محمد اسحاق فياض
چرا و چگونه طالبان با دولت تماس گرفته است؟
Mif_1967@yahoo.com
درحالي كه نبردهاي پاييزي گروه طالبان درمناطق مختلف افغانستان همچنان ادامه دارد، آقاي كرزي رئيس جمهورافغانستان روز پنجشنبه طي كنفرانس خبري از اعلام آمادگي گروه طالبان براي پيوستن به دولت خبرداد. او كه در یک نشست مشترک خبری با دبیرکل ناتو در کابل شركت كرده بود، اعلام كرد، در روزهای گذشته چندین بارطالبان از پاکستان و داخل افغانستان با دولت تماس گرفته و خواستار پیوستن به روند صلح شده اند. آقای کرزی گفت: تنها در یک هفته گذشته، رهبری طالبان بیش از پنج بار با دولت افغانستان تماس گرفته و خواهان یافتن راه های عملی برای بازگشت به این کشور شده اند.آقاي كرزي در عين حالي كه اين خبررا اعلام مي كرد طالبان را فاقد انسجام لازم توصيف كرد و گفت: برای آغاز گفتگوهای صلح، طالبان هنوز فاقد یک رهبری منظم هستند. حامد کرزی در عین حال تکرار کرد که دولت افغانستان تنها با آن دسته از افراد طالبان مذاکره خواهد کرد که با شبکه القاعده و دیگر گروه های تروریستی ارتباطی ندارند و مخالف صلح و بازسازی افغانستان نیستند.
درحالي كه دو روز ازاعلام اين خبر توسط كرزي مي گذرد طالبان هنوز اين گفته ها را تاييد و يا رد نكرده اند. اگر چنان چه اين خبر صحت داشته باشد و هردو طرف واقعا براي مذاكره و تفاهم آمادگي داشته باشند، يك تحول بزرگ سياسي دراين كشور خواهد بود.اما هنوز ترديد هاي زيادي براي آغاز اين روند موجوداست وهيچ گونه قرايني وجود ندارد كه گروه طالبان و يا بخشي ازاين گروه واقعا تمايل به پيوستن به دولت را داشته باشند. درشرايط فعلي برگ برنده جنگ هاي پاييزي هم چنان دراختيار است طالبان و بسياري از مناطق جنوب و جنوب شرق را دراختيار خود دارد، عقبه امن اين گروه در ايالت سرحد پاكستان همچنان بدون تهديد باقي مانده است، نيروهاي مسلح پاكستان درگيربا مسايل سياسي و بحران مشروعيت قدرت دراين كشورهستند و نيروهاي ناتو و ائتلاف نيز هرگز قصد حمله به اين مناطق را ندارند. با توجه به اين پس منظر سئوال اساسي اين است كه چرا رهبران طالبان ويا برخي ازآنها چنين پيشنهادي را به دولت افغانستان داده است؟ و نيز چرا آقاي كرزي رئيس جمهور افغانستان اين موضوع را بدون اين كه به يك نتيجه مطلوب دست پيدا كند، به خبر نگران ابلاغ كرده است؟ آيا اين داستان خود يك تبليغات سياسي نيست؟
هر چند براي پاسخ گويي به اين سئولات نياز به زمان بود تا زواياي تاريك اين خبر بيشتر روشن مي گرديد، اما با توجه به پيشنه اين گونه خبرها از هردو طرف و نيز شتاب دراعلام آن نشان مي دهد كه بازي گران سياسي بيشتر از آن اهداف تبليغاتي دارند تا مذاكرات واقعي.
عوامل زيادي وجود داردكه نشان مي دهد هردو طرف درگير در واپسين روزهاي نبرد پاييزي از طرح اين گونه مذاكرات اهداف زودگذر دارند.
اول اينكه: اين خبرزماني اعلام گرديد كه دولت افغانستان و فرمانده ناتو براي توجيه و رد گزارش شوراي سنليس اين كنفرانس خبري را برگزار كرده بود. شورای سنليس يك نهاد اروپايي مستقل است كه درفرانسه مركزيت دارد و در امور توسعه، امنيت و مبارزه با مواد مخدر به دولتها مشورت می دهد، در گزارش تازه خود گفته است، طالبان بر بیش از پنجاه درصد مناطق افغانستان کنترل دارند. شورای سنلیس در گزارش خود، بر این موضوع تاکید کرده که طالبان آرام آرام به دروازه های کابل رسیده اند و حالا به نظر می رسد كه برای براندازی حکومت حامد کرزی تا سال 2008 میلادی، تنها یک ادعای میان تهی نیست.اين شورا دو راهكارعملي را براي برون رفت از اين بحران ارايه داده اند، يكي مبازره جدي وعملي با كشت، توليد وقاچاق مواد مخدر است. اين شورا يكي از دلایل اصلی افزایش ناامنی ها را تولید مواد مخدر و حضور گسترده قاچاقچیان مواد مخدر در این کشور خوانده است كه ازاين طريق پول هنگفتي نيزعابد طالبان مي گردد. دوم حمله برون مرزي عليه پايگاه هاي امن طالبان در خارج از افغانستان است. اما گزارش و راهكار هاي اين شورا ازسوي دولت و ناتو رد گرديد. آقاي كرزي و قوماندان ناتو دريك كنفرانس خبري مشترك اين گزارش را مردود اعلام كرد. آقاي كرزي ضمن اعتراف به حقايق اين گزارش گفت: بخشهای مشخصی از مناطق جنوب افغانستان جایی که با پاکستان مرز مشترک دارد گه گاهی شاهد حملات گروه های تروریستی است. گاهی بخشهایی از افغانستان به دست طالبان سقوط می کند، زمانی که نیروهای امنیتی تصمیم به بازپس گیری آن گرفته اند طالبان فورا از این مناطق بیرون رانده شده اند اما گاهی هم بنابر دلایلی که برای خود ما روشن است برای بازپس گیری این مناطق عمداً اقدام نمی کنیم.آقاي دي هوپ شفرفرمانده ناتو نيز گفت: تحلیلی که این شورا (سنلیس) از وضعیت افغانستان دارد دور از حقیقت است و من آن را به شدت رد می کنم. البته بخشهایی از افغانستان گاهی درگیر مشکلات امنیتی می شود اما این مشکلات جدی نیستند. پیشنهاد این نهاد برای آغاز عملیات ردیابی تروریستان در بیرون از خاک افغانستان به وسیله نیروهای ناتو نیز یک پیشنهاد فوق العاده غیرعملی است.
با توجه به اين موضع گيري ها ممكن است دولت افغانستان براي بي اعتبارجلوه دادن اين گزارش با اعلام اين خبر سعي كرده تا برخلاف اين گزارش طالبان را چنان ضعيف جلوه دهند كه حتي براي پيوستن به دولت حاضر به مذاكره شده اند.
دوم اينكه: طالبان نيز به دليل نزديك شدن فصل سرما و توقف موقتي جنگ در طول سه ماه زمستان و گرفتن آمادگي هاي لازم براي جنگ وشورش هاي سال آينده، براي آن كه بتواند مناطقي را در داخل افغانستان در زمستان همچنان در دست داشته باشند، نياز به نوعي معامله با دولت افغانستان دارند.طالبان از معامله پارسال با دولت بر سر موسي قلعه سود هاي فراوان برد و اكنون نيز در تلاشند تا از طريق ريش سفيدان و يا ديگر افراد با نفوذ موقتا به نوعي معامله با دولت افغانستان دست پيدا كنند. براين اساس طالبان ممكن است با دولت آقاي كرزي تماس هايي را برقرار كرده باشند و سكوت معنا دار طالبان دربرابراعلام اين خبر توسط آقاي كرزي ممكن است اين واقعيت را آشكار سازد كه طالبان با توجه به اهدافي كه خود شان دارند، بادولت افغانستان ارتباط هايي ممكن است گرفته باشند، اما برداشت و تفسير اين گونه ارتباطات از نظر دولت افغانستان وطالبان كاملا متفاوت ميباشد. دولت افغانستان هرگونه ارتباطات را به معني پيوستن گروه طالبان به دولت تفسير مي كنند و دركنارآن از جنبه تبليغات سياسي آن نيز بهره مي برند، گروه طالبان از طرح مذاكره با دولت درواقع به دنبال نوعي بازي دنباله داري است كه درسايه آن بتوانند مناطق وسيع تري را به چنگ آورند و خود را درگذر فصل زمستان تقويت نمايند.طبيعي است كه اگر طالبان از اين بازي به اهداف خود برسند، حاضرند اين امتياز را به دولت بدهند كه از طرح مذاكره با آنان استفاده هاي تبليغاتي نمايند.
سوم اين كه: رهبران اصلي طالبان و نيز گروه القاعده، سران قبايل و گروههاي تندروحامي طالبان درپاكستان و افسران و جنرالان باز نشسته ارتش و سرويس اطلاعاتي اين كشور كه روز گاري درتشكيل اين گروه نقش اساسي داشتند، هرگز به مقامات پايين رتبه طالبان اجازه نخواهد دار كه با دولت افغانستان از در گفتگو وارد شوند، زيرا روشن است كه ملاعمر وآقاي حكمتيار و ديگر سران بلند پايه طالبان و حزب اسلامي، جايگاهي در دولت افغانستان نمي توانند داشته باشند، در چنين شرايطي بعيد به نظر مي رسد كه مقامات پايين رتبه طالبان جرات مذاكره با دولت را داشته باشند.باآن كه آقاي كرزي چندي پيش به دنبال آدرس ملاعمر و حكمتيار مي گرديد تا باآنان مذاكره نمايند، اما اين تقاضاي درحالي كه از طرف آن دو رد شد، با واكنش هاي بين المللي نيز مواجه گرديد.
به هرحال شرايط فعلي نشان مي دهد كه طالبان نياز چنداني به مذاكره بادولت افغانستان ندارند و اگر چنين طرح هايي را براي دولت ارايه داده باشد فقط براي كسب امتيازات موقت و بازي كردن با زمان است و بس.
بالا
بازگشت