حميد برنا
طنز و روشنگری
آغاز نشرات اکتوبر 2006
پيوست به گذشته
مناظرهء کاکه تيغون وکربلايی
بخش يازدهم
سال دوم
امروز جمعه هشتم فبروری 2008 ، هوا نيمه ابری بوده ودودوست در خانهء کاکه تيغون نشسته، پس از صرف صبحانه به مناظره می نشينند.
کاکه تيغون: کربلايی جان! بزن يک شُپ چـــــای وبگو که ده وطن چی گپاس، چی ديدی، چی شنيدی؟
کربلايی: کاکه جان، مه بسيار پيشا بريت گفته بودم که هنوز پلانای کلانا ده اوغانستان ودگه جهان پيش رفت درست نکده، لذا بايد هنوزام مردم کشته شون، چيزی ره سرما وبرف باری، ميکشه، و چيزی ره سر طالبا ميکشن، يا خودشان فير می کنن و پسان عفو ميخاين که اشتباه شد، مثلی که چند روز پيش ده غزنی چند پوليسه با قوماندان شان يکجايی کشتن ، دگه بريت بگويم که ده شمال وده جنوب وده شرق وده غرب مُردن مُردن از سردی وبی غذايی وکشتن وکشتن از جانب مجاهدين ومتحدين شان دوام داره. حتا ده ولايت هرات داکترای معالج مجبور شدن دست وپای 25 نفر ره بخاطر جلوگيری از صدمات سردی و استخان(استخوان) سوزی قطع کنن وهر روز از هر ولايت اخطار ميرسه که اگه کومک نشه اهالی ومواشی همه تلف ميشن، اينی اس حال کشوری که قدرت های بزرگ دنيا حمايتگرش اس و السلام.
آ راستی کاکه جان يک خبر دلچسپه بريت بگويم، که همی شام دوشنبه گذشته از تلويزيون آغای بيات نشر شد، که محترم زلمی خليل زاد، که سفير امريکا ده کابل وپسان سفير ده بغداد وحالی نماينده امريکا ده ملل متحد اس، خوده بری رياست جمهوری اوغانستان باد از کرزی کانديد ميکنه، که آغای کبير رنجبرام هميالی پيشه کايی تائيدش کد، امّا شکريه بارکزی گفت: آدم خوب ديپلومات اس، مگر به رياست جمهوری تائيدش نميکنم، البته ده ای باره دفعتن واکنشهای مختلف از هرطرف از درون حاکميت تا کارشناسا وسياستمدارا صورت گرفت وهرکس برداشت خوده ده مورد گفتن وهنوزام ادامه داره، دگه چی ميگی کاکه جان؟
کاکه تيغون: کربلايی جان اوُ خو صاف صفا امريکائيس، از کرزی خو کس خبر نداشت، اوّ خو پخته امريکائيس، حاجت به ديکته فونام نداره، کل گپاره خودش از بوش کده از نزديک شنيده وديده، ای حقه نداره که يک امريکايی رئيس جمهور اوغانستان شوه، مه خوبلکل مخالف استم.
کربلايی: کاکه جان دردته به قراری بخو، سر عقل بيا، تو چی کاره که مخالف استی، تو سر پياز، تو کجای پياز، مخالف اس آغاره.
کاکه تيغون: کربلايی جان، اينجه حقوق بشر اس، عدالت اجتماعيس وده کل دنيا همی هرکس که رئيس جمهور ميشه بايد تابعيت همو کشوره داشته باشه، بی قانونی خو نيس، مه که چيزی نگويم، دنيا نمی مانيش.
کربلايی: کاکه تيغون، قربانت شوم، حقوق بشر، عدالت اجتماعی وقانون کُل ازيا لغتای ( واژه های) مقبول اس، که ده روی قاغذ نوشته ميشه، جای عملی ده دنيا نداره، ای گپه از صد دفام ( دفعه هم) زيات تر بريت گفتيم، نه سرخ وزرد شو ونه خوده خيله خيله بساز، ای فيصله حکومت پنهانی جهانيس، که بوشام تابع هموس، کس چيزی گفته نميتانه، پرَخچای ته می پرانن، شوله ته بخو، پرده ته بکو.
کاکه تيغون: خو کربلايی جان از آغای خليل زاد تير ميشيم، گرچه سالا( سالها) پيش وختيکه ماون( معاون) يونيکال همو مؤسسه نفت کش يا نفت دزد بود، خوده از ولايت بلخ واز پشتونای کدام قريه که مامد (محمد) گل خان مومند، پدرای شانه از جنوبی آورده بود گفته وميگن که خانمش اتريشی دارای مذهب يهودی اس و بحيث سکرتر رامسفلد کار ميکد، ازهمو وخت مه ای ره ميشناختم وده باره يش شنيده بودم، امّا کربلايی جان بيا که منتظر جريانات باشيم وده آينده سر ازی گپ مناظزه کنيم، حالی بيا که سر همی کتاب آغای راوش که تازه چاپ شده وبری مه هم يک جلدشه بری خاندن داده بودی گپ بزنيم.
کربلايی: کاکه جان گپ بزن، يگان شوخيام ده گپايت اس( نفت دزد!)، خو بگو.
کاکه تيغون: کربلايی جان مه يگان دونيم صد صفحه شه خانديم، دلم اس که تا آخر بخانمش، همی يک گپگه ده پيش گفتار خود گفته که مره بسيار خوشم آمد.
کربلايی: چی گفته کاکه جان؟
کاکه تيغون: ده همی شرو گفته، اينه بخان( اولين گفته اينست که افراد واشخاصی که به مرض درمان نا پذير ومتعفن وشرم آلود "ايدز" مذهبی، نژادی وقومی آگاهانه دچاراند وبرای انتقال اين ميکروب ( ويروس) از وجود خويش به وجود ديگران تلاش دارند، بهتر است که از خواندن اين کتاب صرف نظر نمايند، چون امکان تداوم زندگی چنين افراد واشخاص را اين کتاب برای جامعه بشری غير قابل قبول وباعث آلودگی فضای سالم دهکده انسانی به شمار می آورد، چنين اشخاص با خوانش اين کتاب، مرگ خودرا قريب ديده وکفن وتابوت خويش را آماده می سازد.)
کربلايی: کاکه جان تو خو ده ای مرض انشأالله گرفتار نيستی؟
کاکه تيغون: تو مره خيال ملا وآخند ويگان ناسيونالست تنگ نظر کدی؟ مه رقم توستم.
هردو دوست چند دقيقه ميخندند وکربلايی پُرسان ميکند؟
کربلايی: کاکه جان از خاندن کتاب تا حالی چه يافتی؟
کاکه تيغون: کربلايی جان خلاصه يش ايکه؛ آغای راوش دهمی کتاب " نام وننگ" مقصدش ايس که ( نام) اينمی خاک امروزه ما اوغانستان، "ايران" بوده وپارسها که نام دولت شان هم پارس بود وتازمان رضا شام، همی نام "پارس" ره داشت، ده اثر توطئه ودسيسه انگليسا، نام شه ( ايران) ماندن، که نام خاک خراسانه، که بخش عمديش به نام ايران ناميده ميشد وای نامام که از نام بچه فريدون، گرفته شده بود، ماندن وماره بی (نام) ساختن وزبان شان هم پارسی بود، که تاحال کل مردم دنيا، خليج پارس ميگن، نه خليج (ايران) ويا پارسی ميگن نه (فارسی) وزبان اولی هم (دری) بود وکسای که از آريانا کوچ کدن هم دری گپ ميزدن وچون به پارس رسيدن، بخاطر نام کشور پارس اوره يانی (دری) ره پارسی گفتن:
همی هردو گپ ده اشعار حضرت فردوسی ديده وخانده ميشه، که فريدون قلمرو سلطنت خوده بين سه پسر( ايرج،تور وسلم) تقسيم ميکنه، و سلم وتور از تقسيمات پدر نا خشنود می شن وقصد هلاکت ايرج می کنن، ده همينجه اس که اساس بد بينی ودشمنی ميان ايرانيان و تورانيان گذاشته ميشه، اينه بخان کربلايی جان:
کربلايی اشعار حضرت فردوسی را به آواز بلند ميخواند؛
نهفته چو بيرون کشيد از نهـــــان به سه بخش کرد آفريدون جهان
يکی روم وخاور دگر ترک وچين سيـــم دشت گردان وايران زمين
نخستين به سلم اندرون بنــــگريد همه روم وخــاور مر اورا سزيد
دگر تور را داد توران زميــــــــن ورا کرد ســـــالار ترکان وچين
از ايشان چو نوبت به ايرج رسيد مر اورا پدر شــــــاه ايران گزيد
فردوسی بزرگ در شاهنامه شهرهای ايران را ضمن نامه پيران به گودزر چنين آشکارا ميگرداند:
از ايران به کوه اندر آيد نخست درغرچکان از بروبوم وبُست
دگر تالقان شهــــــــر تا فارياب هميـــــــدون در بلخ تا اندرآب
دگر پنجهير ودر باميـــــــــــان سر مرز ايران وجــــای کيان
دگر موليــــــــان تادر بدخشان همين است از پادشاهی نشان
فرو تر دگر دشت آمــوی وزم که با شهــر ختلان برآيد برم
چه شکنان*وترمذ وويسه گرد بخارا وشهريکه هستن به گرد
هميدون برو تا در سغـــــد نيز ( فرد دوم از چاپ بازمانده)
نجويد کس که شدرستم گرد سوز سپارم بدو کشور نيــــــــمروز
زکوه وزهامون بخوانم سپاه سوی باختــــر برگشايم راه
به پردازم اين تا در هنــدوان نداريم تاريک ازين پس روان
زکشمير وز کابل وقندهـــــار شمار را بود آنهمه زين شمار
****
* شغنان
در معجم البلدان ياقوت حموی از قول بلادزی نوشته است که:
"ايران شهر همان نيشاپور، قهستان، طبسين، هرات، پوشنگ، بادغيس وطوس که طابران نام دارد می باشد"، و ياقوت در حاشيه کتاب می نويسد.... ما فارس را با نعمت هايش برای ايران نهاديم.
کربلايی ادامه ميدهد:
اينه کاکه جان ببی که از حضرت فرودسی کده منبع معتبر تر يافت نميشه واز ای شعرا بايد کُلی بفامن، که ايران شهر در ساحهء خراسان وپايتختش بلخ بود.
اينه باد از خاندن ای شعر حضرت فردوسی همه گپا مالوم دار وروشن ميشه:
خود از بلخ زی زابلستان کشيد بيابان گذاريد وسيحون بديد
به زاول* نشست مهمــــان زال برين روزگاران برآمد دوسال
زابل*
ده يک جای دگه از جاسب شاه چين که به کهرم سپه سالار خود ميگه:
بدو گفت بگزين ز لشکر سوار زترکان شايسته مردی هــزار
از ايدر برو تازيان تا به بلــــخ که ازبلخ شد روزگار ماتاروتلخ
همه شهر ايران به کام تو گشت تو تيغی ودشمن نيام تو گشت
ده اينجه دگه با قاطعيت حضرت فردوسی بلخه ايران ميگه،
همی رقم عنصری بلخی که ملک الشعرای دربار سلطان مامود بود، اوره خسرو ايران ميگه:
دل نگهدار ای تن ازدردش که دل بايد ترا
تا ثنای کد خدای خسرو ايران کنی
يا رودکی سمرقندی وختيکه بو جعفر وزير نوح سامانی بلخی ره می ستايه ،ميگه:
زآن می خوشبوی ساغری بستاند ياد کند روی شهريارسجستان
شادی بو جعفر احمد بن محمد آن مهء آزادگان مفـــخر ايران
همی رقم فرخی سيستانيام سلطان محمود غزنوی ره سلطان ايران گفته:
چه روز افزون عالی دولتيست اين دولت سلطان
که روز افزون بدو گشته ست ملک وملت ايران
کاکه جان، همی زبان خراسان هم دری بوده، که فردوسی ميگه:
کجا بيور از پهلـــوانی شمار بود در زبان دری صــــــــدهزار
به تازی همی بود تا گاه نصر بدانگه که شد درجهان شاه نصر
بفرمـــــــــود تا پارسی دری بنشتند وکــــــــــوتاه شد داوری
يا فرخی سيستانی ميگه:
دل بدان يافتی از من که نکو دانی خواند
مدحت خواجهء آزاده به الفاظ دری
و يا ناصر خسرو ميگه:
من آنم که در پای خُوگان نريزم مراين قيمت دُر، لفظ دری را
سوزنی هم در شعر از زبان دری ياد ميکنه:
صفات روی او آســــــان بود مرا گفتن
گهی به لفظ دری وگهی به شعر دری
همی رقم حضرات نظامی گنجوی، حکيم سيستانی، عنصری بلخی، سعدی، حافظ وعلامه اقبال هم دری گفتن وسرودن.
کاکه جان همی آغای سليمان راوش بسيار زحمت کشيده، خون دل ريخته ومغز خوده صيح به کار انداخته وواقعن آدم مبتکر وتيز هوش اس، هيچ کس تاحالی راجع به ايکه:
بلخ = باختر- ايران – خراسان- افغانستان شده، کار نکده وای منحصر به کار پژوهشی آغای راوش ميباشه، به نظر مه بايد ديگه تاريخ نويسان و دانشمندان ده ای مورد کاوش بيشتر کنن وزوايای قضيه ره روشن وروشنتر سازن، مهمتر ايکه اوّل ای روشفکرای ما بايد کتابه بخانن باد از او ميتانن که قضاوت کنن واوره انکشاف بتن.
کاکه تيغون: راستی که آغای راوش خوب مغز خوده ده کار انداخته، لاکن ای استلاآتش ( اصطلاحاتش) مغز ماره کشيد. خيره بازام دگايش که خانديم سرش تبصره مي کنيم.
چند دقيقه هردو ميخندند وکربلايی ميگويد:
کربلايی: کاکه جان يکی ودو خبر دگه هم اس که بريت ميگم باز ميريم که ناوخت ميشه.
کاکه تيغون: خبرت بگو کربلايی جان، امّا هنوز سه ونيم بجس، کجا بريم باز يگان فکاهی هم بگو.
کربلايی: شام يکشنبه هفته گذشته ده منطقه وزير اکبرخان مينه کابل، يک حادثه شد، واوُ عبارت از محاصره خانه ( قصر) دوستم توسط پوليس به بهانه حمله افراد اوُ به خانه اکبر بای يکی از سران ترک تبار بود، ای واقعه ظاهرن پايان يافت، امّا به گفته کارشناسا خود آغاز يک چالش ديگه بری نا امنی خات بود، جنرال دوستم ده يک اعلاميه رسمی که از تلويزيون آيينه به نشر رسيد، اتهام حمله بر خانه اکبربای ره يک توطئه عليه خودش خانده وگفته که ای محاصره سر آغاز " تشنج واغتشاش" خات بود وباعث" برانگيختن احساسات مردم" خات شد، البته ای ده حالی اس که والی بلخ ده يک نشست خبری هشدار داده که به کسی ده سمت شمال اجازه نخات داد تا از نفوذ حزبی وسياسی کار گرفته ونظم وقانون ره برهم بزنه، کاکه جان اگه تشنج خدای ناخاسته به سمت شمال رخ بته، مالوم نيس که حکومت امنيت جنوب ره اولتر می گيره يا از شماله.
کاکه تيغون: مه خو اول فکر ميکنم که هردو طرف ايقه سنجش دارن که جلو تشنج بيشتره ده کشوری که هيچ آرامش وجود نداره بگيرن واز ای قدرت نمايی ها بگذرن، اگه زور شان ميرسه برن همو تروريستها ودشمن های خاک ووطن بکوبن و قسمی که ادعا ميکنن وطن
آزاد وآباد کنن، ده غيرازاوُای زور آزمايیها فايده نداره !
کربلايی: کاکه جان اگه از ای گپای داخل کشور تيرشويم ، يک خبر تازه ره که همی ديروز
از راديو بی بی سی شنيدم وده تلويزيونا ديدم بريت ميگم : ديروز اجلاس وزيران دفاع کشورهای عضو ناتو ( پيمان اتلانتيک شمالی) ده پايتخت ليتوانی يکی از جمهوريتای شوروی سابق آغاز شد وهنوزهم ادامه داره، ده ای اجلاس دو روزه منشی عمومی ناتو هشدارداد وگفت:" که شکست ماموريت اين سازمان در افغانستان، منجر به گسترش حملات تروريستی به کشورهای غربی خواهد شد" اُو اضافه کد که عواقب ای شکست خطرناک اس ودامنگير لندن، بروکسل وامستردام خات شد! کاکه جان! گپ جدی اس چرا که همی ديروز وزيرای خارجه امريکا وبريتانيا باد از مذاکرات بين خود بخاطر ديدن عسکرای خود وکارای ناتو به اوغانستان رفتن وتلاش می کنن ، حامد کرزيه اطمينان بتن که ناتو ده مبارزه با شورشيان عقب نشينی نخات کد! ده همی گير ودار گروه بين المللی بوران(بحران) که هميش گپای جالب داره ومرکزش ده بلجيم اس گفته: ده حالی که از خروج طالبان شش سال تير ميشه،کشورای شامل درجنگ هنوزهم طرز مبارزه با شورشيانه ده افغانستان نمی دانن، کاکه جان ای گپی اس که همه کارشناسا به شمول کارشناسای افغانی ده ای باره هشدار داده ان وهميش دولت وقوای مصروف ده مبارزه با تروريستاره می فامانن که جنگی به ای شيوه ها راه حل نيس، بلکه بايد از متود های ديگه کار بگيرن، مگم افسوس که يا گوش شنوا ندارن، يا نمی خواهن که ده اوغانستان آرامش بيايه، فکر ميکنم همی حدس دومی به حقيقت نزديک تر اس! همچنان سازمان سنليس گفته که دموکراسی ده افغانستان شکننده اس، خدا خيره پيش بياره ديده شوه کاکه جان چه خات شد؟
کاکه تيغون: کربلايی جان ميشه که حالی يگان فکاهی بگويی که طبيت ماروشن شوه.
کربلايی: عوض مه امروز تو ده گپايت شوخی بسيا ميکدی، سر ازيام يکی دوتا بريت ميگم، گوش کو کاکه جان :
يک زن ده لب دريا کالا شويی ميکد، پايش لخچيد اَو بوردش، دامادش خبرشد، خوده ده دريا انداخت وطرف بالا ميرفت، مردم گفتن، طرف پايان برو که همو طرف او می بره، داماد گفت: مه می فامم خشويم سر زور اس وچپه کار حتمن طرف بالا رفته.
هردو قهه قهه ميخندند و کربلايی ادامه ميدهد:
مردی عکس خوده ده چاه ديد، فرياد کشيد، دُز( دزد) آمده، ده چاه پت شده، خانمش سر خوده ده چاه پيش کد وگفت: يک زن زشت وبد قوارهء شيشک مانندام کتی ش اس.
هردو بسيار ميخندند وبعد از آن آماده گی جانب جماعت خانه ميروند.
------------------------------------------------------------------------
بالا
بازگشت