بومان علی قاسمی

قبایل سرحدی پاکستان ، مرکز و پناه گاه امن برای ترورستان

                      

پس از جدایی قسمتی از  شبه قاره هند بنام پاکستان در شمال و شمال غرب این سرزمین ،  استعمار کهن انگلیس  مناطقی را که  در کنار خط دیورند  بین  مرزهای افغانستان  و پاکستان نوپا واقع بود  بنام قبایل ازاد نامید .

دولت نوپای پاکستان  این خطه را پذیرفته و مناطق مرزی کشورش را با افغانستان بنام قبایل آزاد  لقب داده و به  ایجنسی های مختلفی تقسیم بندی نمود .

مناطق قبایل از اغاز تاسیس و تشکیل پاکستان  هیچ گاهی صد در صد تحت اداره و کنترول دولت ها و حکومت های پاکستان نبوده اند .

البته بیشتر افراد  این خطه از تنش های سیاسی  که بین افغانستان و پاکستان دراین دوره وجود داشت استفاده نموده و از طرفین بنام طرفداری و حمایت  ، پول ، سرمایه و حتی اسلحه میگرفتند .  مشران و متنفذین قبایل درلاهور، اسلام اباد و کابل جایگاه خوبی داشتند و دولت های وقت  دو کشور بنام مهمانان عزیز  در بهترین هوتل ها از انان استقبال میکردند.

قبایل را که در تشکیلات سیاسی پاکستان بنام ایجنسی ها یاد میکنند عبارت از وزیرستان جنوبی ، وزیرستان شمالی ، کرم ایجنسی ، اورکزی ایجنسی ، خیبر ایجنسی ، مهمند ایجنسی و باجور ایجنسی میباشند .

این خطه از جنوب چترال شروع و تا خط مرزی ایالت بلوچستان  امتداد دارد که در حدود بیش از پنجاه درصد ایالت سرحد را  شامل میشود .

مناطق قبایل یا ایجنسی ها ی شش گانه  هیچ کرسی و نماینده یی در پارلمان ایالتی سرحد ندارند بلکه  فقط در مجلس ملی و مجلس سنای پاکستان نمایندگی دارند .

مناطق قبایل تا دوران زمامداری جنرال ضیا الحق دکتاتور نظامی پاکستان در دهه هشتاد ، خود مختاری داشتند و درهر ایجنسی یک نماینده  از دولت مرکزی بنام پولی تیکل ایجنت و خاصه دار وجود داشت اما تمام قوانین  به روایت قبایلی توسط  جرگه های بزرگان قومی فیصله و اجرا میگردید .

جنرال ضیا الحق  در یازده سال حکومتش توانست شماری از پاسگاه های قوای سرحدی  پاکستان را که از همین مردم تشکیل شده بود بنام فرنتیر فورس  در شماری  از مناطق این قبایل جابجا نماید.

در دوران حاکمیت ضیا الحق وسالهای جنگ و مبارزه  نیروهای مجاهدین افغانستان با  دولت های کمونستی در افغانستان مناطق قبایل یکی از مراکز بزرگ فعالیت نیروهای مجاهدین افغانستان بشمار میرفت و مراکز ایجنسی های مرزی هرکدام به مرکز فعالیت و تربیه گاه های مجاهدین افغانستان تبدیل شده بود . شهرهای  وانه ، میران شاه ، پاره چنار ، تل و صده ، چترال ، دیر، و باجور از بازارهای مختلف خرید و فروش اسلحه و ابزار نظامی  و همچنین کالاهای غیر قانونی و مواد مخدر در این خطه  به شما رمیرفت .

این خطه به علت عدم موجودیت قانون مدنی و پیشرفته و همچنین سنتی بودن شان  مورد هجوم و نفوذ بنیادگراهای اسلامی قرار گرفت .

کشور های عربستان سعودی و شیخ نشین های عرب  با جلب و جذب رهبران مذهبی این مناطق از جمله مولانا فضل الرحمن فرزند  مولانا مفتی محمود رهبر مذهبی و سیاسی سابقه دار دراین خطه و مولوی سمیع الحق موفق به تاسیس مدارس بیشمار شده و با جذب نسل جدید از مهاجرین  افغان مستقر در کمپ های مهاجر نشین ایالت های سرحد و بلوچستان پاکستان ، درصدد عملی نمودن پلان رشد بنیاد گرایی در منطقه شدند.

با سقوط حکومت داکترنجیب الله و تشکیل حکومت های بی پایه و اساس مجاهدین ، سازمان استخبارات پاکستان آی اس آی  با پشتیبانی مالی ایالات متحده امریکا  و کشور های عربی  نیروی جدیدی را بنام طالبان از همین مدارس تاسیس کردند .

قبایل آزاد که در سرحد بین افغانستان و پاکستان موقعیت دارند نیروی عظیمی از حمایت کننده گان طالبان بود که با بسیج شدن وپیوستن نیروی جوان این مناطق در چوکات  طالبان ، این نیرو به سرعت پیش رفته و توانست به زودی حکومت مجاهدین را ساقط نموده و امنیت با زور برچه و شلاق را در افغانستان تامین نماید.

درسالیان حکومت طالبان در افغانستان مناطق قبایل مرزی مرکز تربیه گاه ترورستان  کشمیری بحساب می امد و احزاب مانند حرکت المجاهدین ، حرکت الانصار و غیره مرکزهای عمده نظامی شان را دراین خطه جابجا نموده بود .

با سقوط حاکمیت طالبان درافغانستان ، قبایل به مرکز ترورزم جهان تبدیل شد و تمام نیروهای شکست خورده و پراکنده گروه های القائده ، طالبان افغانستان ، تندروان اسلامی از کشور های  ازبکستان به رهبری طاهر یولدوش ، جنگ جویان چچن ، و گروه های تند رو و ترورستی کشمیر  این خطه را پناه گاه خود انتخاب نموده  و در مناطق قبایل مستقر گردیدند.

 سه سال پیش  مرکز ایجنسی های  وزیرستان شمالی و جنوبی  یعنی شهر های میران شاه و وانه  به مرکز اصلی ترورستان تبدیل شد و این نیرو ها توانستند که به رهبری شماری از افراد این خطه مانند نیک محمد مجاهد ، بیت الله محسود و ملامحمد عمر  علیه نیروهای مسلح پاکستان بجنگند و در این نبرد ها خسارات و تلفات سختی را به نیروهای مسلح پاکستان وارد اوردند .

اکنون این خطه از نا امن ترین مناطق جهان بحساب می اید .

دراین اواخر حکومت جدید التشکیل پاکستان  از روند  جدید صلحجویانه کار گرفته و برای اینکه بتواند خطرات را از این مناطق دفع کند معاهده ای را با رهبران طالبان در این مناطق امضا نمود و برای اثبات ان شمار زیادی از افراد طالبان را که  در نزد دولت پاکستان زندانی بودند ازاد ساخت که دربدل انان شماری از افسران و سربازان ارتش پاکستان به شمول سفیر پاکستان در افغانستان  از اسارت طالبان دراین خطه ازاد گردیدند.

پس از امضای این معاهده ولایت های شرقی افغانستان از نگاه امنیتی تغیر قابل ملاحظه یی کرده و اکنون ولایت های نورستان، کنر ، ننگرهار ، خوست ، پکتیا ، پکتیکا و لوگرهمانند ولایت های جنوب  نا امن شده اند و طالبان  دراین ولایت ها فعالیت شان را افزایش داده است . در ولایت های جنوب افغانستان نیز بر فعالیت نیروی طالبان افزوده شده است که  فعلا در ولایت های جنوب کشور در حدود بیست ولسوالی تحت کنترول طالبان میباشند. چنانچه وزارت داخله افغانستان  اعلام داشته است که حملات طالبان در افغانستان بعد از امضای معاهده پاکستان با گروه طالبان پاکستانی  چند برابر افزایش یافته است .

مناطق قبایل  که  به قبایل ازاد شهرت داشته و دارند  فعلا از هیچ کشوری اطاعت  نمیکنند و این خطه به مرکز تربیه گاه های  ترورستان بین المللی و پناه گاه های امن و مناسبی برای رهبران بزرگ ترورستان مانند اسامه بن لادن ، ایمن الظواهری ، ملا محمد عمر و گلبدین حکمتیار بحساب می ایدو این مناطق  کاملا در اختیار نیروهای طالبان قرار داشته و قوانین طالبان دراین مناطق عملی میشود .

در روز های اخیر درگیری های مسلحانه  شدیدی بین  نیروهای دو گروه بنیادگرای اسلامی بنام های لشکر اسلام و انصار الاسلام در خیبر ایجنسی و تسلط گروه لشکراسلام به رهبری  منگل باغ  یکی از افراد ناشناخته محلی  و محاصره قرار گرفتن شهر مهم پاکستان پشاور توسط نیروهای  بنیادگرای مسلح یا ترورستان ،  خود نشاندهنده  ضعف و ناتوانی حکومت  پاکستان دراین نواحی است .

اگرچی دوروز پیش حکومت پاکستان عملیات نظامی را برای ازاد سازی این مناطق از تسلط طالبان و گروه های محلی تند رو اسلامی به راه انداخته است ، اما سرنوشت این عملیات همانند عملیات های دیگر خواهد شد و نیروی مسلح پاکستان  قبل از اینکه فاتح ثابت شود  مورال خود را  در مقابل جنگ جویان محلی ناتوان دیده و عقب نشینی خواهد کرد یا مانند وزیرستان جنوبی  پس از پرداخت غرامت های بیشمار جنگی دوباره  این مناطق را در رحم و کرم طالبان رها خواهد شد .

 از سوی دیگر شماری از کارشناسان پاکستانی براین باور اند که شهر پشاور مرکز ایالت سرحد پاکستان اکنون در محاصره نیروهای طالبان و القائده قرار گرفته است و خطر سقوط  شهر پشاور از دست حکومت و کنترول ان توسط طالبان برضربان قلب هر شهر وند پشاوری افزوده  است .

یکی از تحلیل گران اوضاع  سیاسی  از شهر پشاور در هفته نامه  سندی مگزین اخبار جنگ پاکستان نوشته است که : (  با نفوذ و افزایش نظام طالبانی در ایالت سرحد ، این ایالت به سوی نا امنی و بی ثباتی در حرکت بود  اما  قرار مطالعات و بررسی ها، طالبان در تمام نقاط مهم این ایالت  پایگاه های  شان را مستحکم نموده اند که با این کار شان شهر پشاور را در محاصره کامل قرار داده  و امادگی کامل را برای تسلط بر این شهر در نظر گرفته اند . و حتی  طالبان در تشکیلات شان  پشاور را به حوزه های مختلف تقسیم بندی و مسئولین وفرماندهان این حوزه هارا نیز پیش از پیش  تعین نموده اند.

شایعات یا گفت و گوهای در مورد سقوط پشاور بدست طالبان  در بین ادارات دولتی دراین شهر نیز شنیده میشود .

وشهر وندان شهر پشاور ازاین ناحیه سخت در تشویش هستند . )

هفته گذشته  رحمان ملک مشاور وزارت داخله پاکستان در یک نشست خبری اظهار داشته بود که طالبان به دروازه های شهرپشاور رسیده است .

این خبر بزرگ و شایعه افگنی ها دربین  ادارات دولتی و شهروندان پشاور خود تقویت کننده روحیه نیروهای طالبان دراین ایالت است .

چنانچه دیده میشود که فعلا حکومت مرکزی پشاور بجز از شهر های مهم ایالت سرحد مانند پشاور ، بنو ، کوهات ، مردان ، نوشهره و غیره بر اکثریت از ایالت کنترول کامل ندارد .

بنأ مناطق مرزی یا قبایل در شمال پاکستان بزرگترین مرکز تربیه گاه و پناه گاه ترورستان  و بنیاد گراهای اسلامی  بشمار می اید که در صورت تسلط بر شهر پشاور بعد از یک عملیات و تصفیه خونین  تغیری را در نقشه سیاسی  پاکستان و افغانستان کنونی ایجاد خواهد کرد.

 

منابع :

سایت بی بی سی  فارسی پشتو و اردو.

سایت اخبار جنگ  چاب پاکستان .

بخش خبری سایت وزین اریایی .

هفته نامه سندی میگرین  اخبار جنگ  29 جون 2008