زما باد بر جان آنکس درود
که تارش خرد باشد و داد پود
چو فرزند باشد به آیین و فر
گرامی به دلبر چه ماده چه نر!
بیا گـــــــــــــــــــــــــویم برایت داستانی
كه تا
تأثیر چــــــــــــــــــــــادر را بدانی
در ایامی كه صاف و ســـــــــــــاده بودم
دم
كریاسِ در استــــــــــــــــــــــاده بودم
زنــی بگذشت از آنـــــــجا با خش و فش
مرا
عـــــــــــــــرق النسا آمد به جـنـبـش
ز
زیـــــــــــــــــــر پیچه دیدم غبغبش را
كـــــــــــــــمی از چانه قدری از لبش را
چنان كز گوشه ابــــــــــــــــــــر سیه فام
كند یك
قطعه از مّه عــــــــــــرض اندام
شدم نزد وی و كردم ســــــــــــــــــلامی
كه دارم
با تــــــــــــــــــو از جایی پیامی
پـری رو زین سخن قدری دو دل زیست
كه
پیـــــــــــــــغام آور و پیغام دِِه كیست
بدو گـــــــــــــــــــفتم كه اندر شارع عام
مناسب نیست شــــــــــــرح و بسط پیغام
تو دانی
هر مقـــــــــــــــالی را مقامیست
برای هر پیـــــــــــــــــــامی احترامیست
قــــــــــــــــــــــــدم بگذار در دالان خانه
به
رقــــــــــــص آر از شعف بنیان خانه
پریوش رفت تا گوید چــــــــــــه و چون
منش بستم زبان با مكــــــــــــر و افسون
سماجت كردم و اصـــــــــــــــرار كردم
بفرمایید را تكــــــــــــــــــــــــرار كردم
به دستاویز آن پیـــــــــــــــــــــغام واهی
به دالان بردمش خـــــــــــواهی نخواهی
چو در دالان هم آمد شد فـــــــــزون بود
اتـــــــــــــــــاق جنب دالان بردمش زود
نشست
آنجا به ســــــــــد ناز و چم و خم
گرفته روی خــــــــود را سخت و محكم
شِِگفت افســــــــــــــــــانه ای آغاز كردم
درِِ صُحبت به رویش بــــــــــــــاز كردم
گهی از زن سخن كـــــــردم، گه از مرد
گهی كــــــان زن به مرد خود چه‌ها كرد
سخن را گه ز خُــــــــــــــسرو دادم آیین
گهی از
بی وفایی‌هــــــــــــــــای شیرین
گه از آلمــــان بر او خواندم، گه از روم
ولی مطلب
از اول بـــــــــــــــــود معلوم
مَرا دل در هوای جُـــــــــــــــــــستن كام
پری رو
در خیـــــــــــــــــال شرح پیغام
به نرمی گفتمش كای یــــــــــــار دمساز
بیا این
پیچـــــــــــــــه را از رخ برانداز
چــــــــــــــــرا باید تو رخ از من بپوشی
مگر من گـــــــــربه می باشم تو موشی؟
من و تو هـــــــــــــــــــر دو انسانیم آخر
به
خِِلقت هر دو یكــــــــــــــــــسانیم آخر
بگــــــــــــو، بشنو، ببین، برخیز، بنشین
تو هــــــــــــــم مثل منی ای جان شیرین
ترا كـــــــــــــــــــــان روی زیبا آفریدند
بـــــــــــــــــــــــــــرای دیده‌ی ما آفریدند
به باغ جـــــــــــــــــــان ریاحینند نسوان
به
جـــــــــــــــای وِِرد و نسرینند نسوان
چــــــــــــه كم گردد ز لطف عارض گل
كـــــــــــــــــه بر وی بنگرد بیچاره بلبل
كجا شیرینی از شـــــــــــــــكر شود دور
پرد گـــــــــــــــر دور او صد بار زنبور
چه بیش و
كــــــــــــم شود از پرتو شمع
كــــــــه بر یك شخص تابد یا به یك جمع
اگر پروانه‌ای بر گـــــــــــــــــــــل نشیند
گـــــــــــــــــــــــل از پروانه آسیبی نبیند
پریـــــــــــرو زین سخن بی حد برآشفت
زجــــــــا برجََست و با تندی به من گفت
كه من صورت به نامحرم كنم بــــــــاز؟
بــــــــــــــرو این حرف ها را دور انداز
چه لوطی ها در این شــــــهرند، واه واه
خدایا دور كُــــــــــــــــــــــــــــن، الله الله
به من گوید كه چــــــــــادر واكن از سر
چه
پُُُــــــــــــــــــرروییست این، الله اكبر
جهنم شُو مــــــــــــــــگر من جِِِــنده باشم
كه پیش غیــــــــــــــــــر بی رُُوبنده باشم
از ین بــــــــــــــازی همین بود آرزویت
كه روی
مــــــــن ببینی؟ تُف بـــه رویت
الــــــــــــــــــــــهی من نبینم خیر شوهر
اگــــــــــــــــــر رو واكنم بر غیر شوهر
برو گـــــــــم شو عجب بی‌‌چشم و رویی
چــــــــه رُو داری كه با من همچو گویی
برادر شوهـــــــــــــــــرِ من آرزو داشت
كه رویم را ببیند، شُـــــــــــــوم نگذاشت
من از
زنهــــــــــــــــــــای تِهرانی نباشم
از آنهــــــــــــــــــــایی كه می‌دانی نباشم
بِرُو این دام بر مرغ دگـــــــــــــــــــر نِِه
نصیحت را به مــــــــــــادر خواهرت دِِه
چـــــــــــــــــــو عنقا را بلند است آشیانه
قناعت
كُــــــــــــــــــن به تخم مرغ خانه
كنی گــــــــــــــر قطعه قطعه بندم از بند
نیفتد
روی من بیـــــــــــــــرون ز رُوبند
چــــــــرا یك ذره در چشمت حیا نیست؟
بَه سختی
مثل رویت سنگ پـــــا نیست؟
چه می‌گویی مگر دیــــــــــــوانه هستی؟
گــــــــــمان دارم عرق خوردی و مستی
عجب گیر خــــــــــــــــری افتادم امروز
به چنگ
الپــــــــــــــــــری افتادم امروز
عجب برگشته اوضــــــــــــــــــاع زمانه
نمانده
از مسلمــــــــــــــــــــــــانی نشانه
نمی‌دانی نظر بـــــــــــــــــازی گناهست
ز ما تا
قبر چـــــــــار انگشت راه است؟
تو می‌گویی قیامت هم شُلــــــــوغ است؟
تمام حرف
مُـــــــــــــــلاها دروغ است؟
تمام مجتهد‌هـــــــــــــــــــــا حرف مفتند؟
همه
بـــــــــــــــی‌غیرت و گردن كلفتند؟
برو یك روز بنشین پـــــــــــــــــای مُنبر
مسائل
بشنو از مُـــــــــــــــــــــلای منبر
شب اول كه ماتحتت درآیـــــــــــــــــــــد
ســـــــــــــــــــــر قبرت نكیر و منكر آید
چُنــــــــــــــان كوبد به مغزت توی مرقد
كه
می‌رینی به سنگ روی مــــــــــــرقد
غرض، آنقدر گفت از دیــــــــن و ایمان
كـــــــــه از گُـــــه خوردنم گشتم پُشیمان
چـــــــــــــــو این دیدم لب از گفتار بستم
نشاندم بـــــــــــــــاز و پهــــلویش نشستم
گشودم لب به عـــــــــــــــرض بی‌گناهی
نمــــــــــــــــودم از خطاها عُذر خواهی
مُكـــــــــــــــــــرر گفتمش با مد و تشدید
كه گه
خوردم، غلط كـــــــــردم، ببخشید
دو ظــــــــــــــــرف آجیل آوردم ز تالار
خوراندم
یك دو بـــــــــادامش به اصرار
دوبـــــــــــــــــــــاره آهنش را نرم كردم
سرش را رفته رفته گـــــــــــــــرم كردم
دگــــــــــــــــــر اسم حجاب اصلاَ نبردم
ولی آهسته بــــــــــــــــــــازویش فشردم
یقینم بـــــــــــــــــــــــد كز رفتارم اینبار
بغرد
همچو شِیر مــــــــــــــــاده در غار
جَهد بــــــــــــــــــر روی و منكوبم نماید
به زیر
خویش ..... كُـــــــــــــــــبم نماید
بگــــــــــیـــــرد سخت و پیچد مایه‌ام را
لب
بـــــــــــــــــــــــام آورد همسایه‌ام را
سر و كـــــــــارم دگر با لنگه كفش است
تنـــــــــــم از لنگه كفش اینك بنفش است
ولی دیدم به عكس آن ماه رُخـــــــــــسار
تحاشی
می‌كند، امـــــــــــــــــــا نه بسیار
تغییر می‌كند امــــــــــــــــــــــا به گرمی
تشـــــــــــــــــــــدد می‌كند لیكن به نرمی
از آن جــــــــــــــوش و تغییر‌ها كه دیدم
به
«عاقـــــل باش» و «آدم شـو» رسیدم
شد آن دشنـــــــــــام‌های سخت و سنگین
مُبَدل بر «
جَــــــــــــــــوان آرام بنشین»
چــــــــــو دیدم خیر، بند لیفه سست است
به دل گفتم كه كار مـــــــــا درست است
گشــــــــادم دست بـــــــر آن یـــــار زیبا
چو مُـــــــلا
بر پَــــلو مُومن به حــــــلوا
چو گل افكندمش بر روی قالـــــــــــــــی
دویدم زی اســـــــافل از اعــــــــــــــالی
چنان از حــــــــــــــــــول گشتم دستپاچه
كه
دستـــــــــــم رفت از پاجین به پاچــه
....
....
اگر زن را بیاموزند نـــــــــــــــــــاموس
زند
بی‌پرده بــــــــــــــــــر بام فلك كوس
به مستـــــــــــــــــوری اگر بی‌پرده باشد
همان
بهتـــــــــــــر كه خود بی‌پرده باشد
برون آیند و با مــــــــــــــــردان بجوشند
به
تهـذیب خصـــــــــــــــال خود بكوشند
چو زن تعلیم دید و دانش آمـــــــــــوخت
رواق جان
به نور بینش افـــــــــــروخت
به هیچ افسون ز عصمت برنگــــــــردد
به دریا
گـــــــــــــــــــــر بیفتد تر نگردد
چو خـــــــــــــــور بر عالمی پرتو فشاند
ولی خود از
تعــــــــــــــــرض دور ماند
زن رفته « كــــــــولژ» دیده « فاكولته»
اگر آید به پیش تو « دكــــــــــــــــولته »
چــــــــــــــــو در وی عفت و آزرم بینی
تو هم در
وی به چشم شـــــــــــــرم بینی
تمنای غلط از وی مـحـــــــــــــــال است
خیال بد
در او كردن خیـــــــــــــال است
برو ای مرد فكــــــــــــــــــر زندگی كن
نِه ای
خر، ترك این خــــــــــربندگی كن
برون كُــــــــــــن از سر نحست خرافات
بِجُنب
از جــــــــــــــــا، فی التأخیر آفات
گــــــــــرفتم من كه این دنیا بهشت است
بهشتی
حــــــــور در لفافـــه زشت است
اگر زن نیست عشق اندر میـــــان نیست
جهـــــان بی عشق اگر باشد جهان نیست
به قربانت مگر سیـــــــــــــری؟ پیازی؟
كه توی
بُقچــــــــــــــــه و چادر نمازی؟
تو مـــــــــــــــــــــرآت جمال ذوالجلالی
چرا
مــــــــــــــــــــانند شلغم در جوالی؟
سَر و ته بسته چــــــــــون در كوچه آیی
تو خانم
جــــــــــــــان نه، بادمجان مایی
بدان خوبی در این چادر كــــــــــــریهی
به
هـــــــــــــر چیزی بجز انسان شبیهی
كجا فرمــــــــــــــــــــود پیغمبر به قرآن
كه باید
زن شود غـــــــــــــــــــول بیابان
كدامست آن حدیث و آن خبر كـــــــــــو؟
كـــــــــــــه باید زن كند خود را چو لولو
تـــــــــــــــو باید زینت از مردان بپوشی
نه بر
مـــــــــــــردان كنی زینت فروشی
چنین كز پای تا سر در حـــــــــــــریری
زنـــــــی آتش به جـــــــان، آتش نگیری
به پا پوتین و در ســــــــــــــر چادر فاق
نمایی
طــــــــــــــــــــاقت بی‌طاقتان تاق
بیندازی گـــــــــــــــــــل و گلزار بیرون
ز كیف و
دستكش دل ها كـــــــــنی خون
شود محشر كـــــــــــــــه خانم رو گرفته
تعالی
الله از آن رو كـــــــــــــــــو گرفته
پیمبر آنچــــــــــــــــــه فرمودست آن كن
نه زینت
فاش و نه صورت نهــــــان كن
حجاب دست و صورت خــود یقین است
كـــــــــــــــــه ضد نص قرآن مبین است
به عصمت نیست مربوط این طــــــریقه
چه ربطی
گـــــــــــــــــوز دارد با شقیقه
مگـــــــــــــــر نه در دهات و بین ایلات
همه
روبــــــــــــــــاز باشند این جمیلات
چرا بی عصمتی در كــــــارشان نیست؟
رواج
عشوه در بــــــــــازارشان نیست؟
زنان در شهر‌هـــــــــــــــــا چادر نشینند
ولی چادر
نشینان غیــــــــــــــــــــر اینند
در اقطار دگـــــــــــر زن یار مـرد است
در این
محنت سرا سربار مـــــــرد است
به هر جا زن بود هم پیشـــــــــــه با مرد
در اینجا
مرد باید جان كند فـــــــــــــــرد
تو ای با مشك و گل همسنگ و همرنگ
نمی‌گردد
در این چادر دلت تنــــــــــگ؟
نه آخر غنچه در سیــــــــــــــــــر تكامل
شود از
پرده بیرون تــــــــــــــا شود گل
تو هم دستی بزن این پرده بــــــــــــردار
كمال
خـــــــــــــــــود به عالم كن نمودار
تو هم این پــــــــــرده از رخ دور می‌كن
در و
دیوار را پُــــــــــــــــر نور می
كن
فدای آن ســــــــــــــــــــر و آن سینه باز
كه هــــم عصمت درو جمعست هــم ناز
« ایرج میرزا»
واژه نامه:
کریاس = درگاه ، آستانه
عرق النسا = نام رگ است که از سر تا شتالنگ آمده
شارع = شاهراه، بزرگراه
بسط = گسترش، باز کردن ، پهنی
شعف = شیفته گردانیدن و دوستی
سماجت = بیشرمی، پافشاری در کار زشت
واهی = سُست
وِرد = گل
جنده = روسپی
مجتهد = کوشش کننده
آجیل = میوه خشک
تحاشی کردن = نپزیرفتن
تشدد = سختی نمودن در چیزی
قالی = قالین
اسافیل = پایین ترین ها
اعالی = بلندی ها
اهواز = نام شهری در ایران
بشاش = خوش روی ، روی زیبا و تازه
محجوبه = زن پرده نشین، زن چادر دار
وقع = ارزش دادن ارج گزاردن
الفت = دوستی ، خو کردن
خور = آفتاب
نحس = نا خجسته، نافرخنده
خرافات = سخنان بیهوده
آفات = آسیب ها
لفافه = جامۀ برونی که بر روی مرده پیچند.
مرآت = آیینه
کریه = بدگِل، بد چهره، نا زیبا
سپاسگذارم
بهزاد آریا
PASHEMON@HOTMAIL.COM
بالا
بازگشت