مهرالدین  مشید

 

نقش نیرو های خارجی در افغانستان در موجی از اختلافات ناتو وامریکا

 

توافقنامۀ بن در واقع وردو نیروهای خارجی را درافغانستان مشروعیت بخشید . این توافقنامه  در حالی عقد گردید که امریکا نیرو های خود را به بهانۀ یازدهم سپتمبر برای سرکوب طالبان در افغانستان آماده میکرد .  در اصل امریکا تصمیم حمله به افغانستان را گرفته بود ، ولی اینکه در بن توافقی صورت میگرفت ویا نمی گرفت ، حملۀ امریکا درافغانستان یک امر حساب شده پنداشته شده بود . تنها امریکا تلاش کرد تا برای مشروعیت بخشیدن حملۀ خود در افغانستان دستاویز قانونی پیدا نماید و نظامی را بوجود آورد که هم حملۀ آن کشور در افغانستان تایید نماید وهم درد سری برای پیاده شدن برنامه های امریکایی در آینده ها  در افغانستان نباشد.

هرگاه شماری  ها هدف از عقد معاهدۀ بن را تلاش انسانی امریکا برای ایجاد صلح وثبات در افغانستان عنوان نمایند ، بیشتر از یک  تحلیل خوشباورانه   نخواهد بود . امریکا در واقع خواست تا در یک تفاهم زورمحورانه زیر پوشش به اصطلاح اجماع ملی خیلی ناقص وناتمام تجاوز خود را به این کشور صبغۀ قانونی داده و راه را برای برنامه های استرتیژیک خود درمنطقه هموار بسازد. به اساس ضمیمۀ  شماره یک موافقتینامۀ بن شورای امینت  در 20 دسمبر 2001 میلادی  با صدور قطعنامۀ 1386 اعزام نیرو های چند ملیتی را به کابل ونواحی اطراف آن اعلام نمود. در اولین مرحله آیساف تحت فرماندهی بریتانیا و با کمک 18 کشور دیگر شکل گرفت . بعد از آن در 20 جون 2002 نظر به قطعنامۀ 1413 شورای امنیت قوماندانی نیروهای آیساف به ترکیه داده شدو سپس در فبروری 2003 طبق قطعنامۀ 1444فرماندهی این نیرو ها بصورت مشترک به هالند و آلمان سپرده شد. و با پیشنهاد این دو کشور ناتو توسط قوماندانی نیروهای متحد خود در اروپا کنفرانسی را در رابطه به حمایت از این دو کشور برگزار کرد.

در اگست 2003 ناتو فرماندهی نیروهای "آیساف" را درافغانستان به عهده گرفت و ناتو تصویب کرد تا پیمان اتلانتیک شمالی دامنۀ فعالیت های خویش را به بیرون ازمرز های خود گسترش بدهد. ماموریت ناتو د رافغانستان تا اکتوبر سال 2003محدود به کابل بود که بعد ازمذاکرۀ کرزی با لرد رابرتسون منشی عمومی سابق ناتو و طبق قطعنامۀ 1510 شورای امنیت دامنۀ فعالیت نیرو های آیساف به بیرون از کابل گسترش یافت . درحال حاضر ناتو فرماندهی 564290 سرباز از 41 کشور جهان را در افغانستان به عهده دارد که شامل 24900سرباز امریکایی ، 3460 سرباز آلمانی ، 2830 سرباز کانادایی، 2780 سرباز فرانسه یی ، 2350 سرباز یتالیایی ، 1770 سرباز هالندی ، 1590 سرباز لهستانی ،  1090 سرباز آسترالیایی و 7001 سرباز ترکی است . فرماندهی مرکزی نیرو های آیساف در کابل است  . فرماندهی این نیرو ها را درشرق افغانستان امریکا ، د رشمال این کشور آلمان ، درغرب این کشور ایتالیا و در جنوب این کشور بریتانیا، هالند وکانادا (بصورت نوبتی )به عهده دارند.  ( این اطلاعات تا ماۀ فبروری س2003 قابل اعتبار است )

به اساس همین معاهده بود که شانزده هزار نیروهای ناتو زیر عنوان  نیرو های بین المللی  همکاری برای امنیت به افغانستان سوق داده شدند که با پیوستن ده هزار نیروهای امریکایی به صفوف آنها شمار آنها به 26 هزار رسیدند. ده هزار دیگر از این نیروها در زمان انتخابات ریاست جمهوری وارد افغانستان شدند که همین اکنون 38 هزار از نیروهای  امریکا و  30 هزار نیروها از 41 کشور جهان در افغانستان مصرو ف نبرد با طالبان هستند. بصورت عموم 56420 تن از این نیرو ها به اضافۀ 13100تن نیرو های مبارزه با تروریزم امریکا مصرو ف فعالیت های بازسازی ونبرد با طالبان هستند .  علاوه به این نیرو ها 1100 سرباز اسپانیایی 700 سرباز دنمارکی ، 500 سرباز سویدنی  360 سرباز بلجیمی ،  90 سرباز آذربایجانی و  780 سرباز دنمارکی در  گروپ های تیم های باز سازی ولایتی مصروف فعالیت هستند.  در این میان شمار سربازان کشته شده در افغانستان تا اکنون به 1120 تن امریکایی (   از این جمله 354 تن امریکایی در جنگ رویا رویی ، 21 تن بعد از جراحت و 500 تن دیگر در ازبکستان ، پاکستان وافغانستان به قتل رسیده اند)، 149تن بریتانیایی ، 111 تن کانادایی ، 26 تن آلمانی ، 23تن اسپانیایی ، 18 تن هالندی، 24 تن فرانسه یی ، 22 تن دنمارکی وشماری هم از کشور های دیگر رسیده است .

به هر حال توافقات بن نیرو هاییکه در افغانستان زیر چتر به اساس " نیرو های بین المللی  همکاری برای امنیت به افغانستان وارد شدند . مسؤولیت تامین نظم و امنیت در شهر های این کشور را داشتند ، نه مسؤولیت مبارزه با تروریزم ؛ زیرا به باور ناتو و امریکا در آنزمان طالبان در افغانستان در حال نابودی حساب  کرده بودند و فکر میکردند که دیگر نیروی زیاد برای سرکوبی طالبان لازم نیست . از همین رو بود که امریکا بزودی بخشی از نیرو های خود را که برای مبارزه با تروریزم استخدام شده بودند ، از افغانستان بیرون نموده واین کشور را از محراق تواجۀ خود افگندند وبیشتر به عراق متوجه شدند . یکی از دلایل عمدۀ احیای مجدد طالبان در افغانستان  کم توجهی امریکا به اوضاع سیاسی ونظامی افغانستان و دست کم گرفتن تواناییهای فزیکی و نظامی  طالبان در تبانی با نیرو های اردوی پاکستان بود  که    در کنار عوامل دیگری  مانند گسترش فساد و ناتوانی و ضعف دولت افغانستان برای مهار کردن آن  و از سویی هم  بهم خوردن روز افزون امنیت فرصت را برای ظهور دوبارۀ طالبان در این  کشور فراهم گردانید و بازی های پشت پردۀ امریکا با طالبان حضور آنها را به سرعت در سراسر کشور توسعه داد. چنانکه جنرال حمیدگل (1)درمصاحبه باروزنامۀ ندای ملت گفت : بعدازیازدهم سپتمبرامریکانیروهای خاص رادرقبایل ایجادکرده است که همۀ آنهادرلباس محلی اند. وی به نقل ازخبرنیویارک تایمزگفت که امریکابیشترازپنجاگروپ رادرقبایل پاکستان جابجاکرده است. وی درپاسخ سوالی گفت که بیت الله مسعود، دروزیرستان جنوبی ، مولوی نذیر، گل بهادرطالبان اصلی اند؛ ولی طالبان هستندکه روزانه جوال جوال پول برای شان میرسد، سلاح برای آنهامیرسدوهلیکوپترهابرای آنهامی آید.. گرچه هدف اصلی نیرو های " آیساف" در افغانستان تامین امنیت بود ؛ ولی ظهور مجدد طالبان فعالیت ها و وظایف اصلی این نیرو ها را در افغانستان به چالش گرفت و حتا برنامه های کاری آنها را نیز زیر سوال برد.

ظهور مجدد طالبان از یک سو اختلافاتی را میان  نیرو های داخلی ناتو و  از سویی هم بین کشور های ناتو و امریکا برانگیخت ؛ زیرا اکثر کشور های عضو ناتو بدین باور بودند وهنوز هم هستند که هدف از اعزام نیرو های آنها به افغانستان تامین امنیت در این کشور است و نه مبارزه با تروریزم  و عملیات های مبارزه با تروریزم تنها بدوش نیرو های امریکایی بود که بزودی نیرو های بریتانیایی هم به آنها پیوستند. از همین رو است که نیرو های آلمانی تا همین اکنون که در شمال کشور بویژه  درکندز و فاریاب  حضور دارند . علیرغم تقاضا های مکرر امریکایی ها و دیگر کشور ها تا حالا از رفتن  به ولایت های پر آشوب  به ساحات جنوب و جنوب شرق کشور خود داری نموده اند  و استدلال میدارند که آنها برای مبارزه با تروریزم به افغانستان نیامده اند .

پس از آنکه بخشی از نیرو های ناتو ناگزیر شدند تا در مبارزه با تروریزم شرکت نمایند . بزودی دولت های عضو ناتو از طرف  مردم  شان تحت فشار قرار  گرفته و  موضوع  ادامۀ حضور نیرو های آنها بار بار در پارالمانهای شان مورد رای گیری مجدد قرار گرفته است وهنوز هم اعتراضات مردمی بر ضد موجودیت  نیرو های  ناتو در افغانستان  ادامه دارد . مقامات کشور های ناتو و  هم پیمان های آنها ناگزیر شده اند تا زیر فشار شدید امریکا همراه با وعده و وعید های غیر موجه به مردم خود به نحوی حضور نیرو های شان را درافغانستان مشروعیت ببخشند. از جمله از رای گیری های مکرر در پارلمانهای  کانادا و ایتالیا ، ایتالیا و جاپان میتوان یاد آور شد که ادامۀ ماموریت نیرو های خود را برای مبارزه با تروریزم درافغانستان به رایگیری مجدد قرار دادند.

بعد ها عواملی زیادی دست بدست هم داد که در شماری موارد اصطکاک آشکاری را بین کشور هایی چون امریکا و بریتانیا به نمایش گذاشت . این مسأله زمانی آشکارتر شد که دولت افغانستان یک تبعۀ بریتانیایی را به اتهام همکاری با طالبان از کشور اخراج نمود . پیش از این رخداد شایعاتی وجود داشت که دولت بریتانیا برای طالبان سلاح و مهمات تهیه میدارد و حتا قرار بود که بریتانیا با پرداخت ماهانه دوصد دالر برای طالبان در تربیه و تجهیز آنها بپردازد که با خروج آن تبعۀ بریتانیایی از افغانستان این معامله بهم خورد. بگو و مگو ها از یکسو بین دولت افغانستان و بریتاینا و از سویی هم بریتانیا و امریکا موضوع  قاچاق مواد مخدر بوسیلۀ نیرو های بریتانیایی را دامن زد وحتا افواتی وجود دارد که افسران بریتانیایی در زد وبند پنهانی با طالبان مواد مخدر را در داخل تابوتها به خارج از کشور می فرستند .  چنین کاری در کشوری چون افغانستان که دروازه اش سخاوتمندانه بروی 41 کشور دنیا باز است و هر کدام بدون کدام ممانعت و تفتیش میتوانند ، از این کشور چیزی را به خارج انتقال بدهند و یا   چیزی را خلاف قانون به این کشور وارد نمایند ، آنقدر دشوار هم نیست .  چنانکه چندی قبل ویکتور ایوانوف (2)مدیر مواد مخدر ادارۀ مبارزه با مواد مخدر روسیه در گفت و گویی ابراز داشت :  امریکا و ناتو در افزایش قاچاق مواد مخدر در افغانستان نقش دارند . وی افزود که افزایش قاچاق مواد مخدر در افغانستان برای کشور های درگیر در افغانستان شرم آور است  .

هرگاه کارنامه های نطامیان امریکایی و اسپانیایی در جنگ های کوریا ، ویتنام  و فلپین دقیق مطالعه شود ، پرده از روی یک سلسله زد وبند های افسران کشور های یاد شده برداشته میشود که چگونه نطامیان این کشور ها بدور از مقامات مزکزی شان مصروف سازش های تنگا تنگی برای قاچاق مواد مخدر بودند و این گونه سازش ها بدون استثنا در بین بسیاری از نظامیان در جهان چون افسران پاکستانی نیز بوضوح مشاهده میشود که چگونه  افسران اردوی پاکستان در خفا از دولت مرکزی این کشور درگیر زد وبند ها ومعاملات پنهانی با طالبان پاکستانی و افغانی هستند.  زد وبند های نظامیان اروپایی در افغانستان آنقدر عمیق شده است که شاید این تصمیم سری ناتو پیرامون سرکوب قاچاقبران مواد مخدرخیلی بعد از وقت باشد. مجلۀ اشپیگل (3) در این اواخر  اسنادسری ییراافشانمودکه درآن حنرال کرادوک قوماندان ناتوازنیروهای خوددرافغانستان خواسته است تاقاچاقبران موادمخدروفابریکه های موادمخدرراهدف حمله قراربدهندوآنهارامحونمایند؛ زیرااینهاباطالبان رابطه دارند.  جنرال دیویویدکرنین به دنبال این هدایات گفتندکه هدایات جدید وظیفۀ اصلی ناتورادرافغانستان به تحلیل مببرد. فرماندهان ناتوبدین باوراندکه این فرمان وظیفۀ ناتورادرافغانستان زیرسوال برده وسبب اختلاف میان ناتومیگردد . 

چنین درگیری نیرو های بین المللی در افغانستان به کار های خلاف وظیفه یی  نه تنها نقش واقعی و اصلی نیرو های آنها را در این کشور به بیراهه برد ؛ بلکه دامنۀ تشنج د رافغانستان را نیز روز تا روز بالابرد. 

در بحبوحۀ این دشواریها مسایل دیگری نیز به تدریج پیش آمد که  سببب بهم خوردن منافع استرتیژیک آنها درمبارزه با تروریزم گردید ؛ زیرا هر کشور عضو ناتو در کنار هدف مشترک شان درافغانستان در قبال مبارزه با تروریزم اهداف خاصی نیز را نیز دنبال مینمایند  که نسبت به برآورده شدن این اهداف خود نسبت به امریکا ظنین هستند وشک دارند که نبرد کنونی در افغانستان جنگ امریکا است  . بنا براین استدلال موجودیت نیرو های خود را درافغانستان بگونه یی بلا تکلیفانه حساب میکنند. این موضوع باعث گردیده که ناتو نتواند ، هدف خویش را در افغانستان مشخص نمایند . چنانکه موسسۀ بین المللی مطالعات استرتیژیک بریتانیا  گزارشی (4) رابه نشر رساند که در آن آمده است : ناتوهیچ هدف تعریف شده یی درافغانستان نداردواختلافات میان اعضای ناتودربارۀ تعیین اهداف خود در افغانستان وکاهش بودجه های احتصاصی هرکدام ازکشورها برای تداوم جنگ باتوجه به بحران مالی آنها وضعیت رادر این کشورپیچیده ترکرده است. از همین رو است که اختلاف شدیدی میان امریکا وسایر متحدین آن در رابطه به افغانستان وجود دارد. حتا بسیاری از کشور های اروپای خود را قربانی اهداف امریکایی درافغانستان میشمارند. چنانکه روزنامۀ لوموند (5)نوشته است : امریکا با به هم نظر کردن متحدان اروپایی خود در جنگ افغانستان موفق نگردید . کشور های  اروپایی معتقد اند که چرا باید سربازان خود را برای جنگ امریکایی فدا کنند ؟ این واکنش امریکا را واداشت تا  از متحدین خود خواستار ازدباد مشارکت مالی در افغانستان گردد  وحتا شماری مقامات اروپایی امریکا را به بیرنامه داشتن در افغانستان متهم کرده اند و هدف درازمدت این کشور را برای تامین صلح وثبات دراین کشور زیرسوال برده اند . چنانکه لارداشداون (6)رهبرسابق حزب لیبرال دموکرات بریتانیا: گفت که جامعۀ جهانی برای تامین صلح وثبات درافغانستان هیچ برنامه یی ندارد. وی افرودکه رهبران غرب برای پیروزی دربرابرجنگجویان برای ساختن طرحی  ناکام مانده اند. .. اشداون که سابق نمایندۀ جامعۀ جهانی دربوسنیا بود ،  درگفت وگوبااسوشیتت پرس (7)گفت که جامعۀ بین المللی درارایۀ یک طرح واحدبرای برقرارصلح وثبات درافغانستان ناکام مانده است وهم  چنین توانایی سربازان خارجی رادرانجام عملیات های پیروزمندانه برضدشورشیان طالب راناکافی عنوان نمود. وی ازناهماهنگی کمک های نظامی وغیرنظامی دراین کشورنیزانتقادنموده وافزوده است که خون سربازان بریتانیایی رادرافغانستان هدردادید!

دپلو مات های روسی هم اهداف امریکا در افغانستان را به دیدۀ شک نگریسته  و دورنمای سیاست های را در این کشور مبهم و چند پهلو ارزیابی کرده اند  چنانکه کارشناسان روس (8)درگفت وگویی گفتند : امریکادرافغانستان اهداف دیگری رادنبال مینمایدوبدین باوراندکه منافع امریکادرافغانستان تنهابه مبارزه باتروریزم محدودنمی شود؛ بلکه واشنگتن برفعالیت های هند، پاکستان وچین ازنزدیک نظارت می کند.

اختلافات استرتیژیک ناتو وامریکا بر سر افغانستان سبب شده است که شمار کارشناسان سیاسی  را بدین باور رسانده است که  ناتو ، امریکا دو  راۀ جدا گانه را دنبال مینمایند که افغانستان هم راۀ خود را در این میان گم کرده است  . چنانکه کارشناسان سیاسی (9)بدین باوراندکه دولت افغانستان ، ناتووامریکا سه راۀ  جداگانه رادرافغانستان دنبال مینمایند. امریکاوناتودرافغانستان استراتیژی های مختلفی راتعقیب مینمایند. امریکازیرنام مبارزه باتروریزم نیروهای خویش رادرافغانستان افزایش میدهد که این حساسیت های منطقه یی رابه بارآورده است. بالاخره کاربه جایی خواهدرسیدکه هم پیمان های امریکااین کشوررادرنیم راه خواهدگذاشت.

نیرو های خارجی به رهبری امریکا درمبارزه با تروریزم  نه تنها درگیر اختلافات  بین خود هستند ؛ بلکه دولت  های عضو ناتو وامریکا در داخل نیز با مردم خود دست وگریبان بوده سیاست های دولت های  خود را درافغانستان به نحوی مورد انتقاد قرار داده اند.

در بحبوحۀ چنین اختلاف رییس جمهور امریکا تصمیم اعزام نیرو های بیشتر به افغانستان رانموده است . این در حالی است که  به گزارش بی بی سی ، ورلدنیوزامریکاومرکز"هریس" (10) نشان داده که تنهایک سوم مردم امریکااراعزام نیروهای  بیشتربه افغانستان حمایت می کنند. این نظرسنجی نشان دادکه مردم امریکابعدازاقتصاد برای مسألۀ مزاقبتهای صحی اهمیت قایل هستند . . اوباما در کنار این مخالفت های مردمی با اختلاف شدید مقامات امریکایی نیز مواجه است. چنانکه جان کیری (11)رییس کمیتۀ خارجی مجلس سنای امریکا گفت : امریکا باید بداند که افغانستان ایالت 52 امریکا شده نمی تواند. وی افزایش سربازان امریکایی راتنها راۀ حل نمیداند . به باور او امربکا با عراق فرق دارد . بیداری قبایل سنی درعراق درافغانستان امکان ناپذیر است . طالبان درریشه های اقوام پشتون جای دارند. فساد حکومت کرزی باری بدتر براناآرامی های این کشورسایه ا فگنده است . وی درآخر میگوید هنوزهم شانس پیروزی  در افغانستان ازدست نرفته است . برای چنین پیروزی یی دگرگونی استرتیژی لازم است .

وی به ادامه افزوده است که حامدکرزی برای گفت وگوباطالبان نبایدبیشتربه مانورهای تبلغاتی بپردازد، بعدازاین کوشش نمایدتاپرده ازنیام حرف های به اصطلاح سلمبه وقلمبه رابیرون نماید، باطالبان وتمام مخالفان رک وراست واردمصالحه شود. وی افزود که   حامد کرزی باید حاشیه روی های ساسی راکنارگذارده وبرای حل اساسی کشورباجرئت ترازگذشته شفافترواردمعامله بامخالفان دولت گردد. و حتا شماری بیشتر از این اقدام اوباما را مبنی بر اعزام نیرو های بیشتر اشتباه خوانده اند . چنانکه پروفیسر ففر (12)کار شناس امور آسیای میانه و افغانستان  و استاد پوهنتون برلین آلمان در گفت وگویی با شبکۀ دویچه ویلی در بارۀ تقرر هالبروک بحیث نمایندۀ خاص اوباما گفته است که افزایش نیروی نظامی در افغانستان اشتباۀ بزرگی است . وی با توجه به آزادی های  دوصد ساله در مناطق قبایلی پاکستان معتقد است که نمایده گان دپلوماسی بین المللی هم باید با اقوام گوناگون در قبایل سرحدی  تماس هاییرا برقرار ودرجرگه های  آنها اشتراک نمایند  تا به عوض بم افگندن برسر این مردم زمینه برای  توسعۀ وترقی آنها فراهم شود. وی  وضعیت بالکان را  جدا از افغانستان دانسته و تقرر هالبروک را که تمام موضوع کشمیر ومشکلات با پاکستان ازحدود صلاحیتش جدا شده است ، صرف در  جهت بدست آوری معلومات موثر خوانده است تا در روشنایی آنها باتوجه به خصوصیات منطقه اقداماتی نماید.

این در حالی است که اوباما مصرانه از هم پیمانان اروپایی خود خواسته است تا برای ارسال نیرو ها و تجهیزات جنگی  بیشتر آتش نبرد امریکا بر ضد طالبان را داغتر نمایند ؛ ولی کشور های عضو ناتو کمتر تمایلی برای اعزام نیرو های تازه دم دارند و  کار شناسان این کم تمایلی آنها را  دشوار بودن" نه گفتن" آنها در برابر پاسخ اوباما  تعبیر کرده اند . چنانکه یک روزنامۀ روسی (13) همزمان به این نشست نوشته است : طرح اوباما ناتو را در برابر انتخاب دشواری قرار داده است ، از یکسو افکارعمومی درکشورهای عضو ناتو نسبت به عملیات در افغانستان منفی است و واز سویی هم هیچ یک از این کشور ها تمایل ندارند تا به ساده گی اوباما پاسخ نه بگویند.

رابرت گیتس علیرغم تلاش های زیاد در نشست اخیر ناتو در پولیند موفقیت چندانی بدست نیاورد و نتوانست همکاری های بیشترنظامی اعضای ناتو را در افغانستان جلب نماید.

در این نشست (14)تنها آلمان به افزایش 600 سرباز و گرجستان به افزایش 100 سرباز موافقت نمودند . این گفته های جان هاتون (15)وزیردفاع بریتانیادرگفت وگوباهفته نامۀ نیوزاف دی ورلد  که گفت :  کشورش قصدارسال 3000سربازو24 طیاره رابه افغانستان دارد. نتوانست گرۀ نه را در سینۀ مقامات دیگر ناتو بکشاید و سبب ترغیب آنها گردد. گفتنی است که  در کنفرانست میونیخ یامونشن (16) بیش از50 مقام عالی رتبۀ جهان اشتراک کرده بودکه هدف این نشست تامین امنیت درجهان بویژه نصب راکتهای امریکادراروپای شرقی ، مذاکرات ایران باامریکا، موضوع افغانستان ، دشواری اتومی ایران ورابطۀ امریکاباروسیه دراولویت قرارداشت. شیفردر این نشست تاکیدکردکه درست نیست تاتمامی مسؤولیت هادرمبارزه باتروریزم به عهدۀ امریکاگذاشته شود. باید کشورهای ناتودراین مبارزه سهم فعال همه جانبه بگیرند. افزود که دراین مبارزه بین ناتووامریکابایدتوازن ایجادشود.

بایدن دراین کنفرانس درکنارافزایش نیروهادرافغانستان برتسریع رونددموکراسی وپیشرفت دراین کشورنیزتاکیدنمود. وی به ادامه گفت که اوباماامرکرده است تااسترتیژی امریکادرموردافغانستان وپاکستان بایدتجدیدنظرشودتااسترتیژ ی امریکابه اساس اهداف واضح ومعین پیریزی گردد. وی ازهم پیمانان خودخواست تابرای تغییراین استرتیژی نظربدهند. وازروسیه خواست تادرمبارزه باطالبان والقاعده نقش موثرتری بازی نموده ودراین حصه همکاری بیشتری نماید..  دراین کنفرانس امریکاازهم   پیمانان خودخواهدخواست تابه افغانستان نیروهای بیشتری بفرستند وهم ازاین کشورهاخواهدخواست تاافغانستان راکمک های مالی بیشتری نمایند و  در آخرین نشست فیصله های ذیل به عمل آمد :  جلوگیری از تلفات افراد ملکی ، افزایش نیرو ها در افغانستان ، تقویۀ نیرو های نظامی افغان واعزام معلمین بیشتر به این کشور.

سکوت دیر پای اعضای ناتو در برابر درخواست امریکا سبب شد تا رابرت گیتس در این نشست بگوید : از هرگونه کمک اروپایی ها در افغانستان استقبال می کنیم و یا اینکه در این اجلاس (17)از 26 کشور ناتو خواست تا کمک های نظامی خود را چون امریکا درافغانستان افزایش بدهند و بالاخره ناگزیر شود تا با گفتن این سخن  : که هرگاه اعضای ناتو حاضر به افزایش نیرو های تازه نیستند ، باید افغانستان را در باز سازی زیربنایی کمک نمایند  . نتوانست زنگار نه را از ذهن اروپایی ها پاک نماید. شیفر هم با این گفته  که : بهای شکست را در افغانستان نخواهیم تحمل کرد، خواست کمی  از یکسو گیتس و از سویی هم اعضای دیگر ناتو را کمی دلگرم بسازد ؛ ولی این گفته ها نتوانست فضای همکاری های نظامی بیشتر را بین ناتو و امریکا باز نماید. با آنکه در این کنفرانس با این اظهارات نمایندۀ روسیه (18)درناتو که گفت : یخ روابط روسیه – ناتودرحال آب شدن است . وی افزودکه روسیه روابط خودراباناتودرحال گسترش می بیندوخواهان موفقیت ناتودرافغانستان است. وی این سخنان رابه ردیواکومسکو ابرازکرد .

دلگرمیهایی برای برقراری مناسبات میان امریکار وروسیه رونما شد و حتا اوباما وادار شد تا بگوید که هنوز نصب سیستم راکت های دفاعی را در اروپای شرقی نهایی نکرده است و با این گفته چراغ شبزی با به روسیه روشن نمود ؛ ولی کار آیی این کنفرانس برای      جلب همکاری های جدی نظامی ناتو درافغانستان آنقدر چشمگیر نبود. 

در این میان آماده گی های مشروط کشور هایی چون آسترالیا که  ژول فیتس گیبن (19) وزیردفاع این کشور در گفت وگو با اسوشیتت پرس چنین گفت : اگرسایراعضای ناتوآماده گی خودرابرای ارسال نیروبه افغانستان اعلام نمایند . آسترالیانیزآماده است تانیروهای بیشتری به افغانستان بفرستد. ماآمده ایم تابه افغانستان سربازان ببیشتری بفرستیم  . وی گفت گرچه اوباماتاحال ازآسترالیادرخواست نیروهای بیشترراننموده است . اکنون 1000سربازآسترالیایی درافغانستان مصروف مبارزه باتروریزم  هستند.  . نتواند عبار سنگدلی های برای اعزام نیرو های تازه به افغانستان را بوسیلۀ اعضای دیگر ناتو پاک نماید. دنمارک (20)هم در این کنفرانس از افزایش نیرو های تازه به افغانستان خودداری کرده وگفت که اوضاع در این کشور خطرناکتر شده ودنمارک به اهدافش در این کشور نرسیده است. دنمارک اکنون 700 سرباز درهلمند افغانستان دارد.

و شاید که این نوحه سراییهای جان هاتون وزیردفاع بریتانیا در گفت وگو با روزنامۀ القدس  که به نسبت بی علاقگی هم پیمانان ناتو و اتحادیۀ اروپا بخاطرکوتاهی درارسال تجهیزات نظامی ودیگرلوازم جنگی برای مبارزه باطالبان گفت : کشورهای ثروتمندعربی همانگونه که عربستان وکویت مصارف جنگ اول خلیج فارس رتامین کردند، بخشی ازمصارف جنگ افغانستان رانیزبپردازندوافزود که جنگ افغانستان واردمرحلۀ سختی شده است. جنگ افغانستان واردمرحلۀ سختی شده است،  اراده ، شمارۀ 1472نتواند برای امریکایی ها چندان کارگر واقع شود. و این تبصرۀ روزنامۀ اتریشی "کوریر"(21) که  درتحلیلی به  اشاره به اینکه افغانستان مسآله یی نیست که غرب بتواند آنرا حل کند . این کشور  را گورستان امپریالزم در تاریخ ارزیابی کرده است که در حال حاضر امریکا وناتورادر  جادۀ شکست ونابودی قرار داده است . افغانستان گورستان  امپریالیزم ،  نمی توان کم گرفت . گفتنی است که این سخن هروه موربن (22)وزیردفاع فرانسه در گفت وگو با یکی از رسانه های غربی در پاسخ این پرسش : امریکا ازاروپاییان خواسته است تاحضور خود را درخاک افغانستان پر رنگ تر کنند ، فرانسه چه پاسخی دربرابر این این خواسته دارد وچه خواهد کرد . چنین پاسخ داد : مشکل کنونی فرستادن نیروی کمکی نیست . چراکه هم اکنون بیش از هزار سرباز ما درافغانستان مستقر هستند . بنا براین کسی نمیتواند اروپا را مجبور به انجام چنین کاری کند و پاسخ نظامی هم دیگر جوابگوی مشکلات این کشور نمی تواند باشد،  قابل دقت و تعمق است.

از همین رو است که کار آگاهان سیاسی و نظامی کنفرانس مونیخ را برای امریکا مایوس کننده ارزیابی کرده اند  که در سایه و روشن این تصامیم نقش آیندۀ نیرو های بین المللی همکاری برای امنیت در افغانستان نیز به سردی رفته و فعالیت این نیرو ها را در درازمدت زیر سوال نیز برده است . با توجه به دشواریهای اقتصادی و نظامی ییکه ناتو و اتحادیۀ اروپا به آن مواجه است . تنها به همکاری های شماری از کشور ها برای یقای نیرو هایشان در افغانستان بیشتر از سال 2012 نمی توان مید وار بود . چالش های دیگری از جمله اختلاف استرتیژیکی بین کشور های ناتو واتحادیۀ اروپا ازیکسو و  اختلاف  استرتیژیک هردوی این کشور ها از سوی دیگر موانعی هستند که حضور درازمدت نیرو های آنها را در افغانستان ناممکن گردانیده است .

بیرابطه نخواهد بود ، اگر گفته شود که کنفرانس مونشن زنگ خطری را برای اوباما به صدا در آورد که ناگزیر شود تا او دراین روز های اخیر  در گفت و گو با تلویزیون پی بی اس امریکا (23)بگوید که او خواهان حضور درازمدت نیرو های امریکایی در افغانستان نیست . وی افزود که او با اعزام نیرو های بیشتر نمی خواهد که در افغانستان برای مدت طولانی بماند . وی علاوه کرد که  این کشورتاریخ طولانی یی  با اشغالگران داشته است وامریکا باید تاریخ این کشور را در نظر بگیرد. وی گرچه در بارۀ خروج نیرو هایش از افغانستان چیزی نگفت ؛ ولی علاوه کرد که با روشن شدن استراتیژی امریکا در افغانستان این موضوع نیز روشن خواهد شد.

گفتنی است که اوباما تنها با هم پیمانان اروپایی خود پیرامون مبارزه با تروریزم  در افغانستان به دشواری هایی رو به رو نیست  ؛ بلکه در داخل امریکا هم با دشواریهای بی شماری رو به رواست که درکنار بحران شدید مالی واقتصادی به مخالفت هایی نیز در امریکا مواجه است . چنانکه

 

دموکرات های امریکا(24) درگفت وگویی با رسانه ها افغانستان را باتلاق ویتنام خوانده وگفتند : پنتاگون بایددراسترتیژی های خوددرموردافغانستان بازنگری کند. درغیراینصورت افغانستان ، باتلاق ویتنام دیگری برای امریکاخواهدبود.

مایک مولن فرماندۀ نیروهای بحری امریکا از بی اعتمادی مردم افغانستان نسبت به نیرو هایشان در افغانستان رنج برده  و در گفت وگویی گفت : تا زمانیکه ما اعتماد مردم افغانستان را حاصل ننماییم ، هرگزموفقیتی در این کشور بدست نخواهیم آورد. به همین گونه هرالد تریبیون (25)چاپ امریکا نیز  پیروزی نظامی  درافغانستان راناممکن خوانده  وبه تاسیس حکومتی نیرومند در افغانستان تاکید دارد تا به افزایش نیروها . به نظ این روزنامه ، این کشوردرزمان قرون وسطایی بسرمیبرد پیاده شدن دموکراسی دراین کشورناممکن ومحال است وحتا هرگونه فکری را برای پیاده ساختن دموکراسی دراین کشوراشتباه خوانده است  . این روزنامه (26)در شمارۀ دیگر افغانستان راقبرستان مهاجمین تاریخ خوانده  وافزوده است که ملت صلحشورافغانستان از2000سال پیش ازامروزدربرابرمهاجمین ایستاده اند وبه نبرد و رویارویی با آنها پرداخته اند.

از همین رو است که بسیاری از مقامات و کارشناسان غربی سیاست های  اوباما را در افغانستان نه تنها به دیدۀ شک نگریسته اند ؛ بلکه در تداوم سیاست های او اختلافات شدیدی را میان ناتو وامریکا پیش بینی نموده اند وبالاخره ناتو وامریکا را دربرابر هم قرار خواهد داد . چنانکه دیوید بارنو (27)جنرال متقاعد  و مسؤول بخش جنوبی آسیای در پوهنتون دفاع ملی امریکا درگفت وگویی چنین گفت : تلاشهای جامعۀ جهانی در افغانستان رو به ناکامی است . حل اوضاع این کشور تنها درفرستادن نظامیان بیشتر  حل نمی گردد . وی تاکید کرد که سال آینده همه توجه  برای ساختار ادارۀ این کشور باید معطوف گردانیده شود. وی افزود که هدف امریکا نباید شکست طالبان  و یا ساختار زیربنای جامعۀ افغانی باشد. امریکا هرچه درتوان دارد ، باید در تحکیم امنیت مردم افغانستان به کار ببرد. این در حالی است که اروپاییان تمایلی برای افزایش نیرو های خود درافغانستان ندارند . چنانکه رابرت هانتر(28)کارشناس برجستۀ امریکایی درامورروابط خارجی این کشوردرزمان کلنتن سفیراین کشوردرناتودرگفت وگوبا"برناردگورتزمن" مشاورمطبوعاتی شورای روابط خارجی امریکاگفت که علیرغم فراخوانی امریکاازکشورهای اروپایی جهت ارسال نیروهای تازه به افغانستان به  احتمال زیاد این کشورهاپاسخ سمبولیک وغیرواضح به این درخواست بدهند که در درازمدت برای امریکا مایوس کننده خواهد بود. وشماری ها هم با توجه به دشواری های موجود بین ناتو و امریکا دورنمای افغانستان را  در سال 2009 سالی بدون پیشرفت و حتا بر غلبه و پیروزی طالبان اشاره دارند. چنانکه کرستین ساینس مانیتور (29)باتوجه به برگزاری انتخابات وتغییرات درحکومت وکوتاه آمدن وگیرماندن کشورهای کمک کننده درمسایل مختلف سال 2009 رادرافغانستان سال بدون پیشرفت عنوان کرده است . این روزنامه نوشته است که  35 درصدخاک این کشورتحت کنترول طالبان قراردارد.

جوبایدن معاون رییس جمهورامریکا در بروکسل نتوانست تمایل هم پیمانان اروپایی خود رابرای افزایش نیرو ها ترغیبت نماید و در اخرین تحلیل با این گفتۀ خود که مذاکره با طالبان برای ایجاد ثبات درافغانستان ارزش امتحان را دارد. بر پیروزی نظامی امریکا در این جنگ خط بطلان کشید . وی  (30) افزودکه 70 درصد طالبان تند رو نیستند ؛  بلکه در بدل اخذ معاش دربرابر نیرو های امریکایی  وناتو  می جنگند . بایدن در این کنفرانس در ضمن وخیم خواندن اوضاع افغانستان و پاکستان ، ناتو را ترغیب نمود ، درصورتیکه نیرو های بیشتر به افغانستان نمی فرستند  دست کم متحدانه در مبارزه با تروریزم عمل نمایند و در بهبود بخشیدن اوضاع افغانستان امریکا را کمک نمایند . وی در این سفر ازناتو نخواست تا نیرو های شان  را در افغانستان افزایش بدهند . وی افزودکه دولت اوبام در پی تجدید نظر کامل درسیاست این کشور در افغانستان وپاکستان است . وی تاکید کرد که امریکا دربرابر مبارزه با تروریزم موضع خود خواهانه اتخاذ نخواهد کرد ووخامت اوضاع در منطقه را تهدیدی برای سراسر جهان دانست .  وی در قسمتی از بیانیۀ خود گفت که ایتلاف بنیاد گرا ها در افغانستان وپاکستان در حال شکل گیری است  که این جنبش را وارد مرحلۀ تازه یی نموده است . این نشان دهندۀ مایوسیت امریکا از ادامۀ همکاری های بیشتر ناتو برای جنگ در افغانستان و احتمال نیرومند شدن بیشتر طالبان است. گفتنی است که دراین اواخر انجلا مرکل صدراعظم آلمان و سرکوزی (31)رییس  جمهور فرانسه در نشستی در برلین فیصله به عمل آوردند که هردو کشور درنشست ماۀ اپریل ناتو در استرسبورگ استرتیژی جدیدی را برای ناتو مطرح نمایند که در جهت مقابله تهدید های جدید جهانی در زمینۀ امنیتی باشد  . در این پیشنهاد استرتیژی جدید برای افغانستان نیز شامل است . اینها در نظر دارندکه به نماینده گی از ناتو استرتیژی جدیدی را در برابر اوباما پیرامون اوضاع افغانستان ارایه نمایند.

از گفته های بالا برمی آید که که استرتیژی متنازع فیۀ نیرو های خارجی د رموجی از اختلافات ناتو و امریکا دراز راۀ دشوار وبه هدفی را در افغانستان دنبال میکنند که سر انجام آن جز بحران های شدیدتر اقتصادی و مالی در جهان وتباهی مردمان افغانستان و پاکستان و ملت های اروپایی و امریکایی چیز دیگری نخواهد بود.

از آنچه گفته آمد واضح میشود که ناتو وغرب دارند برسر مسآلۀ افغانستان بسوی گراف رویارویی های اختلاف برانگیز درحرکت هستند که دورنمای مناسبات آنها را در سایۀ سیاست های دوبعدی وحتا چندین بعدی اوباما میتوان پرمخاطره تلقی نمود. بهتر خواهد بود تا پیش از آنکه شاهد اصطکاک علاج ناپذیر بین ناتو وامریکا برسر مسألۀ افغانستان بود ، مردم ما اختلافات را کنار گذاشته و درسایۀ اخوت اسلامی وبرادری سرشار از باهمی ها وهمدلی ها قادر گردند تا دراز راۀ دشوار اختلافات را به سوی وفاق ملی و اجماع دینی طی نمایند. هیچ ملتی به سعادت مادی و معنوی نرسیده است تا زمانیکه از جادۀ اختلافات به صراط مستقیم یکدلی ها و توافق ها قدم رنجه نکرده اند و در آخرین تحلیل ملتی به سروریها راه نمی یابد که تقدیر وسرنوشت خود را به دست  خود ننویسد.  برمصداق این شعر اقبال لاهوری :

 خدا آن ملتی را سروری داد        که تقدیرش بدست خویش بنوشت

 

 

 

منابع و رویکرد ها :

 

 1-  شماری طالبان راستین اند، شماری امریکایی که هلیکوپترهابرای آنهاسلاح می آورند. ویسا، شمارۀ 801

2-  ویسا ، شمارۀ 852

3-  رادیوآزادی، 30جنوری اخبارصبح

4-  ناتوهیچ هدف تعریف شده یی درافغانستان ندارد، ویسا، شمارۀ 823

5-  امریکا با به هم نظر کردن متحدان اروپایی خود در جنگ افغانستان موفق نگردید ، ویسا، شمارۀ 844

6-  ویسا، شمارۀ 822

7-  خون سربازان بریتانیایی رادرافغانستان هدردادید، ، پیمان ملی ، شمارۀ 252

8-  روسیه حماقت گذشته راتکرارنمیکند، ویسا، شمارۀ 824

9-  ایتلافیان دیربه ژرامریکاپه نیمه لارکی پریژدی ، ویسا، شمارۀ 824

10- مخالفت اکثریت امریکاییهابااعزام نیروهای بیشتربه افغانتسان ، ویسا، شمارۀ 823

11-  رادیوآزادی ، 11فبروری ، اخبارصبح

12-   افغانستان بالکان نیست ، اراده، شمارۀ 1490

13-  اراده ، شمارۀ 1492 ؛ ویسا، شمارۀ  842؛ رادیوآزادی ، 20 فبروری، اخبار صبح

14-  اراده ، شمارۀ 1492؛ ویسا، شمارۀ  842؛ رادیوآزادی ، 20 فبروری، اخبار صبح 

15- وزیردفاع بریتانیاازفرستادن عساکروتجهیزات بیشتربه افغانستان خبرداد،  اراده ، شمارۀ 1471

16- رادیوآزادی ، 7فبروری ، اخبارشام

17-  رادیوآزادی ، 20 فبروری، اخبارصبح

18-  یخ روابط روسیه – ناتودرحال آب شدن است اراده ، شمارۀ 1471

19-  ماآمده ایم تابه افغانستان سربازان ببیشتری بفرستیم، پیمان ملی ، شمارۀ 255

                      20-  رادیوآزادی ، 20 فبروری، اخبار صبح

21-  اراده ، شمارۀ 1489

22-  اراده ، شمارۀ 1489

23-  رادیو آزادی ، 28 فبروری ، اخبار صبح

24-   اراده ، شمارۀ 415

25-  رادیوآزادی ، 14 فبروری ، اخبار صبح

26-  ویسا، شمارۀ 822. رادیوآشنا ، 27جنوری ، اخبارصبح

27-  په افغانستان ک

ی دنریوالی تولنی هثی مخ پر ناکامی روانی دی ، ویسا ، شمارۀ 850

28-   احتمال پاسخ دلسردکنندۀ اروپابه اوباما، پیمان ملی ، شمارۀ 251

29-  دافغانستان 35 سلنه خاوره دطالبانوپی واک کی ده ، ویسا، شمارۀ 822

30-  رادیو آشنا، 10 مارچ ، اخبار صبح ؛ ویسا ، شمارۀ 857

31-  اراده ، شمارۀ 1509