حمید سلجوقی
"عکس یادگاری"
نگاهی به تجاوزات جنسی
هنر هفتم ( سینما ) در هر کشوری نمایانگر فرهنگ، تمدن و بیان کننده فعالیت ها و فرهنگ هاست و امروزه فیلم های ساخته شده ، به عنوان نماینده فرهنگی کشورها در سطح جهان ارز اندام مینماید و باعث بروز توانایی های هنری یک کشور میگردد.
با تأسف هنر هفتم در افغانستان حداقل در سه دهه اخیر نتوانسته است به صورت آنچنانی خود را به اثبات برساند، هر چند در مواردی شاهد به نمایش در آمدن فیلم های هنری در جشنواره های بین المللی بوده ایم، اما با آن هم آنطور که امروز در جهان سینما در تمام عرصه های اجتماعی- سیاسی قدرت نمایی میکند، افغانستان نتوانسته است در این میدان بزرگ خودی نشان بدهد.
بیشتر فیلم های ساخته شده در افغانستان برگرفته از سناریوهای سینمای بالیوود بوده که با تأسف ترویج نوعی فرهنگ بیگانه بر خلاف ارزش های پذیرفته شدة ملی در کشور ما بوده است.
اما در این گیر و دار، سینمای فرهنگ زده ی ما فیلم های نیز روی پرده رفته اند که این فیلم ها تا حدودی با توجه به سینمای افغانستان و فیلم های عرضه شده تفاوت های داشته است و به نوعی نشانه های کوچکی از تفاوت را در آن میتوان یافت.
"عکس یادگاری" نیز از محدود فیلم هایست که تفاوتی نسبتاً چشمگیر نسبت به سینمای بالیوود زده در کشور دارد.
این فیلم بر اساس داستانی متفاوت روی پرده رفته است و کارگردان کوشیده است فیلم را با موضوع تجاوزات جنسی که در این اواخر آمار بالای از آن ارائه شده است را به تصویر بکشد، و کوشیده به نوعی مظلومیت این قشر را در سی نما به نمایش بگذارد و با نیشی منتقدانه بر عملکرد حکومت به ویژه در امور عدلی و قضایی در برخورد با مجرمین تجاوزهای جنسی، تفاوت های را در "عکس یادگاری" به نمایش بگذارد.
نگاهی به چگونگی ساخت این فیلم 90 دقیقه ای می اندازیم.
ناصر بازیگر نقش اول داستان، عکاس دوره گردیست که با دختری نوجوان که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است برخورد میکند، دخترک پریشان و وحشت زده درگوشه ای آرام گرفته است.
این برخورد کاملاً اتفاقی صورت میگیرد و ناصر نا خودآگاه هنگامی که از یکی ازمحلات شهر کهنه هرات عکس میگیرد نرگس پریشان را میابد.
عکس یادگاری آشنایی نرگس را با افراد متجاوز نشان میدهد و زمانی را به تصویر می کشد که نرگس در حال بیرون شدن از یک آرایشگاست و در آن هنگام توسط یکی از دوستان دخترش به جوانی معرفی میشود و پس از آشنایی به خانة آن مرد میرود و قافل از همه چیز مورد تجاوز قرار میگیرد.
در " عکس یادگاری" ناصر پس از آشنایی با نرگس با چهره ای مردانه و با میل خودش اقدام به ازدواج با نرگس میکند و از او میخواهد این موضوع از همه پنهان بماند...
در ادامه فیلم ناصر جوان تحت تاثیر گذشته و وضعیت نرگس قرار میگیرد و ثبات فکری اش را از دست میدهد و با باور به مظلومیت نرگس و فرار متجاوزین از مجازات اقدام به انتقام گیری از متجاوزین نرگس میکند.
عکس یادگاری با کارگردانی عبدالرشید عظیمی کارگردانی که بعد از گلچهره خیلی از طرفداران فیلم هایش را منتظر کار بعدی اش گذاشته بود به نمایش گذاشته میشود.
عظیمی "عکس یادگاری" را به عنوان یک عکس العمل جامعه هنری در برابر ازدیاد آمار خشونت ها علیه زنان میداند و میگوید: این فیلم پیام آور مظلومیت وکمک به نجات و حفظ آبروی زنان و دخترانیست که نا خواسته در چنگال وحشت و خشونت و تجاوز قرار میگیرند.
در " عکس یادگاری" سی دو بازیگر به شمول سه زن نقش آفرینی کرده اند که به گفته عظیمی توانسته اند در اکثر نقش ها موفق ظاهر شوند.
این فیلم در مدت هفت ماه و با هزینه شخصی جمعی از سینما گران ساخته شده است.
شکوفه مرتضوی (نرگس) که درنقش اول این فلم هنرنمایی نموده است از موفقیتش در به تصویر کشیدن مظلومیت زنان ابراز خوشحالی میکند.
وی ازهمراهی وکمک خانواده اش دراجرای هرچه بهتر نقشش درفلم "عکس یادگاری" تقدیرنمود وگفت خانواده اش نیز گفته اند دراعاده حقوق زنان خود را سهیم میدانند.
حضور شکوفه در "عکس یادگاری" آنهم با نقشی این چنینی تحولی عظیم در عرصه سینمای هرات به شمار می آید زیرا آنچه مسلم است اینست که تا کنون کمتر دختری به دلیل جو بسته و فشارهای سنت زده خانواده گی روی پرده سینما ظاهر شود.
بهزاد عسکر زاده رئیس اتحادیه سینماگران هرات، ساخت این فیلم را با توجه به شرایط بغرنج کنونی کشور که بی عدالتی و معافیت ازقانون، همچنان ادامه دارد را نشان دهنده توجه سینماگران به عمق مشکلات جامعه میداند که قربانیان اصلی آن زنان هستند.
فعالیت های سینمائی در هرات ازسال 1301 هجری شمسی آغازگردیده است که طی این مدت فراز ونشیب های زیادی را پشت سرنهاده است.
طی سالهای اخیر در هرات اضافه از 200 فیلم کوتاه و بلند و نمایشنامه ساخته شده است.
با این وجود عکس یادگاری برای هر بیننده ای تفاوت را به نمایش گذاشته است.