صد مين سا لروزتولد حــــــــمزه شينواري

 

    محمد ا صغــر( عبـا د ی )

اگــر خوبـان بــرنـددل را بـه غـمـزه

                                                بـيــا بـين  دلـبري اشــعارحــمزه

به دل خـنجر زنـند خـوبان بـه مـژگان

                                                نـهد مـرحم بـه دل اشــعارحــمزه

 

         مرحوم حمزه شينواري دربين نويسندگان معاصرزبان پشتوی کشور، نويسنده پرقدرت ودربين شاعران،   شاعرنازکخيال،تواناوقدرتمندبوده که کلامش به دلهاتسکين، به روح لذت ومسرت وبه دماغ تازه گي مي بخشد.درسرايش غزل وبه کاربردتشبيهات واستعارات بکر وناب استعداد فوق العاده و مهارت بالاتراز تصور داشته،ا زين جاست که شعراي زبان پشتوهم عصرش او را « استادغزل»خوانده اند. درقسمت زنده گئ نامه اش بطورمختصربا يد گفت:  نامش اميرحمزه،کنيه اش ابوالمراد ونا م پدرش، ملک میر بازخان بود ه ودرسال 1907درمنطقه تاريخی « لواړگئ»ازتوابع پشاورچشم به جهان گشوده است. هنوز شامل صنف پنجم بود که طبع شاعرانه اش گل کرده وبه سرايش شعرپرداخته است.

استاد حمزه دارای طبع وفطرت بلند بوده وبه گفته خودش ميانه چندان خوبی بادرس ومدرسه نداشته اکثراًازدرس فرارميکرده است.خودش در مورد ميگويد: بعد از صنف نهم طبع آزا د وسرکش من زنجيرهایئ هرگونه قيد وبند گسسته وبادرس ومدرسه خداحافظی کرده وبزبان( ارد و) غزل وافسانه می نوشتم .

استاد حمزه درسال 1930پدرش راازدست ميدهد ودرهمين سال است که باعا لم تصوف آشنا وبه آن متما يل ميگردد.

به سال 1933عالم  مشهور شيخ ( عبدالستارچشتئ) به وي توصيه ميکند که ازين بيش به زبان مادري اش(پشتو)  ظلم نکرده ودرعوض( اردو) به زبان پشتو توجه بيشتر مبذول داشته وبه شاعري ونويسنده گي بپردازد ودرزمينه اورا هدايت،رهنمايئ وکمک مينما يد که درنتيجه استا د درسال1941به اثرخواهش (رفيق غزنوي) وتقاضايئ کمپني فلم بمبئ ابيات ومکا لمات به زبان پشتوبراي فلم( ليلئ ومجنون ) که گفته ميشود اولين فلم زبان پشتو است،مينويسد. 

حمزه بابا برعلاوه ادب واد بيات درعرصه ها ئ تاريخ،علوم اجتماعي،فلسفه واخلا قيات هم دسترسي داشته وگفته ميشود که ازرموزتصوف وموسيقي هم بهره کافي داشته است.

بعضي ازتأ ليفات مرحومي قرارذ يل است :

-- د زڕه آواز

-- سفر نامه ،حالات سياحت کابل به شکل نظم.

-- نوي ڂپی،ناول چاپ شده.

-- غزوني،مجموعه غزليات .

-- د کا رل مارکس احوال دعقل په نظر.

-- سوانح، سوانح عمريئ حمزه صاحب.

-- تجليا ت،کتاب منثورتصوفي.

-- تذ کرةالستاد يه،کتاب منثور تصوفي.

-- د ليلي اومجنون درامه،به شکل فلم به نمايش درامده.

-- ژوند.

-- د خوشحال با با شعر.

-- نوي پشتون.

گرچه درشعررنگين حمزه با با ، رنگ تغزل غا لب وپرتو تصوف زيا د است بآ نهم اوازيک طرزد يدعميق قوميت پا ک بي تعصب وبيغرض برخورداربوده،بطوردقيق وماهرانه وبي هراس نقشه آزادي،سربلندي ومر-- دانگي قومي اشرا ترسيم کرده وخودرا يک افغان دانسته وما نند هزاران افغان وطن پرست به افغان بودنش افتخارو مبا هات ميکند و ميگويد:                                                                                                               ما حمزه ته يثر بي با د ه خا وند ه ------------ په ښا غلي پيما نه ڪښئ دافغان را                                                                                                                                                 

 ( دوست محمد کامل) که خود  از نويسند گان صوبه سرحداست وباحمزه ازنزديک ديد وبازديد داشته وآشنايئ

کامل دارد،ازنبوغ خاص ذهني اويا د کرده اوراشخصی ميداند که درنظم ونثردست بلند وپختگي کامل داشته و

درشعروبطوراخص درغزل اورا استاد ميداند.

(طاوس شينواري)حمزه رانقاش فطرت خوانده واشعارش رابه مي نابء که نشه ابدی داشته ويا لعل های قيمتیئ

همانند ميداند که به صيقل وتراش ضرورت ندارد.

زنده يا د حمزه هم ما نندهزاران هزار انسان آزاده ،آزادی دوست ونا راضئ ميهنش از سلطه استعمارمستقيم و

غُِيرمستقيم ،رسم ورواج هاي منفی وکهنه ومناسبات ضالمانه ،غیر انساني وغيرعادلانه اقتصادی واجتماعی حاکم برجامعه ومهم تراز همه پيوند ووابستگی حکا م به ارتجاع واستعما رخونخوارجها نی که ميراثی به جز فقر،نفاق بيسوادی وجها لت ودرکل عقب مانی جامعه نداشته وهمچنان احساس برتری،سيا د ت وفرما نروایئ مردم،زبان و فرهنگ بيگانه بر زبان و فرهنگ مردم ومحل تولدش ،خا طرآزرده ود ل پراز درد داشته است که شما نمونه هایئ ازاشعارش را که حکايت گروانعکاس دهنده مصايب ،آلام ورنجها ی دروني شاعروجامعه وميليون ها انسان درجهان ميباشد،بخوانش مينشنيم.

 

 

بالا
 
بازگشت