محمد محسن نظری
سرا سیمه گی جامعه جهانی نسبت به اوضاع افغانستان و منطقه
اظهار نظر های مقامات ارتش امریکا ،سفر بان کی مون سر منشی ملل متحد به کابل ، تماس تیلفونی اخیر ، بارک اوباما، با حامد کرزی رییس جمهور کشور در رابطه به تعهد آن کشور در امر مبارزه علیه تروریزم و عکس العمل های در سطع ملی و بین المللی، در رابطه به و ضعیت افغانستان و برگزاری کنفرانس امنیتی در مونیخ آلمان، بر محور امنیت جهانی ، نشان دهنده جدیت و سراسیمه گی جامعه جهانی در رابطه به اوضاع افغانستان و منطقه است .
در همین هفته جوزف بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس امنیتی شهر مونیخ آلمان،ضمن بیان الویت های سیاست خارجی آمریکا گفت: "آمریکای به رهبری بارک اوباما کار بیشتری برای جهان خواهد کرد." معاون رییس جمهور امریکا خطاب به رهبران جهان گفت تهدید هایی که ما با آن روبرو هستیم، مرز نمی شناسد.
معاون ریس جمهور امریکا با مهم جلوه دادن پاکستان بر امنیت افغانستان اشاره نموده گفت که هیچ استراتژی ای بدون در نظر داشتن پاکستان موفق نخواهد بود.
این در حالیست که قبل از بر گزاری کنفرانس مونیخ ،دولت افغانستان و متحدان غربی اش، یکدیگر را در مسایل امنیتی ،مواد مخدر و ضعف اداره درکشور مقصر دانسته و از طریق رسانه ها انتقاد های را نیز علیه یک دیگر وارد کرده اند؛ اما اکنون بر گزاری کنفرانس امنیتی مونیخ برمحور امنیت جهان به خصوص افغانستان و درخواست کرزی مبنی بر تغییر استراتیژی آمریکا در مبارزه علیه تروریزم،که بدون شک اشاره آقای کرزی به مرز مشترک میان افغانستان و پاکستان است و به همین ترتیب تحرکات دیگر در رابطه به مسایل امنیتی افغانستان به نحوی با هم پیوند داشته و همه مفهوم تحرک و جدیت بیشتر جامعه جهانی در قضیه افغانستان را افاده می کند.
مقامات بلند پایه پنتاگون (وزارت دفاع امریکا ) نیز از تغییر استراتیژی امریکا در مبارزه علیه تروریزم در کشور خبر داده اند که همانا تمرکز عملیات های نظامی قوت های ناتو در آن سوی مرز مشترک با پاکستان را در بر می گیرد.
دولت پا کستان در حالیکه بار ها مخالفت اش را از انجام عملیات نیرو های خارجی در آن سوی مرز، ابراز داشته است؛ ولی اکنون به نظر میرسد که عملیات های گروه های تند رو ، قوت گرفتن طالبان پاکستانی که از پایگاه های در مناطق مرزی آنکشور آماده حملات تخریبی در شهر های مختلف پاکستان می شوند، بدون شک تهدید ی علیه حکومت نو بنیاد آصف علی زرداری محسوب شده و یقینأ که دولت پاکستان را برای عملیات نیرو های خارجی درآن سوری مرز آماده می سازد .
در همین حال بان کی مون سر منشی سازمان ملل متحد در دومین سفرش به کابل در مدت کمتر از سه سال ،از تعهد طولانی مدت آن سازمان برای بازسازی و امنیت افغانستان اطمینان داد . او همجنان گفت که در سال 2009 میلادی کشور با چالشهایی جدی روبرو خواهد شد، اما سازمان ملل متحد در هر صورت افغانستان را کمک خواهد کرد .
ظرف هفت سال گذشته در حالیکه دهها هزار نیروی ناتو به رهبری امریکا، قوت های اردو وپولیس ملی کشور ، در گیر نبرد با طالبان و القاعده در ولایت مختلف کشور بوده اند ؛ولی وضعیت با گذشت هر روز به نفع مخالفین تغییرکر ده است که این مساله انتقاد های را از جانب دو لت افغانستان و جامعه جهانی، علیه استراتیژی امریکا در مبارزه علیه تروریزم درکشور موجب شده است.
از یک نگاه تلاش های اخیر جامعه جهانی به نحوی، با حوادث و رویداد های افغانستان، در دهه ی سی نزدیکی دارد. در آنزمان نیز طرح ها و برنامه های به منظور بهبود وضعیت روی دست و از جانب کاخ کرملین بدون در نظر گرفتن واقعیت های عینی در کشور، تحمیل و یا تطبیق می گردید. تا سرحدی که گماشته گان کاخ کرملین در کشور با برنامه های بی خردانه شان قیام های مردمی را در سراتا سر کشور علیه نظام حاکم موجب گردیده و تا سر حد سرنگون شدن نظام ادامه پیدا کرد .
اولین اقدام رژیم کمونیستی در آن زمان ، ایجاد گروه های دفاع خودی و ملیشه های سرحدی بود که اکنون نیز از تشکیل چنین ملیشه ها در ولایات نا امن کشور، به خصوص ولایات سرحدی حرف هايی شنیده می شود. بعد از آنکه این اقدام نتوانست بقای نظام حاکم را ضمانت کند، شوروی سابق به تغییر و تبدیل مهره های قدرت در کشور پرداخته و به تعقیب آن طرحی دیگری زیر عنوان گویا مصالحه ملی با مخالفین ریخته شد و به همین ترتیب اعلام حالت اضطرار تا خروج قشون سرخ و سرنگونی رژیم کمونیستی از برنامه های نا کام آن زمان محسوب میشد .
هر چند وضعیت کنونی از ابعاد و زوایای مختلف با وضعیت افغانستان در آن زمان قابل مقایسه نیست؛ ولی اگر دولتمردان کشور و حامیان بین المللی اش واقعیت های جامعه افغانی را نادیده گرفته و بر خلاف آن عمل نمایند بدون شک که سر نوشت این اداره و این نظام نیز به ناکامی و به خروج نیرو های امریکایی، بدون اندک ترین دست آوردی خواهد انجامید.
بدیهی است که در وضعیت کنونی و با همه مشکلات و چالش های که در برابر دولت و جامعه جهانی قرار دارد ،تدویر کنفرانس مونیخ بر محور امنیت جهانی از اهمیت ویژه بر خوردار است ؛ زیرا از یک طرف با گذشت هر روز وضعیت امنیتی در افغانستان وخیم تر میشود و از جانب دیگر در رابطه به امنیت افغانستان و منطقه حیثیت و اعتبار ناتو مطرح است .
نقش ناتو پس ازپايان جنگ سرد، درسطح جهاني کاملأ متفاوت از نقش آن در عصر حاضر است .به این معنی که احتمالأ، ناکامی ناتو در افغانستان، قدرت و محبوبیت آن را حتا نزد اروپا ئیان زیر سوال می برد . زیرا بعد از منحل شدن پیمان نظامی وارسا ، کشور های قبلی عضو وارسا ، علاقه فروانی نسبت به عضویت در این سازمان نشان می دادند واین روند همچنان ادامه دارد . به گونه مثال در چند سال اخیر بیشتر از ده کشور جدیدأ عضویت این سازمان (ناتو )را کسب کرده و کشور های دیگر نیز پروسه عضویت در این سازمان را طی می نمایند که بدون شک نقش ناتو در افغانستان به عنوان اولین ماموریت این سازمان در یک فاصله دورتر از مرز های اروپا، آینده و محبوبیت این سازمان را نزد اروپائیان تعیین خواهد کرد .
کنفرانس مونیخ آلمان که به هدف مقابله با چالش های جدید در برابر ناتو (امنیت جهانی) بر گزار گردیده، بیشتر از همه می تواند نقش مثبتی بر وضعیت افغانستان داشته باشد ؛ زیرا ناتو در حال حاضر بیشتر به مسایل افغانستان پرداخته و شاید این اولین کنفرانس سر نوشت ساز برای مردم افغانستان تلقی گردد.
به هر صورت موفقيت ناتو در افغانستان مي تواند آزمايش عمده و حياتي براي توانايي و اعتبار آينده ناتو در حل مناقشات بين المللي باشد
در طول هفت سال گذشته بار ها بر تغییر استراتیژی و تامین امنیت در افغانستان در داخل و خارج از مرز های کشور کنفرانس ها و نشست های بر گزار گردیده است ازآن جمله می توان از نشست های مشترک کمیسیون سه جانبه (امریکا ،افغانستان و پاکستان )نام برد؛ ولی بدون شک که تا هنوز هم اهمیت افغانستان برای جامعه جهانی طوری که لازم است شاسایی نشده است و همیشه ارزیابی ها ، دور از واقعیت بوده است ؛زیرا در طول این مدت، کار بالای بالا بردن ظرفیت و کمیت نیرو های اردو و پولیس ملی ضعیف بوده و با و جود تاکید، دولت و گروه های سیاسی فعال در کشور ،به آن تو جه چندانی صورت نگرفته است .
و این بار تصور می شود که چالش های موضوع امنیت در افغانستان جامعه جهانی و به خصوص امریکا و متحدان آن را به چالش مواجه ساخته است و به همین نسبت تلاش ها و اقدامات عملی در این مورد بیشتر از هر وقت دیگر محسوس است. که در هر صورت به مقایسه دفعات قبلی جدی تر می نماید و از اینکه اکنون، مساله تامین امنیت در کشور به قمیت اعتبار ناتو تمام می شود، احتمال تامین امنیت در کشور ، قوی تر از قبل است.