محمداسحاق فياض
بلر مي رود،آيا سياست خارجي انگليس تغيير خواهد كرد؟
پس از آن كه حزب كار گرانگليس در انتخابات شوراهاي محلي، شكست خوردند سكان سياسي در انگليس دچار تغير و تحول گرديد، سنت قديمي در انگليس اين است كه هر حزبي و قتي دريافت كه محبوبيت و موقعيت خود را در براي مردمش از دست داده است و مردم به اين حزب اعتماد لازم را ندارند، فورا در كادر رهبري حزب تغييراتي را وارد مي آورد، رهبر و يا دبيركل حزب حاكم در عين حالي اداره حزب را به عهده دارد، مقام نخست وزيري را نيز بدست مي گيرد. وقتي در درون حزب تغييراتي بوجود ميآيد به صورت طبيعي اين تغيرات در دولت و حكومت انگليس نيز تاثير مي گزارد. با شكست حزب كارگر در انتخابات محلي، موقعيت آقاي توني بلر را در درون حزب متزلزل ساخت و او به ناچار بايد از رهبري اين حزب استعفا مي داد و اين كار سبب گرديد كه از مقام نخست وزيري انگليس نيز كنار برود. به همين دليل او اعلام كرده است كه ماه آينده از قدرت كنار مي رود و منتظراست كه حزب كارگر رهبر جديدي را انتخاب نمايد تا سكان نخست و زيري انگليس را نيز در دست گيرد. يكي از كساني كه ممكن است رهبري حزب كارگر را بدست آورد وبه مقان نخست وزيري نيز برسد، آقاي گردون براون وزير خزانه داري دولت آقاي بلر است.
هرچند كه تا کنون کس دیگری جز او خود را نامزد رهبری حزب کارگر نکرده اما مایکل میچر، از سیاستمداران قدیمی و وابسته به جناح چپ حزب کارگر در ماه فبروری سال جاری تمایل خود را برای ورود به رقابت برای رهبری حزب ابراز داشت ونيز جان مک دانل، دیگر عضو حزب کارگر که همانند آقای میچر با برخی از سیاست های دولت بلر، از جمله جنگ عراق مخالف است، سال گذشته گفت که در صورت کناره گیری نخست وزیر برای احراز این سمت تلاش خواهد کرد.
داوطلبان ورود به رقابت برای رهبری حزب کارگر پس از کناره گیری رهبر این حزب باید از سوی دست کم 5/12 از نمایندگان حزب کارگر در پارلمان تایید شوند و هنوز مشخص نیست که آقایان میچر و مک دانل موفق مي شوند تاییدیه این تعداد از نمایندگان را کسب کنند. بر اساس نظر سنجي ها شانس بيشتر را در اين رقابت آقاي گردون براون دارد،او اولين كسي است كه نامزدي خود را براي جانشيني بلر اعلام كرده است و مورد حمايت آقاي بلر و تعداد زيادي از اعضاي حزب كارگر نيز مي باشد. تونی بلر در سخنانی حمایت خود را از گوردون براون به عنوان رهبر حزب کارگر اعلام داشت و از وی به عنوان یکی موفق ترین وزیران خزانه داری بریتانیا ستایش به عمل آورد.
به هرحال چه گردون براون و يا هركسي ديگري كه سكاندار دولت انگليس باشد، تغييراتي درخارجي انگليس رونما خواهد شد، هرچند كه آقاي براون با بسياري از سياست هاي آقاي بلر موافق است اما او ممكن است تغييرات اندكي را در سياست خارجي انگليس نسبت به امريكا، عراق و افغانستان بوجود آورد، هر چند كه از منتقدان جنگ در عراق و افغانستان نيست، اما موضع گيري مبهم او قبل از انتخاب شدنش به مقام نخست وزيري، نشان مي دهد كه او با همه سياست خارجي بلر موافق نيست.
به هر حال اينكه او و يا هر كسي ديگري كه نخست وزير انگليس مي شود، چه ساسيتي را در پيش خواهد گرفت، در آينده روشن خواهد شد، آنچه دراينجا قابل بررسي است نقش مثبت آقاي بلر در مبارزه با تروريسم در افغانستان مي باشد. بعد از حادثه 11 سپتامبر آقاي بلر در مبارزه عليه تروريزم در كنار آمريكا قرار گرفت و از آن تاريخ تا امروز هزاران نيروهاي انگليسي در آشوب زده ترين منطقه افغانستان يعني ولايت هلمند مشغول مبارزه با تروريسم هستند. آقای بلردر يك سخنراني گفته بود: "ما به این دلیل به افغانستان آمده ایم که مشکل افغانستان به مشکل جهانی تبدیل شده بود، ما متعهد هستیم که بخاطر مصونیت خودمان تا زمانی اینجا باشیم که به حضور ما نیاز است.
دولت انگليس در عين حالي كه 7 هزار نيروي نظامي در افغانستان دارد تا كنون صدها ميليون دالر به دولت و باز سازي افغانستان كمك كرده است و يكي از حاميان مهم دولت افغانستان مي باشد.اقاي بلر تلاش هاي زيادي را براي محو تروريسم از منطقه انجام داد، او طرح تغيير و تحول در مدارس ديني پاكستان را ريخت، تا شايد بتواند افراطيت مذهبي را كه به تروريسم تبديل شده است تغييردهد، به همين دليل سال گذشته باوعده بيش از 900ميليون دالر به پاكستان سفر كرد تا شايد بتواند تغيري در ساختار و مواد درسي اين مدارس ايجاد كند. آقاي بلر در مصاحبه اش اذعان داشت كه شيوه مبارزه با تروريزم را درپاكستان مانند آنچه كه در افغانستان جريان دارد، نمي توان دنبال كرد، بايد طرح و راهكار جديدي براي مبارزه با تروريزم در اين كشور جستجو نمود. طرح جديد بلر براي مبارزه با تروريزم در پاكستان داراي سه ركن اساسي بودكه عباربود از امتياز دادن به دولت پاكستان، مذاكره با علماء و روحانيون ميانه رو پاكستاني و كمك و حمايت از آنان و تغير سيستم و مواد درسي مدارس ديني در پاكستان در سايه كمك هاي هنگفت غرب به اين مدارس. اما متاسفانه اين طرح عملي نگرديد و مقامات پاكستان يا نكردند يا نتوانستند تغييرات اساسي را در متون درسي مدارس ديني پاكستان وارد آورد. بسياري از كارشناسان بدين باوربودند كه بلر و آقاي مشرف نمي تواند رونسانس ديني و با نوع پروتستان مذهبي را در درون مدارس ديني پاكستان بوجود آورد كه از خشونت و تند روي دست بردارند.به همين دليل برخي از منتقدان بلر معتقد اند كه آقاي بلر به دولت پاكستان و آقاي مشرف بهاي زيادي داد در حالي كه اين كشور در مبازره با تروريسم صادقانه عمل نمي كرد و موضع دوپهلو داشت. آقای جوینده نماينده پارلمان افغانستان می گويد: آقاي بلر همواره انتقادات مردم افغانستان، دولت افغانستان و جامعه جهانی را در ارتباط با نقش پاکستان در تقویت تروریسم در افغانستان، نادیده گرفت.
به هر حال با آن كه اين طرح به شكست انجاميد آقاي بلر تلاش هاي زيادي را در اين راستا انجام داد كه قابل قدر است. چنانچه كه آقاي كرزي رییس جمهور افغانستان مي گويد: آقای بلر از جمله ي دوستان بزرگ افغانستان است که بعد از آزادی افغانستان از چنگ تروریسم تاکنون هر لحظه با ما بوده است، هیچگاه افغانستان را فراموش نکرده و اقدامات زیادی را برای خوشی و خوشحالی مردم آن انجام داده است.
اكنون آقاي بلر پس از چند روز مقر نخست وزيري انگليس را ترك خواهد كرد و يكي از سه نفري يادشده جاي او را پر خواهد كرد، اما سئوال اساسي آن است كه تا چه ميزان سياست انگليس در قبال افغانستان و روند مبارزه با ترورسم تغيير خواهد كرد؟
بسياري از كار شناسان بدين باورند كه ممكن است تغييراتي در سياست خارجي اين كشور بوجود ايد اما مورد افغانستان تغييري چنداني نخواهد كرد زيرا ادامه مبارزه با تروريسم به يك تعهد بين المللي تبديل شده است كه دولت انكليس نمي تواند ازآن شانه خالي كند.به همين دليل سياست اين كشورهمچنان در برابر مبارزه با تروريسم و حمايت از دولت افغانستان ادامه پيدا خواهد كرد.
Mif_1967@yahoo.com
بالا
بازگشت