عبدالرووف ليوال حسين خيل
امنيت خراب منجر به بازگشت يونيکال بچه ها ميشود
کابل
آژانس خبرى پژواک، ٢٦عقرب
عدم موفقيت همکاران يونيکال، ناتو وايتلاف در تامين امنيت مسير پاپلاين گاز (ترکمنستان، افغانستان الى پاکستان) نااميدى را در پياده نمودن اين پروژه بوجود آورده است .
کمپنى نفتى ارجنتاينى بريداس در سالهاى اول حکومت ربانى براى اولين بار درمورد تمديد پاپلاين گاز از ياشلر و دولت آباد ترکمنستان از طريق افغانستان به پاکستان داخل اقدام شد، ولى تحولا ت سياسى که بعداً به ارتباط ايجاد امارت طالبان و مداخله کمپنى يونيکال ايالات متحده امريکا بوجود آمد، منجر به اين شد تا کار تمديد اين پروژه راکمپنى يونيکال با سروى مقدماتى توسط بانک انکشافى آسيايى به پيش ببرد.
عبدالحکيم مجاهد نماينده اسبق طالبان در واشنگتن ، در اين مورد بتاريخ ٢٤ عقرب به آژانس خبرى پژواک گفت : (( شرکت بريداس ارجنتاينى و کمپنى يونيکال امريکايى هميشه باما در مورد قيمت تاجايى چانه زنى مى نمودند، که بلاخره امارت اسلامى با اصرار استخبارات سعودى و پاکستان ، کار تمديد آنرابا کمپنى يونيکال قراردادنمود.))
به اين ترتيب در ماه ميزان ١٣٧٧ اولين هيئت طالبان وارد عشق آباد مرکز ترکمنستان شدند و موافقتنامه ايجاد يک کميسيون سه جانبه ترکمن ، افغان و پاکستان بخاطر تمديد پاپلاين با کمپنى يونيکال ايالات متحده امريکا، تحت پروژه اى بنام شرکت سنت گاز Centgasعقدنمودند که در آن ٤٦ ونيم فيصد يونيکال، پانزده فيصد شرکت دلتاى عربستان سعودى ، ١٧ فيصد کمپنى ملى گاز ترکمنستان ،١٣ فيصد شرکت هاى ايتوشو و ان پکس بطور مساويانه، سه و نيم فيصد گروپ هلال و پنج فيصد گروپ انجنيرى هوندا به شکل کانسرسيوم سهيم شدند و بلاخره در ماه حوت ١٣٧٨ شيخ مرادوف وزيرخارجه ترکمنستان درکندهار با ملا محمد عمر ملاقات و در مورد پروژه مذکور اطمينان خود را حاصل نمود .
طول اين لوله نفت وگاز از دولت آباد کشورر ترکمنستان الى بندرگوادر پاکستان ١٨٠٠ کيلومتر ميشود که در حدود ٩١٧ کيلومتر آن از داخل خاک افغانستان ميگذرد .
هکذاقرار گذاشته شد که با تمديد اين پاپلاين از خاک افغانستان سالانه ٣٠٠ ميليون دالر جهت تاجايى به حکومت افغانستان داده ميشد ودر مسير امتداد پاپلاين، سرک اسفلت، خط آهن وسهولت هاى چون برق وغيره نيز بوجود خواهد آمد، ضمناً درين پروژه براى هزاران افغان زمينه کار مساعد شده ميتوانست .
اين قرارداد زمانى صورت گرفت که در کمپنى دلتاى سعودى شامل اين پروژه، سرمايه دار نفتى عرب خالد بن محفوظ سهم بزرگ داشت، زمانيکه اسامه بن لادن با خواهر خالد عروسى نمود، ده ميليون دالر از سرمايۀ خالد در حساب بانکى القاعده وتروريست ها ريختانده شد، اسامه ذريعه اين پول به تقويه سازمان پرداخت، حمله تروريستى را در نايروبى مرکز کينيا بالاى امريکايى ها انجام داد، که بعد از آن به افغانستان متوارى و با تعقيب وى از طرف ايالات متحده امريکا، قرارگاه نامبرده در ژوره ولايت خوست در ماه اسد ١٣٧٨ مورد حمله راکت کروز قرار گرفت، ولى اسامه ٤ ساعت قبل از اصابت راکت از ژوره برآمده بودکه بعداً به توره بوړه و در زمان اخير دوره طالبان در قندهار مى زيست .
راديو هالند تحت عنوان Wide Angle (زاويه وسيع ) در مورد ارتباط غرب با وهابيزم سعودى ميگويد که اسامه حتى در آن وقتى که در سودان مى زيست رابطه کارى اش با شرکت دلتا وکمپنى هاى نفتى وابسته به غرب در حوزه کسپين موجود بود، زيرا حوزه نفتى کسپين و اسياى ميانه، نه از طرف اوپک و نه هم از جانب روسيه کنترول ميشد، منبع مى افزايد که ،در اوايل ؛ غرب به بنيادگرايان اسلامى عمداً موقع داد تا در اطراف حوزه هاى نفتى اسيايى ميانه وکسپين (چيچن، افغانستان وپاکستان) فعاليت نمايند و اين حوزه ها را بخاطر عقب زدن فعاليت روسيه احاطه نمايند، که اين فرصت دهي ؛خود زمينه را مساعد ساخت تا وهابيزم در منطقه تنفس آرام نمايد و سرانجام نتيجه اين عمل را غرب در ١١ سپتمبر ٢٠٠١ ديد.
به نظر منبع فوق، غرب به اين معتقد بود که شايد طالبان بتوانند در افغانستان امنيت کامل بياورند وقبل از آنکه روسيه به منافع نفتى اسيايى ميانه دست درازى نمايند، آنها بايد طالبان را مانند ژاندارم منطقه باخود ميداشتند، اما آنطور نشد.
وحيد مژده کارشناس مسايل منطقه در مورد پروژه به آژانس خبرى پژواک گفت که نسبت وضعيت بد امنيتى در افغانستان ؛ کشور ايران، با ايجادچالش ها شايد در انتقال گاز از طريق پاکستان به هند پيشقدم گردد.
وى در اشاره به يک کنفرانس منعقده تهران در مورد انرژى فوصيلى ميگويد که کنفرانس به اين عقيده بود که ذخاير نفتى ترکمنستان آنقدر زياد نيست که پروژه اى ترکمنستان به پاکستان عملى گردد .
بقول محمد صديق ايشان وزير اسبق معادن ؛ افغانها ييکه در تطبيق پروژه يونيکال همکارى داشتند، شامل داکتر زلمى خليلزادکه مسئووليت تشکيل علمى اين پروژه بنام (رند) را به عهده داشت و براى يونيکال وضع را تحليل مى نمود، پوهاند سلام عظيمى از طريق نهاد نبراسکا بحيث مشاور کادرى ، مرحوم انجنير جمعه محمد محمدى وزير اسبق معادن در حکومت انتقالى کرزى، که در سانحه هوايى ١٣٨٢در پاکستان کشته شد، بحيث انجنير فنى ، محمد صديق ايشان وزير معادن در حکومت انتخابى کرزى بحيث اولين انسجام دهنده امور در بخش Cent Gas سنت گاز اين پروژه، انجنير عبدالخالق فضل وزير اسبق فوايد عامه در حکومت عبوري کرزى، جهت تدارک سرک هاى مجاور پاپلاين عهده دار بود و حامد کرزى همکار سياسى وحکومتى پاپلاين مى باشد، ضمناً يارى دهندگان خارجى به اين پروژه وايجاد کنندگان امارت طالبان عبارت بودند از بينظير بوتو، نصير الله بابر، صفر نيازوفـ( ترکمن باشى) خانم رابن رافيل شخصيت بلند رتبه وزارت خارجه امريکا، شهزا ده ترکى الفيصل رئيس استخبارات سعودى (مجرى منافع کمپنى دلتاى سعودى) و رابرت اوکلى سفير امريکا در پاکستان بودند، که مجموعاً اين هارا بنام Unical boys يو نيکال بچه ها مى نامند.
يکى از اين يونيکال بچه ها محمد صديق ايشان در مورد پروژه بتاريخ ٢٥ عقرب به آژانس خبرى پژواک گفت که اين پروژه طوريکه سياسى تلقى ميگردد، آنطور نيست اين پروژه بطور کل يک پروژه اقتصادى بوده ومنفعت بيشترى براى افغانستان داشت او افزود : (( من منحيث يک افغان وطن دوست، تطبيق پروژه را براى افغانها نهايت مفيد ميدانم.))
صديق ميگويد که وي از سال ١٩٩٢ يعنى از ايجاد اين پروژه بحيث يکى از پيشروان در بخش سنت گاز توظيف شد، در زمان که سمت وزير معادن را عهده دار بوده وقبل از آن نيز در چندين جلسات مهم بخاطر تطبيق اين پروژه اشتراک وفعاليتهاى موثر را انجام داده است .
ايشان بر خلاف نظر وحيد مژده به اين باور است که گاز سويى وساير ذخاير نفتى پاکستان الى سال ٢٠١٢ ختم خواهد شد و بدين ترتيب در مورد پروژه آنقدر نااميد نبود.
اماوى هم وضعيت خراب امنيتي درکشور را چون آقاي مژده يکى از چالش هاى عمده در راه تطبيق اين پروژه عنوان نمود .
باوجوديکه ايشان پروژه را مکمل اقتصادى تلقى نمود، ولى بنظر آگاهان امور ((سياست فشرده اقتصاد است ))، زيراهمين بازى هاى بزرگ نفتى باعث آن شد تا پديدۀ بنام طالب در منطقه عرض اندام نمايد و القاعده فعاليت هاى خود را در آب کردن عقده ها نفتى خويش به شکل تروريزم در منطقه جارى و ايالات متحده دارايى هاى آنهارا بعد از ١١ سپتمبر ٢٠٠١ در بانک هاى جهان منجمد سازد.
ويکتور يک ديپلومات غير مقيم ترکمنستان در افغانستان در مورد اين پروژه به آژانس خبرى پژواک گفت که براى هر پديدۀ مفيد در اينجا مانع خلق ميگردد، حتى بروى دخترانيکه علم مى اموزند تيزاب پاشيده ميشود.
قابل ياد اوريست که از زمان براه اندازى اين پروژه تا کنون و حدود ده نشست مختلف در کشور هاي پاکستان وترکمنستان باحضور هيئت هاى مختلف شامل اين پروژه حتى به شرکت رئيس جمهور حامد کرزى تدوير گرديده است .
عبدالرووف ليوال حسين خيل
اديت : خليل احمد فطرى
بالا
بازگشت