پوهندوی دکتورشفيق الله انوری
گرسنگی جهان راتهدیدمیکند
طوریکه درین آواخرازطریق رسانه های خبری عامه اطلاع حاصل نمودیم که مبلغ میلیاردهادالر پلان کمک بمنظورنجات دادن بانکهاازبحران موجوده مالی درکشورهای پیشرفتۀ صنعتی جهان روی دست گرفته شده است . روی این دلیل سازمان جهانی کمک به گرسنگی نیز حق داردتاتقاضای کمک رابمنظور نجات دادن یک میلیارد انسان گرسنۀ کرۀ روی زمین نمایدزیرا گرسنگی درجهان تقدیرقشرفقیرجامعه نبوده بلکه موجودیت آن برای بشریت عیب است . برای اینکه ازبلندرفتن سوء تغذی انسانهادرجهان امروزی جلوگیری بعمل آید ،ضرورت میآفتدتاسالانه مبلغ ١٤ ميليارددالرقرارمحاسبۀ تخمینی این سازمان جهانی بدسترس کشورهای روبه انکشاف وعقب مانده بمنظور تقویۀ سکتورزراعت آنها قرارگیرد . قرارراپورتخمینی سر منشی عمومی ملل متحد"بانکی مون" بصورت تقریبی صدمیلیون انسان به نسبت بحران اقتصادی ، بلندرفتن قیمت موادغذائی وانرژی بطوراضافی زیرخط فقربسر میبرند . نظربه محاسبۀ بانک جهانی درحدود ١،٤ ميلياردانسان به شکل افراطی آن درفقرزنده گی نموده وروزانه کمترازمبلغ ١،٢٥ دالرامرېکائی دراختیاردارند(٢ ) . ناگفته نبایدگذاشت که تمامی انسان های روی کرۀ زمین ، بایددراستفاده ازمنابع اقتصادی جهان سهم داشته باشند . زمین ، سرمایه ، تعلیم وتربیه نباید تنها دراختیار ثروتمندان جهان قرارگیردبلکه حق مسلم دیگراقشارجامعه نیزمیباشد .
فقروغربت مقام ومنزلت انسان رابه یغمابرده وسبب تجریدزنده گی اجتماعی میگردد. درفیصله نامۀ عموی حقوق بشرملل متحد ٦٠ سال قبل تائیدگردیده است که داشتن صحت وامنيت حق مسلم هرانسان روی کرۀ زمین میباشدامادرجهان این تعهدبزرگ حقوق بشرمراعت نگردیده است . وظیفۀ ملل متحداست تانظربه اهداف فیصله شدۀ سال ٢٠٠٠ عيسوی بایدفقروگرسنگی راتاسال ٢٠١٥ به نصف تقلیل دهد ودرمقابل آفات وامراض جدوجهدنماید . همچنان همزمان درقسمت فراهم نمودن تعلیم وتربیه ، تامین حقوق مساوی بین مردوزن وحفاظت محیط زیست نیزدرکشورهای مختلف جهان سعی وتلاش خستگی ناپذیرنماید .
نظربه محاسبۀ تخمینی سازمان پروگرام موادغذائی جهان درهرشش ثانیه یک طفل تحت سن کمترازپنج سال رامرگ تهدیدمیکندوروزانه به تعدادصدهزارطفل ازگرسنگی میمیرند. ازسال های ٩٠ بدينطرف تعدادگرسنه گان سالانه درحدود٤ میلیون با لا میرود . ازهرهفت نفرنفوس جهان یک نفر گرسنه است . گرچه نظربه شرایط کنونی منابع طبیعی وتکنالوجی پیشرفته هیچکس بایدگرسنه نماند. بدین نظرتمام محققین پروژه های انکشافی ملل متحدمتفق اندکه این منابع طبیعی ظرفیت تغذیۀ ١٢ میلیاردنفوس کرۀ زمین رابقدرکافی دارد(٤ ) .
به اساس اظهارات گراسینو( Graziano) مدیرمسئول موادغذائی وزراعت سازمان ملل متحددربخش امریکای لاتین وکاریبیک پلان ازبین بردن گرسنگی درسطح جهان ٢٠ مرتبه ارزانترنسبت به پلان نجات دادن بحران مالی بانکها درامریکاکه به ٧٠٠ ميليارددالربالغ میگردد ، میباشد . رویهمرفته ازدیدگاه ونظروی موادغذائی درسطح جهان بیشترازضرورت آن تولیدمیگردد . درینجاپرابلم های عمده ازیکطرف موجودیت جنگ هاووقوع آفات وحوادث طبیعی بوده که عرضۀ موادغذائی رابدسترس انسانهامشکل میسازدوازجانب دیگربلندرفتن نرخ ها بوده که قوۀ خریداکثرمردمان جهان راپائین میآورد (٣ ) .
شاخص گرسنگی جهان (WHI ) ازطرف انستیتوت تحقیقات بین المللی بمنظورسیاست تغذیه درایالت واشنگتن اضلاع متحدۀ امریکابه اثرپیشنهاد سازمان کمک جرمنی به گرسنه گان جهان بسط وتوسعه داده شد ودرسال ٢٠٠٦ عيسوی برای اولین بارنشرگردید. درین شاخص علل واشکال ظهورسوء تغذی وگرسنگی درکشورهای روبه انکشاف وعقب مانده جهان تحقیق وبررسی میگردد . به اساس اندازه گیری های مختلف درینجابرای هرکشورجهان یک ارزش شاخص گرسنگی دریافت ویک لست مندرجه تعین میگردد . اساس این شاخص راتعدادسوءتغذی نفوس ، تعداداطفال کم وزن پاینترازسن پنج سال وفیصدی مرگ ومیراطفال پاینترازسن پنج سال تشکیل میدهد . این ارقام ازطریق سازمان های ملل متحد مانندسازمان موادغذائی وزراعت جهان (FAO) ، سازمان صحی جهان ( WHO) وهمچنان سازمان کمک اطفال ملل متحد(UNICEF) بوجودمیآید . درمطالعات بعدی برای دریافت ارزش شاخص گرسنگی جهان رویهمرفته عایدناخالص ملی ، فیصدی عفونت مرض ایدز (AIDS) وثبات سیاسی کشورهانیزباهم مقایسه میگردند. بدینترتیب و اقعات گرسنگی دراکثر ٨٨ کشورتحقیق وبررسی شده جهان بسیارخفیف بهبودیافته است . درحقیقت امر بحران گرسنگی عاجل د رین احصائیه مدنظرگرفته نه شده است . بیشترازهمه درکشورهای افریقائی بطرف جنوب صحرابه شدت واقعات گرسنگی به شکل ذشت آن بوقوع پیوسته است . به اساس شاخص گرسنگی جهان درکشورهای جمهوریت دیموکراتیک مردم کانگو ، اریتریا ، بروندی ، نیگر وسری لیون ناهنجارترین شکل گرسنگی دادوبیدادمیکند(٣ ) .
بصورت کل نفوس جهان در٣٣ کشوربه اساس ارزیابی شاخص گرسنگی جهان به شکل حادتوسط گرسنگی تهدیدمیگردد و تعدادگرسنه گان سراسرجهان به یک میلیارد نفرمیرسد(٣ ) .
. پرابلم عمده درآزادبودن مارکیت های زراعتی جهان وجودداردکه ازده هاسال به اینطرف سبب ازبین رفتن مطمئین بودن تغذیه درجنوب میگردد. تاکنون موادغذائی اساسی ازطرف سازمان تجارت جهان هیچنوع حمایت رقابتی نداشته وروی این دلیل برای همیشه بحران گرسنگی بمیان میآید . سازمان موادغذائی وزراعت جهان ( FAO) سیاست غلط مارکیت های زراعتی جهان راتحت انتقادقرارميدهد. امروزمارکیت های موادغذائی انسانی وحیوانی وانرژی باهم دیگرارتباط ناگسستنی دارند . به هراندازۀ ایکه قیمت نفت بلندمیرودبه همان پیمانه ساحات زراعتی بمنظورتولیدموادغذائی درسطح جهان کمترمیگردد. تبدیل نمودن موادخام زراعتی به حامل انرژی نظربه آماده ساختن موادغذائی انسانی وحیوانی مفادبیشتری دارد .
بابلندرفتن نفوس درآسیاقوۀخریدنیزبالا رفته که درنتیجۀ آن تقاضابرای تولیدات زراعتی نیززیادمیشود . ازسال ٢٠٠٤ عيسوی بدینسوبلندرفتن دوامدارنرخ های گندم ، سایوبین ، جواری ، تیل خرما ، نیشکر وجغندر (لبلبو) نیزدرمارکیتهای جهان به وضاحت دیده شده ودرآینده به شدت ادامه مییابد. در٣٠ سال گذشته بطورمسلسل زمین مزروعی نیز برای فی نفرنفوس کرۀ زمین کاهش یافته است (١ ) . علل آن عبارت ازتأثیرات محیطی . عواقب ناگوار زراعت انتینزیف وتغیراقلیم میباشد. درینجا بایدتاکیدشودکه بلندرفتن دوامدارنرخ موادغذائی حیات کتلۀ عظیم نفوس جهان رادرجنوب تهدید میکند . مشکلات دیگری درینمورداین بوده که ازسالهای زیادی بدینطرف دربسیاری مارکیتهای کشورهای فقیرموادغذائی امدادی ازکشورهای اتحادیۀ اروپاواضلاع متحدۀ امریکاسرازیرمیگردد . اینهاقادرنیستندتاموادغذائی راخودشان تامین نمایندووابسته به دیگران اندکه درینصورت موجودیت اقتصاداتکاء بخودرانیزازدست میدهند . گرسنگی نه تنهایک سوال همدردی وتهیۀ اعانه وامدادبرای فقرای جهان بوده بلکه عامل عمدۀ تهدیدبرای صلح بین المللی وثبات سیاسی کشورهای جهان نیز میباشد .
به این نکته بایدتوجه کردکه صادرات موادغذائی درجهان بصورت دوامداروسیلۀ مناسب مبارزه برضدگرسنگی نمیباشد. این عمل ازیکطرف بیشتر تولیدخودی وشخصی کشورهای روبه انکشاف رابه رکودمواجه ساخته که درینصورت وابستگی های شانرابه کشورهای غنی ودارازیادمیسازد وازجانب دیگردرتوزیع عادلانۀ ان مشکلات را بمیان آورده که درنتیجۀ آن رشوت وخیانت صورت میگیرد. بدینطریق نه تنها گرسنگی جهان ازطریق صدورموادغذائی ازطرف کشورهای صنعتی وپیشرفته جهان ازبین نرفته بلکه هنوزهم شدت مییابد .
سازمان های حفاظت محیط زیست ، سازمان مطالعات مشترک اقتصادی وانکشافی ( OECD) ، سازمان شورای انرژی ملل متحدوسازمان مطالعات درموردتغیراقلیم درسفارشنامه های شان به این نتیجه رسیدندکه بایدبرای تامین امنیت موادغذائی جهان حق اولیت داده شود . تقلیل دادن ساحۀ مزروعی برای تولیدگوشت دراثرکم ساختن مصرف زیادگوشت درکشورهای صنعتی جهان امکان پذیرمیباشد . زیراامروزتعدادقابل ملاحظۀ زمینهای مزروعی درکشورهای روبه انکشاف برای تولیدصادرات موادغذائی حیوانی بمنظورتغذیۀ حیوانات کشورهای صنعتی کشت میشوند . بنابرین دلیل ساحات زرع بمنظورتامین موادغذائی درکشورهای روبه انکشاف تقلیل مییابدکه درینصورت وابستگی های شانرابه جهان خارج زیادمیسازد.
تازمانیکه بخاطرمصرف اضافی گوشت درکشورهای پیشرفتۀ عالی سرمایه داری واردات موادغذائی حیوانات به قیمت سرمردمان کشورهای روبه انکشاف درین کشورهابه شدت ادامه یابد، استفادۀ اضافی ازساحات مزروعی برای موادخام مشکلات قابل ملاحظۀ رابارمییآورد . درسطح بین المللی تقریبأ ٣٠ فيصدزمینهای مزروعی برای کشت موادغذائی حیوانی تخصیص داده میشوددرحالیکه دراروپااین رقم حتی به ٨٠ فيصدمیرسد (١ ) . درصورت کم ساختن مصرف گوشت درکشورهای صنعتی جهان ، زرع قسمتی ازین ساحات مزروعی بمنظورتولیدموادغذائی دراکثر نقاط کرۀ زمین میتواندگرسنگی راتقلیل بخشد . برعلاوۀ این یک سلسله شرط های وجودداردتاتعدادزیادی ازکشورهای انکشاف یافتۀ ضعیف نیزبرای بدست آوردن اسعارخارجی موادغذائی حیوانی راصادرنمایند . سرمایۀ اسعاربین المللی وبانک جهانی این کشورهارامجبورساخته تاموادغذائی حیوانی رادرمقابل اسعارخارجی تبادله نموده و ازینطریق بتوانندقرضه های شانرا دوباره بپردازند.
درپهلوی حفاظت اقلیم ، تامین امنیت موادغذائی اساسی بشرنیزمهم بوده است . چیزیکه امروزانجام داده میشودویااینکه به آن توجه نمیگرددبالای جهان بعدی تاثیرات مثبت ویامنفی رابجامیگذارد. این تنها بصورت مستقیم مسؤلیت منطقوی ویاناحیوی نبوده بلکه مسؤلیت تمام نفوس کرۀزمین میباشدتاپیش ازوقوع حادثه جلوتاثیرات ناگوارآن به شکل دست جمعی گرفته شود .
مأخذ :
- Gerisch Marc : Hunger bedroht die Welt .Zeitschrift Rotfuchs . 11. Jahrgang , Nr. 129 , Oktober , 2008 , Seite 18 .
- ND-Zeitung , Berlin-Ausgabe , 17. Oktober ,2008 , Seite 7 .
- ND-Zeitung , Berlin- Ausgabe , 16. Oktober , 2008 , Seite 2 .
- ND-Zeitung , Berlin-Ausgabe , 15 . Oktober , 2008 , Seite 2 , 6 .
ش . انوری
برلین جرمنی 26.10.2008
بالا
بازگشت