نوشته: احمد سعیدی
سفرآقاي كرزي به ايران:
دركنفرانس ايكو اميدها وچالش ها!
پس از تشكيل كنفرانس توسعه و تجارت وابسته به سازمان ملل متحد ( انكتاد) در مارچ 1946 و تعين دهه 1960 به عنوان دهه توسعه و عمران كشور هاي در حال رشد، روند اين همكاري هاي شتاب بيشتري گرفت و با توجه به اين امر سازمان همكاري عمران منطقه اي (C.D.R) در ژوئيه 1946 (1343) با عضويت سه كشور ايران ، پاكستان و تركيه تشكيل شد فلسفه وجودي آر.سي.دي را مي توان در شرايط سياسي و اقتصادي موجود در كشور هاي عضو در نخستين سالهاي دهه 1960 جستوجو كرد از نظر شرايط اقتصادي سه كشور مزبور در صدد اجراي طرح هاي صنعتي كردن خود به شيوه غربي بودند محدوديت ذخاير ارزي نياز به اجراي طرح هاي صنعتي مادر ، دريافت تكنولوژي و بالاخره استفاده از امكانات موجود منطقه اي سبب شد كه انديشه ايجاد آر.سي .دي به صورت يك سازمان همكاري چند جانبه تقويت شود. علاوه بر اين داشتن علايق تاريخي ، فرهنگي و سنتي مشترك ميان سه كشور و قرار گرفتن در يك منطقه حساس استراتيژيك ضرورت پيدايش چنين سازماني را نمايان مي ساخت بدين ترتيب اين سازمان در سال 1946 پديد آمد و در سال 1345 عهد نامه از مير به عنوان اساس و شالوده مستحكم اين همكاري براي تقويت فعاليت هاي آر.سي.دي تنظيم شد.
عملكرد سازمان همكاري عمران منطقه اي (R.C.D):
در حقيقت دهه اول تشكيل سازمان همكاري عمران منطقه اي با موفقيت چنداني روبرو نبود اما پس از لز آن در سه كشور با اجراي طرح هاي مهم مثل طرح توليد الومينيوم در ايران ، كاغذ و بلبرينگ در پاكستان و تدوين اساسنامه بانك سرمايه گذاري و تعوسعه و نيز پيش نويس مقررات همكاري هاي گمركي و تعرفه اي ، گام هاي نسبتاً موثري در راستاي اهداف اين سازمان برداشته شد هر چند دو طرح اخير با اوج گيري انقلاب اسلامي در ايران متوقف شد در مورد وضع همكاري هاي عمران منطقه اي مي توان گفت كه ماهيت مصالح و پيوند هاي سياسي نظام هاي حاكم وقت ضرورت چنين سازماني را توجيه مي كرد.
اما زير بناي مناسبي براي افزايش توانايي اقتصادي سه كشور فراهم نساخت ، ايران به عنوان كشور ثروتمند برخوردار از دالرهاي نفتي و رواج فرهنگ مصرف گرايي براي تامين نياز هاي اقتصادي خود نمي توانست در كشور هاي همجوار چون تركيه و پاكستان عرصه مناسبي بيابد. از سوي ديگر كشور هاي تركيه و پاكستان نيز فاقد ساختار اقتصادي مناسب يا توليد داري تقاضاي موثر بودند و تنها براي در يافت كمك با ايران همكاري داشتند ناسيوناليسم و قوميت گرايي ضعف تفكرات فراملي و همچنين برخي از تعهدات فرامنطقه اي برخي كنسورهاي عضو آر.سي.دي موجب شد تشكيلات و سازمان پيش بيني شده نشود ، اهداف مورد نظر را تحقيق بخشد گرچه پي ريزي يك سازمان همكاري منطقه اي در آن مقطع كاري ارزنده و مناسب بود ولي به هر حال با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران و تحولات بنيادين سياسي در ايران روند فعاليت آر.سي.دي تا چندي دچار ركود و فترت شد.
سازمان همكاري اقتصادي ECO :
پس از پيروزي به علت اعلان نظر قاطع جمهوري اسلامي ايران نسبت ابقا در سازمان مذكور يا خروج آن ،فعاليت آر.سي.دي به حالت تعليق در آمد ، تا جايي كه در سال 1359 تصميم به انحلال آن گرفته شد مسئولان ذيربط با در نظر گرفتن اصول سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مبني بر گسترش روابط با كشور هاي همسايه مسلمان و جهان سوم براي بسط همكاري سه كشور ايران ، پاكستان و تركيه ساختار تحت نام جديد سازمان همكاري اقتصادي (ايكو) از نهم بهمن ماه 1363 آغاز به كار كرد اولين اجلاس از اهميت ويژه اي برخورداربود زيرا با تحولات شكرفي كه در صحنه جهاني به فروپاشي اتحاد جماهير شوروي اتفاق افتاده بود تعدادي از كشور هاي تازه استقلال يافته مسلمان از آسياي مركزي و قفقاز را بر آن داشت تا تمايل خود و براي پيوستن به اين سازمان اعلام نمايند كه اين علاقه مي توانست نقطه عطفي در روند توسعه فعاليت هاي (ايكو) به حساب آيد بنابر اين علاوه بر سه كشور ايران ، پاكستان و تركيه ،آذربايجان ، قرغزيستان ، تاجيكستان ،ازبكستان ، قزاقستان و همچنين افغانستان به عضويت (ايكو) در آمدند طبيعتاً پيوستن جمهوري هاي تازه استقلال يافته پيوستن به گروه ها و سازمانهاي منطقه اي را علاوه بر استقرار حاكميت سياسي و ثبات موقعيت جديد خود در داخل در به رسميت شناخته نشان در سطح بين المللي ضروري مي دانستند.
كشور هاي عضو سازمان (ايكو) در يكي از حساس ترين مناطق جهان با ميراث تاريخي و فرهنگي كم و بيش مشترك وقع شده اند و اين استعداد را دارند كه تبديل به يكي از قطب هاي اقتصادي جهان شوند نگاهي وسيع به جغرافياي جهان نشان مي دهد تجارت درون منطقه اي در اتحاديه هاي بزرگ جهاني رشد چشمگير داشته است در حال حاضر بلوك هاي اقتصادي منطقه اي از جمله SU در اروپا ،آسياي جنوب شرقي و MERCOSUR در امريكاي جنوبي وجود دارند كه داراي توان بالاي اقتصادي بوده و در سرنوشت اقتصاد جهان نقش تعين كننده اي دارند در خليج فارس نيز شش كشور عضو شوراي همكاري زمينه ايجاد يك اتحاديه پولي را فراهم مي آورند لذا مي توان از تجارت ارزنده آن ها در پيشبرد اهداف سازمان (ايكو) استفاده نمود.
كشور هاي عضو (ايكو) در منطقه اي استراتيژيك قرار گرفته اند كه داراي منابع طبيعي فراواني نظير منابع عظيم نفت و گاز مواد معدني فلزي از جمله مس ، طلا روي و ذخاير عظيمي از مواد معدني غير فلزي و از همه مهم ترنيروي انساني يا به عبارتي سرمايه انساني فراوان وجود مي باشد كه با توجه به اينكه كشور هاي عضو (ايكو) كه از زمينه رشد با زار منطقه اي خوبي برخوردارند مي تواند آينده توسعه صنعتي اين كشور ها را رقم بزند ، باوجود يك سازمان منطقه اي قدرتمند جابجايي سرمايه انساني تسهيل مي گردد ، فهرست هاي اقتصادي در توليد صنعتي ايجاد ميشود و سبب مي گردد تا زمينه فناوري دانش روز مشاركت هاي نويني در سطح منطقه اي شكل بگيرد . با شكل گيري سازمان ها و نهاد هاي منطقه اي زمينه هاي لازم براي بهره برداري بيشتر از منابع فراهم شده و به تناسب آن بهره وري سرمايه افزايش خواهد يافت و نهايتاً در نتيجه توسعه صنعتي حاصل از آن ،توسعه و رفاه اجتماعي بيشتري براي كشورهاي عضو به وجود خواهد آمد. اگر فرايند همكاري ها و در پي آن همگرايي منطقه اي با استفاده از توسعه مناطق آزاد صنعتي شكل گرفته و توسعه يابد و در اين جهت تجارب چند جانبه ، انتقال آزاد كالاها ، خدمات ، سرمايه و ساير عوامل توليد به عنوان بستر حصول به اين فرايند عمل كنند آن گاه همكاريهاي منطقه اي كشور هاي اكو مي تواند نقشي بسيار وسيع تر در معاملات اقتصادي بين المللي براي اين منطقه فراهم آورد . لازمهْ اين كار اتخاذ سياست هاي مشترك در حوزه هاي مختلف نظير خصوص سازي ، سرمايه گذاري خارجي ،رقابت اقتصادي و ايجاد نهاد هاي ژولي و مالي لازم ميباشد. قدم اول در اين نگرش ، وجود يك برنامهْ استراتيژيك صنعتي منطقه اي است كه در آن توانمندي ها ، فرصت ها ، تهديد ها وكمبود ها مدنظر قرار گيرد . نكته مهم ديگر در بيان اهميت استراتيژيك سازمان ايكو در تعاملات اقتصادي جهان ، مرز مشترك با اروپا ، خليج فارس ، روسيه ،هند و چين ميباشد. به طوريكه ايران به عنوان بزرگترين توليد كننده نفت و گاز در منطقه (ايكو) و تركيه به عنوان دروازهْ (ايكو) به اروپا از مهم ترين مزيت هاي (ايكو) در عرصهْ تعاملات منطقه اي و بين المللي به شمار مي روند . به رغم همه اين برگ هاي برنده ، (ايكو) تا كنون نتوانسته است به يك سازمان فعال در عرصهْ همكاري منطقه اي بدل شود . پيش از اينكه در مورد نواقص و كمبودي هاي ايكو تبصره داشته باشيم بهتر است سازمان ايكو را مفصل معرفي كنيم.
سازمان همكاري اقتصادي ايكو:
اين سازمان در سال 1985 با اساس موافقه سه جانبه جمهوري ايران ،پاكستان و تركيه پا به عرصه وجود گذاشت هدف از ايجاد اين سازمان رشد چند جانبه همكاري هاي منطقوي بوده كه با سقوط اتحاد جماهير شوروي و آزادي جمهوريت هاي اسياي ميانه امكان الحاق شش جمهوري سابق شوروي به اين سازمان ميسر گرديد. در كنفرانس 28 مي سال 1992 منعقده اسلام آباد پاكستان و با پيوستن رسمي شش كشور ( تاجكستان ،تركمنستان، ازبكستان، قرغزستان،قزاقستان و آذربايجان) به سازمان ايكو افغانستان نيز در ماه نوامبر همين سال به عنوان دهمين عضو رسمي اين سازمان پذيرفته شد.
مركز سازمان همكاري هاي اقتصادي در شهر تهران پايتخت جمهوري اسلامي ايران موقيعت دارد.
ارگان هاي تصميم گيرنده در سازمان ايكو قرار ذيل اند:
1. شوراي وزراي امور خارجه.
2. شوراي نماينده گان دايمي.
3. شوراي پلان گذاري.
4. گروپ افراد بلند پايه.
5. سكرتريت يا دارالانشاء.
فعاليت هاي سازمان همكاري اقتصادي ايكو تحت نظر سكرترجنرال و معاونين در قالب چهار مديريت هاي سكتوري ذيل صورت ميگيرد:
· مديريت تجارت و سرمايه گذاري.
· مديريت ترانسپورت و مخابرات.
· مديريت انرژي معادن و محيط زيست.
· مديريت زراعت صنايع و صحت.
سازمان ايكو داراي كميته هاي كاري و موسسات تخصصي ذيل نيز مي باشد:
1. كميته همكاري اقتصادي و تجارتي.
2. مديريت همكاري زراعتي.
3. كميته مشورتي و انجنيري.
4. كميته همكاري انرژي.
5. كميته همكاري تعلمي ، فرهنگي و علمي.
6. كميته همكاري تخنيكي در ساحه انرژي.
7. اتاقهاي تجارت و صنايع.
8. انستيتوت فرهنگي.
مجموع نفوس كشور هاي عضو اين سازمان بالغ بر 379 مليون و مجموع مساحت كشور هاي عضو جمعاً 8734 كيلو متر مربع را احتوا نموده است.
ارقام فوق نشان ميدهد كه ده كشور عضو اين سازمان 8.7 كيلو متر مربع مساحت كره زمين را در اين منطقه از لحاظ موجوديت ذخاير انرژي گاز ونفت نهايت با اهميت بوده و مقدار قابل توجه انرژي جهان را در خود ذخيره دارد كه اين ذخاير ميتواند در تحكيم وبار وري اقتصادي و كشور ها نقش مهم را ايفا مي نمايد.
معلومات مختصر در مورد سازمان همكاري اقتصادي ايكو
· در سال 1964 با اساس توافقنامه شهر ازمير تركيه سه كشور موسس ايران ، پاكستان ، و تركيه ايجاد گرديد.
· در سال 1979 همزمان با تحول سياسي در ايران متوقف گرديد.
· در سال 1985 بنا بر پيشنهاد جمهوري اسلامي ايران بنام سازمان همكاري اقتصادي ايكو تغيير نام نمود.
· در نوامبر سال 1992 افغانستان و شش جمهوريت آسياي ميانه به عضويت آن شامل گرديد.
ارگان هاي تصميم گيري و تشكيلات سازمان ايكو:
1. سران دول عضو
2. شوراي وزراي امور خارجه
3. شوراي نماينده گان دايمي
4. شوراي پلان گذاري
5. سكرتريت يا دارالانشا
فعاليت هاي سازمان همكاري اقتصادي ايكو تحت نظر سكتر جنرال و معاونين آن در قالب چهار مديريت هاي سكتور ذيل صورت ميگيرد.
1. مديريت تجارت و سرمايه گذاري.
2. مديريت ترانسپورت و مخبرات.
3. مديريت انرژي ، معادن و محيط زيست.
4. مديريت زراعت صنايع و صحت.
علاوتاً سازمان ايكو داراي كميته هاي كاري و موسسات تخصصي ذيل ميباشد:
1. كميته همكاري اقتصادي.
2. مديريت همكاري زراعتي.
3. كميته كنترول مواد مخدر.
4. كميته مشورتي و انجينري.
5. كميته همكاري انرژي.
6. كميته همكاري تخنيكي در ساحه انرژي.
7. اتاقهاي تحارت و صنايع.
8. كميته همكاري تعليمي ، فرهنگي ، علمي.
9. يونت همكاري كنترول مواد مخدر
10. انستيتوت فرهنگي.
صندوق مخصوص باز سازي براي افغانستان :
تا اكنون جمهوري اسلامي پاكستان مبلغ پنج مليون دالر امريكائي به اين صندوق مساعدت نموده است .
در پانزدهمين اجلاس وزراي امور خارجه جمهوري اسلامي ايران مبلغ چهار صد هزار دالر و جمهوري تركيه نيز مبلغ پنج مليون دالر به اين صندوق وعده همكاري نموده است .
پروژه هاي پيشنهادي افغانستان به سكرتريت ايكو :
پل نوار حصارك ولايت ننگرهار ( از آن انصراف بعمل آمد ) .
امكان سنجي كانال هاي ولايت فراه ( تحت مطالعه قرار دارد ) .
پروژه اعمار پارك تفريحي دهمزنگ ( كار پروژه جريان دارد ).
پروژه ساختمان مركز صحي در ده خدايداد شهر كابل ( تحت مطالعه سكرتريت است ) .
پروژه احسا و ترميم مجدد مكتب دو صد فاميلي رحمان مينه ( تا فعلاً جزئيات آن از وزارت اقتصاد واصل نشده ) .
پرژه ترميم شفاخانه نسائي ولادي در ولايت فارياب ( تحت مطالعه سكرتريت قرار دارد ) .
افغانستان با سازمان ايكو (9) موافقتنامه ذيل را امضا نموده است :
1. موافقتنامه تجارت و ترانزيت در منطقه ايكو در سال 1995- .
2. موافقتنامه تسهيلات ويزه براي تجار و سرمايه گذاران خصوصي در سال 1995-.
3. موافقتنامه موسسه فرهنگي ايكو در سال 1998-.
4. موافقتنامه چوكات مندي ترانسپورت ، ترانزيت ( TTFA ) .
5. موافقتنامه تجارت ( ECOTA ) در سال 2005- .
6. موافقتنامه همكاري توسعه سرمايه گذاري در منطقه ايكو در سال 2005- .
7. موافقتنامه همكاري منطقوي ايكو در سال 2005- .
8. بنياد علمي ايكو در سال 1995- .
9. موسسه تعليم و تربيه ايكو .
در سازمان ايكو صندوق مخصوص باز سازي افغانستان ايجاد گرديده است كه تا حال جمهوري اسلامي پاكستان مبلغ ژنج مليون دالر امريكائي را به اين صندوق مساعدت نموده است .
در پانزدهمين اجلاس وزراي امور خارجه كشور هاي عضو ، جمهوري اسلامي ايران مبلغ چهار صد هزار دالر و جمهوري تركيه مبلغ پنج مليون دالر به اين صندوق وعده همكاري نموده اند .
افغانستان پرو زه هاي ذيل را به سكرتريت ايكو تقديم نموده است :
1. پروژه اعمار پارك تفريحي دهمزنگ .
2. پرژه ساختمان مركز صحي ده خدايداد شهر كابل .
3. پروژه ترميم مجدد مكتب دو صد فاميلي رحمان مينه .
4. پروژه ترميم شفاخانه نسايي ولادي ولايت فارياب .
5. پروژه امكان سنجي كانال هاي ولايت فراه .
كه از جمله تنها كار بالاي پروژه اعمار پارك تفريحي دهمزنگ جريان داشته و بقيه پروژه هاي ياد شده زير مطالعه بررسي قرار دارد .
قرار است هفدهمين نشست وزراي خارجه كشور هاي عضو سازمان همكاري هاي اقتصادي ايكو به تاريخ ( 24 ) ماه ميزان سال جاري مطابق 16 الي 20 اكتوبر 2007 در شهر هرات داير گردد كه در اين نشست وزراي خارجه كشور هاي عضو ايكو و نمايندگان هجده سازمان بين المللي اشتراك مي نمايد .
حامد كرزي رئيس جمهوري به تاريخ 20 اكتوبر در اين نشست اشتراك نموده و اين نشست را افتتاح مي نمايد .
در اين نشست كه داراي دو مرحله ميباشد ، به تاريخ 17 – 18 اكتوبر جلسه كاري كارمندان ارشد S O M ( senior official meeting ) داير ميگردد و به تاريخ 20 اكتوبر جلسه وزرا com ( council official meeting ) داير مي گردد .
در اين نشست وزراي خارجه كشور هاي ايران ، پاكستان ، تاجكستان ، آذر بايجان ، وزير دولت در امور خارجه كشور تركيه و معاونين وزارت خارجه كشور هاي قزاقستان ،تركمنستان ،ازبكستان و قرغزستان اشتراك خواهند كرد . همچنان نمايندگان سازمانهاي بين المللي چون سازمان ملل ، F O A ، سازمان كمك به مناطق خشك ،بانك انكشاف آسيايي ( A D B ) ، بانك انكشاف اسلامي ( I D B ) ،O I C ، UNDP وساير سازمانهاي معتبر جهاني اشتراك خواهند كرد .
به طور كلي ، عوامل واگرايي در سازمان اكو را مي توان در موارد زير خلاصه كرد :
1. تفاوت ساختار اقتصادي كشور هاي عضو : مثلاً كشور هاي آسياي مركزي كه در حال گذار از يك سيستم متمركز به سوي اقتصاد بازار هستند ، و يا گسترده تر بودن بخش خصوصي در تركيه نسبت به ديگر كشور هاي عضو اكو ؛
2. فقدان برنامه مدرن اقتصادي و نا مكمل بودن اقتصاد كشور هاي عضو ، علاوه بر آن كار شناسان ضعف بخش خصوصي را يكي از دلايل ناكار آمد بودن اين سازمان مي دانند . صرف نظر از اينكه تركيه ، پاكستان و ايران ديگر كشور هاي عضو ايكو داراي بخش خصوصي بسيار ضعيف و نو پايي هستند .
3. فقدان سرمايه براي توسعه در اكثر كشور هاي بخصوص افغانستان و كشور هاي آسياي مركزي ؛
4. فقدان نهاد هاي لازمه به منظور حمايت از روابط تجاري منطقه اي و بين المللي در برخي از كشور هاي عضو .
5. ضعف قوانين و فقدان مقررات ناظر بر تجارت و سرمايه گذاري در برخي از كشور هاي عضو ؛ و حجم نه چندان چشمگير تعاملات اقتصادي و تجارتي بين سه كشور قدرتمند سازمان ( ايران ، تركيه و پاكستان ) علي الرغم عضويت ديرينه شان در سازمان آر . سي . دي و جانشين آن اكو ؛
6. عدم وجود اطمينان لازم و نگراني برخي از اعضا نسبت به نيات يكديگر با توجه به تفاوت نظام ها و ديدگاه هاي سياسي در اين كشور ها .
7. اعمال نفوذ برخي كشور هاي خارجي و فرا منطقه اي از جمله امريكا و اسرائيل به خصوص در دو كشور تركيه و جمهوري آذربايجان و با حضور نظامي امريكا در افغانستان .
8. عدم وجود ديد گاه هاي سازندهْ منطقه اي چراكه لازمهْ پيشرفت و توسعه ، گذشت اعضاء از متنافع كوتاه مدت در مقابل منافع كلي تر و بلند مدت تر است .
9. تفاوت رژيم هاي سياسي و تعارضات سياسي و عقيدتي بين اعضاء مثلاً ايران و تركيه كه اين كشور خواهان حكومت هاي سكولار و تضعيف گام به گام ديگر اديان در منطقه به ويژه جمهوري آذر بايجان ميباشد در حاليكه ، ايران خواهان وجود حكومت هاي اسلامي بوده و همواره از نظام لائيك انتقاد شديد كرده است .
10. دلبستگي اعضاء به غير از منطقه ، مثلاً همكاري تركيه با غرب به ويژه امريكا ، اروپا تلاش براي پيوستن به اتحاديهْ اروپا ؛ يا پاكستان كه در تعاملات اقتصادي خود نيم نگاهي به شرق و نيم نگاهي به غرب دارد تجهيز منابع اقتصادي خود براي هماهنگي با اقتصاد بين المللي را داراي اهميتي حياتي تر مي داند تا تقويت همكاري با (ايكو) .
11. نو پا بودن حكومت فقدان امنيت و ثبات سياسي در برخي از كشور هاي مانند آسياي مركزي افغانستان كه با مسايل از جمله جنگ از سوي نيروهاي بيگانه قاچاق مواد مخدر و درگيري هاي قومي و قبيلوي فقر و محروميت دست وپنجه نرم ميكند .
12. حل نشدن رژيم حقوقي درياي خزر كه امروز اجلاس آن در ايران داير گرديده است . كه روابط كشور هاي ذينفع در اين رابطه تحت الشاع خود قرار مي دهد و كدورت ها و دلخوريهاي سياسي مانع در روند همگرايي سياسي و اقتصادي بين اعضاي سازمان ايكو ميشوند .
موافقتنامه هاي ايكو:
1. موافقت نامه از مير مورخ 14 سپتمبر 1996 تا اكنون جمهوري اسلامي افغانستان امضا ننموده است.
2. موافقت نامه تجارت و ترانزيت در منطقه ايكو مورخ مارچ 1995 كه جمهوري اسلامي افغانستان در سال 2005 موافقت نامه مذكور را امضا نموده است.
3. موافقت نامه تسهيلات ويژه براي تجار و سرمايه گذاران خصوصي مورخ مارچ 1995 كه افغانستان شامل اين موافقت نامه ميباشد.
4. موسسه كشتي راني ايكو مورخ 10/12/2004 كه بعداً‌به ركود موجه و انحلال آن به كشور هاي عضو ابلاغ گرديد.
5. موافقت نامه موسسه فرهنگي ايكو مورخ 1998 كه افغانستان شامل آن ميباشد.
6. بنياد علمي ايكو مورخ 15 مارچ 1995 كه جازيره ساينس ايكو در سال 2004 بر محترم پروفيسور شاه محمد ميوندي عضو اكادمي علوم افغانستان تعلق گرفت.
7. موسسه تعليم و تربيه ايكو كه افغانستان شامل آن ميباشد.
8. اسناد تخطي گمركات مورخ 9 مي 1998 كه افغانستان شامل آن نمي باشد.
9. موافقت نامه چوكات مندي ترانسپورت ،ترانزيت TTFA افغانستان شامل آن مي باشد.
10. موافقت نامه تجارت ECOTA 7 جولاي 2005 كه افغانستان شامل آن مي باشد.
11. موافقت نامه همكاري توسعه سرمايه گذاري در منطقه ايكو 7 جولاي 2005 كه افغانستان شامل آن مي باشد.
12. موافقت نامه همكاري منطقوي ايكو كه افغانستان شامل آن مي باشد 7 جولاي 2005.
اشتراك حامدكرزي رئيس جمهوركشورما دركنفراس ايكو منعقده تهران مي تواند گام موثربخاطرصلح درقبال داشته باشد به عقيده نويسنده تاكنون بدون ازتبلغات وهم قطاربودن افغانستان با كشورهاي ديگركه درايكوعضويت دارند افغانستان ازنگاه اقتصادي وفرهنگي باوجود فيصله هاي يك سال قبل درهرات كه ازاعضاي ايكو خويش را درمورد بازسازي افغانستان وكمك هاي اقتصادي متحد پنداشته بودند سود تاكنون بدست افغانستان نيامده است وازاين كنفرانس نيزاجالتاً افغانستان بهره مند وسوداقتصادي بدست نخواهد آورد.اما آنچه كه افغانستان مي تواند ازاين نشست دستاوردي داشته باشد آن است تا پاي فشاري نمايد كه ايران را متعاقد سازد تا بخاطرصلح وهمكاري هاي همه جانبه منطقه اي مطابق به آنچه امريكا دراين اواخر به زبان آورده صادقانه اعلان آمادگي نيامد. ازسوي ديگر نميتوان چالش هاي ديگر را كه ما به آن درشرايط موجود روبروهستيم ناديده پنداشت. حقيقت طوري است كه بسررساندن آن اهداف كه ما ازايكو توقع داريم وقبلاً به وعده هاي داده اند؛عوامل وانگيزه هاي زيرين تارفع نگردد به آن هرگزهمه جانبه دست نخواهيم يافت.
اهميت جغرافياي افغانستان:
· سه كشورمهم درهمسايگي افغانستان تلاش دارند منافع شان محقق شود:
1)- چين 2)- روسيه 3)- هند اين كشورها 40% نفوس جهان را درخود اختصاص داده اند. نيمي ازسرگلوله هاي اتمي جهان دراين سه كشور استقراريافته است.درعين حال نسبت به وضع موجود درافغانستان اختلاف نظر دارند.
پاكستان وايران:
1)- حضورپايگاه هاي مجاهدين 2)- پناهگاه مهاجرين 3)- مداخله درمسايل سياسي ونظامي افغانستان 4)- كرايه شدن براي يك جنگ نيابتي 5)- متهم درناامن سازي افغانستان .
منطقه چيست:
1- درفرهنگ استراتيژي،منطقه دربرگيرنده چندكشوراست كه درپرتو پيوند هاي جغرافياي يا منافع مشترك باهم مرتبط هستند.
2- ازديدگاه كانتوري واشپيگل:«منطقه دربرگيرنده شماري ازكشورهاي نزديك به هم ازديد جغرافياي است كه درسياست خارجي روابط متقابل داشته باشند.
3- منطقه به عنوان يك واحد جغرافياي كه حدود آن برپايه مرزهاي طبيعي وويژگي هاي ايدئولوژيك تعيين مي شود.
4- منطقه به مفهوم يك نظام منطقه اي يانظام تابع كه چندكشور را دربرمي گيرد كه پيوند هاي متقابل واحساس همانندي وهويت مشترك دارند.
5- منطقه را مي توان درچارچوب يك سازمان منطقه اي كه كشورهاي مطقه درآن عضويت دارند ودرزمينه هاي سياسي،نظامي،اقتصادي،علمي واجتماعي بايكديگرهمكاري مي كنند نيزدرنظرگرفت.
منطقه گراي وجنگ سرد:
1)- سازمان منطقه اين با اهداف نظامي ناتو دراروپا
2)- سازمان ورشو دراروپاي شرقي
3)- سازمان سيتو سازمان نظامي است كه براي جلوگيري ازنفوذ روزافزون كمونيسم ايجاد شد.
4)- تشكيل سازمان(RCD) كه بعد تحول پيداكرد وبه سازمان همكاري هاي اقتصادي ايكو.
اولويت هاي افغانستان وسازمان هاي منطقه اي:
1)- سازمان همكاري هاي اقتصادي ايكو عضويت افغانستان درسال 1992
2)- سازمان شانگهاي دعوت به همكاري شده است
3)- سارك افغانستان دراپريل 2006 به عضويت اين سازمان درآمد
سياست مولتي لاترال مبتني برتئوري وابستگي متقابل:
1)- وابستگي متقابل درسياست خارجي به وضعيتي اشاره داردكه درآن ميان كشورها ويا درميان بازيگران داخلي دول مختلف ويا ميان بازيگران داخلي«بين المللي» دولت ها درتمامي ساختارهاي اقتصادي،سياسي وامنيتي تاثيرگذاري وتاثيرپذيري متقابل وجود دارد.
2)- اينگونه تاثيرگذاري هاي دوطرفه ومتقابل اغلب ازتوسعه تبادلات درروابط بين الملل وگره خوردن هرچه تصميمات بازيگران بين المللي به يكديگركه به ويژه پس ازمبارزه مشترك با تروريسم به يك نقطه متمركزگرديده است.
ويژگي هاي تئوري وابستگي متقابل:
1)- تعدد بازيگران بين المللي
2)- تعدد مجاري ارتباطي درسطح بين الملل
3)- فقدان سلسله مراتب آشكاربين المللي
4)- وجود وگسترش سلسله مراتب ساختاري نهادهاي فرامليتي اقتصادي جهاني دولت ها
5)- تغيير قاعده بازي ازحاصل جمع صفر
6)- اهميت نقش سازمان هاي بين المللي وبازيگران غيرحكومتي.
درفرجام آنچه را كه فوقاً تحليل گرديد چالش هاي عيني اند بدون رفع اين چالش ها نمي توان اميد داشت تا ايكو براي افغانستان درنزديكي هاي نزديك گل دسته كه مردم افغانستان بتواند اميدوار سازد بدهد. حالا مايكجا با خانواده ايكو گام برميداريم اما ثمراين حركت را بايد دورترانتظارداشت نه به رفتن وآمدن هاي يكشبه .
بالا
بازگشت