زند گی نامۀ مختصرروانشاد پوهاند محمد حسن ضمیر صافی
روانشاد پوهاند محمد حسن ضمیر صافی فرزند عبدالظاهر صافی، نواسۀ حاجی میرزا محمد مکمل اخندزاده بسال ١٣٠٨ هـ ش در قریۀ علی خیل ولایت لغمان چشم بجهان گشود
وی تعلیمات ابتدايی اشرا درزاد ګاهش به اتمام رسانیده و درسال ١٣٣٠ شمسی از دارالمعلمین عالی کابل فارغ گردی؛ وی به تحصیل دراین سطح اکتفا نکرده شامل رشته تاریخ وجغرافیای پوهنځی ادبیات پوهنتون کابل ګردید و در سال ١٣٣٤ بدریافت درجۀ لیسانس از آن نایل آ مد، ایشان تحصیلات عالی خویشرا در پوهنتونهای جارج تاون و هاوارد آمریکا وعلیگړ هندوستان به اکمال رسانید.
زمانیکه وی درآمریکا مصروف تحصیل بود، جنگ آنکشور علیه ویتنام با خشونت ووحشت جریان داشت، وی طی مقاله ای به تقبیح آن پرداخت و بصفت یک محصل جوان افغان بدستور ضمیر بیدارش مخالفت خودراباآن ناروا ابراز داشت که با عکس العمل شدید مقامات آمریکایی روبرو گشت .
پوهاند ضمیر دوباره به وطن عودت نمود و به خدمت مردم خویش کمر همت بست، وی درحمل سال ١٣٣٥ هـ ش در مکتب دارالامان به وظیفۀ مقدس معلمی آغاز نمود و به تعلیم وپرورش فرزندان وطنش مصروف گردید
استاد ضمیر صافی ازآوان دورۀ مکتب به نوشتن ومطالعه کردن علاقۀ خاص داشت وی ازآن زمان به سرودن اشعارو نوشتن مقالات و نشرآن در رسانه های گروهی دست یازید
وی در سال ١٣٣٦ درسمت مدیر شعبۀ ادبیات پښتوټولنه تقرریافت،جاییکه تمام توان واستعدادفکری و علمی خویشرا درامر شگوفایی ادبیات پښتو وقف نمود ؛
پوهاند ضمیر در سال١٣٤١شمسی بحیث استاد پوهنځی ادبیات و علوم بشری پوهنتون کابل بکار آغاز نمود که سپس در سال ١٣٥٧ رییس پوهنځی مذکور شد.
درسال ١٣٥٩، هنگامیکه عساکر شوروی بر افغانستان تجاوز نظامی نمودند،پوهاند ضمیر در برابر آن موقف انتقادی برگزیده آشکار و پنهان به محکوم کردن این تجاوز پرداخت و هکذا از رویداد ها و حوادث سیاسی و اجتماعی آنزمان انتقاد و مخالفت آشکار خودرا ابراز مینمود
کسیکه زمانی جنگ آمریکا را برضد ویتنام را بشدت محکوم مینمود و امتیازات تحصیلی خویشرا به خطر مواجه ساخت، چګونه میتوانست حالا وجود عسکر متجاوز بیگانه را در کشور خود تحمل نماید و مهر سکوت برلب بگذارد؟ همان بود که وی ریاست را ترک گفته وبرگشت دوباره به بوظیفۀ مقدس استادی را رجحان داد تاازآنطریق به خدمت کشورو هموطنانش ادامه دهد.
پوهاندضمیر صافی ازآوان جوانی با سیاست و مبارزۀسیاسی آشنا گردید، وی درد مردم رنجدیدۀخودرااحساس نمود ه و بحکم وجدان بیدارش بهدف والای مبارزه برضد عقبمانی اجتماعی و بیدادجامعه همنوا با جوانان بادرد و روشن ضمیروارد صفوف جنبش میهن پرستان شدوی از همان آغاز به جنبش "ویښ ځلمیان" پیوست و تاآخر نه تنها به آرمانهای آن وفادارماند، بلکه درفعالیتهای وطنپرستانه و روشنگرانۀآن نقش همه جانبه ادا ء نمود .
استاد ضمیر صافی در طول زند گی اش هیچگاه هم دربرابر زر و زور سرخم نکرد در مسایل سیاسی و اجتماعی موقف مستقل و روشن خودراحفظ نمود. وی هرگز سفید راسیاه وسیاه راسفید نخواند بخاطر مقام و امتیاز خلاف عقاید و ارادۀ خویش گام نبرداشت.
استاد ضمیر صافی باعشق وعلاقۀ فراوان در جبهۀعلم وآموزش زحمت کشیده و درکارزارعلمی-تحقیقاتی خسته نمیشد.
وی بحیث استاد پوهنتون کابل هزاران شاگرد تربیه کرد و در دل جوانان بیشماروطن فروغ دانش ومعرفت ووطن پرستی را فروزان ساخت . وی نه تنها خود رهبری پروژه های ارزشمند علمی-تحقیقاتی رابدوش داشت، بلکه رهنما ورهگشای عده یی زیادی از محققین در کانون های علمی کشور نیز بود.
بیشتر از ٢٠٠ مقاله، مصاحبه و نوشتارعلمی وپژوهشی روانشاد پوهاند ضمیر صافی در داخل وخارج از کشوربزبانهای مختلف و در رسانه های متعدد به نشر رسیده اند؛
روانشاد ضمیر صافی در دهها سیمینارو کنفرانس ملی، منطقه یی وبین المللی شرکت جسته و مقالات علمی خویشراارائه داشته است .
طی سالهای ٦٠ شمسی، زمانیکه پوهاند ضمیرریاست شعبۀ تاریخ اکادمی علوم افغانستان را بعهده داشت پیرامون هنر وتمدن دورۀ کوشانیان به تحقیقات ارزشمندعلمی دست یازیدوهنگامیکه یونسکو پژوهش در زمینۀ تاریخ هنر وتمدن آسیارا براه انداخت، استاد ضمیر ساپی را بحیث آمرپروژۀ مذکور برگزید؛علاوه برتحیقاتیکه درکابل درین راستا انجام میداد،همه ساله جهت رهنمایی امورتهیۀ اثر مذکور به پاریس سفر می نمود.
استاد ضمیر هفت فرزند داشت که یکی از ایشان رافدای خوشبختی و سعادت میهن و هموطنان نمود. وی دوست صمیمی و رفیق خوب همسر خود ، پدر مهربان فرزندانو دوست غمخوار دوستان بود،دردرس وتحقیق همکارورهنمای دلسوز و دقیق بود. از وی هرگز کسی حرف تلخی نشنید.
وی با وطن خویش عشق بی نظیر داشته جدایی ازوطن راتحمل نمیتوانست، بهمین سبب تاآخرین لحظۀ ممکن هم درآنجا بماندو بادست یافتن به اولین امکان ،مرگ درآغوش گرم وطن را به زندگی آسوده در کنار فرزندان وفامیل درخارج ترجیح داد و به کشور عودت نمود.
پرواضیحست که درین یادداشت کوتاه برشماری تمام آفریده های علمی، تحقیقاتی و ادبی روانشاد پوهاند ضمیر صافی نا ممکن است، زیرا وی به نوشتن ، ترجمه و یاهم تدوین بیش از ٧٠ اثر نایل آمده که ما صرفا از بعضی آنان یادآوری مختصر مینماییم :
د تاریخ په باره کې ، پښتو ټولنه ، ۱۳۳۷ کال
نظری بر مبادی تاریخ - پوهنتون کابل – برنده جایزه عبدالحی ګردیزي
۱۳۵۷ هند د ر تحت تسلط کوشانیان( ترجمه) وزارت اطلاعات و کلتور) سال
صوبه کابل از صده ۱۵ الی۱۷ اکادمی علوم سال ۱۹۸۷
کندهار از صده ۱۵ الی۱۷ اکادمی علوم سال ۱۹۸۷
د کوشانیانو هنر او تمدن ، اکادمي علوم افغانستان ،سال ۱۳۶۱
البوم هنر و تمدن کوشانی ها به زبان انګلیسي چاپ یونسکو
په هندوستان کې د افغانانو تاریخ، پوهنتون کابل ،سال ۱۳۶۳
اهتمام د پښتو ادبیاتو تاریخ جلد دوم کابل
ادیت البوم هنراو تمدن اسیا ی مرکزی یونسکو
۱۳۳۷ اهتمام پښتنې سندرې جلد دوم سال
اهتمام پښتني دودونه سال ۱۳۳۷ کال کابل
اهتمام د ملنګ جان خوږې نغمې سال ۱۳۳۵
اهتمام لودی پښتانه سال ۱۳۳۶
اهتمام و تدوین پښتو متلونه
بالا
بازگشت