بیانیه ء فدراسیون فرهنگی غرجستان بمناسبت
هشتادومين سالروزوفات علامه فيض محمد کاتب هزاره
علامه کاتب هزاره یکی ازمورخین ماندگار تاریخ کشور و یکی از شخصیت های سیاسی و تاریخی واز برجسته ترین چهره های متفکر و سمت دهنده نهضت مشروطه خواهان افغانستان بحساب میآید. وی که لقب پدر تاريخ نگاري معاصر را در کشور ما کسب نموده، بحق از جمله کساني است که نام آن بر فراز تاريخ معا صر افغانستان درخشش جاودانه دارد و از جايگاه رفيعي برخوردار است . علامه کاتب به زبان هاى عربى ،انگليسى ،اردو و پشتو آشنايى داشت، آثار زياد و گرانبها نوشت و آثار چاپ ناشده او به خط زيبای نستعليقش در کتابخانه های داخل و خارج افغانستان موجود است. د رحـد ود پـنج هـزا ر صــفـحه چا پی و نا چــا پ را د رتاریـــخ مــملکـت نـوشـــته که ، تحفه الحبيب درسه جلد، سراج التواريخ درپنج جلد ، فيضی از فيوضات، تاريخ حکمای متقدمين ازهبوط آدم تا بعثت حضرت عيسی ، نژاد نامه افغانستان و تذکره الانقلاب از آثار مشهورکاتب مى باشد. علامه کاتب هزاره رويدادهای دو سده گذشته ( ١١٦٠- ١٣٤٧ قمرى) کشور را به نگارش درآورده است.رویدادها و حالات سیاسی و اجتماعی افغانستان را علامه کاتب در نوشته های خود به صورت بسیار واقعبینانه و بدون مبالغه و فارغ از غرضمندی و متکی به مدارک موثق و دست اول بازتاب داده است او مجبور بود تمام بیعدالتیها و مظالمی را که بر مردم افغانستان تحمیل می شد، به دلخواه مقامات وقت در نوشته های خود جلوه دهد. با اینهم او به وجه نهایت زیرکانه، اعمال ناروای حکام را در ورای الفاظ و کلمات و در لفافه طنز و کنایات جا به جا میکرد و در معرض بیان میگذاشت تا نسل های بعد از خود را از آن همه ناروایی های مستبدین آگاهی بخشد.
فدراسیون فرهنگی غرجستان عقیده دارد که:-
شخـصیـت بلـند مـرتــبهء علامه کا تـــب ا ز نـظر ا د بی با هیچ یک ا ز نویسندگان هـــم عـصـرش قـا بل مــــقا یـسه نیـست کـه نــثر فـا رسـی سـراج ا لـتوا ریـخ خیـلی پخـته تر از دیگر آثار چاپی آن دوره بوده است ". "كا تـب د ر وا قـع كـسى اسـت كــه شـرا يـط و ا وضاع زما ن خـود را به طـور مشرح بـيان ميكـند و تـنها به شـرح زنـد گـى ا ميـر و خوا نيـن دور و بـرش ا كـتفا نيـمكـند و بـراى همـين منـظور مـورد ا نتـقا د مـردمـا ن صا حب نـفـوذ قـرا ر ميگـيرد .عـلامه فیـض محـمد کا تـب هـزا ره توانست که نوشتـن وا قعــيـت ها ی تا ريخی را د ر خـد مت سـلـطا ن مستـبـد ی چون ا ميـرعـبـــد ا لـرحـمن خا ن بـنـويـسد ا مــا ا و هـيچگا ه رسا لت عـظـيم قــلم و مسـئولـيت بـزرگ وجــدا نی خـود را در برا بر عــصر هـا و نـسل هـا ی آ يـنده به مـوقعـيـت و منصـب خود نـفـر وخـت.
علامه کاتب هزاره در سال ١٢٧۹ هـ ق بدنیا آمد وهشت دهه ، از درگذشت تاريخ نگار نستوه ، کاتب فيض محمد هزاره ميگذرد. با آنکه در طی گذشت اين زمان طولانی ، بسی کتاب ها در گستره تاريخ افغانستان انتشار يافته است ، اما به گواهی شواهد و اسناد در دست داشته ، ماحصل زحمات قلمی کاتب بزرگوار به ويژه اثر قابل دسترس برای مردمان بيشتر ، يعنی سراج التواريخ شکوه و آوازه يی دارد که آنرا در صدر تاريخ های طرف رجوع به دوره طرف نظر می نشاند. می پنداریم که چند ويژگی در کارکرد قلمی کاتب مانند کارکردهای هر نويسنده و متفکر و انسان متبارز ديگری برازندگی دارد. کارکرد قلم مورخی که در زير سايه استبداد می نوشت ، آن همچنان استبدادی که شخص امير خود کامه خط به خط اثر او را ملاحظه ميکرد ؛ و در کار زحمت و نوشت ، هنرمندانه ، درنده خويی ها و بی دادگری ها را تصوير ميکرد ؛ و با قرار داشتن در محدودهً امکانات و اسنادی که فراوان نبوده است ، دقت نظر و امانت داری را رعايت کرد ، باری بدون ترديد ، شکوه و نام آوری ، جلوه های تابنده و ديرپای می يابد. سبک روان و سليس نگارش ، بهره گيری از مطالعات و ذخاير ادبی و لفظی چاشنی دل انگيز تر به کار کرد قلمی او می بخشد.
فدراسیون فرهنگی غرجستان به این باور است که:-
بزرگداشت از کاتب، بزرگداشت از حقيقت تاريخ، هواخواهی از آزادی و مشروطيت پشتيبان جنبشهای پيشرو زمانش است و کسانی که ياد او را زنده ميدارند، ياران راستين حقيقت و آزادگی اند. علامه فيض محمد کاتب هزاره واضح ميسازد که مورخ واقعی هيچگاه از درج حقايق سر باز نمی زند، و بکاری که در تاريخ نويسی اسباب واژگونی حقيقت را فراهم سازد، دست نمی يازد. علامه کاتب را به حق بيهقی روزگارش خوانده اند که بازگويی حقيقت را در تاريخ، پيشه خويش ساخته بود و آزادگی را منش خويش و گويا پيمان بسته بود که خامه اش را هرگز با دورغ و گزافه و تحریف واقعيت نيالايد.او حقايق ناگفته را با دليری و شگفتی انگيزی بازنوشت و چون تاريخ پردازان بزدل به معامله گری در اين امر شريف تن نداده است .
فدراسیون فرهنگی غرجستان معتقد است که:-
د ر جها ن معاصر د رهـمهء کـشـو رهـا ا ز زنـد گا ن وگذ شتگان شـا ن با قــد ر و عـزت یا د میـنما یـنـــد ، کـه مردم افغانستان هـم هـمیـشه زنده یا د علامه فـیض محـمد کا تـب هزاره را با یـد جا ود ا نـه سـا زنـد و دولـت دا را ن و مسئـولـیـن فـرهـنگی با یـد در زنـده نگـهدا شتـن نام ا و جا ده هـا مکا تـب و فـا کـولـته هـای را با ا سـمـش زیـنـت بخـشـند. خوشبختانه تقریبا بعد از بیست سال دوباره نهاد های فرهنگی – اجتماعی و موسیسات دولتی جهت تجلیل و بزرگداشت از علامه کاتب هزاره اقداماتی را برای معرفی و شناسائی ایشان از طریق محافل فرهنگی و سیمینار ها آغاز نموده اند که به فا ل نیک میگیریم .
ياد اين فرهيختهء نستوه و دانشمند آزاده گرامی باد که تنديس باشکوه وی در ايوان تاريخ همواره افراشته خواهد ماند.
و من الله التوفیق
بخش اروپائی فدراسیون فرهنگی غرجستان.
- 12 - ماه – جولای- سال -2008 – میلادی - هالند
بالا
بازگشت