حشمت الله آروین
چالش های سیاسی وضع را در افغانستان زیر سوال قرار میدهد
برطبق گزارش سازمان ملل متحد«یوناما » که در کابل گفته شده است سازمان ملل متحد از گفتگو با شورشیان مخالف دولت افغانستا ن پشتیبانی وآنراحمایت میکند .اقای دکتر رنگین دادفر اسپنتا وزیر خارجه دولت افغانستان علیه چنین گزارش واکنش قاطع نشان داده واین اقدام سازمان ملل متحد را مداخله در اموریک کشور که دارای حاکمیت مستقل است خوانده وافزود ، افغانستان یک دولت مستقل است وسیاست های این دولت را نهاد های مشروع وملی تعین می کند آقای اسپنتا به سخنان روز گذشته سخنگوی یوناما در کابل اشاره میکرد که گفته بود سازمان ملل متحد از گفتگو با شورشیان مخالف دولت حمایت میکند .همچنان ادرین ادوارد سخنگوی سازمان ملل محتد گفت ، مذاکره وگفتگو میان طالبان ومقامات محلی درولسوالی موسی قلعه ولایت هلمند در جریان است .سوالاتی از این چالش های سیاسی بوجود می آید که قبل ازسقوط حکومت داکتر نجیب الله حکومات دور ونزدیک وذیدخل درزمان زعامت سردار محمد داود خان نیزدر امور افغانستان دست بیک سلسله اقدامات مخربانه سیاسی زدند . سردار محمد داود خان درسال 17 - 7 - 1973 توانست به یاری افسران کمونیست عبدالقادر، اسلم وطنجار ، وسید محمد گلابزوی به کمک رهبران طرازاول پرچم عملأ کودتای سفید را به پیروزی رساندند ، رژیم سلطنتی محمد ظاهر خان را واژگون ونظام جمهوری را تأسیس و بوجود آورد وبحیث اولین موسس بنیان گذار رئیس جمهوردر تاریخ افغانستان صفحه جدیدی را گشود. این تحول نظام سیاسی درداخل وخارج نگرانی های را بوجود آورد وهمه منتظر، درعقب عواقب بعدی آن بودند ،هیچ کس خیال وتصور آنرا نمیکردند ، که رژیم سلطنتی با این آسانی سرنگون وجای آنرانظام جمهوری با رهبری سردار محمد داود پسرکاکا وشوهر خواهر محمد ظاهر خان بگیرد . داود خان به سال 1946 درکابینه شاه محمود خان بحیث وزیر دفاع ملی گماشته شد به سال 1952 بمقام صدارت رسید صفات شخصی داود را مغز بزرگی د ولتی ، شخصیت با اراده ، مصمم و مسلط توصیف میکنند -- در روزدوم کودتا هر دو فراکسیون حزب دمکراتیک خلق از سوی کمیته های مرکزی خود اعلامیه هایی پخش کردند که درآن از سرنگونی نظام شاهی استقبال و اعضای حزب را به پشتیبانی از نظام جمهوری فرا خواندند . محمد داود پس از نشستن به کرسی ریاست جمهوری به رهبران حزب دمکراتیک خلق وعده سپرد که دولت نوین وی سامان دهیهای اجتماعی وبرنامه های مدرنیزاسیون کشور را وبا اتحاد شوروی روابط برقرارخواهد کرد . اما داود خان به وعده های خود وفا نکرد و با مشی پیشنهاد های پرچمی ها مخالفت ودیگاه های آنرادر رابطه به دگرگونی های جامعه بیگانه خواند از اینرو پرچمی ها را درپست ها بی ارزش تنزیل داد و درسال 1976 حلقه مشاورا ن نزدیک خود را از پرچمی های سرشناس پاک سازی کرد. داود خان افسرانی را که اودرسازمان دهی کودتاهمکاری نموده بودند بدون پاداش از خود راند .
سازمان های اسلامی در افغانستان.
دانشگاه الهیات دانشگاه کابل یکی ازمهمترین کانونها ی تندروان سیاسی مبدل گردید بود که به سرپرستی پروفیسرغلام محمد نیازی هسته گذاری گردید استادان محصلین زیاد به عضویت آن درآمدند که رهبران شناخته شده ای آن گلبدین حکمتیار ،حبیب الرحمن سیف الدین ، رسول سیاف ، برهاندین ربانی ، پس از به اقتدار رسیدن داود ، درسال 1957 به کمک ذولفقارعلی بوتورهبر پاکستان سازمان اسلامی جوانان با رهبری گلبدین حکمیار بمنظورسرنگونی داود خان به شورش های در پنچشیر و برخی نوایی دیگر کشوردست زدند . قوای دولت آنرا سرکوب نمود ، برخی از اعضای آن عدام وبرخی به زندان افگنده شدند . گلبدین حکمتیار همراه با هم رزمان خود، از کشور فرار وبه پاکستان متواری شدند .با به قدرت رسدن ضیا الحق ، حکومت پاکستان برای تربیه وپرورش اپوزیسیون افغانی در قلمرو خود پایگاه های تعلیماتی نظامی ایجاد کرد.
حکومت پاکستان علاوه بر ایجاد پا یگاه های نظامی برای اپوزیسیون افغانی بمظوربهره برداری سیاسی رادیو را بنام رادیو کاکا جان ایجاد و تبلیغات خصمانه را از طریق آن با گویندگی معیر خان ، مشهوربه امبورملنگ که از مردمان سرحدی بود، براه انداخت ، معیر خان جاسوس آی اس ای پاکستان برای کسب اطلاعات وجاسوسی در داخل افغانستان رفت وآمد داشت وبعضی وقات درولایت هرات دیده می شد. البته افغانستان نیز بنوبه خود با پشتیبانی از مردمان اقوام و قبایل ، پاکستان را از طریق رادیو وسرویس خبری مورد حمله قرار میداد ، جنگ زبانی شدید الحن میان طرفین مناسبات سیاسی را فوق العاده بوخامت کشانید . پاکستان برای سرنگونی حکومت داود خان تلاش میورزید نقشه وپلان های را روی دست گرفت ، با دسیسه و توطئه علیه شخصیت های سیاسی کشورو ترور آنها حکومت داود خان را روز تا روز بی ثبات ساخت از آن جمله کشته شدن میر اکبر خیبرکه باعث بر افروختگی احساسات پرچمی وخلقی ها شد ، داودخان را مسؤل این واقعه دانستند .ا نزا وکشید گی های سیاسی باعث شد که بین حکومت داود خان و احزاب خلق وپرچم موضع وجبهه گیری های سیاسی مشخص علیه یکدگر که توام با بروز تشنج و زمینه ای فرو پاشی حکومت داود را درآستانه خطر مواجع میکرد، بوجود آید . تظاهرات خشونت آمیز خیابانی توام با شعار های ضد حکومت داود خان بر اوضاع سیاسی کشورسایه افگند ، روابط همکاری واعتماد خلق وپرچم با حکومت داود خان قطع و منتهی شد . خصومت وانزجارخلقی وپرچمی ها بعد از مرگ خیبر شدت بیشتر گرفت ، کشته شدن محمد هاشم میوندوال وخان محمد خان ، وشهنواری وعده ای دیگر توسط داود خان ، ترور علی احمد خرم وزیر پلان همه این ها مداخله وتوطئه از جانب حکومت پاکستان سازمان دهی میشد . وضع سیاسی حکومت سردار محمد داود خان فوق العاده بوخامت گرائید ، اتحاد همگانی واعتماد دربخش های مختلف دولت به فراکسیون سازی های سیاسی منجرشد . داود خان برای خلع نفوذ پرچم وخلق دست به اقداماتی زد ، که مورد پسند شوروی سابق نبود . در نتیجه برژینف ، داود خا ن را به شوروی دعوت واز ایشان سوال نمود ، گفت از وضع جریانات سیاسی داخل کشور خود خبر دارید که چه میگذرد ؟ داود خان با غرورجسورانه بموصوف گفت ، من رئیس جمهوری یک کشور مستقل وآزاد استم به کس حق نمیدهم تا در مورد کشور من طالب معلومات شود . البته همچوجواب ضربه ای سگینی بود که مغز برژینف را تکان داد. ازطرف دیگرحکومت پاکستان وآی اس آی در انتظارفرصت مناسب برای حمله بالای افغانستان از طریق جنوب با رهبری حکمتیار در کمین قرار داشتند تا حکومت داود خان را سرنگون سازد . رژیم داود با وجود اینکه در حالت جان کندن، آخرین نفس هایش را میکشید ، دست به گرفتاری رهبران خلق وپرچم زد ، که منجر به سقوط آن شد. کودتای 1978 کمونیست صفحه جدید را نه تنها در تاریخ کشور افغانستان گشود بلکه صفحات تاریخ جهان را نیز رقم زد ، تحول سیاسی در افغانستان یک پدیده آمدنی بود اما بنا به مداخله پاکستان قبل از وقت بوجود آمداستقرارپدیده ای نوین درنظام سیاسی افغانستان با رهبری خلق وپرچم نه تنها پاکستان را بلکه قدرت های جهان را شدیدأ در اضطراب ، لال ومبهوت قرار داد ،احساسات کینه توزی مخالفین حکومت کمونیست افغانستان طوغیان میکند، درصدد اعاده شکست سیاسی وهداف خویش برآمدند . دروازه های پاکستان بروی مخالفین حکومت دست نشانده شوروی سابق باز گذاشته شد. گروپ های مخالف و متخاصم حکومت کمونیست افغانستان ، بسرعت وطن وکاشانه را ترک وبه پاکستان پنها بردند .
به سالهای 1948 امریکاییها برنامه ای را با رمز هندوکش برای کشیدن یک حلقه ای نظامی پیرامون اتحاد شوروی ومتحدان آن درجنوب و برا ی متشنج ساختن اوضاع خود افغانستان در صورتی که هرگاه این کشور تلاش به خرج دهد به شوروی نزدیک شود ، تدوین نمودند. ایالات متحده امریکا به افغانستان پیشنهاد نمود شرایط امریکا را بپذیرد ومناسبات خود را با پاکستان بهبود بخشیده از نزدیکی با شوروی بپرهیزد.در سال 1955 امریکا با پاکستان روی عهد ای نامه بتوافق رسید وتلاش ورزید افغانستان را شامل پیمان بغداد سازد « با پاکستان ، ایران ، ترکیه ، عراق ، امریکا وانگلیس » اما محمد ظاهر خان از این کار خودداری کرد، درپاسخ ایالات متحده امریکا کمک های اقتصادی نظامی را برای افغانستان قطع نمود.
پاکستان قبل از سال 1947 جز خاک هندوستان بود که درتحت اداره وسلطه استعماری بریتانیا کبیر قرار داشت ، بریتانیا که کلید سیاست جهان را دردست دارد قبل از خروج وشکست از هند درجستجو راه های بازیابی و زیر کنترول داشتن سر زمین های آسیا میانه بر آمد ، تقسیمات مرزی را که منازعه و مناقشه روی آن سال ها وجود داشته باشد ، دست به تکتیک های سیاسی زد ، اول قبل ازبوجود آوردن پاکستان خط دیورند را بین افغانستان و هندوستان بمیان آورد وبه آن عقد کرد ؛ بعد از آن پاکستان را درسال 1947 ازهند جدا وبحیث یک کشور مستقل بآن آزادی واستقلال بخشید ، میان هند وپاکستان موضوع کشمیررا عین ، « خط دیورند » افغانستان قرار داد . با این سیاست می بینیم که نه هند ونه افغانستان دست خوش از طرف همسایه خود یعنی پاکستان ندارند، پاکستان یک درد سر اضافی در منطقه قرار گرفت که این خواست بریتانیا کبیر بود واست . بیم انگلیس و امریکا ، از شوروی سابق بود که مبادا نفوذ وقدرت شوروی بعد از تسخیرافغانستان بطرف بحر هند کشانیده شود ، با این اندیشه وحدس گمان ها ساختار نظام سیاسی پاکستان را مانند شعله آتش که همسایه را نارام ومتضرر سازد روی کار آورد ، با این طرح هند و پاکستان را روی قضیه کشمیردرگیرمنازعه ساخت ، افغانستان را روی خط « دیورند » وهمچنان به این طرح و پالیسی به پاکستان به رغم هوشدار توصیه می شود که خود را مستلزم در اجرأ وظایف ومسؤلیت های عقد شده متحد بداند در غیر آن منجر به نابود ی آن بین دو طرف خطوط منازعات خواهد شد . پاکستان با کمال رغبت حلقه غلامی را به گوش آویزان کرد، واز این رهگذر منفعت های اقتصادی هنگفت را بدست می آورد.
همانطوریکه درفوق گفته شد گروه مخالف حکومت کمونیست بطرف پاکستان فرارودرآنجا با پشتیبانی وحمایت کشورهای غربی ،امریکا ، ممالک عربی قرار گرفتن . کشور های مذکورلاوازم وتجهیزات جنگی را با کمک های اقتصادی وعده ودر اختیار آنها قرار داد ،
در آغاز همه گروه های متخاصم حکومت کمونیست افغانستان باهم ائتلاف ودریک وحدت گرد هم آمدند وریاست آنرا اقای برهاندین ربانی بعهده داشت هدف کشور های کمک کننده نیز روی همین یک ائتلاف بین گروه های مجاهدین استوار بود تا به سلسله کمک های شان در یک مرکزیت واحد وبا مسوولیت اقدام نمایند و پروسه آن بدون درد سر تحقق بپذیرد نه بصورت پراگنده ، ازاین امر وبسیج شدن گروه های مجاهدین حکومت پاکستان منافع اقتصادی و سیاسی خود را در خطر دید با صد ها حیله ونیرنگ اختلافات را دربین مجاهدین دامن زد و وحدت اتحاد آنهارا گسیخت ، منظور از هم پاشی ومتفرق نمودن ائتلاف مجاهدین این بود ، کشور های کمک کننده همه کمک های اقتصادی ونظامی را مستقیمآ در دسترس حکومت پاکستان باید قراردهند تا پاکستان بتواند از کمک های بدست آمده که به نام جهاد مجاهدین ارسال می شود استفاده ای عظمی نماید، ازکمک های حاصله امروز نه تنها سیمای شهرهای پاکستان بشکل مدرن وعصری بنا یافت بلکه ازهمین کمک ها صاحب بم اتم هم میباشد. خیر ازاین جنایت از حد تصور زیاد است . تره کی ،حفظ الله امین ، ببرک کارمل یکی پی دگرازبین رفتند ، دکتر نجیب الله رئیس جمهور افغانستان با وجود جنایات را که مرتکب شده بود ، مصالحه ملی را بین همه نهاد مترقی وصلح طلب رسمآ باطلاع سازمان ملل متحد پیشنهاد نمود وازمجاهدین بار ها تقاضا بعمل آورد که منازعه ومناقشات ذات البین راکنار بگذارند در روند مصالحه ملی که خیر و سعادت ملت ما است شرکت وحضور برسانند وازکشتارو خون ریزی وبرادرکشی دست بردارند ، بارها روی سخنان خود می افزود واشاره میکرد که به سازمان ملل متحد تضمین سپرده است ، زمانیکه برادران مجاهد بین خود منازعات را بس کنند وروی یک حکومت انتقالی با حضور نماینده سازمان ملل متحد ، آقای بن سیوان مذاکره و شخص منتخب را معرفی بدارند هرگاه چنین اقدامی صورت بگیرد با تمامأ رفقای خویش ازقدرت کنار میروند ، اما قبل از آن کنار رفتن ار قدرت هرج ومرج وحتی کوچه به کوچه های کابل جوی خون روان خواهد شد . واضحأ آقای سیوان نماینده سازمان ملل متحد فعالیت های چشم گیرا در روند مصالحه ملی انجام داد وباب مذاکرات را با پاکستان ومجاهدین وکشور های ذیدخل باز کرد وازاقدام داکترنجیب الله برای ختم جنگ وبرادر گشی استقبال وآنرا تحسین نمود ، واز همه رهبران مجاهد ین ، قوماندانان ، واز شخصیت های سیاسی در داخل وخارج از کشوربشمول محمد ظاهرشاه خواهش نمود تا در روند مصالحه ملی بمنظور ختم برادرکشی و ختم خون ریزی بپیوندن مصالحه ملی راتحقق ببخشند. سوال اینجا است چرا مصالحه ملی حکومت داکتر نجیب که به حضور سازمان ملل متحد صورت میگرفت تحقق نپذیرفت ؟ واقعأ افغانستان به حمام خون مبدل و در سراسر کوچه های کابل وشهرای دیگر افغانستان جوی خون سیل آسا جاری شد.
: این چالش های سیاسی چه است که راه حل وبیرون رفت آنرا قدرت های جهان با داشتن هرگونه وسایل وتجهیزات مدرن وپیش رفته ، با تکنالوژی نوین نمیتوانند در برابر مخالفین دولت موفقیت وکایابی را بدست آورند ؟ چرا زمانیکه دکتر نجیب الله از پادشاه سابق دعوت بعمل آرود ،آقای گلبدین حکمتیار بادشنام پرداخت ، آقای سیاف اعلان کرد اگر پادشاه میخواهد به افغانستان بیاید ، چشم های خود را سرمه کرده برای قربانی بیاید ، حضرت صاحب صبغت الله مجددی در آلمان گفته بود که پادشاه درجهاد نقش «پسیف » داشته چه رول را ادا کرده وچه حق دارد که بیاید از جهاد افغانستان چیزی ثمررا بگیرد. بازهم چه چالش ومعضله دیگر وجود داشت که از آمدن پادشاه سابق در کابل بموقع مناسب که جلو بیشتری خون ریزی وبرادر کشی گرفته میشد ممانعت ومخالفت از طرف نام بردگان بوجودآمد ؟ آیا اینرا درک نکردند که تداوم منازعه و جنگ بخاطر قدرت وجاطلبی بیشتر منجر به ریختن خون بیگنا هان ومظلومان می شود ؟ و کشور بیک ویرانه مبدل میگردد ؟ آیا این برخورد ها آگاهانه بود یا غیر آگاهانه ؟ خیر ، جواب ، مربوط به خودشان است . کشور در طی سه دهه جنگ، روی قدرت نه بمنظور اسلام ، بیشتر توسط یکعده جنایت کاران قرن 21 بزرگترین قربانی وویرانی ها ی را تا امروز متقبل شد . جای تعجب وقابل سوال نیست آنهایکه از حد تصور خون مظلومان را ریختن ومیرزند به آنها راه آشتی و مذاکره را پیشنهاد میکنند ؟ . آیا ناتو وقدرت های جهانی در برابر مخالفین که اوضاع سیاسی را درسطح بین المللی زیرسوال قرار داده ، قدرت پیروزی را ندارند ؟ اگر چنین است پس چرا قبل ازخون ریزی های که رخ داد، سیاست ودرآیت فهم کاری وجود نداشت که در عوض جنگ وخون ریزی در مذاکره وعفو عمومی را پیشنهاد میکردند ؟ مگر چرا ، نجیب الله رئیس جمهوراز این پیشنهاد ها زیاد نمود وسازمان ملل متحد در جریان قرارداشت ، آیا هدف ، ومنظور ریختن خون مظلومان بود ؟ اگر گفته شود ، پیشنهاد های در رابطه صورت گرفته بود ، اما مورد قبول واقع نشد . پس مسؤل آن کیست ؟ اگر چنین باشد آیا از نظر خوانندگان امکان عفو وآشتی با آنهاایکه بیشمار خون ریختن وخون نوشیدن اعتماد کردن با آنها یک اشتباه بزرگ نیست ؟ کسی که آغشته ومعتاد بیک عمل ویا فعل باشد چطور اعتماد کرد که از فعل خویش دست بکشد ؟ جهان غرب امروز اسلام را درسطح بین المللی بنام تروریست یاد می کنند ، وآنرا دشمن همه دین وادیان میدانندواز اعتبار وعظمت آن کاسته شد ، تدابیر امنیتی درسراسر جهان بمنظور جلوگیری و ، ورود مسلمانان در مراکز و مربوطات مهم و لازمه گسترش یافته و مسلمانان بنا م یک تروریست مورد تلاشی وکنترول قرار می گیرند ، این یک توهین و تحقیر بزرگ به اسلام نیست؟ .پس مسؤل بی اعتبار ساختن اسلام ، مسؤل همه بدبختی ها در جامعه بین المللی مسؤل 11 سبتمبر کیست ؟ پاکستان...» امروز حکومت پاکستان ده هاهزارجنایات را برضد جوامع بشری در خاک خود نطفه گذاری میکند .
کشور های متحد مبارزه با تروریزم
با وجود ایکه در یک وحدت وپیمان همبستگی در امور مسایل بین المللی ظاهرأ باهم قرار دارند اما نظریات درونی وذات البین سیاسی آنها درمناطق مورد منازعه درتضاد است عدم اتحاد وهماهنگی مشترک درخطوط جبهات باعث پیرو زی مخالفین دولت میگردد ، اگر متحدین مبارزه با تروریزم صادقانه . و پیوسته برای قلع و قمع مخالفین بدون در نظرداشت منافع شخصی می خواهند سعی وتلاش ورزند باید دشمن را ازنطفه نابود کرد ، این نطفه در پاکستان وجود داردکه در صدد برا ه انداختن تداوم جنگ زمینه ای شکست وبی اعتبار کردن نیرو های ضربتی را درپروسه مبارزه با تروریزم راه اندازی میکند ، امریکا باپرداخت کمک های اقتصادی فراوان در سال چند بار برای پاکستان کوشش می ورزد تا توجه صادقانه حکومت پاکستان را در مبارزه با تروریزم بطرف خود بکشاند واز نزدیک شدن با مخالفین دوری واجتناب ورزد ، حکومت پاکستان که عامی تروریست است ، با این اشاره به موضوع ا همیت نمیدهد ، امریکاباید قبول کند که در عقب طالب ها علاوه برپاکستان حمایت های دیگری هم وجود دارد که بمقاومت طالب ها افزوده می شود ، نمونه ای آن درولایت هلمند که باثر سازش مسؤلین منطقه ولایت هلمند از کنترول دولت خارج وبدست طالب ها افتید. اگر جوامع جهانی در مبارزه با تروریزم که در راس آن ایالت متحده امرکا قرار دارد بخواهند هرچه سریعتر وبیشتر پیروزی حاصل نمایند باید حکومت پاکستان را درتحت تحریم های اقتصادی وسیاسی قرار دهند ، درغیرآن قوای ناتو به عین سرنوشت قشون سرخ شوروی سابق دچار ورطه خواهد شود .
وپیامد های بعدی آن ممکن حکومت آقای کرزی را نیز زیر سوال قرار دهد. .
نویسنده حشمت الله آروین
بالا
بازگشت