عضویت افغانستان در
شورای حکام آژانس بین اللملی انرژی هستوی
و تأثیرات آن بر عملکرد سیاسی افغانستان
دکتور امان الله زیوری، ویانا، اتریش
نهم اکتوبر 2008
کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی هستوی (IAEA) در پنجاه و دومین اجلاس خود به تاریخ سه اکتوبر سال جاری افغانستان را برای دو سال بحیث عضو شورای حکام آن سازمان انتخاب نمود. این در حالیست که افغانستان و سوریه هر دو در داخل گروپ منطقوی خاور میانه و جنوب آسیا(MESA) برای احراز یک چوکی (که با به سر رسیدن عضویت پاکستان درین گروپ خالی شده بود) در مقابل هم قرار گرفته بودند. ولی بنا بر الزامات و فشار های یک تعداد کشور های عضو بویژه امریکا ، اروپای غربی، استرالیا و نیوزیلند مبنی بر اینکه سوریه یک برنامه هستوی غیر شفاف را بصورت پنهانی دنبال میکند، سوریه مجبور شد از کاندیداتوری خود منصرف شود. در نتیجه افغانستان بحیث یگانه نماینده این گروپ از طرف کنفرانس عمومی انتخاب گردید.
شورای حکام که 35 عضو دارد نهاد سیاست گذاری آژانس بوده و مکلف است برنامه کاری و بودجه مالی آژانس را طرح و تعیین نموده و بعد جهت منظوری به کنفرانس عمومی ارائه کند.
قابل تذکر است که جلسات شورای حکام تقریبا از 5 سال به اینطرف بخاطر برنامه هستوی ایران نهایت حساس و سیاسی شده است. هر باری که این شورا تشکیل جلسه می دهد، مدیر کل آژانس گزارش مفصل خود را در بارهء برنامه هستوی ایران ارائه کرده و به تعقیب آن مباحثات داغ در باره عملکرد ایران و واکنش های جامعه جهانی صورت میگیرد. درین مباحثات اکثراًٌ امریکا و کشور های غربی از برنامه هستوی ایران انتقاد نموده و خواهان تعزیرات سیاسی و اقتصادی در برابر آن کشور می گردند. در حالیکه ایران با پشتیبانی قوی کشور های عضو کنفرانس اسلامی (OIC) و جنبش عدم انسلاک (NAM)از برنامه هستوی خود دفاع کرده و آنرا مطابق به موازین پیمان عدم انتشار اسلحه ذروی (NPT) میداند.
تا وقتی که افغانستان عضو شورا نبود، می توانست درین مباحثات موقف نرم و کمرنگ داشته و با جملات کلیشه ای مانند: «افغانستان مخالف مسابقات تسلیحاتی در خاور میانه می باشد» و یا «هر کشور باید حق استفاده صلح آمیز از انرژی ذروی را داشته باشد» بسنده گردد. ولی با بدست آوردن عضویت افغانستان بعد از این مجبور خواهد شد در مباحثات سهم فعال گرفته و موقف خود را در مورد دو گزینه ای که در بالا ذکر شد صریحاً ابراز نماید.
درین رابطه اگر افغانستان برنامه ایران را تأیید نماید درحقیقت از موقف کشور های عضو کنفرانس اسلامی و جنبش عدم انسلاک، که افغانستان عضو هر دی این نهاد ها می باشد، حمایت کرده و در تقابل با امریکا و کشور های غربی قرار میگیرد و اگر آنرا فاقد شفافیت کامل دانسته و همکاری بیشتر ایران با آژانس هستوی را تقاضا کند، در آنصورت از موقف امریکا و غرب حمایت نموده و در تقابل با همسایه غربی خود ، ایران، و دو نهاد مهم فوق الذکر یعنی OIC و NAM قرار میگیرد.
با در نظرداشت نکات فوق، عضویت افغانستان در شورای حکام اگر از یکطرف به اعتبار بین المللی کشور می افزاید، از طرف دیگر عملکرد سیاسی آنرا درین شورا پیچیده و حساس تر می سازد. بنا بر این افغانستان در دو سال آینده باید طوری در موقف گیری خود عمل کند که از یک طرف حمایت غرب و کشور های دوست را از دست نداده و از طرف دیگر تعهدات سیاسی وا خلاقی خود را در برابر کشور های اسلامی و عربی به ویژه جنبش عدم انسلاک احترام نموده باشد.
بالا
بازگشت