محمد عوض نبی زاده

یا زدهم سپتامبرو پیچیده گی اوضاع افغانستان

پس از نیمه ء قرن بیستم - دولت ها و مردمان کشورهای جهان تحت تاثیر جنگ سرد به بلوک های شرق وغرب تقسیم و دو ابرقدرت جهانی بخاطر رقابت های نظامی و سیاسی جنگ های میان کشوری و منطقوی رامانند جنگهای هند و پاکستان , ویتنام شمالی و جنوبی , کوریای جنوبی وشمالی , یمن شمالی و جنوبی , چندین جنگ میان اعراب و اسرائیل , جنگ داخلی لبنان ,جنگ میان قبرس یونانی وترکی , تبدیل افغانستان به میدان جنگ دو ابر قدرت جهانی تشنج میان دوبخش آلمان غرب و شرق وغیره را براه انداختند و مسابقات تسلیحاتی میان شرق و غرب تا اخیر قرن بیست تشدید و زور آزمائی های نظامی و سیاسی میان شرق و غرب ادامه یافت که با الاخره در آغاز دهه نود میلادی شوروی سابق و متحدانش از هم فروپاشید و جهان به نظام یک قطبی تبدیل گردید وبعد از سقوط نظام شوروی سابق براساس خصوصیات ملی و جغرافیائی چندین جمهوری های مستقل از پیکر آن جدا و صاحب استقلال سیاسی شدند و در اثرمداخلات نظامی امریکا در با لکان از پیکریوگوسلاویای سابق چندین دولت جداگانه براساس خصوصیات جغرافیائی , ملی و دینی استقلال یافتند و به چند کشورمستقل مبدل گردیدند. با در نظر داشت حوادث و اتفاقات بالا در جهان اوضاع سیاسی ونظامی افغانستان نیزدرطی این مدت دچار تغیرات معین گردید . سقوط نظام سلطنتی توسط محمد داود و بعد از پنج سال قیام نظامی هفت ثورحضور قوای شوروی در کشور و تبدیل آن به میدان رقابت های نظامی گرم دو ابر قدرت دنیا ورویکار شدن دولت مجاهدین با جنگ های خونین میان تنظیمی که بیشتر کرکترقومی و تنظیمی داشت همراه بود و با تسلط گروه طالبان در کابل که افغانستان به پناهگاه القاعده و گروه های تروریستی جهانی تبدیل گردید. در اخیر قرن بیست و آغاز قرن بیست یکم مردم جهان شاهد حادثه دلخراش یازدهم سپتامبر در امریکا و سقوط رژیم متحجر طالبان با حمله نظامی امریکا و متحدینش در افغانستان بوده است . بعد از سقوط حکومت طالبان امریکائیها آقای کرزی راتقریباٌ یکه وتنها به کابل فرستادند. فقط چند نفری رااز امریکا با ایشان گسیل داشتند تا در پستهای مهمی دولتی جابجا شوند. مقامات امریکا امید وار بودند که این تیم کوچک ولی بسیار مطمین شان با استفاده از مقامهای دولتی سایر افرادوحتی نیروهای سیاسی رابخود جلب خواهند کرد. توقع زیادی هم به سربازگیری توسط همین افراداشتند. لیکن بزودی اختلافات بین اعضای اصلی این تیم آغاز شدوافراد سرشناس آن یکی پی دیگر کناررفتند. افرادی هم که ازمیان سایر نیروها جلب ویاازامریکاواروپاصادرشده بودنداکثراٌ بسیار ناکاره وفاسد بدرآمدند که موجب تقویت فسادوناامنی بیشترگردیدند ولی امروز هفت سال پس از واقعهء یازدهم سپتامبر وبعد از حملهء امریکا به عراق وافغانستان جهانرامصئون تر نمییابیم .

حمله تروریستی یازدهم سپتامبر سا ل 2001 به بزرگترین مرکز تجارتی جهان به همگان آموخت که دنیای امروزی ما پر خطرتر از چیزی است که تصورش را داشته باشیم. یکی از تبعات این حمله ترو ریستی را می توان تاثیرات آن روی کشورهای خاورمیانه دانست. البته این تاثیر بیشتر از اینکه اقتصادی باشد،اثرات سیاسی داشت . پس ازحمله یازده سپتامبر کشورهای خاورمیانه درزمره کشورهایی قرارگرفتند که ازنظر سیاسی کمترین آزادی را داشتند. این وضعیت برای کشورهای عربستان سعودی و سوریه از دیگر کشورهای منطقه بدتر بود. اغلب کشورهای خاورمیانه از نظر آزادی اقتصادی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند وسطح زندگی مردم از متوسط جهانی کمتر است. در شکل گیری این وجهه متزلزل برای خاورمیانه و کشورهای مسلمان مهترین مساله حضور بن لادن بود که بیشترین آسیب را به مسلمانان وارد کرد و باعث تخریب وجهه جهانی آنهاگردید . اقداماتي نظامی جامعه جهانی كه اغلب به قيمت از دست رفتن جان بسياري از زنان، كودكان و غيرنظاميان بي‌گناه تمام مي‌شود و در عين حال سكوت جامعه‌ بين‌المللي درخصوص اين اقدامات نيز زخم ديگري را بر پيكري مردم رنج كشيده‌ء كشور وارد مي‌آورد .از سوی دیگر افزایش تلفات نظامیان ناتو باعث اعتراض گسترده مردم کشورهای اروپایی عضو این سازمان شده است . گرچه قانون جهانی حقوق بشرو قوانین جنگی ، اجرای عملیات نظامی (هوائی) در مناطقی که تفکیک غیر نظامیان ازگروه های مخالف دشوار باشد ممنوع اعلا م نموده است سخنگوی نا تو برای گریز ازمسئولیت قتل غیر نظامیان درافغانستان بارها گفته است : جنگجویان طا لبان ازنظر ظاهری با غیرنظامیان منطقه تفاوت ندارند وتشخیص طا لبان و وابسته گان آن ها ازافراد عادی مشکل است. وسخنگوی طا لبا ن که علاوه ازتجارب خود درخنثی کردن تبلیغات دولت افغانستان وحامیان بین المللی آن ازرهنمود شبکه ها ی تبلیغ ضد تبلیغ ً استفاده مینماید هرباردربرابرسخنان مبالغه آمیزسخنگوی نظامیا ن خارجی در افغانستان تلفات ارایه شده را تکذیب میکند وتلفات افراد طا لبان را 90 درصد کمترازنظامیان مستقر درافغانستان اعلا م نمو ده میگوید تلفات جنگجویان ما خیلی کم است نود درصد کشته شده ها افراد عادی وغیر نظامی اند که دراثر بمباران کشته شده اند با این گفته ، افکار عامه را به ضررنا تو وامریکا تغیر میدهد . اشتباهات نیروهای نا تو و امریکا سبب گردیده است که بیشترجوانان افغان به گروه طا لبان بپیوندند . چامسكي دانشمند امریکائی مینویسد که: " تروريسم واژه‌اي است كه هيجانات و نگراني عميقي را بر مي‌انگيزد. اما براي رويارويي با اين پديده و كاهش ميزان خطرات آن بايد برخي رهنمون‌ها را مدنظر داشت 1- اهميت واقعيت‌ها، حتي اگر مطابق ميل ما نباشد؛ 2- اهميت اصول اوليه‌ء اخلاقي، كه ما خواهان رويارويي با آن نيستيم؛ 3- شفاف‌سازي در معاني و تعابير تروريسم، در صورتي كه اين رهنمون‌ها را مورد توجه داشته باشيم مي‌توانيم به روش‌هاي سازنده‌اي براي برخورد با تروريسم دست يابيم..با وجود فعالیت های دوامدار جامعه جهانی و نیرو های ائیتلاف بین المللی در ابعاد نظامی و سیاسی در افغانستان – عراق ودیگر مناطق جهان تحت رهبری ایالات متحده امریکا انجام داده ومیدهند متا سفانه هنوز این اقدامات چندان موثریت نداشته تروریسم و مافیای مواد مخدر در جهان بیداد میکند و بشریت تاهنوز راه حل معقول برای آن نیافته است .

بارویکارشدن دولت کنونی بیش از پنجا ه هزار نیروی نظامی خارجی از چهل کشور دنیا در افغانستان برای تامین امنیت حضور فعال نظامی دارند و در ین مدت بیش از بیست میلیارد دالر کمکهای اقتصادی از طرف جامعه جهانی به کشور ما صورت گرفته است . ولی متاسفانه هنوز هم بحران و بی ثباتی و نبود امنیت در حال گستریش بوده و فاصیله میان فقر و سرمایه به اوج خودرسیده و مافیای دولتی فساد اداری , رشوت , ترافیک و تولید مواد مخدر و بی قانونی در جامعه بیداد میکند. نیروهای تشکيل دهندۀ دولت که باحمایت خارجيها ،کفایت وتوانایی کار،تقوا ودلسوزی بوطن ومردم که دموکراسی واقعی وانسان محوری جوهرآنست اعتقاد ندارند. هفت سال بعد از یازده سپتامبر، هم مقامات افغان و هم برخی از مقامات کشورها و نهادهای کمک کننده به افغانستان از اشتباهاتی سخن می گویند که اگر نتوان گفت فرصت جبران آن از دست رفته حداقل دیر شده. شاید به همین دلیل است که برخی از چهره های برجسته دخیل در قضایای افغانستان از جمله فرانسیس ویندرل، نماینده پیشین اتحادیه اروپا در افغانستان از تغییر استراتژی جامعه جهانی سخن می گوید؛ چیزی که به گفته خودش "تنها وقتی ممکن است که دولت جدیدی در آمریکا روی کار آید." پس به نظر می رسد هنوز باید منتظر ماند و دید، در انتخابات آینده در آمریکا چه اتفاق می افتد و اگر قرار است تغییری پیش آید تا چه حد عمیق و اساسی است تا آنگاه بتوان شاهد تغییری در افغانستان بود.دولت مورد حمایت خارجی ها بی کفایتی خویش را درهمه امورسیاسی -اجتماعی – اقتصادی و نظامی آشکار نموده اند این دولت در ایجاد بحران آفرینیها سیاسی و اجتماعی نیز دست بالادارد که میتوان از برخورد نظامی میان طرفداران اسمعیل خان و جنرال نائیی در هرات و بادغیس – تیرباران نمودن مردم بی دفاع شبرغان در هنگام تظاهرات مسالمت آمیز که چندین کشته و زخمی بجا گذاشت و در بهار دوسال اخیر ترغیب و اکمالات تسلیحاتی دولت کرزی از طالبان کوچی نما برای تهاجم در مناطق بهسود ودایمیرداد هزاره جات که منجر به قتل ده ها تن افراد بی گناه ملکی و فرار بیشتراز سی هزار نفر از خانه و کاشانه شان گردیدند. طالبان کوچی نما با حمایت علنی و مخفی حکومت کنونی نسل کشی و زمین سوخته را در بهسود و دایمیرداد هزاره جات انجام دادند . این اقدامات دولت بخاطر ناامن سازی ساحات متذکره بوده تا اختلافات بیشتر قومی را نیز درین مناطق میان ا اقوام بومی و مهاجمین تشدید نماید. تلاشی ها ی خودسرانه منازل مردم وعملیات های نظامی هوائی از طرف نیرو های ناتو و ائتلاف جهانی در شیندند هرات که دوبار منجر به قتل بیش از دوصد نفر بشمول اطفال و زنان گردیده اند وهم چنان در ولایا ت لغمان , کاپیسا , ارزگان , کنر ,قندها ر , زابل , خوست , پکتیا و پکتیکا نیز در اثر بمباردمان هوائی ناتونیز صد ها تن از افراد ملکی کشته شده است . دولت با وجود نا کار آمدی در همه اموراداری بیک سلسله تشنج آفرینی و بی ثبات سازی در مناطق که از امنیت لازم برخوردار اند دست میزند.که مایه تعجب مردم کشور میباشد. برای بازسازی صفحات شما ل و مناطق مرکزی که از امنیت کامل برخوردارهستند دولت کمتر توجه بخرج میدهد ولی در مناطق جنوب و شرق کشور که ودر جنگ وناامنی بسر میبرند بودجه فراوان برای بازسازی آن تخصیص میدهد یعنی کمک های جامعه جهانی و ثروت ملی بصورت غیر عادلانه توسط دولت کنونی توزیع میگردد که نا رضایتی مناطق مستحق بازسازی را فراهم نموده است .

اجرآت دولت در طی سالهای اخیر در بخش های سیاسی – اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی خصوصیت برتریخواهانه قومی داشته در تقرر و جا بجائی افراد درمقامات بلند تشکیلات دولتی در مرکز و ولایات معیار قومی – زبانی و مذهبی از جانب برخی از حلقات و مقامات تصمیم گیرنده دولت مدنظر گرفته میشود که برخورد تبعیض آمیز آنان را درینمورد متبارز میسازد . در اوضاع جاری کنونی امریکائیها میخواهند که قبل از انتخابات ریاست جمهوری یک تیم حداقل چندصدنفری راتشکیل دهندتاکاندید مورد نظر شانرا یاری رسانند. بعضی ازافراددارای تابعیت دوگانه که هم اکنون به نمایندگی ازامریکاییان درایجاد و تشکیل این تیم مشغولند . سیاستهای ابهام آمیز قدرتهای بین المللی حامی دولت، دربرابر سرنوشت سیاسی، پیچید گی مناسبات قومی، ساختار قدرت سیاسی وواقعیتهای اجتماعی ـ فرهنگی افغانستان، زمینه آشفتگی کنونی را فراهم کرده است. نخبگان تک قومی، امتیازات ملی را تصاحب می کنند بیعدالتی و تبعیض درتأمین حقوق شهروندی، بحران اعتماد را نسبت به ماهیت دمکراتیک وملی دولت شدت بخشیده وبه اختلافات قومی دامن میزند .

تدوام جنگهای خونین وتخریب کننده ،تولیدوترافيک موادمخدر، فساد اداری،فقر،بیکاری،قحطی وقیمتی درکشوربيداد ميکند. توسعه نفوذ وقدرت طالبان علاوه بر مناطق جنوب افغانستان ، دربسیاری ازمناطق وشهرها، وحتی پیشروی آنان تا دروازه های شهر کابل ، دورنمای سیاسی کشوررا بیشتردرتردید وپیچیدگی کشانیده وسرنوشت نا فرجام ملی و سیاسی آن را به سر در گمی بیشتر فرو برده است.گروهها ونخبگان سیاسی اقوام گوناگون با امیدواری خودرا برای دور تازه ء آنتخابات ریاست جمهوری وپارلمانی آماده می کنند، ولی در چنین حالتی نارضایتی اجتماعی در بین بسیاری از شهروندان شیوع یافته است، آیندهء سیاسی کشور با انتخاب ریس جمهور وپارلمان جدید ، در حالی که گروه طالبان والقاعده هر روزه پیشروی های تازه ای بدست می آورند، چگونه رقم خواهد خورد؟ این همه مسایلی اند که باید نخبگان و روشنفکران بی طرف و دلسوز افغانستان به آن جواب قانع کننده بدهند بگواهي تاريخ در هيچ دوراني بشر در مقابل کشتار- خون ريزي و قتل عامهاي دست جمعي سر تعظيم فرود نياورده است و استبداد در هيچ زمانه اي نتوانسته است تا انسانها را مرعوب و به زانو در آورد! ومبارزين جامعه با افتخار و سربلندي جامعه را به پیش سوق داده و از انسانيت و انسان دوستي و تمدن بشري دفاع خواهند کرد. امید واریم که نخبگان سیاسی بی طرف و دلسوز کشوربه کمک جامعه جهانی تدابیر عاقلانه وعاملانه تری را درین باره اتخاذ نمایند تا افغانستان ومردم جهان را از چنگال وحشت تروریسم و رشد ناموزون و قاچاق مواد مخدر مصوءن سازند.

رویکرد ها

-سایت کابل پرس زیر عنوان درنگی برچرخه ی بحران وآینده ی پنهان افغانستان؛؟ نويسنده: حمزه واعظی.

-سایت آریا ئی زیر عنوان افغانستان ، میدان نبرد با تروریزم یا صحنه رقابت ابرقدرتها ؟ نوشته :لطف الله راشد

-سایت آریا ئی زیر عنوان جنگ عليه تروريسم پيش از حادثه‌ي ‌‌١١ سپتامبر نویشته چامسكي دانشمند امریکائی

- یادداشت های صاحب این قلم . - 21 - ماه – سپتامبر – سال – 2008 – میلادی

بالا

بازگشت