به دماغ افشردهء عنب مپسند این همه تاب و تب
که ز سیــر انجمــن ادب فگنــد بعالم دیگرت
(بیدل رح )
خداوندا! زبان معذور بیصرفه سرائی است – عذر هرزه درایان بپذیر! و بیان مجبور آشفته نوائی است برغفلت کلاما ن خورده مگیر ، گسستگی های عنان نفس ناگزیر خیال تازی است ، بسملی پر افشانده باشد پریشانی های مغز اندیشه بی اختیار هوس تازیست، غباری دامن هوائی می خراشد – بی مقصد ی جولان اشک سر منزل تعجب نمائی است – و بی مدعائی پرواز رنگ آشیان حیرت پیرائی.
(ص 1)(چهار عنصر)
تا آنجایی که به ادب دوستان معلوم است در باره زندگینامه حضرت ابولمعانی میرزا عبدالقادر بیدل (رح) مقالات گوناگون و ضد و نقیض توسط تذکره نویسان نوشته شده ، اما این چند سطرکه بحث در مورد ایجاد یک انجمن ادبی خلاصه میگردد ، از یاد اوری زندگینامه آن حضرت صرف نظر میکنیم.
حضرت ابولمعانی میرزا عبدالقادر بیدل رح یک شاعر،عارف ،فیلسوف و دانشمند بزرگی است که آثارش گواه این حقیقت بوده،او تنها جزئی از اندیشه هایش را درغزلیات بیان داشته اما کلاً بینش و تفکر خویش را ،در چهار عنصر، نکات و مثنویات گنجانیده ، خصوصاً مثنوی عرفا ن را که درمدت چهل سال سروده است ، بیانگر سیر فکری و اندیشه این عارف بزرگ میباشد.
ازسوی دیگر طبیعتاً اندیشه و بینش عرفانی هر عارف را از مثنوی های شان که سروده اند میاموزیم و میشناسیم، چونان که مولانا( رح) را از مثنوی معنوی میشناسند، شیخ عطار را از منطق الطیر و حضرت سنایی (رح) را از حدیقه الحقیقه .
بدبختانه در افغانستان ، ایران ،هند، تاجکستان و پاکستان آنقدر کاری که بطور شاید و باید روی مثنویات و چهار عنصر حضرت بیدل میشد، که اندیشه های این بزرگمرد راتشریح کند ، صورت نگرفته است.
بیدل شناس فکور کشور تاجکستان جناب صدر الدین عینی فرموده است:
آثار بیدل مانند بحری است و این کار ما در راه توفیق و بررسی ان مانند انست که کسی با زورقی ،کنار ه های آسان گذر بحر را سیر کرده باشد ، تحقیق وتحلیل درست آثار این شاعر با معیار های نقد ادبی ،منتظر جوانان پر معلومات است که با زحمت وپشتکار لازم ، عمل نمایند.خود بیدل رح هم تحقیق کنندگان در آثار خود را از مشکلات این کار با بیت زیر آگاهانیده است
معنــی بلند مـن فهــم تنـد میخو ا هد
سیر فکرم آسان نیست کوهم و کوتل دارم
اگر چه نام بیدل رح بانام مرحوم محمد اسیر (قندی آغا) گره خورده و فامیل وی نیز خدمت بزرگی را در این راستا انجام داده اند همچنان درخصوص این بزرگمرد فعالیت های بزرگانی چونان استاد شایق افندی ، قاری محمد انور بسمل رح ،استاد صلاح الدین سلجوقی، ، ملک الشعرا قاری عبدالحق بیتاب، ملک الشعرا استاد قاری عبدالله ، صوفی عشقری رح ، حاجی غلام سرور دهقان کابلی رح ، استاد خلیل الله خلیلی، مولانا خال محمد خسته ،مرحوم داود حسینی،پوهاند غلام حسن مجددی، داکتر میرنجم الدین انصاری ،داکتر اسد الله حبیب ،فیض محمد ذکریا ،امیر محمد خان اثیر،پروفیسور نور الحسن انصاری،محمد سرور پاک فر،عبد العزیز مهجور،عارف پژمان،مرحوم استاد سر اهنگ،استاد عبدالحی حبیبی،ابراهیم خان خلیل،استاد گل اغا بیرنگ کوهدامنی و صوفی وارسته شاعر و عارف بزرگ عصر ما (نجم العرفا حیدری وجودی) رانیز نادیده نباید گرفت،باوجود آن در کابل و ولایات این فعالیت های را که خانقاها و بعضی حلقات انجام داده اند صرف در چوکات همان حلقات باقی مانده و برای عام و جهانیان بیرون نگردیده است.
در کشور ایران که اخیراً فعالیت ها در خصوص بیدل و مکتب اش اغازگردیده ، در خور ستایش است اما تاکنون کار هایی را که انجام داده اند پیرامون ، اندیشه وبینش عرفانی بیدل (رح) نبوده ،صرف چند کتاب ومقالاتی را به نام گزیده غزلیات ترتیب داده اند و بعضی فعالیت های دیگری که در پهلوی ان صورت گرفته انهم ماخذ ایشان جناب داکتر شفیع کدکنی بوده یعنی تکرار....
در تاجکستان مرحوم صدر الدین عینی و درپاکستان مرحوم علامه اقبال لاهوری و داکتر غنی لاهوری رئیس اسبق پوهنتون پنجاب کتاب (اثار و احوال میر زا عبدالقادر بیدل رح ) که در سال 1960 عیسوی در مطبعه یونایتد پرنتنگ لاهور بعد از زحمات چندین ساله بطبع رسانیده وبه دسترس بیدل دوستان قرار گرفت، دیگر ما کدام آثاری در مورد ابولمعانی نداریم.
دراین اواخر محترمان هر یک جناب سمیع رفیع، استاد اسد الله حبیب، عبدالقادر ارزو ، کاظم کاظمی ، شهباز ایرج ،داکتر سعید یوسف نیا،انجنیر عبید صافی ودوستان دیگری که از قید قلم باقی مانده اند در خصوص بیدل رح مقالات و کتاب هایی نوشته اند اما این کارها بصورت تک فردی صورت گرفته است.
روی همین ملحوظات خوشبختانه به تشویق جناب عمر ملکیار گرداننده برنامه گنج شایگان رادیوی آشنا ،شاعر و عارف بزرگ عصر ما حضرت نجم العرفا (حیدری وجودی) ،داکتر صاحب روان فرهادی، دوکتور محمد حلیم تنویر،جناب اسمعیل اکبر پژوهشگر،استاد پرتور نادری ،عبدالقادر آرزو ، استاد پائیز، استاد اسحق نگار گر ، محترم حمیدالله برلاس و به کوشش و اهتمام جناب انجنیر عبیدالله صافی کانونی زیر نام (انجمن دوستداران بیدل رح) در شهر کابل چند ماه قبل تاسیس گردید، تا ازطریق این کانون ادبی بتوانیم همه بیدل دوستانی که بصورت تک فردی در گوشه و کنارزمین در خصوص بیدل رح فعالیت مینمایند ، دریک حلقه دور هم جمع سازیم.
موسس این انجمن فرهنگی و ادبی جناب انجنیر عبیدالله صافی است ، ولی انجمن منحصر به فرد نیست وهفت دروازه دارد هر شخصی که صلاحیت و استعداد کاری درخصوص حضرت پدر معانی و دیگر عرفا را داشته باشد میتواند عضو و یا مسئول باشد
همچنان انجمن مذکور غیر انتفاعی بوده ،ثبت و راجستر وزارت اطلاعات و فرهنگ گردیده است و عنقریب ثبت و راجسترسازمان جهانی (یونسکو) نیزمیگردد.
امیدواریم این انجمن به توفیق خدای بزرگ و عزوجل بتواند همه دوستداران حضرت بیدل را که در هر گوشه و
کنار این سر زمین بطور تک فردی فعالیت مینمایند دور هم جمع ساخته بیدل و اندیشه اش را به عالم بشریت تبارز دهد.
ویب سایت انجمن دوستداران حضرت بیدل رح نیز در آینده نه چندان دور به فعالیت خویش آغاز میکند و شما یاران همدل در قسمت غنامندی این صفحه مارا یاری کنید.
در اخیر ناگفته نباید ماند که جناب حمید الله برلاس طی مدت بیست سال تحقیق پیرامون اثار حضرت ابولمعانی بیدل (رح) کتابی در سیر و افکار حضرت بیدل(رح) تهیه کردند که ضم آن کتاب 200 غزل ابولمعانی که درکلیات چاپ کابل و صفدری موجود نیست ، گنجانیده عنقریب به چاپ خواهد رسید
از طریق امیل آدرس های ذیل باما در تماس باشید:
بااحترام
ادریس قطره بقایی – کابل - افغانستان
بالا
بازگشت