محمداسحاق فياض
آيا جرگه امن منطقه اي برگزار مي شود؟
سخنان چند روز پيش حامد كرزي رئيس جمهور افغانستان در قندهار نسبت به دخالت هاي پاكستان به افغانستان، نشان از جو بي اعتمادي ميان دوكشورهمسايه است. اين بي اعتمادي سبب شده است كه وضعيت نا امني وحملات طالبان همچنان ادامه پيدا كند. با آنكه انتظار مي رفت هواي سرد فصل زمستان سبب خواهد شد كه از حملات نيروهاي طالبان كاسته شود و در طول فصل سرما نيروهاي ناتو، اردوي ملي و پوليس افغانستان بتوانند با تقويت خويش و آمادگي هاي جديد بتوانند، امنيت را در سراسر افغانستان تحكيم ببخشند و تسلط خويش را در سراسر جنوب افغانستان گسترش دهند، اما علي رغم وضعيت بدي هواو سرماي شديد، حملات طالبان ادامه يافت و حتي در چنين فصلي كابل نيز هدف حمله راكتي قرار گرفت.
آنچه از اين وضعيت اولين نتيجه بدست مي آيد اين است كه برگزاري جرگه امن منطقه اي بين سران و بزرگان قومي دوطرف خط ديورند را زير سئوال مي برد و اميد واري هاي كه از اين جرگه مي رفت، كم كم به نااميدي تبديل خواهد كرد، زيرا قرار بود كه اين جرگه در فصل سرما برگزار گردد و پيش از فرارسيدن اين فصل بايد كليه مقدمات و برنامه ريزي هاي آن آماده مي گرديد و نيز توافقات ضمني بين دولت هاي افغانستان و پاكستان بر سر نحوه برگزاري و مكان برگزاري و تعداد و شخصيت هاي شركت كننده در اين جرگه، توافق به عمل مي آمد و هر دو رئيس جمهور پاكستان و افغانستان بايد سفري به آمريكا انجام مي دادند و با جورج بوش رئيس جمهور آمريكا موضوعات و مسايل مهمي كه بايد در جرگه امن منطقه اي مطرح مي گرديد، مورد غورو بررسي قرار مي دادند، اما متاسفانه تا كنون هيچ كدام از اين مقدمات فراهم نگرديده است و حسن نيت واعتماد متقابلي كه آقاي مشرف در سفرش به كابل از آن دم زده بود، روز به روز به سوء نيت تبدبيل مي شود.
همه انتظار داشتند كه با سفر خورشيد قصوري وزير خارجه پاكستان به كابل، سوء نيت ها به حسن نيت ها و اعتماد متقابل تبديل خواهد شد و مقدمات و برنامه هايي كه براي برگزاري جرگه امن منطقه اي نياز است، در اين سفر مورد بررسي قرار خواهد گرفت، اما وقتي وزير خارجه پاكستان به كابل سفركرد و با مقامات بلند پايه افغاني ديدار نمود روشن شد كه آقاي قصوري و نيز دولت پاكستان هيچ برنامه اي براي برگزاري اين نشست ندارند و خالي از هرگونه طرح و برنامه ريزي وآمادگي هاي لازم است و او در حقيقت آمده است تا در در برابر هر خواسته و پيشنهاد مقامات افغاني جواب نه بگويد. اين كشور هيچ كميسيوني را براي برگزاري جرگه امن منطقه اي تشكيل نداده است و در اين كشور كسي نيست تا برنامه هاي اين جرگه را در پاكستان دنبال نمايد، بر اين اساس سفر آقاي قصوري به جاي آن كه زمينه را براي برگزاري اين جرگه آماده كند، بر ايجاد تنش ميان در كشور همسايه افزود و جو مذاكرات ميان دوطرف در يك فضاي متشنج بر گزار گرديد، سخنان قصوري در حاشیه اجلاس ریگا در لاتویا پيش از سفرش به كابل بر دامنه تشنج و بي اعتمادي ها افزوده بود او بار ديگر مركز تشنج ها را داخل افغانستان دانسته بود و طالبان را بر خواسته از متن توده هاي قوم پشتون خوانده بود و تکذیب نموده بود که مدارس مذهبی این کشور به تعلیمات هراس افگنانه اشتغال دارند و یا حلقات امنیتی این کشور با گروه های مخالف دولت افغانستان رابطه داشته اند.
خواسته ها و پيشنهادات دو طرف مذاكره كننده مورد پذيرش دوطرف قرارنمي گرفت، در حالی که افغانستان با تشکيل کميسيون تدويرجرگه امن منطقه ای قدم هايی دراين راستا برداشته است اما پاکستان هنوز در چند و چون اين جرگه ها سخن دارد، پاکستان می گويد که سطح اشتراک کنندگان جرگه بايد در حد اقوام دو طرف سرحد محدود شود، اما افغانستان بر ضرورت تصميم آن در سطح تمام اقوام افغانستان و پاکستان تأکيد می ورزد. چند روز پيش داکتر فاروق وردک؛ رييس دارالانشای کمسيون برگزاری جرگه امن منطقه ای اعلام کرد که همان طوري كه افغانستان می خواهد نمايندگان تمام اقوام ونهادهای ملی و مدنی دراين جرگه شرکت کنند، پاکستان هم بايد از ميان تمام اقوام موجود درآن کشور، نماينده به اين جرگه بفرستد، اما خورشيد قصوری در سفرش به كابل اين موضوع را رد كرد و گفت، هيچ راه معقولی برای اين کار نمی بيند.
مقامات افغاني تأکید داشتند كه اين جرگه حداکثر تا یک ماه دیگربايد برگزاری شود، اما قصوري با صراحت گفت كه پاکستان آمادگي براي برگزاري اين جرگه در طي يك ماه آينده را ندارد، زيرا کشورش هیچ کميسیونی را در این رابطه توظیف نکرده و هیچ لیستی آماده نشده است.او اظهارداشته است كه در اين سفرآمده است تا به در خواست هاي مقامات افغاني پاسخ دهد. با توجه به جو متشنج مذاكرات، گفتگوی مقامات افغانستان و پاکستان بدون نتیجه پایان یافت وحامد کرزی در ملاقات وزیر خارجه پاکستان به وی گفت که صبر و حوصله مردم افغانستان از تحرکات دهشت افگنانه به پایان رسیده است و تصور این که پاکستان بدون ثبات و امنیت افغانستان به آرامش برسد، نادرست است.
به دنبال اين تنش ها مقامات افغاني ازافشا و دستگيري عوامل استخباراتي پاكستان در افغانستان خبر داد. آقاي رحيمي سخنگوي دولت اين اقدام را نشانه تواناي نيروهاي امنيتي افغانستان خواند و گفت: يكي ازعوامل استخباراتي پاكستان در ولايت كنر در شرق كشور بازداشت شد، چند ماه قبل يك كارمند امنيت ملي نيز به اتهام جاسوسي به نفع بيگانه بازداشت شده بود كه اين تلاشها نشانه وضعيت خوب نيروهاي امينتي است.
سخنگوي دولت افغانستان در توجيه اظهارات آقاي كرزي در قندهار در مورد پاكستان گفت: مردم توقع دارند از وضعيت موجود در كشور آگاه شوند ، لذا رييس جمهوري هم سعي دارد مردم را در جريان واقعيت‌ها قرار دهد، سخنان رييس جمهوري افغانستان در ولايت قندهار نسبت به مداخله پاكستان در امور اين كشور ناشي از احساسات و فشار خارجي نبود، بلكه به خاطر آگاهي دادن به مردم بوده است،تا مردم در مورد علل ناامني در كشور آگاه شوند كه ريشه ناامني‌ها در كجاست و چگونه مردم كشته مي‌شوند، لذا سخنان كرزي روي يك واقعيت بود.
در كنار اين تحولات آقای جان میکن يكي از سناتوران امریکایی طي سفر به افغانستان و پاكستان، نگرانی خود را از تنشهاي موجود میان افغانستان و پاکستان ابرازكرده و گفته است: ما از کشمکش هایی که بین پاکستان و افغانستان وجود دارد نگران هستیم. ما تلاش و تقاضا می کنیم تا ارتباطات بین دو کشور بهتر گردد وهمکاری مشترک در مبارزه با تروریزم تشدید یابد.اين سناتور آمريكايي در سفر به اسلام آباد با مقامات پاكستاني نيز ديدار و گفتگو خواهد كرد و از اين كشور خواهد خواست تا با مذاكره و تفاهم چالش بوجود آمده در مورد تروريزم را حل كنند. اما كار شناسان بدين باورند كه سفر آقاي جان میکن در پاكستان نتيجه اي را در بر نخواهد داشت و دامنه تنش ها به اين زودي بين افغانستان و پاكستان فروكش نخواهدكرد، زيرا آنچه از رفتار ديپلماسي اسلام آباد آشكار مي شود اين است كه مقامات پاكستاني نمي خواهند نشست سران اقوام دوطرف خط برگزار شود و ايجاد تنش و گفتگو هاي لفظي به خاطر آن است تا زمينه نشست جرگه امن منطقه اي فراهم نگردد. با توجه به وضعيت موجود روشن مي شود كه پاكستان باز هم نمي تواند از بازي دو گانه ديپلماسي در قبال تروريزم و طالبان خود را جدا سازد و به طور شفاف در اين باره سخن گويد، تناقضات در گفتار و كردارد مقامات اسلام آباد نشان مي دهد كه اين كشور حتي از توان كنترول نيروهاي افراطي در درون پاكستان عاجز است و اين عجز به مرور زمان آشكار و آشكار تر مي شود، اين كشور نمي تواند مدارس ديني كه درآن نيروهاي افراطي و تروريست پرورش مي يابند محدود سازد، به همين دليل در باره جرگه امن منطقه اي نيز نمي تواند با صراحت سخن بگويد زيرا اين كشور با آن كه ادعا مي كند كه 80 هزار نيرو در مرز مستقر كرده است، اما از كنترول و اداره كامل ايالت سرحد و نوار مرزي ايالت بلوچستان عاجز است.
به هر حال بر گزاري جرگه امن منطقه اي در پرده ابهام فرورفته است و قطعا در فصل زمستان برگزار نخواهد شد و اگر زمستان بگذرد برگزاري اين اجلاس نتيجه ي چنداني در برنخواهد داشت، زيرا در آن زمان طالبان خود را براي حملات گسترده بهاري و تابستاني آماده كرده است. همچنين كار شناسان بدين باورند كه برفرض برگزاري جرگه امن منطقه اي با توجه به وضعيت موجود، روشن است كه نتيجه مطلوبي ازآن بدست نخواهد آمد و فضاي جلسه با ايراد اتهام به يك ديگر پر تنش خواهد بود و جلسه بدون كدام نتيجه مطلوبي به پايان خواهد رسيد.
بالا
بازگشت