کوچی نه ازآن جهت که کوچی می باشند بلکه بدون تردیدآنهاجزءمردم این کشورند،اماحضوراشغالگرانه وسازمان داه شده آنهابه هزاره جات وشمال کشور نشانه تحقیرهزاره ها وازبک ها ونمادشکست تاریخی این مردمان درگذشته تاریخی آنهاست .
مردم هزاره وشیعه مذهب افغانستان دراین شرایط حساس بیشترنیازمندتفکر،عقلانیت،روشن بینی و درک درست ازواقعیت های موجوددرفضای سیاسی کنونی کشورمی باشند؛علما،روشنفکران ونخبگان سیاسی این مردم بادرایت وهوشیاری،به دورازمنافع شخصی،تعلقات گروهی وحب وبغض سیاسی،بایدبه منافع جمعی تکیه نموده وبه کارکردهای مثبت ومنفی گذشته،بادوراندیشی ووفاق جمعی خویش آینده بهتری رافراروی مردم خویش ترسیم نمایند. رهبران سیاسی هزاره در عین اختلاف سلایق ودارابودن حزب وهواخواهان حزبی خود،باتوجه به حساسیت های بین المللی وملی، در تصمیم گیری های کلان بالای سر نوشت مردم هزاره باید از عقل جمعی ورای زنی های سیاسی هماهنگ و دور از سیاست بازی های حزبی وخام گروهی بهره گیرند ودرچانه زنی های سیاسی وتقسیم قدرت سیاسی ،مصلحت عام جامعه هزاره را قربانی مصلحت های حزبی ومنفت خواهی فردی نکنند.نخبگان هزاره اعم از تحصیلکردگان حوزوی ودانشگاهی، و روشنفکران عرصه های مختلف بدون هیچ حب وبغض نسبت به حزب وشخص خاص ، سیاست کلان جامعه را براساس فلسفه مصلحت عمومی و علمی زمان شناسانه برای رهبران سیاسی ومذهبی ارایه دهند واز دست آورد خرد جمعی بشری جهان متمدن وتجربه های کشورهای رهیده از چمبره استبداد ملی ودینی بهره گیرند عامه مردم هزاره در عین احترام گذاشتن به رهبران سیاسی جامعه هزاره ،برمحوریت مرجعیت هزاره به کاندید واحد مورد نظر هزاره رأی دهند تا با رأی دادن به کاندید واحدمورد حمایت رهبران اصلی و دلسوز مردم هزاره جایگاه قانونی هزاره را در معرض داوری جهانی قرار دهند وبا رأی دادن به کاندید واحد مورد نظر جامعه هزاره، نبوغ اجتماعی وسیاست ورزی حکمت مدارانه و بلوغ مدنی خود را در سینه تاریخ به یاد گار گزارند تا نسل های فردا ی هزاره از این بلوغ مدنی نسل امروز، چراغی فرا راه خود بر افروزد وجامعه عاری از هرگونه خشونت بناسازند. جامعه امروز هزاره به کشمکش های مذهبی نیاز ندارد وبجای که از حلا ل وحرام های که هرگز در جامعه ما وجودخارجی ندارد باید از حلال وحرام های اجتماعی وسیاسی عینی بگوییم که بر سرنوشت ما حاکم است. باید امروز ازهمین حلال وحرام های موجود سیاسی سخن بگوییم وبه هر فرد جامعه هزاره بگوییم که رأی هزاره حرام است اگربه کسانی داده شود که دستش به خون هزاره آلوده می باشد واگر یک فرد هزاره به کسانی رأی دهند که دستش به خون فرزندان هزاره آلوده است ،آتش جهنم فعلی او وتبارش را خواهند سوزاند ونیازی به آتش جهنم قیامت نیست. ازسوی دیگر ذهنیت که در میان مردم هزاره شکل گرفته است میزان قدرت ومشارکت درساختارسیاسی رابراساس حضورچندتاوزیردرکابینه سنجش می کنند،غافل ازاینکه بایددرتمام نهادهای سیاسی،اقتصادی،فرهنگی ونظامی کشورحضورلازم وموءثرداشته باشند ، با وجوداینکه حضور20٪جمعیت مردم هزاره وشیعه درکشورتثبیت شده است. طبق آمارهای منتشره ازسوی منابع رسمی،هنوزمردم هزاره درادارات دولتی بیشتراز7/5٪حضورندارد، درساختارقدرت بیشترسمبلیک است تابراساس واقعیت، تجربه هفت سال گذشته نشان داده است که تنها داشتن چند وزیردرکابینه کافی نیست ودرد ی رادوانمی کند،چه بساوزرای ازهمین مردم بوده اندکه بیشترازدیگران به ضرر این مردم بوده است ، پس داشتن چندتاوزیردرکابینه لازم است اماکافی نیست که رهبران جامعه هزاره برسرداشتن وزارت بادیگران واردمعامله شوند،اگرده وزارت هم داشته باشید ولی آنهاصلاحیت لازم ویاجرأت وجسارت برای کارکردن به مردم خودرانداشته باشند،سودی برای مردمش نخواهدداشت.رهبران ودست اندرکاران عرصه سیاست ونخبگان جامعه هزاره بایدبدانندکه هربرگه آرای مردم درواقع پاسداری حقوق ازدست رفته این مردم است،پس بایدارزش آن رابدانندوبرسرآن باهرفردویا گروه سیاسی معامله شخصی وحزبی نکنندکه هرنوع معامله وسازش بدون درنظرداشت منافع جمعی این مردم خیانت به این مردم خواهدبود!اکثریت جامعه هزاره از تصویب قانون احوال شخصیه اهل تشیع خرسند اند، ولی فقط در مورد چند ماده آن اختلاف نظر وجود دارد. که مسولیت بیشتر اصلاح آن به دوش نمایندگان مردم ما در پارلمان کشور است، که با در نظر داشت تعهدی که در قبال مردم به جا آورده اند، غفلت نه نموده، حرمت و کرامت انسانی، حقوق شهروندی و مدنی، فرهنگی و روند اجتماعی کنونی جامعه هزاره را درتوشیح دوباره آن در نظر بگیرند. تشکلهای سیاسی وفرهنگی هزاره های خارج کشورمیتوانند درتامین وحدت ویکپارچگی سیاسی، تثبیت هویت و ایجاد اعتماد وخود باوری هزاره ها نقش مثبت وسازنده را بازی نمایند ، فرهنگیان بیرون مرزی مردم هزاره می توانند درجهت حل مشکلاتهای موجود نقش و مسئولیت خویش رابجا آورند . و می توانند تا حدی در زمینه باز سازی هزاره جات موثر وسازنده واقع گردند.تامین وحدت وهمدلی هزاره ها برای بدست آوردن حقوق حقه شان یک ضرورت مبرم است، چنان همبستگی وهم پذیری که دسته های متفرق وپراکنده را باهر ایده وایدئولوژی وباهرعقیده ومذهبی که دارند،شیعه وسنی – اسماعلیه و اخباری ، آیت الله ومولوی، کافروبی دین را گردهم آورند که رسیدن به این هدف نیازمند آگاهی ،درک اجتما عی وهمسویی فکری وزدودن احساس بیگانگی وفروریختن مرزهای اعتقادی ومذهبی است. ازآنجاییکه نهادها وتشکل های سیاسی فرهنگی واجتماعی خارج ازکشور شاید فراترازجریان زده گی های داخل کشورعمل می کنند می توانند با برجسته سازی هویت جمعی هزاره ها زمینه های شکل گیری وتحقق بخشیدن چنین آرمانی را فراهم سا خته و از انجام این مسولیت بزرگ ملی موفقانه بیرون بدر آیند.
رویکردها: -
سایت آریائی زیرعنوان هزاره هاو نیازمندی به درایت - عقلانیت،واقع بینی ودوراندیشی درفضای انتخابا تی نويسنده: عبدالعلیم برهانی بامیانی .
سایت جام غورزیرعنوان براساس بلوغ مدنی،رأی هزاره بر چه کسانی حرام است؟ نوشته:- اسدالله جعفری.
سایت آریائی زیرعنوانافغانستان درآستانه انتخابات منبع:- دويچه ويله.
سایت مشعل زیرعنوان ملاحظات چندی برانتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ افغانستان نوشته: دکتور صلاح الدین سعیدی. .
سایت جمهوری سکوت زیرعنوان مسئولیت هزاره های خارج کشور نوشته:- محمد .
یا د داشت های شخصی صاحب این قلم - 10- ماه – می– سال – 2009 – میلادی
بالا
بازگشت