محمد عوض نبی زاده

 

کوچیها،زخم خونین سیاسی برپیکرمجروح هزاره جات

 

 

                     قسمت دوم

 

نگاه مختصر بر یک قرن تهاجم کوچیها در هزاره جات!

 قبلآدر قسمت اول این مقاله درباره قدامت و هویت  تاریخی  و بومی بودن مردم هزاره را  در هزاره جات و  مظالم رژیم های  استبدادی که از کوچیها بحیث حربه سیا سی طی مدت یک قرن اخیر برضد مردم  محروم کشوراستفاده نموده  اند و تظاهرات مسالمت آمیز هزاران نفر از مردم هزاره در شهر کابل که بدین مناسبت  صورت گرفته است – پشنهادات سا ل گذشته نمایندگان مردم بهسود ولایت وردک به دولت - نتیجه گیری از عواقب وخیم تهاجم کوچیها با سلاح ثقیله در هزاره جات و دیگر ساحات افغانستان  راه حل های پشنهادی ارایه گردیده است . اما درقسمت دوم مقاله حاضر بالای چالشها و معضله کوچی ها و امتیازات  که دولت در طرح قانون انتخابات به آنان  قایل وقانون مذکورجهت بررسی تقنینی درجلسه عمومی ولسی جرگه  به بحث  کشانده شد  که در باره آن  مطالبی ارایه  میشود.   هفته گذشته جلسه عمومی ولسی جرگه به ریاست میرویس یا سینی معاون اول آن مجلس دایر شده بود، در حالی که بحث روی قانون انتخابات جریان داشت، میان نمایند گان اختلاف نظر پیدا و جلسه به تشنج گرائید. در حالیکه بحث روی حوزه انتخاباتی کوچی ها در مجلس نماینده گان به مشاجرات لفظی کشانیده شد، و نماینده کوچی ها ‏حاجی علم گل با عصبانیت بیان داشت" کوچی ها وارث حقیقی این کشور هستند، چون کوچی ها تاریخ دارند و باید سر تا ‏سر افغانستان برای شان حوزه انتخاباتی باشد و کسانیکه از زاویه تعصب با این نظر مخالفت می ورزند، از افغانستان ‏نیستند" وی در مجلس نمایندگان دیگر اقوام افغانستان را "مهاجر" خواند که باعث جر و بحث های طولانی در مجلس گردید.  در ماده نهم  پیش نویس قانون انتخابات، به کوچی ها حق داشتن حوزه های رای دهی درتمام ولایات افغانستان و داشتن ده کرسی در پارلمان را می دهد.   درین ماده قانون انتخابات ، تمام افغانستان را حوزه انتخاباتی برای کوچی ها پیش بینی کرده است که نماینده های معترض آن را امتیاز دهی و تبعیض آمیز خوانده و خلاف ماده 22 قانون اساسی کشور که هر نوع تبعیض را ممنوع قرار داده است، می دانند. نشست مجلس نمایندگان افغانستان بدنبال اعتراض شماری از اعضای مجلس در مورد ماده ای از پیش نویس قانون انتخابات که به کوچی های افغانستان اختصاص دارد، تعطیل شد. نمایندگان مردم می گویند آقای یاسینی رئیس مجلس نمایندگان درآن روز در پیش نویس قانون انتخابات،  میخواست ماده ای را به سود کوچی ها به تصویب برساند که به گفته آنان مخالف قانون اساسی این کشور است.  بیش از صد تن ازوکلای مردم که برسم احتجاج تالارجلسه پارلمان را ترک گفتند و قبل از ترک محل جلسه آقای محمد اکبری نماینده مردم ولایت بامیان -عبدالرضا رضایی نماینده مردم وردک-محمد عبده نماینده مردم بلخ - محمد صالح ریگستا نی نماینده مردم ولایت پنجشیر- احمد بهزاد نماینده مردم هرات خانم شکریه بارکزی نماینده مردم کابل – حاجی محمد محقیق  نماینده مردم شهر کابل  - برهان الدین ربانی نماینده مردم  ولایت بدخشان  -فیض الله ذکی نماینده مردم  ولایت جوزجان- انجنیرعاصم نماینده مردم بغلان- فاطمه نظری وکیل کابل- رحمان اوغلی وکیل فاریاب- نادر فهیمی وکیل سر پل در ولسی جرگه صحبت های را درین باره انجام داده اند که فشرده صحبت  های ایشان خدمت خوانندگان عزیزتقدیم میشود.

 وکلای مردم  هنگامیکه جلسه را تحریم میکردند وگفتند که تا پیشنهادات شان پذیرفته نشود در جلسه اشتراک نمی کنند".، وپس از نشستی ، قطعنامه ای را نیز صادر نمودندکه مطابق آن ، میرویس یاسینی معاون اول به دلیل اداره نکردن مجلس و علم گل کوچی به خاطر که به برخی از اقوام کشور ، توهین نموده اند، رسما نمایندگان مردم  معذرت خواهی نمایند ، شماری از نمایندگان مردم  با اتکا به همین ماده، می گویند دادن حق رای دهی به کوچی ها در تمام ولایات، به معنی امتیاز دهی برای یک قوم خاص است. باید  رئیس جلسه  به 14 کمسیون اجازه صحبت درین باره  میداد و لی فقط دو کمسیون صحبت کرده بودند که آقای یاسینی رای گیری را شروع کرد و در یک فضای غالمغال و پر تشنج رای گیری صورت گرفت. فرصت نداد که کمسیون ها مطابق طرزالعمل و وظایفی داخلی نظریات شان را در این مورد بیان می کردند. به این خاطر اعتراض کاملاً  معقولیت دارد "کوچی ها یک قوم هستند و برای خود شان تعریف مشخص ندارند و اما در قانون اساسی و قانون انتخابات  برای شهر وندان کشور چوکی ها بر اساس قوم توزیع نشده است، بلکه بر اساس نفوس مطرح است. وکلای مردم علاوه برمخالفت بر فقره­ای ماده نهم قانون انتخابات، در مجموع به پنج امتیاز اشاره  کرده آن ها را خلاف قانون اساسی کشور می دانند و می گویند: " امتیاز اول که برای کوچیها  تمام افغانستان را یک حوزه انتخاباتی در نظر گرفته است؛ امتیاز دوم تخصیص 10 کرسی برای کوچی ها در پارلمان است؛ امتیاز سوم در مناطقی که کوچی ها رفت و آمد دارند در شوراییهای ولایتی برای آن ها کرسی اختصاص داده شده اند ؛ امتیاز چهارم در مناطقی که کوچی ها رفت و آمد دارد در شورای ولسوالی ها هم برای آن ها چوکی در نظر گرفته شده؛ امتیاز پنجم این است که در شورای قریه هم که کوچی ها رفت و امد دارند برای آن ها چوکی در نظر گرفته شده است  که این ها  همه خلاف ماده 22 قانون اساسی است.  ما نمایندگان معترض  در باره ماده نهم قانون انتخابات به هیچ صورت این را پذیرفته نمی توانیم باید راه حل قانونی جستجو شود نه راه حل دادن امتیازها بیک مجموعه معین  ." معلوم میشود به چالش انداختن  جلسه عمومی پارلمان ودر  تشدید  ودامن زدن  اختلافات  میان کوچیها و اقوام دیگر نقش منفی  رهبری مجلس ولسی جرگه و ارایه کنندگان پیش نویس قا نون انتخابات توسط دولت زمینه ساز این معضله یک قرنه کوچیها بوده است .

نمایندگان مردم میگویند که مطابق قانون اساسی اعضای ولسی جرگه با رای سری و مستقیم مردم انتخاب می شود که در آن جا به هیچ   قومی خاصی امتیاز داده نشده است . عده ای از نماینده های معترض حکومت را به بی توجهی متهم کرده می گویند که حکومت باید مطابق قانون اساسی افغانستان به کوچیها اسکان بدهد. به این اسا س کوچی ها می توانند که در هر جای خود را کاندید کنند و از کوچی و ده نشین رای بگیرند و در پارلمان 10 نفر نیایند بلکه 50 نفر بیایند". باید ولسی جرگه تعریفی جامع از کوچیگری بدهد که بر اساس آن کمیت و تعداد کوچی ها دانسته شود؛کوچی ها باید اول توضیح و تشریح شود  چطور تنها برای یک مجموعه که کوچی هستند امتیاز داده می شود. دوم قانون اساسی می گوید باید برای کوچی ها اسکان داده شود". خیلی از برادران کوچی زمین دار هستند، خیلی هایشان تاجر هستند.  شاید  تعداد محدودی شان  زمین نداشته باشند که این ها هم مشخص نیستند.  بطور نمونه  حاجی اعلم گل  نماینده کوچیها در ولسی جرگه که  خود یک شخص زمین دار بوده ودریکی از شهرهای کشور زیست دارد .   وکلای مردم  در ولسی جرگه میگویند که:-  

 درپارلمان ماخواهان تطبیق قانون بوده  هر گونه امتیاز و تبعیض را غیر قانونی می دانیم. و می گویند: " چیزی که آرزوی ما است تطبیق قانون است و نمی خواهیم که تبعیض و امتیاز وجود داشته باشد و نمی خواهیم که ظالم و مظلوم وجود داشته باشد" "موضوع تعریف کوچی ها یک بحثی است که تعریف مشخص را ایجاب می کند. به خاطری که در بحث های که در دو سال اخیر در شورا بوده است که کوچی ها یک قوم هستند و به صفت یک قوم دارای کتاب ثبت شهرت شخصی بوده  که شهرت  آنان درین   کتاب ها درج هستند ؛ در حقیقت مثل سایر شهر وندان کشور که در کتاب های ثبت احوال نفوس ثبت میباشند ، کوچیها هم ثبت هستند. از این لحاظ جزو شهروندان متساوی الحقوق افغانستان شمرده میشوند . زمانی که در لویه جرگه اضطراری و لویه جرگه قانون اساسی، کرسی های مشخصی برای کوچی ها در نظر گرفته شد، نماینده گان اقوام دیگر با این تصمیم به شدت مخالفت کردند؛ و در جریان انتخابات پارلمانی هم که  کرسی های مشخصی برای کوچی ها در مجلس نماینده گا ن و مجل سنا در نظر گرفته شد، یکبار دیگر این طرح با مخالفت های شدیدی شهر وندان کشور رو به رو گردید؛ اما باز هم این مخالفت ها از طرف دولت نادیده گرفته شد  ولی این بار نمایندگان مردم   پارلمان با جدیت این موضوع را پیگیری خواهند نمود .

 زیستگاه اصلی کوچی های افغانستان به دلیل این که شاخه ای از اقوام پشتون افغانستان حساب می شوند، در  جنوب  و شرق افغانستان به شمار می رود؛ اما این ها در بهار وتابستان به مناطقی چون، هزاره جات - ولایات ؛ پروان، پنجشیر و کاپیسا و  بدخشان و صفحات شما ل سرازیرمیشوند.  ولی مردم این مناطق میگویند  که پیوسته نفوس شان در حال  افزایش است ، و  ادعا دارند که چراگاه های موجود در این مناطق حتی کفایت مواشی خود شان را نمی کند وتاهنوز مظالم زیادی را  از تهاجم مسلحانه کوچیها متحمل شده و به این دلیل با حضور کوچی ها در مناطق شان مخالف هستند.به این ترتیب، حضور اجتماعی و سیاسی کوچی ها و روابط آنان با اقوام دیگر کشور به یک چالش بزرگ در برابر دولت مبدل شده است دولت در چند سال گذشته، به نحوی از موقف و موضع کوچی ها در برابر اقوام دیگر حمایت کرده است و به این دلیل شماری از اقوام کشور به این باور اند که در این میان حقوق آنان  در نظر گرفته نشده است. در حالی که احتمال در گیری میان کوچی ها و باشنده گان بومی مناطق هزاره جات  و دیگر ولایات صفحات شمال کشور یک بار دیگر شدت یافته و،تنش میان کوچی ها ودیگر اقوام کشور بر سر ورود کوچی ها به مناطق شان ایجاد شده است  . در روز های اخیر یک بار دیگر مردم مناطق هزاره جات  مرکزی نگرانی شان را از حضور صد ها کوچی مسلح در اطراف هزاره جات بوسیله تظاهرات بزرگی با شرکت هزاران تن از مردم هزاره درشهر کابل ابراز کرده و از دولت خواسته اند که ورود کوچی ها به مناطق شان را بگیرند.همچنان در هفته پیش تنش میان نماینده کوچی ها در مجلس، با دیگر نماینده گان بر سر موادی از قانون انتخابات ایجاد شد که در آن پیشنهاد شده است، برای کوچی ها حوزه های مشخص رای دهی در نظر گرفته شود. که این موضوع بر جدی شدن معضله کوچی ها بیشتر ازگذشته میآفزاید .

 افغانستان به هرکدام از شهروندان این کشور تعلق دارد و بر مبنای قانون اساسی کشور تمامی شهروندان افغانستان از حقوق و امتیازات مساوی باید برخوردار باشند.اما عملکرد  شش سال گذشته دولت در رابطه به مشکلات کوچی ها نشان داده است که دولت در حل مشکل کوچی ها با اقوام دیگر کشور ناکام بوده است.اگر کوچی های افغانستان بر اساس ویژه گی ها زنده گی شان نمی خواهند که مانند دیگر اقوام کشور ساکن باشند این حق را دارند؛ اما تامین این حق نباید به قیمت پایمال شدن حقوق اقوام دیگر کشور تمام شود. دولت باید در مفاهمه با سران کوچی و اقوام دیگری که با کوچی ها، مشکلات اجتماعی و سیاسی دارند، در پی جستجو و دست یابی راه حلی باشد  که رضائیت هر کدام از طرفین را شامل شود. و هم یک مشکل صد ساله در افغانستان به یک راه حل دوامدار خواهد رسید.در غیر این صورت بعید به نظر نمی رسد که تنش میان این اقوام مشکلاتی را برای افغانستان به وجود بیاورد که زیر کنترول در آوردن و حل آن از توان دولت بیرون خواهد بود. حالا انتخاب با دولتمردان افغانستان و با سران اقوام مختلف شامل این قضیه است که می خواهند چه راهی را انتخاب می نمایند .   در اوائیل ماه حمل سال جاری هزاران ها نفر از مردم هزاره درشهر  کابل راه پیمائی و تظاهرات  کردند، ، کوچی ها میخواهند با گله های خود مانند سال قبل  به  حمایت و  تحریک گروه طالبان  بزورسلاح و تجهیزات ثقیله و خفیفه  جبرآ  ‏وارد مناطق هزاره جات  شوند،. ‏یکی از از اشتراک کنندگان تظاهرات کابل گفت" ما از دولت تقاضا داریم  کوچی ها را از ورود به مناطق ‏هزاره جات مانع شود، واظهار داشت" هزاره ها در طول تاریخ مورد آزار  و اذیت بی ‏شمار کوچی هاقرار گرفته اند، حالانکه کوچی ها میخواهند، این (ظلم و تعدی) را همیشگی سازند، ما فقط میخواهیم که این ‏ستم و بیداد پایان داشته باشد، تا ما مردم هزاره به حقوق  طبیعی شهروندی  خود برسیم". ‏

 فرید حمیدی نماینده کمیته مستقل حقوق بشر افغانستان دولت را متهم به سکوت وبی تفاوتی در مقابل بحران موجود میان  مردم هزاره جات و کوچیها ، کرد.‏ این مشکلاتی است، که همه ساله اتفاق می افتد،ولی دولت نمیخواهد که این موضوع را به شکل اسا سی ‏حل کند. از ‏قرائن چنین برمی آید که امسا ل ممکن است  تهاجم مسلحانه با حمایت مستقیم گروه تروریستی طالبان از طرف کوچیهای  بالای مردم بی دفاع این ساحات اتفاق بیافتد، که نتیجه اش تباهی مردم مناطق آسیب پذیر را به همراه خواهدداشت .‏کمیته مستقل حقوق بشر افغانستان ، از تهاجم مسلحانه در ین ساحات کشور اظهار نگرانی کرده اند. حمیدی هشدار داد" کوچی ها میخواهند ‏که این موضوع را از طریق جنگ و مخاصمات  با کمک و مداخله  نظامی طالبان حل نما یند.افغانستان کشور قومیت ها است، فقط تامین حقوق عادلانه و مساویانه این  اقوام بر اساس شعاع وجودی شان، راهی بسوی تامین وحدت ملی و سرانجام ایجاد یک دولت ملی در کشور خواهد بود. ، بخش اعظم از کوچی ها متعلق به قوم پشتون هستند و در اقوام دیگر نیز شمار اندکی کوچی وجود دارند. وقتی شمار کثیر از کوچی ها متعلق به یک قوم خاص هستند، بنابراین اگر آنها مجزا از دیگر اقوام شمرده شوند، این کار در واقع نوعی برتری طلبی قومی  است. تا به امروز هم کوچی ها و هم دولت افغانستان یک تعریف مشخص از مساله کوچی گری  را ارایه نکرده اند. افرادی زیادی از کوچیها وجود دارند که همین اکنون متوطن شهر ها می باشند، حتی شماری از رهبران کوچی ها نیز در زمره کسانی اند که در شهرها مسکن گزین شده اند، ولی دیده شده است که آنها نیز کوچی خوانده می شوند باید دولت نخست تعریف مشخصی از کوچی گری ارایه کند و مطابق به مواد قانون اساسی باید بعدآ در اسکان آنان اقدام نماید.

نتیجه گیری :-

  واقعیت های تاریخی نشان دهنده آنست و پیشینه تها جم کوچیها  در مناطق اقوام محروم  که حکومت های استبدادی به صفت حربه سیاسی برای سرکوب این اقوام در طی یکقرن مورد استفاده قرار گرفته است وباعث تشدید اختلافات قومی میان اقوام کوچی و  اقوام مذکور گردیده اند .   پس از سه دهه، تجاوز مجدد کوچی ها را به  صفحات شما ل- هزاره جات، و مناطق کشور   باید در تسلسل استبداد تاریخی پس از عبد الرحمن مطالعه نمود. این تجاوز در واقع بیانی از روح ساقط ناشده اقوام ستیزی در افغانستان است. تهاجم کوچی ها ادامه همان نماد استبداد تاریخی نسبت به  اقوام زیرستم افغانستان است  که توسط امیر جابری بنام عبدالرحمن پایه گذاری شد و  پس آز آن اسلاف این امیر با شیوه های مختلف سیاست " اقوام  ستیزی" را به عنوان یک استراتژی در افغانستان دنبال کردند. امسال کوچی ها از قبل به مردم مناطق متذکره هوشدار داده اند که مجدداً باسلاح پیشرفته ثقیله و خفیفه درین ساحات  حمله ور می شوند.  اقوام محروم  کشور، عدالت پروری حکومت آقای کرزی را در جلوگیری از تجاوز مجدد کوچی ها محک خواهند زد. اگر حکومت آقای کرزی تهاجم مجدد کوچی ها را به این مناطق مانع نشود، دیگر برای  این مردم آشکار خواهد گردید که دموکراسی، عدالت، وحدت ملی، برابری حقوق ملیت ها در افغانستان فقط یک شعار بیش نخواهد بود ،. پس پرداختن به عامگرایی های بی اثر، در بازی های روشنفکرانه، زیر نام اندیشه به اصطلاح فراقومی و غیره به جز از یک فیشن سیاسی دیگر چیزی نخواهد بود. با در نظر داشت همه واقعیت های اجتماعی در کشور دولت کنونی باید بیش ازین درباره مشکل کوچیها سکوت اختیار نکرده  بلکه در باره اسکان نمودن کوچیها تدابیر جدی و عملی را هرچه زود تر اتخاذ نماید  درغیر آن این زخم ناسور تمام جامعه و کشور را فرا خواهند گرفت وآن وقت  دولت فرصت حل معضله  را از دست خواهد داد. نمایندگان مردم  درولسی جرگه  از ولایات  و مناطق که مردم شان آنها را در پارلمان انتخاب کرده است باید این دین و رسالت خود ها را در برابر موکلین شان اداء نمایند و از طریق پارلمان بالای دولت در این موضوع  پافشاری و پیگیری کنند تا  برای این معضله دیرینه و زخم خونین سیاسی در کشور راه حل معقول وقابل پذیریش سراغ نموده و  مصون ساختن مردم مناطق آسیب پذیر از تهاجم کوچیها و ازدادن امتیاز های غیر معقول و غیر قانو نی برای آنان  جلوگیری به عمل آیند .

  برای جلوگیری از تجاوز کوچی ها به هزاره جات، صفحات شمال  و دیگر ساحات کشور پارلمان افغانستان به عنوان "خانه مردم " قضیه کوچی ها را باید به بحث بگذارند و برای حل دایمی اسکان کوچی ها ، تدابیر عملی اتخاذ و در این مورد مقرره ای تقنینی را به تصویب برسانند. فرهنگیان و وکلای اقوام تحت ستم در سطح ملی و بین المللی یک دین تاریخی  برای افشای این استبداد سیاه نسبت به مردم شان به عهده دارند که باید این رسالت بزرگ را بطور شائیسته ادا نمایند  رهبران سیاسی - شخصیت های موثراجتماعی و  سیاسی – نمایندگان مردم  در دو مجلس پارلمان روشنفکران –سرمایه داران ملی –اقوام زیرستم متحدانه باید   در پارلمان و در هنگام  ملاقات ها با مقامات مسول دولتی واز طریق رسانه های خبری  بالای دولت فشار دوامدار و پیگیر وارد نمایند تا دولت مجبور گردد که معضلهء تهاجم  کوچی ها را در ین ساحات بصورت اساسی و ریشه ای  حل وفصل نماید . – و همچنان در اوضاع و احوال جاری افغانستان که از لحاظ استقرار صلح وثبات شکننده است  وظیفه خیلی خطیر ی آنان بدوش دارند تا این کشتی شکسته تامین صلح وامنیت سراسری را به ساحل مطلوب برسانند  و مردم کشور را درین شرایط توفانی از غرق شدن در منجلاب خونین نجات دهند .طوریکه تجربه نشان داده است در جریان  حوادث سه دهه جنگ همواره اقوام محروم از همه بیشتر اولین  قربانیان فاجعه های انسانی و پاکسازی های قومی در افغانستان بوده است. بناء نجبگان  این  اقوام باید با احتیاط کامل و دور اندیشی سیاسی بخاطر حل مسایل عمومی کشور برخورد نمایند ودر بازی های کلان سیاسی  وحل معضلات کشور و بخصوص مشکل سیاسی  اقوام تحت ستم با  متحدینش را با هوشیاری و دقت هرچه بیشتر ازگذشته  وبا آینده نگری شفاف  مدنظر گیرند تا زمینه و مجال ایجاد اختلاف و افتراق میان نیروهای خودی را بطور قطع فراهم نسازند. همبستگی و وحدت ملی را رمز پیروزی خودها بشمارند  .

            

رویکردها  :--

 روزنامه پیمان چاپ کابل  :-  زیر عنوان  تهدید جنگ قومی بالای چراگاه ها‏ منبع: ‏UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs   برگردان: عبدالله حارث (ژورنالست آزاد)‏

سایت آریائی زیر عنوان وکلای معترض خواهان رفع تبعیض در قانون انتخابات شدند به نقل ا ز روزنامه افغانستان .

 سایت آریانانت زیر عنوان جلسه ولسی جرگه به تشنج گرایید د ر روز دوشنبه ۱۹ حمل ۱۳۸۷ش.

سایت خاوران زیرعنوان تنش میان کوچیها و اقوا م هزاره بر سر ورود کوچیها بمناطق هزاره نشین نویسنده:- فهیـــــم دشتی

 سایت کاتب هزاره زیر عنوان هزاره جات، سرزمین هزاره ها است  نویسنده:- نواندیش.

 - 12  ماه – اپریل – سا ل -2008 – میلادی

**************************

 

 

نگاه مختصر بر یک قرن تهاجم کوچیها در هزاره جات!

طوریکه همه میدانیم و تا جای که حافظه تاریخ  بیاد دارد  بنا بر شواهد و اسناد انکار نا پذیر تاریخی نیاکان مردم هزاره بیش ا ز  دو الی سه هزار سال در هزاره جات زیست نموده است .و اجداد مردم هزاره در ین سرزمین قبل از اسلام بنام های سلاله  کوشانی ها  - یفتلیها – شیران بامیان –  سلسله شاها ن شار و ریو شاران  حکومت نمود ه اند در زمان سلطان حسین با ایقرا ء –سلسله ارغونیه نزدیک بیک قرن در هزاره جات حکومت مستقل داشته که بعدآ نیز در اکثر دوره ها  بصورت مستقل  ویا بصورت مناطق جداگانه  توسط خوانین آنان هزاره جات اداره میشده است .  در دوره اسلامی که افغانستان بنام خراسان یاد میشد سرزمین جامعه هزاره  بنام غرجستان ودردوره معاصر اکثرآ  بنام هزاره جات و بعضآ هزارستان نیز یاد شده  است . ولی  در زمانها ی اخیررژیم های تبعیض طلب از ذکر نام هزاره جات  خود داری میکرد و دررسمیات ادارات دولتی همیشه  بجای نام  هزاره جات مناطق مرکزی را مورد استعمال قرار میدادند وترس داشتند  که با رایج شدن نام هزاره جات - هویت قومی و جغرافیائی جامعه هزاره بد ین طریق برجسته  نشود. اجداد مردم هزاره جنگ های خونینی را برای دفاع از هزاره جات  در برابرحملات مهاجمان خارجی مانند  سکندر مقدونی -  چنگیز خان –خو ارزم شاه و تیمور انجام دادند که  نشا نه و میراث  آن دوره جنگ های خانمان سوز – خرابه های شهر ضحاک  -  شهر غلغله – تندیس های بزرگ و کوچک بودا و موجودیت بیش از سه هزار و پنجصد  پارچه  آثار باستانی وتاریخی بامیان که شامل سموچها – مغاره ها – تندیس های کوچک چندین بودا  در میا ن سموچ ها و نقش و نگار ها ی رسامی وخطاطی شده بارنگ روغنی بر رواق های کنارمغاره ها و تندیس ها میباشند .  که قیافه بودا ها  و چهره های رسامی شده آنان کاملآ شباهت با قیافه مردم هزاره امروزی را میرسانند و بدینترتیب بومی بودن مردم هزاره  و ملکیت آبائی شان برسرزمین هزاره جات یک حق مسلم بوده و از لحاظ  تاریخی  - حقوقی  و شرعی یک امر تسجیل شده پنداشته میشود.  که نمیتوان  مورد تردید  قرارداد.

 اما دریک قرن اخیر آفت تهاجم کوچی ها  دامنگیر  جامعه هزاره جات گردیده است  . و بعد ازآن که قیام داد خواهانه سراسری مردم  هزاره بر ضد حاکمیت استبدادی امیر عبدالرحمن در هم شکسته شد، به عنوان بخشی از پروسه انتقام از آنان، به هزاران عشیره و قبلیه از پشتون های کوچی  امر داده شد تا در فصل بهار و تابستان همراه با احشام و حیوانات شان از مناطق هزاره جات به عنوان چراگاه استفاده کنند.. نظام های استبدادی در طی مدت یکصد سال اخیر از کوچیها بحیث زخم خونین سیاسی وعلاج نا پذیر برعلیه پیکر مجروح هزاره جات و جامعه هزاره  استفاده نموده است . و کوچیها همواره  وسیله سیاسی سرکوب مردم هزاره در خدمت حکام محلی بوده که کارنامه تلخ و ناگوار نفرت ازآنان در ذهن مردم هزاره باقی مانده است .

 در گذ شته کوچی ها در سراسر هزاره جات به سوی علفچر ها، هجوم می آوردند. وبر فراز کوهها وتپه ها غژدی های شانرا بر می افراشتند و مناطق هر خیل از قبل معلوم بود ودر این مواقع مردم  هزاره از تردد به این مناطق خودداری میکردند. اما آنها وقتی که علفچر ها را برای مواشی شان کافی نمیدانستند، در شب ویاروز به زمین های زراعتی مردم محل هجوم می آوردند. زمینی که به هزار مشقت آنهم به شکل بدوی آن کشت گردیده بود. در برابر چشمان کشت گران آنها، چراگاهء مواشی کوچیهامیگردید. وقتی از تحمل مردم خارج می شد دوباره در گیری آغاز می گرديد و اگر این تنش به مرگ کسی از کوچی ها می انجامید، دیگر ساکنان آن قریه امید زیستن در سرزمین شان را نداشتند. زندان، شکنجه و تبعید لازمهء مردان قریه بود. اما اگر هزاره ء کشته میشد. بازخواست آن در حکومت محلی می خوابید و تا مرکز ولایت هم نمی رسید و سر انجام قاتل برائت می یافت. از زمانی که کوچی ها به هزاره جات می آمدند تا بازگشت شان به سمت پشاور پاکستان، حکومت های محلی وظیفهء حراست از آنهارا به عهده داشتند. ملک های کوچی طور رفتار می کردند که هیچ تفاوت میان آنها و حاکم محلی وجود نمی داشت. به همین دلیل ملک ها بخش از زمین های زراعتی  مردم هزاره را  بزور تصاحب می کردند وبه نام خودشان از حکومت های محلی حامی خویش، قبالهء شرعی میگرفتند. نمونه های بسیار متعددی در رابطه به حمایت بلا منازع حکومت های محلی و مراکز ولایات هزاره نشین و جود دارد که در این مختصر یاد آوری همهء آنها میسر نمی باشد. کوچی ها به این هم اکتفا نمی کردند، آنها  پارچه ها وتکه های بی کیفیت و بد ریخت پاکستانی را با خود می آوردند، این تکه هارا از فراز خانه های مردم هزاره که دروسط بام خویش روزنه و یا موری دود رو داشتند که به شکل عمودی متناسب با تنور خانه بود - به پایین پرتاب میکردند ونام ریئس فامیل را می گرفت ومیگفت:- فلانی سال بعد این مقدار پول ویا روغن را برای من پرداختنی هستی.این خودش تداوم ماجرای ”شرکت روغن ”بود به گونهء دیگر. سال بعد هر خانواده ناچار به پرداخت قرض ناخواستهء شان بود. بازهم صدها خانواده به دلیل فقدان استطاعت پرداخت کوچی ها، ده ودیار شانرا ترک میگفتند وآواره میگردیدند  کوچی گری و رفتن کوچی ها در هزاره جات یک  آله ء سیاسی و زخم علاج نا  شدنی  است، که دقیقاً پس ازنسلکشی  مردم هزاره توسط عبدالرحمن خان، سیاست سرکوب و غصب اراضی هزاره جات از طریقه های گوناگون تعقیب شد. خطر ناکترین سیاست که نزدیک به یک قرن مردم هزاره جات را تحت شکنجه و فشار قرار داده است پروسه آوردن کوچی ها است.

کوچیگری یکی از پدیده های عقب مانده اجتماعی است که  از یک قرن  اخیر تا کنون بحیث وسیله ء سیاسی برعلیه جامعه هزاره در افغانستان مورد استفاده قرارگرفته و درین مدت در هزاره جات فاجعه های فراوانی آفریده اند . تهاجم کوچیهای مسلح برهزاره جات  تنها  وصرف در میان قبایل پشتون در افغانستان و هردو طرف خط مرزی دیورند مروج بوده که زمستان را در مناطق گرم  سیرکشور و ، پاکستان به سر می برند. و کوچی ها در فصل بهار با رمه ها ، کاروان های شتر و با حمل کالاهای قاچاق تجارتی خویش با حمایت حلقات حاکم قوم گرا به طور مسلحانه داخل مناطق هزاره جات می گردند.  و براساس فرمان های شفاهی که بعد از یک قرن اینک هیچ مبنا ء و اعتبار حقوقی ندارد، اکنون نیز هزاران خانوار کوچی حتی از آن سوی مرز مشترک افغانستان و پاکستان به سمت هزاره جات سرازیر می شوند و در مسیر حرکت شان به صورت گسترده کشت و زراعت مردم محلی را نابود می کنند. در حالیکه هیچ مستبدی مانند امیر عبدالرحمن خون آشام با صدور فرمان شفاهی  سر کوب گرانه وامريه رئيس تنظيميه وقت محمد يعقوب خان که فاقد اعتبار شرعي و قانوني است، نمي تواند براي تجا وز و تعدی به ملکيت و حقوق شرعي و قانوني ساکنين اصلي دست آويز گردد وحق ندارندکه مردم هزاره را از  بود وباش وملکیت برسرزمین نیاکان شان به جرم هزاره بودن محروم سازند  و زمین های للمی و چراگاه های هزاره جات را  به اقوام کوچی ببخشند وجامعه هزاره را محو کامل فزیکی نما یند.  گرچه تاهنوز چندین بار بالای  جامعه هزاره  بوسیله رژیم ها ی استبدادی بمقصد نابودی کامل آنان  اقدامات پاکسازی و نسل کشی قومی  تطبیق گردید ه است -  ولی این مردم با وجود تحمل  این همه دوره های خونین استبدادی  هویت جغرافیائی و قومی خود ها را حفظ کرده و طوریکه  هیچ مستبدی تاکنون در جهان موفق به محو کامل جوامع بشری نگردیده و بخصوص در افغانستان و هزارجات  نیزبه  این هدف ضد انسانی نرسیدند.

از زمان امیر عبدالرحمن تاکنون میان مردم بی دفاع هزاره و کوچی های مسلح با حمایت دولت های وقت طی مدت یک قرن اخیر بارها برسر علفچر های مناطق هزاره جات که از طرف رمه کوچی ها خورانده میشدند برخورد های خونین صورت گرفته است ودرین برخورد های خونین هر دو جانب وبخصوص مردم هزاره ء محلات گونا گون هزاره جات  تلفات انسانی و اقتصادی فراوانی را متحمل گردیده اند . ومیتوان از برخورد سال   1334--شمسی  در ولسوالی  جاغوری ولایت غزنی یاد آوری کرد که در اثر این برخورد خونین میان جا نبین بیش ازسه صد نفر از مردم هزاره جاغوری از طرف کوچیهای مسلح با پشتیبانی  دولت وقت کشته شدند. ودر برخورد سا ل گذشته در ولسوالی  های بهسود ولایت وردک که در نتيجه آن 11 نفرکشته , 15 نفر زخمي به شمول 4 زن, بيش از 20 هزار انسان آواره و بيش از 212 ميليون افغاني خساره مالي در آن منطقه به مردم بهسود وارد گردید. قبول این واقعیت که کوچاندن گروه هائی از قبایل به بخشهای دیگری از کشور، وعدم اسکان کوچیها و تشویق کردن آنان به پایمال کردن حقوق و ملکیتهای دیگران، بویژه در مناطق (هزاره جات ) از لحاظ تاریخی موجب نارضایتی شدید وبروز تشنج درمیان مردم در مناطق وسیعی از افغانستان خواهد گردید.  گرچه در مدت سه دهه ، فعل و انفعالات سیاسی در کشور، کوچیها نتوانستند که به هزاره جات برگردند. اگر دورهء طالبان را ازین رد یف بکشیم، تنها سال  گذشته کوچیها بارفتن خویش به ولسوالی های بهسود ولایت میدان - وردک، با مقاومت شدیدی مردم محل مواجه گردیدند. بعد از تهاجم مسلحانه کوچی در مناطق بهسود از طرف دولت کنونی  یک هیات یازده نفری  بریاست آقای وحیدالله سباوون وزیر مشاور در امور اقوام و قبایل توظیف  گردید . ولی متاسفانه تا هنوز موثریت کاری کمیسیون روشن نیست  و مردم آسیب دیده از ین کمیسیون ناراض و شاکی اند . چون کميسيون وظیفه داشت  باید مشکلات و مسايل مربوط به کوچي ها و ساکنين محلات را درتمام نقاط  هزاره جات ، مخصوصاً مناطق تحت منازعه را به زودترين فرصت ممکن بررسي و نتايج حاصله را توام با نظر مشخص به رياست جمهوري اسلامي افغانستان ارايه نمايد.  ولی تا هنوز این کار از طرف کمیسون انجام  نیافته است .

 سال گذشته نمایندگان مردم مناطق بهسود در هنگام تهاجم کوچی های مسلح بالای مردم این  ساحه وبعد از تعین کمیسیون دولتی  در ین باره در خواست های عمده  ذیل را از مقامات دولتی نموده بودند که  خدمت خوانندگان تقدیم میشود  .

 

  1- - تمسک عده اي از برادران کوچي به امريه رئيس تنظيميه وقت محمد يعقوب خان که فاقد اعتبار شرعي و قانوني است، نمي تواند براي تعدي به ملکيت و حقوق شرعي و قانوني ساکنين اصلي دست آويز گردد         .

2-- با توجه به ماده 14 قانون اساسي کشور در مورد بهبود زندگي دهقانان و اسکان کوچي ها تدابيري از سوي دولت اتخاذ گردد.

3-- در ترکیب کمیسیون دولتی  ورئیس آن تجدید نظر صورت گیرد  واشخاص مورد اعتماد وبی طرف  وغیر جانبدارتعین گردد.ولی متاسفانه تا هنوز این تقاضای برحق و مشروع نمایندگان مردم بهسودپاسخ لازم را از طرف مقامات دولتی دریافت  نه نموده اند  .

در سا ل جاری همزمان با آماده شدن کوچی ها برای هجوم دوباره به هزاره جات   ، مردم هزاره جات افغانستان در یک راهپیمایی در کابل از دولت و سازمان ملل خواستند تا از ورود کوچیها در مناطق  شان جلوگیری کنند. این راه پیمایی، که هزاران تن در آن اشتراک داشتند، به گونه ای مسالمت آمیز برگزار شد. راه پیمایان، که از ساکنان مناطق هزاره نشین افغانستان بودند، خواهان اجرای عدالت از سوی دولت برای حفظ محلات مسکونی و زمینهای زراعتی خود از کوچیها شدند. تظاهرکنندگان تصاویر یازده نفر ازساکنین بهسود که سال گذشته در درگیری های بین کوچی ها و مردم منطقه جان خود را از دست داده بودند را نیز در دست داشتند.تظاهرات کنندگان که شعارهایی نظیر عدالت، امنیت، برادری، برابری و بیزاری از خشونت سرمی دادند، خواهان قطع هجوم کوچی ها و حل این معظل بصورت ریشه ای و از راه گفتگو شدند. در جریان این تظاهرات، سخنرانی هایی توسط نمایندگان مردم صورت گرفت ويک قطعنامه هفت ماده يى را نيزدرمقابل دفتر (UNAMA) قرائت نمود که . در اين قطعنامه از يوناما خواسته شد تا در مورد رفع مشکل ياد شد ه بالاى دولت فشار وارد نمايد. و همچنان در قطعنامه هوشدار داده شده که اگر از ورود کوچى ها جلوگيرى صورت نه گيرد، هرگونه پيامد به عهده دولت خواهد بود.  و 16 نفر به نمایندگی از تظاهرکنندگان به داخل دفترنمایندگی سازمان ملل متحد (یوناما) رفته و با مسئولین سیاسی این دفتربه به سرپرستی آقای تالا بیک (Tala Bek) به گفتگو پرداختند نمایندگان مظاهره چیان ضمن بیان مشکلات موجوده و انتقاد از موضع ضعیف نمایندگی سازمان ملل متحد در این راستا، و خواستار حل سریع موضوع از طریق گفتگو و مفاهمه شدند. تظاهرکنندگان خواهان نقش مستقیم نمایندگی سازمان ملل متحدد در این مسئله شدند و تاکید کردند که تدویر جلسات مفاهمه تحت نظارت مستقیم ملل متحد صورت گیرد.آقای تالا بیک، مسئول امور سیاسی دفتر یوناما وعده داد مسئله را با مسؤلین امور در میان بگذارد و کمیسیونی را مرکب از نمایندگان مردم هزاره و کوچی ها تحت نظارت ملل متحد تشکیل دهد و از آنان سه روزمهلت خواست که در این زمینه اعلام نتیجه نماید. تلاشهای کمیسیونی که بخاطر حل این مشکل درسال قبل  تشکیل شده بود هم به نتیجه ای نرسید.مسلح بودن کوچی ها به سلاح های مدرن و نیمه سنگین، علیرغم پافشاری دولت بر تطبیق برنامه های دی دی آر ، سوال بزرگی را در ذهن مردم هزاره جات، مبنی بر سیاست دو پهلوی دولت در این خصوص خلق کرده است.مردم هزاره نمی خواهند کوچ اجباری ديگری را شاهد باشند آنان میگفتند که! تکليف کوچی ها را روشن کنيد  و از دولت خواستند تا کوچی ها را بر اساس قانون اسکان دهند.

قرارمعلوم اکنون دوباره که مفکوره ء برگشتاندن کوچی ها به هزاره جات، از طرف بعضی حلقات مطرح است، تذکرچند مطلب ضروری پنداشته میشود:

۱- حوادث قریب به سه دهه در افغانستان همانگونه که در ذهن و اندیشهء همه هموطنان ما تاثیر گذار بوده، بدیهی است که جامعهء هزاره را نمیتوان از این امر مستثنی ساخت.

۲ - امن ترین نقطهء افغانستان، سرزمین هزاره جات است. با حضور مجدد کوچی ها این ثبات بر هم می خورد. در کنار سایر نا آرامی ها، کشور با چالش جدیدی مواجه خواهدشد.

۳ - طلسم استبداد حکومت های محلی به مثابه پشتیبان کوچی ها در ذهن هزاره ها شکسته شده است. مسلماً که حکومت های فعلی محلی نمیتوانند حامی کوچی ها باشند.

۴ - ادعای زمینهای به اصطلاح متعلق به کوچی ها به هیچ عنوانی بنیاد حقوقی ندارد چون این زمین ها بازور و پشتیبانی همه جانبهء حکومت های محلی از سوی کوچی ها غصب گردیده است. چون مردم  هزاره مالکین اصلی و بلا منازع  سر زمین نیا کان شان هستند طو ریکه دیگر اقوام کشور این حق را دارا میباشند. دولت کنونی نباید تفاوت میان  ملکیت های جغرافیائی میان اقوام کشور ایجاد نماید . و هر چه زودتر زخم سیاسی خونین کوچیها را در هزاره جات علاج و تداوی ریشه ای نماید .

۵ - با توجه به گشت و گذار کوچی ها در پاکستان، تصور محض نخواهدبود که عوامل نفوذی پاکستان در میان آنها نباشند. پاکستان به بی ثباتی هزاره جات  مانند سایر مناطق افغانستان بی علاقه نبوده . و پلان طالبان برای انتقال جنگ از جنوب به هزاره جات عملی خواهد گردید .

نتیجه گیری:-

چالش های سیاسی و اجتماعي  منازعه ديرين سیاسی در افغانستان اصولا ريشهء قومي دارد. در گذشته ها و امروز هر يك از اقوام سعي دا شته و دارند - تا در ساختار سياسي قدرت متناسب باحضور فزیکی براي خود هاموقف لازم سیاسی را  پیدا نمایند .که در صورت ناکامی در اين مسير ، به سمت خشونت رو میآورند  . ميزان علاقه و همبستگي قومي در اين جامعه، به مراتب بالاتر از همبستگي اجتماعي و فراقومی در يك جامعه پيشرفته دارای جنبه ارگانيكي میباشد. چنا نچه نظام های استبدادی در طی مدت یکصد سال اخیر از کوچیها بحیث زخم خونین سیاسی  وعلاج نا پذیر برعلیه پیکر مجروح سر زمین هزاره جات استفاده نموده و کوچیها همواره  وسیله سیاسی سرکوب مردم هزاره در خدمت حکام محلی بوده که کارنامه تلخ و ناگوار نفرت ازآنان در ذهن مردم هزاره باقی مانده است .

 ادعای زمینهای به اصطلاح متعلق به کوچی ها به هیچ عنوانی بنیاد حقوقی ندارد چون این زمین ها بازور و پشتیبانی همه جانبهء حکومت های محلی رژیم های استبدادی  سابق از سوی کوچی ها غصب گردیده است. زیرا مردم  هزاره مالکین اصلی و بلا منازع  سر زمین نیا کان شان هستند طو ریکه دیگر اقوام کشور این حق را دارا میباشند. دولت کنونی نباید تفاوت  و دو رنگی میان ملکیت های جغرافیائی اقوام کشور ایجاد نماید . و هر چه زودتر  این زخم خونین سیاسی کوچیها را در هزاره جات علاج و تداوی اساسی و بنیادی نماید . بهره برداری این برنامه ظالمانه را فقط گردانندگان اصلی این پروسه  کمائی مینمایند . کسانیکه نه معتقد به منافع هزاره های این ساحه هستند و نه به منا فع کوچی های پشتون بلکه آنها به سیاست تفرقه بی انداز وحکومت کن، باو رمندند. واقعیت امر این که يك ستمي بزرگ به حال هزاره های محلی و هم به پشتون هاي کوچی است .

.دولت بايد مکلفیت قانونی خود را مبنی بر اتخاذ تدابیر جهت بهبود زندگی و اسکان کوچی ها، آنگونه که در ماده چهارده قانون اساسی پیشبینی شده است عملی نماید تا از یک طرف از ایجاد دشمنی بیشتر بین اقوام جلوگیری به عمل آمده و از جانب دیگر کوچی ها به حقوق شهر وندی خویش دسترسی حاصل نمایند.

در شرایط دشوار کنونی افغانستان ورودکوچیها درمناطق مرکزی هزاره جات و صفحات شما ل عوارض جانبی را برای اخلال ثبات وامنیت این ساحات بوسیله گروه طالبان زیر نام کوچی به همراه خواهد داشت . کوچیهای عادی وغیر مسلح مردم قابل ترحم است ولی نباید اجازه داد که آنان شکار بازی سیاسی  ونظامی  طالبان باعث برهم زدن صلح  و ثبات درین مناطق  کشور گردند.  دولت فعلی مکلفیت اخلاقی و وظیفوی دارند تا بر مشکل  کوچیگری نقطه پایان گذارد و همچنان مردم  ساکن در مناطق هزاره جات و شمال کشور را ازین معضله رهائی بخشیده - ثبات و امنیت نسبی شکننده درین  ساحات را از مداخلات گروه طالبان تحت عنوان کوچی محافظت نمایند . کوچیها ی واقعی را درجای مناسب ساکن و چراگاه برای مواشی ایشان فراهم نمایند .

---

بالا
 
بازگشت