آيا امريكا و روسيه مسير جنگ سرد را مي پيمايند؟
محمد امين ميرزاد
Mif_1967@yahoo.com
طرح دفاع موشكي امريكا كه يكي از دو پايگاه آن قرار است در دو كشور چك و پولند استقرار پيدا كند، خشم روسيه را بر انگيخته است. آقاي پوتين رئيس جمهور روسيه درآخرين واكنش خود به اين طرح گفت: استقرار سیستم موشكي آمريكا در كشورهاي اروپايي، اين قاره را به انبار باروت تبديل مي‌كند.
طرح سپردفاع موشكي امريكا در2001 از سوي بوش اعلام شد و تاكنون اين كشورعلي رغم مخالفت هاي گسترده بين المللي براجراي اين طرح پا فشاري مي كند، در اين ميان بيشترين مخالفت را روسيه و بدنبال آن چين دارد، روسيه اين طرح را خطر جدي براي امنيت خود احساس مي كند كه در سايه آن امريكان توان بالاي نظامي پيدا مي كند و نيز سپردفاعي اين كشور به مرز هاي روسيه نزديك مي شود.
براستي سپر دفاع موشكي امريكا چيست كه اين گونه هراس جهاني را بدنبال دارد؟ امريكا در سال 2001 اعلام كرد قرار است يک سپر دفاعی بر فراز آمريکا ايجاد شود. کار اين سپر دفاعی رديابی و در صورت ضرورت نابودی موشکهای باليستيکی است که ممکن است از سوی برخی از کشورها امنيت آمريکا را تهديد کند. طراحان سيستم دفاع موشکي بر اين باورند که که اين سيستم قادر به نابود کردن موشکهای پرتاب شده بسوی آمريکا است بدون آنکه قطعات بازمانده از موشک و يا موشکهای نابود شده خطری برای کشور ايجاد کند. براساس برنامه پيشنهادی جديد آقای بوش، آمريکا اميدوار است تا با بکارگيری از رادار و ديگر تسهيلات ارتباطی ماهوا ره ای و پايگاههای زمينی که برخی از آنها در بريتانيا و گرين لند مستقر خواهند شد،يک سيستم هشدار دهنده اوليه را برای حفاظت از خود را بوجود بياورد. برخی از تحليِلگران نظامی اين برنامه دفاع موشکی را بخاطربرخی از تشابهاتش با برنامه استراتژيک دفاعی آمريکا به نام مستعار«جنگ ستارگان» که در زمان رياست جمهوری رونالد ريگان پيشنهاد شده بود «فرزند جنگ ستارگان » ناميده اند. در زمان رونالد ريگان پيشنهاد شده بود که سلاحهای دفاعی در فضا بکار گرفته شود و يک سيستم عظيم دفاعی مستقر درزمين آن راپشتيبانی کند. اما سيستم دفاعی جديد ارائه شده از سوی آقای بوش از تعداد بمراتب کمتری سلاح مستقر در مراکز زمينی استفاده ميکند. البته در اين طرح از فن آوريهای جديد نيز استفاده ميشود.
اين طرح درهمان آغاز نيز با مخالفت ها گسترده مواجه شد و حتي اتحاديه اروپا نيز در ابتدا با ان مخالفت كرد،اما رشد روز افزون تروريسم در جهان وحمله تروريستي به مركز تجارت جهاني نيويورك سبب شده كه طرح موشكي امريكا را براي مدتي تحت تاثير خود قرار بدهد و اتحاديه اروپا را به سوي امريكا نزديك تر گرداند. پس از چند سال طرح سپر دفاع موشكي امريكا منطقه ويسعتري را در برگرفت و امريكا با استفاده از فروپاشي شوروي سابق و گسترش ناتو به سوي شرق اروپا تصميم گرفت كه مراكز دفاعي مشكي زميني خود را به سوي شرق اروپا گسترش بدهد. قرارطرح اوليه آمريكا اين كشور مي خواهد 10فروند موشك رهياب درپولند و يك سيستم رادار در جمهوري چك مستقر كند. تا دايره دفاع ملي امريكا بيشتر تكميل گردد. طبيعي است كه اين طرح براي روسيه دوران پوتين كه بار ديگر براي كسب قدرت يابي دوباره و زنده كردن اقتدار شوروي سابق براي روسيه در تلاش است، قابل تحمل نيست و به شدت در برابرآن واكنش نشان داده است. پوتين رئيس جمهور روسيه هشدار داده است که آمریکا با ساخت سیستم دفاع موشکی در پولند و جمهوری چک، موازنه استراتژیک اروپا را مختل خواهد کرد. بنا به نوشته گاردين ديميتري پسكوف سخنگوي كرملين در گفتگو با روزنامه گاردين گفته است: ما به شدت نگران و نااميد هستيم واشنگتن درباره اين برنامه‌ها به هيچ وجه حتي يك كلمه هم با ما صحبت نكرده بود و هيچ كدام از اين ها را با ما درميان نگذاشته بود. با اين كارها توازن استراتژيك اروپا به شدت دچار تغيير ميشود و ثبات استراتژيك جهان هم آسيب مي‌بيند. سخنگوي كرملين در ادامه سخنانش گفت: گويي كه ما را فريب داده‌اند. به همين دليل ما هم بايد به فكر گزينه‌هاي جايگزين باشيم كه البته هزينه كمتر و كارايي بيشتري داشته باشد. هر واكنشي از سوي ما بايد در چارچوب تكنولوژي جديد باشد. جنرال ولاديمير بلوس كارشناس برجسته روسي در زمينه تسليحات ضد موشك بالستيك در اين باره مي‌گويد، پايگاههاي سيستم دفاع موشكي آمريكا تهديد جدي براي نيروهاي استراتژيك هسته‌اي ما هستند. آقای پوتین در کنفرانس امنیتی مونیخ در 10 فبروري 2007 كه در حضورآنجلا مرکل، صدراعظم آلمان و رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا سخن می گفت افزود که آمریکا پا را از مرزهای خود فرا گذاشته است و با استفاده نامحدود از نیروی نظامی باعث شعله ور شدن رقابت های تسلیحاتی و تروریسم در جهان شده است.
هر چند كه تاهنوز هيچ موشكي در پولند و هيچ راداري در چك از سوي امريكا مستقر نگرديده است اما روسيه پيش از پيش راههاي تلافي جويانه را در پيش گرفته است، يكي از اين راههاي تلافي جويانه خروج روسيه از پيمان نيروهاي متعارف با اروپاست. آقای پوتین روز پنجشنبه، 26 اپريل 2007، در سخنرانی سالانه خود در پارلمان اين کشور گفت روسيه کنوانسیون نیروهای متعارف در اروپا، را تصویب کرده اما کشورهای عضو ناتو آن را تائید نکرده اند. در حالیکه روسیه طبق شرایط قید شده در این پیمان نیروهای نظامی خود را از کشورهای غربی خارج کرده ولي آمریکا درصدد است سیستم دفاع موشکی جدیدی را در نپولند و جمهوری چک راه اندازی کند. اين پيمان که در سال 1990 ميان ناتو و اعضاي پيمان ورشو امضا شد، سقفي را براي تعداد تانک‌ها، هواپيماها و حجم زرادخانه‌هاي دو طرف تعيين کرده است. دومين واكنش روسيه ساخت تجهيزات جديد موشكي است، مقامات روسي قبلا هم هشدار داده بود كه تلاش هاي امريكا براي سپردفاع موشكي سبب گسترش رقابت هاي تسليحاتي مي شود، به همين دليل روسيه در اين هفته جديدترين و پيشرفته ترين موشك خود را آزمايش كرد كه حدود 10 هزار كيلومتر برد دارد. اين كشور موشك قاره پيماي جديد ار.اس24 را كه توان حمل شش كلاهك هسته اي را دارد از پايگاه فضايي "پلستسك" در شمالغرب اين كشور پرتاب نمود و به هدف تعيين شده در يك ميدان نظامي در شبه جزيره كامچاتكا در خاور دور روسيه به فاصله 10 هزار كيلو متر اصابت كرد. اين موشك داري قدرت تخريبي زياد مي باشد و رهگيري آن را براي پدافند موشكي طرف مقابل بسيار دشوار مي‌سازد.
همزمان باآزمايش موشك جديد روسيه مذاكرات امريكا با كشورهاي چك و پولند براي دستيابي به توافق براي استقرار موشك هاي دفاعي امريكا در پولند و مركز راداري امريكا در چك، آغاز شده است. هر چند كه تاكنون توافق هايي قطعي ميان اين كشورها در اين زمينه با آمريكا بدست نيامده است اما هردو كشور مايل است تا ازاين طريق به آمريكا و پيمان ناتونزديك شوند.
روسيه به شدت از دوكشور پولند و چك انتقاد كرده است و تهديد نموده است كه در صورت تحقق استقرار موشك هاي امريكا در پولند، روسيه نيز در يكي از مناطق همجوار پولند موشك‌هاي بالستيك ميان برد مستقر خواهد كرد. در اين ميان از جمله اين متحدان آمريكا كشورآلمان است كه به نيات امريكا درمورد استقرار اين موشك ها در قاره اروپا نگران و بدبين است، كورت بك رهبر سوسيال دمكراتهاي آلمان چندي پيش هشدار داد، آمريكا و روسيه در آستانه يك رقابت تسليحاتي ديگر درخاك اروپا هستند.
به هر حال هرچند كه روسيه اعلام كرده است كه جنگ سرد بار ديگر ميان امبريكا و روسيه آغاز شده است، اما امريكايي هاآن را قبول ندارد خانم كاندوليزا رايس وزير خارجه امريكا در سفرش به روسيه شروع جنگ سرد را رد كرد و گفت: اکنون زمان مطلوبی در روابط دوکشور نیست ولی درعین حال هیچ چیز فاجعه آمیزی نیز اتفاق نیفتاده است. اما برخلاف گفته هاي رايس اگر تلاش هاي نظامي به همين منوال ادامه پيدا كند و هيچ يك از طرف هاي درگيري از مواضع خود پايين نيايند، جنگ سرد اگر تاكنون آغاز نشده است به زودي آغاز خواهد شد، بخصوص كه يكي از نامزد هاي جانشيني پوتين،ايگورايوانف وزير دفاع روسيه است و او راه پوتين را براي بدست آوردن اقتدار مجدد روسيه ادامه مي دهد و بدين ترتيب اگر روند رقابت ها تغير نكند آغاز جنگ سرد ديگر ميان دو ابرقدرت سابق حتمي خواهد بود.
بالا
بازگشت