عزيزه عنايت
به استقبال نوروز
هر روز تو شاداب چو نوروز بود
نوروز تو بهروز ز دیـــــروز بـــود
*****************************************************************
نوروز يا روز نو فصل اول سال فلسفۀ بسيار بزرگ و کهن دارد از قديم الايام توسط آ ريائی ها به نو عی از اشکال برگزارو تجليل ميگرديــــــده است . که تاکنون با وجود گذشت قرنها بخاطر اين روز با شکو درکشور ها ی آسيائی جشن گرفته ميشود .
در باره و جه تسميۀ نوروز در ادب فولکلور مردم افغانستان - ايـــران وکشور های آسيای ميانه که نوروز را بنام روز اول سال جشن ميگيرند نظريات مختلف وجو د دارد :
دوکتور احمد جاويد استاد دانشگاه کابل نوشته است .
نوروز ياد گار جمشيد شهر يار آريانا ی کبير است که هزاران ســـال پيش در سپيده دم تاريخ دربلخ بامی بر اريکۀ فرما نروايی نشست و آنروز را نوروز و يا روز نو ناميد .
چنانچه فردوسی شاعر قرن چهارم هجری چنين فرموده است:
بر فرکيان يکی تخــت سا خـــــت
چو مايه بدو گو هر اندر نســاخـت
که چون خواستی ديو بر دا شتـی
زهامون به گردون بر افر اشتـــــی
چو خورشيد تابان ميان هـــــــــوا
نشسته بر او شاه فر مانــــــــرو ا
جهان انجمن شد بر تخــــــت اوی
فرو مانده از فره بخـــــــــــــت اوی
به جمشيد بر. گو هر افشاند نـــد
مر آن روز را روز نــــــــــو خواندنـد
سر سال نو .هر مز فـــــــر و دين
بر آ سوده از رنج .تن. دل ز کیــــن
به نوروز نو شاه گيتی فــــــــروز
برآن تخت بنشست پیـــــروز رو ز
بزرگان به شادی بيآراستنــــــــــد
می و رودو رامشگران خوا ستنــد
چنين جشن فرخ از آن رو ز گــــار
بمانده از آن خسروان ياد گــــــــار
برخی از ايرانيان بنابر افسانه ها و ادب فولکلورشان که بيان کنندۀ اعتقادات عوا م الناس است نوشته اند ، وقتی جمشيد زمام کشو ر را بدست گرفت از منطقۀ دماوند تا شهر با بل را در يک روز طی کرد
از اين سبب اشراف و درباريان او اين روز را روز نو يا نو روز خواندند که مصادف بود به اول فرودين ، و تاختم دورۀ زمامداری وی همه در اول سال خورشيدی اين روزرابخاطر از سفر طو لا نـــــــــــــی جمشيد از دماوند تا با بل با جشن و سرور تجليل ميکردند. که بــــــا گذشت زمان تجليل از اين روز به شکل عنعنه و رسوم مردم در آمد.
اگر چه در بعضی اوقات اين جشن ها کم رنگ جلو ه کرده است ولی با آنهم طبق عادات از جانب مردمان بيشماری از کشورهای مختلـف که در فوق تذکر داده شده در روستا ها و محلات تجليل و بر گــز ارميگردد . عدۀ از نو يسندگان افغانستان نو شته اند.
جشن نو روز در پامير واقع در قلمرو افغانستان بنــــــــــــام ( خدير ايام) ياد ميگردد که بمعنی عيد بزرگ است .
در کتاب او ستا آمده است که روز يازدهم ماه خورشــــــــيد ی ( خير روز ) ناميده ميشود . زيرا آفتاب بزبان آريايی ( خـــــــور ) و بزبان او ستايی ( خير ) آمده است . دوکتور خوش نظر يکی ازنويسنده گان سمت شمال افغانستان نگاشته است .
طبق تحليل های جغرا فيوی محل پادشاهی جمشیـــدرا در شمال افغانستان در ( بخدی ) يا بلخ امروز دانسته اند
اهل تشيع در ايران و سا ير کشور های ديگر را عقيده بر آن است که حضر ت علی خليفه چهارم که امام اول شيعيان است در اول سال خورشيدی بر کرسی خلافت نشست و عدالت را در قلمروش بر قرار نمود از اين سبب به ياد بود اين عدالت گستری ، اول هر سال با جشن و سرور استقبال ميگردد ، که همين گونه نظريات مختلفی در زمينه وجود دارد .
در افغانستان نو روز در ساير ولايات کشور تجليل گرديده کـــه همو طنان عزيز مان با تفاوت های کم و بيش از اين روز استقبـــا ل نموده جشن و سرور را بر پا ميدارند .
در شهر مز ارشريف در جوار آرام گاه حضرت شاه او لیــــا که روضۀ شريف گفته ميشود علم مبارک ( جنده ) با شــــــــــورو هلهلۀ تما شا چيان بر افراشته شده که تعداد زيادی از مـــردم کشور و حتا توریست ها از گوشه و کنار در اين مراسم اشتـــــرا ک مينمايند که اين روز را روز جنده بالا نيز مينماند که مراسم جنده بالا تا مدت چهل روز ادامه می يابد .
زايرين که برای زيارت بدرگاه شاه ولايتمآ ب می آينـــــــد روح اخوت و همدلی بانها دميده ميشو د و کدورت های شانـــــــرا نسبت به يک ديگر بباد فراموشی ميسپارند. زيرا روز نو سال نو را ايام به فراموشی سپردن تما م کدورت ها تلقی ميکنند .
و ديگر اينکه اين روز را بنام ميلۀ گل سرخ نيز ياد ميکنند که در اين روز در ساير ولايات کشور مردم برای تفريح بخاطــــــر لذت بردن از هوای گوا رای بهار به بيرون از منز ل رفته در دا منه های سر سبز و گلهای زيبای لاله به سير و تماشا میپر دازند .
عد ۀ از مردم کشور را عقيده بر آن است که شب اول سال نــــوغذا های را آماده سازندکه حرف اول غذا ( س) با شد .
مثلا سبزی - سير- سماروق- سيب و غيره . ودر شب اول ســـال يعنی شب نوروز سبزی چلوبا گوشت مرغ سفيد خر و س می پزند.
جوانان برای تفريح در هوای آزاد آتشی می افروزند و از بالای آتش بالنبوبه ميگذرند و حیــن گذشتن ازآ تش چنين ميگو ينـــــــــــــد( غمهای من از تو - روشنی تو از من ).
زنان و دختران جوان قبل از فرا رسيدن نو روز به صفايی منازل شان میپر دازند و با وسا يل دست داشته خويش خانه های خود را مـی آرايند، هفت ميوۀ تر کرده نيز يکی از ميو ه های سال نو ونوروز است که برای آماده کردن هفت ميوه از ميوه های خشک عبــــــــارت از کشمش ، خسته ،پسته ،چار مغز ،سنجد ،زرد آلوی خشک وبـــــادام استفاده ميکنند . و روز نو روز ،فاميل و مهمانان خانواده هفت ميوه را صرف ميکنند . برای دختران و پسران نامزد شده از جانب فاميل های شان ماهی جلبی با لباس های جديد به خانه های آنـــــان فرستاده ميشو د و اين اقدام نيک را آ غاز خوشبختی دوجــــــــوان نامزد شده می پندارند.
در سمت شمال کشور جوانان به استقبال از اين روز بـــــه اسپ سواری ، کشتی گيری ، توپ بازی و غيره تفريح میپر دازنــد زنان و دختران جوان اين سر زمين نيز از منز ل شان به بيرون رفتــه در هوای تازۀ بهاری با هم دف و چنگ مينوازند . دختران جـــــوان گلهای زيبای لاله را چيده در موهای خويش ميگذارند که اين همـــه از تولد دوباره بهار و سال نو است که مردم در همه جا از ان استقبال مينمايند تا سالی را که در پيشرو است همچو روزها ی بهاری سپری نمايند . باميد روزهای خرم وشاداب همچو بهاران برای شما
بالا
بازگشت