پوهاند جنرال
عبدالعزیز عازم
نهضت روشنفكري در افغانستان
نهضت روشنفكري افغانستان از بطن جامعة رنجديدة افغان برخاسته و از هر جهت يك نهضت خالصاً و قوياً ملي افغاني است.
نهضت روشنفكري افغان بر بنياد تحليل علمي از رويداد‌هاي پيهم قرن بيستم در افغانستان به خصوص رويداد‌هاي سريع‌السير چهار دهة اخير در كشور تنظيم شده و مربوط است به تمام ساكنان وطن واحد مان افغانستان متحد و يك پارچه و غير قابل تجزيه. اين نهضت از هيچكدام جريان سياسي و اجتماعي قبلي بصورت مشخص نماينده‌گي نمي‌كند و با تمام جريانات چپ و راست كه در درازناي سه دهة اخير در وطن ما ظهور و افول كردند، نقادانه و منصفانه برخورد مي‌نمايد.
نهضت روشنفكري افغانستان مفهوم بزرگ و عظيم الشان حقيقت را چراغ پر نور راه خود قرار داده است.
نهضت روشنفكري افغانستان مدرسة پرورش انسانهاي تيپ كاملاً نو و غني از ميراث‌هاي معنوي است كه جوانان اعم از دختران و پسران و ساير فرزندان سالمند اين وطن با شمول درين مدرسه به مردان و زناني تبديل مي‌شوند كه بانگ دشنام و آفرين جهان را می‌شنوند، ولي به آنها رنجه و با غره نمي‌شوند و چون ستاره‌گان مي‌روند و مي‌تابند و از سير خود انحراف نمي‌ورزند.
نهضت روشنفكري افغانستان بر مبناي حقيقت جويي و واقع نگري استوار است، نه به خوشبيني و بدبيني‌هاي بي‌بنياد و ذهنيگرانه.
حقيقت چون آفتاب جهانتاب زمين و زمان را منور مي‌كند و به قلب‌ها حرارت مي‌بخشد. مردم به جز حقيقت به هيچ چيز ديگر نياز مبرم ندارند.
دفع حوايج مادي فوري و ساير نياز‌هاي معنوي مردم اگر در روشنايي حقيقت مرفوع نگردد و در غباري از دروغ و فريب دشمنان وطن در ميان سر و صدا هاي رياكارانه آنها گم شود و اغواگري در آن مشهود باشد، پشيزي ارزش نخواهد داشت.
حقيقت ضامن سعادت، تعالي و وحدت هميشگي و پايدار جامعة آفت زدة ما مي‌باشد.
افغانها هر چيزي داشتند سرزمين پر از نعمت ها، اقليم پر بركت و حيات آفرين، مردم داراي عاليترين سجاياي انساني، موقعيت ممتاز جغرافيايي در قلب آسيا، شريعت بزرگ اسلام در طول چهار ده قرن كه مؤلد تمدنها و دوره‌هاي پرشكوه و پرجلال دانش و بينس انساني بوده، همة اين ارزشهاي والاي مادي و معنوي را اجداد ما به نسل‌هاي قرن بيستم به ميراث گذاشتند.
اما دشمنان جهانخوار در دو سدة اخير بخصوص در سه دهة اخير سدة بيستم به مركز نقل هستي ملت افغان يعني به روح حقيقي جویي و حقيقت پرستي افغانها ضربات مرگبار وارد آوردند و ملت ما را از شناخت حق و جستجوي حقيقت در وجود شان و در پهنة جهان محروم ساختند. روح حقيقت پسندي مردم را كشتند و دروغ و نفاق را بنام هوشياري و استعداد از طرق مختلف به خورد مردم ما دادند.
زنان را كه نيمي از جامعة افغاني است از رشد سالم و آزادي سالم شان محروم نگهداشتند.
خواص ما را گمراه و عوام ما را در معرض بيع و شرا قرار دادند. آن چند حق طلب و حقيقت جوي سوخته دل هم كه در مراحل مختلف حيات جامعة ما ظهور كردند قبل از آنكه بتوانند تخم سالم دانش و بينش ملي و جهاني را در مزرعة تاريخ بپاشند، خود در اثر توطئه ها و دسايس عناصر مزدور و جيره خوار استعمار و استثمار بيگانگان مغرض، پاشان و سر به نيست شدند و يا زنده از صحنة فعال حيات اجتماعي خارج ساخته شدند.
حقيقت جويان عصر ما، مانند اسلاف حق پرست جامعة بشري، وارثان پيامبران اند با اين تفاوت كه وحي به آنها نازل نمي‌شود.
شيوة كار شان در حد خود شان بنابر وارستگي شان از آلوده‌گي‌هاي ننگين بشري و گام گذاشته در جادة انسانيت، به شيوة خاصان حق است. انديشه هاي كوچك شهرت طلبي و مقام پرستي از حريم عقل و ايمان آنها خيلي فاصله دارد.
حقيقت جويان، عاشقان حضرت حق تعالي و عاشقان مستضعفان اند و از راه خدمت به مستضعفان عبادت خالق يكتاي خود را بجا مي‌آورند.
عبادت به جز خدمت خلـق نيست
بــه تسبيح و سجاده و دلق نيست
حقيقت جويان در آغاز اگر اندك هم اند چون از نبض جامعة خود آگاه و بر وجود خود حاكم اند لذا در ميهن خود ايمان آفرين و هستي ساز اند.
ترس و تشويش و دلهره در هستي آنها راه ندارد. آنها علم را بخاطر علم نمي آموزند، هرچه را مي‌آموزند آنرا در متن جامعه پياده مي‌كنند.
بر همه عالم عاشق اند زيرا همه عالم را از ذات حق (ج) مي‌دانند.
عرفان آنها منفعل نيست بلكه فعال و ايجاد گر است.
آزادي حقيقي را خواهان اند نه قشري و اغوا كننده.
عدالت را براي يك قوم يا گروه معين محدود نمي‌سازند. در راه تاْمين عدالت براي همه باشنده‌گان سرزمين واحد شان مي‌رزمند.
اين سه اصل انسانيت يعني (عرفان، آزادي و عدالت) را روز بروز عميق‌تر و دقيق‌تر درك مي‌كنند و در هر سه بعد رو به كمال در حركت اند.
حقيقت جويان يا روشنفكران حقيقي انسانهايي اند كه با اراده و انضباط نيرومند خود‌ها را از سطح بشري به سطح انساني ارتقاْ مي‌دهند.
راهشان روشن است و پيام روشنفكر را با گوش و چشم دل در مي‌يابند.
هموطنان ما عنقريب همه آرمانهاي پاك و انساني شان را در پيام هاي روشنفكران وطن اين حقيقت جويان راستين مي‌يابند.
زنده باد حقيقت!
پرتوان باد روشنفكر!
بالا
بازگشت