دو کتو ر .م. پکتیا وال
مرورې مختصری بر اوضا ع سیا سی افغانستان
افغانستان ګرامی وعزیز از بقا یای ار یانا و خرا سان قد یم و محا ط بر خشکه جهان است؛ و بنا بر مو قیعت سترا تیژیک وجیو پو لتیک همیش طر ف تعرض ابر قدر تها بو د ه است ۰
وا کثرا بنا بر تفا هم ابر قد ر تها افغا نستا ن بحیث عا یق قرارګرفته اند ؛و لی با و جود ان از تجا وزها در مد تها ې کو تا ودور ابر قد رتها با امان نما ند ه و از طر ف انها طر ف تجا وز قرار ګر فته است؛اما به اساس توا فقا ت شا ن از نګا ه اجتما عی واقتصا دې خیلی عقب ګذا شته شد ه اند ؛ و اکثرا تو سط د ست نشا ند ګان خویش افغانستان عزیز را نګهدار ې کر ده است ؛ اګر در طو ل تا ریخ ان ؛ ز ما مدارېکه به رهبرې ملی ومر د می رسیده دیرې نما ند ه زود ویا دیرې انرا از بین برده وزما م افغانستان را به نما یند ګا ن وا بسته خو یش سپر ده است ۰
بطور مثا ل درقر ن بیست چنین زما مدارې افغانستان به امیر امان الله خا ن غازې و مرحوم شهید محمد داود خا ن رسید ه که هر دو شان لوال رشد امور اجتما عی ؛ ا قتصا دې مختلط و سیا ست مستقل عد م انسلاک افغانستا ن بو ده است ؛اما به نوع از انواع انها را طۍ طو طیه ها توسط ارتجا ع افغانستان؛ ا ز بین بر ده اند ؟ مرورې کو تا بر وضع سیاسی افغانستان از ۱۹۷۳تا ۱۹۷۹= ۱۳۵۲تا ۱۳۵۷د وره جمهو ریت محمد داود خا ن شهید : مرحو م شهید محمد داود خا ن با تما م قر با نی فا میلې خو یش در افغا نستان عو ض سیستم سیا سی شا هی ؛ نظا م جمهورې را در افغانستا ن بدو ن تلفا ت زیا د بو جود اورد؛ و او ما نند همیش سخت خواهان رشد اجتما عی وا قتصادې افغانستان و هم سنګر سا ختن افغانستا ن در قطا ر مما لک پیشر فته جها ن بو د ؛او خوا ست تا طۍ پلان اجتما عی واقتصا دې هفت سا له دور ه جمهورې باین مرا م نیک و ملی افغانستا ن را برا ه رشد ملی نایل سا زند ؛ بانګها ؛وموسیسات بزرګ را ملی و اصلا حا ت ارضی غیره و غیره بر وبق شرایط عینی وذهنی افغانستان را بوجود اورد ؟
د وره صدار ت عظمی محمد داود خان از سا ل ۱۳۳۲ تا ۱۳۴۱ شمسشی هجرې طۍ پلا نها ی پنج سا له درامور اجتما عی و افتصا دې با رشد سیاست مثبت عد م انسلا ک ؛ در با ندو نګ اندونزیا از یک طر ف ؛ ورشد امور اجتماعی واقتصا دې با تحول ورشد سیانس وتکنا لوژې سریع در جها ن از جا نب د یګر؛ تحول را در افغانستان سر یع سا خت؛ دمو کراسی رشد یا فت احزاب مختلف با اد یا لوژې مختلف در افغانستان به میا ن امد ؛ و درده سا ل بعدې از سال ۱۳۴۱ تا سال۲ ۱۳۵ تحول و رشد امور اجتما عی واقتصا دې بنا بر د سا تیرابر قد رها ې غر بی حا لت بطۍ داشت ؛ بنا بر شکایات ونا رضا یتی تو ده ها ې وسیع در افغانستا ن مر حله تحول انقلا ب بصرا حت د ید ه میشد؛ زمینه اما ده ګر د ید تا تحول و انقلا ب د رافغا نستان با ز عا مت محمد داود خان در ۲۶ سر طا ن ۱۳۵۲بمیا ن اید ؛ و با رې اتحا د شوروې در احیا یی روابط نیک و دوستا نه و مسا عد تها ې بلا عوض وقروض سهل امور اجتماعی و اقتصا دې با افغانستان اما د ګی خو یش را ابرازکرد ند ؛ برا ې رسید ن با این مرا م مر حو م محمد داود خان امرترتیب و تنظیم پلا ن هفت سا له را اصدار نمود؛که طۍ ان پلا ن ما لی منا بع افغا نی ان در وزا ت ما لیه تحت ریا ست خا لقیارمعین وزا رت ما لیه با عضا ې ر یس عمو می بود جه (عا دې؛ انکشا فی؛ تصد یها؛ ښاروالیها واشتراکات دولتی) اینجا نب ؛ ریس خزا ین محترم رجب علی یګا نه و ریس محا سبا ب محتر م زیړ ګل ورد ک با د قت و تحلیل همه جا نبه در مد ت معین تر تیب و تقد یم مقا ما ت صا لحه ګردید؛ منا بع ما لی افغانی از اموال استهلا کی ؛ کمکهاې بلا عوض و قروض خا رجی برا ې تمو یل پلا ن هفت سا له امور اجتما عی و اقتصا دې در قد م اول از اتحا د شوروې و دیګر مما لک خا رجی در خواست ګرد ید ؛اتحا د شوروې نخوا ست ویا نتوا نیست تا این نیاز پلان هفت ساله افغنستان را تمویل نما یند ا لبته دلا یل متعد د ې دارند ؛که چند ان در ین جا تذ کر دا ده میشوند :
۱ – اتحا د شوروې با مما لک متعد د جها ن خو د را مکلف میدا نیست تا با همه ان کم و بیش کمک نما یند؛ و باین وسیله نمیتوانست تا منا بع تمو یل نیا ز پلا ن هفت سا له افغانستان را تمو یل نما ید ؟
۲– اتحا د شوروې به این باور پیدا کر ده بو د؛ که دیګر به با رهبر ې ملی در افغانستان نیاز نیست ؛ در حا لیکه حز ب دمو کرا تیک خلق افغانستان به یک نیروې بزرګ مبد ل ګر دیده و بو سیله ان میتوان رفورمها ې متر قی بیشتررا در افغانستا ن بعمل اید ؟
۳ – احتما لا می خواست تا با ین وسیله به بحر هند برسد و قد مها ې رفورمها ې مترقی را درین منطقه هم پیا ده نما ید ؟
۴ – رهبرا ن اتحا د شوروې یک تحلیل در ست و همه جا نبه از حزب و دولت خود و نیروې نظا م سر ما یه دارې و تامین وحدت ح؛د؛ق؛ا؛ ندا شت ؛ وشرا یط عینی و ذهنې را هم علما تحلیل نه کرده بو د ؟
۵ – ار تجا ع و امپریالزم در درون حز ب و دولت اتحا د شوروې کا رې خلا ق نمو ده بود تا سیستم و نظا م ان را از بین ببر ند ؛ و با چنین کاری علیه حز ب دموکرا تیک خلق افغانستان را ګرفتند ؛ واتحا د شوروې به عجله د و بخش حز ب را با شتا ب متحد ګردانید؟
۶ – در درون دو لت جمهورې افغانستان هم عنا صروا بسته و مر تجع و جو د داشت ؛ که با هر قد م فا صله رهبر جمهورې را از حز ب دمو کرا تیک خلق افغانستان واتحا د شوروې فا صله ګرفت ؟
۷ – در اصل حز ب ودولت اتحا د شوروې از سیستم سیو سیالیستې با ګذ شت هر روز ؛ با رهبرې پیر که نیروې کارې را از دست داده بود د ور ګر دید ؛و با محو ه سیستم سیو سیالیستې نز دیک میګر دید ؟
۸ – افغانستان و مما لک دیګر ملی ومتر قی با ین وسیله در ګر دا ب و فلا کت ګذا شتنه شد ؟
۹ - مر حو م محمد داود خا ن بعد جواب منفی از تمویل منا بع براې پلان هقت ساله افغانستان از اتحا د شوروې توام با تحر یکا ت دا خلی و خارجی رجو ع نمود تا مما لک نفت خیز منا بع تمویل ان را براې افغانستان مسا عد ت نما یند ؛انها هم با وعده ها ې میا ن تهی تمو یل انرا و عده نمود ؛ ولی این وعده را مما لک غر بی و عر بی بجا نکرد؛ مر حوم محمد داود خان بغر ض اجرا ې مرا م عمرا ن افغانستان بعد لو یه جرګه افغانستان خوا ست تا به اتحا د شوروې سفر نما یند و ازرهبرې اتحا د شورو ې بخواهد تا : الف – تا منا بع ما لی و تخنیکی پلا ن هفت سا له جمهور ې افغانستان را اتحا د شوروې تمو یل نما یند ؛تا افغانستان طۍ ان در قطا رمما لک پیش رفته قرارګرند ۰
ب – اتحا د شوروې از پشتبا نی حز ب دمو کرا تیک خلق افغانستا ن دست بر دارشو ند ۰ با ریا ست مر حو م محمد دا ود خا ن هیا ت به اتحا د شوروې سفر نمو د ؛ در ملاقات رهبرې هیا ت جمهورې افغانستان و هیا ت حز بی ودولتی اتحا د شوروې بعد خیر مقد م بر ژنیف با محمد دا ودخا ن ګفت تا لطفا متخصیصین مما لک غربی را در سر حدا ت با اتحا د شوروې مو ظف نفر ما یید ؛چه انها از وسایل مدر ن برخودر داراند مسایل تخنیکی و قوتها ې اتحا د شوروې را کشف می نما یند ؟
بر مر حوم محمد داود خا ن ( بد ون ا نکه مو ضع وموقف افغانستان را توام بتوار یخ سیا سی ومو قیعت سترا تیژیک و جیو پو لتیک افغانستان را مد نظر ګرند) ملی ګرایی با لا یش غلبه نمود با بر ژنیف ګفت که ما حق داریم و میتوا نیم تا متخصیصین هر مملکت در هر جا ې افغانستان استخدا م نما یم ؛ جلسه را با بر افرو ختګی تر ک نمو د و به افغانستان بر ګشت ؟
۱۰ – این و دیګر مسا یل سبب ګر دید تا تحو ل ۷ ثور ۱۳۵۷بعمل اید و افغانستان را با چنین دشوار یها مبتلا سا زند ؟ مر د م افغانستان قسمت ندا شت که بارې افغانستان را با چنین دشوار ې موا جه و مبتلا ګر دانید ؛ چه اصلا حز ب ودولت اتحا د شوروې به مر حله رسیده بود ؛تا با بیست میلو ن اعضا ې حزب اتحاد شوروې با ز نتوا ند ؛ جلو چنین برګشت را بګرند ودر ین وقت تحو ل افغانستان هم نا ګا ها نه وجها ن ملی ومترقی دوچارحوادث ګر دید ند؟
اما ګرو پها ې با ند یست امپریا لیستی الیګار شی؛ ګلو با لیزم ؛ مسو نیستی دست به چور ؛غا رت ؛ غصب و قتلها در در ین مما لک و افغانستان برد ؛ وتوده ها ې عظیم مرد م را با فقر؛ بیکار ې؛ غر بت و غیره موا جه سا خت ؛ و تا کنو ن نسخه خلا صی و نجا ت از انان را عجا لته مر دما ن ملی ؛متر قی ودمو کرا ت جها ن پیدا نکرده اند ؛ اما با امید غا لب این نظا م امپریالیستی الیګار شی ؛ ګلو با لیستی چور ؛ چپا ول و قتل هم در زما ن دور ویا نز دیک مانند همه این طور نظا مها که در طو ل تا ریخ محوه ونا بود ګر دیده محو ه و نا بود میشوند .
دو کتو ر ؛م؛ پکتیا وال ۱۳۸۶/۵/۱۶
بالا
بازگشت