خوشه چين
مکتب عیا را ن را با ز گشا یی مینما ییم
فر هنگ خرا سا ن ا گر هیچ ا ست
د وستش دا ر م
ا گر ا ز زما ن کهن ا ست
د و ستش دا ر م
کهنه شده ؟ پیر شد ه؟
نه خیر
جو ا ن جا و دا ن ا ست
د و ستش دا ر م
د و ستش دا ر م
به خدا که د و ستش دا رم
ا ین گرا ن ما یه ، پا رینه را
ا ین گرا ن ما یه، د یر ینه را
بهتر ا ز جا ن د و ست دا ر م
به خدا که د و ستش دا ر م
د یگر ا ن را د لشا ن و با یسکیل شا ن
من خو د و ستش دا ر م
پیر ا ن و رو شنگرا نش را د و ست دا رم
ر ا د مر دا ن آ ستا نش را د و ست دا ر م
جو ا ن مر دا ن با ستا نش را د و ست دا ر م
من خو شه چین د و ست دا ر م
ا ین فر هنگ عا لی تر ا ز فر هنگ ها را
د و ست دا ر م فر هنگ خرا سا ن را
فر هنگ خرا سا ن را د و ست دا ر م
بیا یید که صد د له یک د ل کنیم
با هم بشینیم را ز و نیا ز و د رد د ل کنیم ورا ست بگو ییم و حقیقت را بیا ن کنیم و حل مشکل کنیم ، جیغ بزنیم وجل وبل کنیم به مو ا فقه بر سیم، شروع به ا سم ا لهه کنیم و د شمن را بسمل کنیم ، عزم سفرومنزل کنیم یک ما شینه چا لا ن ، د یگرا ن را بعقب بکسل کنیم( و لی کو شش شو د که را نند ه ما شین با زهم ا ز آ دم ها ی نا بلد نبا شد) که به ما نند سا بق ، ما شین را به تصا د م برا بر نکند ، هم خو درا به تبا هی بد هد و هم را کبین را د یگرا ن را بعقب بکسل کنیم ر فته ر فته به جا ها ی د ور ترا ز د و رها ، د رآ نجا و د رهما نجا ، بو یا ره بکنیم شا خ و شپل ا ز بید، د ر و د یوا ر خو د ما ن را خو د، شپه بز نیم و کا گل و سیم گل کنیم ، پا د را ز کنیم وشوربای تند و مر چ دا ر ، بخو ر یم و بنو شیم تیز و تند و ما کند، و ل و ل کنیم ، و قت بها ر، سیر صحرا ، سنجد به لو گر ، لا له به مزا ر ا نا ربه تگا ب و قند ها ر، تو ت به گلبها ر، گیلا س به پغما ن، لو کا ت به لغما ن، سیب به سر پل، ا نگو ر لعل به هرا ت و حسینی به کو ه دا من، نا ر نج به ننگر ها ر ، ا رغوا ن به چها ریکار سیل گل کنیم .
و بعد چه کنیم؟
خود را تیا ر کنیم برا ی آ تش نشا نی، دیگرا ن آ مد ه بودند برا ی آ تش فشا نی، آ تش ا فر و زی کرد ند، مرد م را بی خا نه و بی نا ن بی روزی کرد ند ، مردم ما لا لا ن سرگردا ن شد ند، د رد یا ربیگا نه ، پا ک کا ری و پینه د وزی کرد ند ، زحمت کشید ند خو د را، مزد ور، مرد ما ن ا بله و موزی کر د ند.
میگو یند که زمین د رهما نجا ی میسو ز د که با لا یش آ تش د ر مید هند و شعله و رش میکنند!
ما تصمیم گر فته ا یم که برو یم آ تش را خا مو ش بسا زیم، خا مو ش سا ختن آ تش ، آ د م ها ی فنی کا ردا رد ، طبعآ آ د م ها ی فنی با ید که تخصص خو د را ا ز مد رسه آ تش نشا نی بد ست آ و رده با شند ، ا نسا ن ها ی غیر فنی با ر ها د یده شده و شنیده شده ا ست که هم خو د را د ر دا ده ا ست و هم جا معه را ، ا ما چقد رمشکل که همه مکا تب آ تش نشا نی را ، تخریب کرده ا ند( حلقا ت و جریا نا ت سیا ست گذا را ن و طن د و ست را) معلمین آ نرا سر به نیست کرده ا ند.
زما نیکه پا ی صدا قت وفا دا ری و شفا فیت د ر میا ن می آ ید ، آ د م میلا ن پیدا مینما ید
به آ د رس ، مر دا ن خر د ، مر دا ن جسو ر، مر دا ن مرد م نگر، مردا نیکه ، مقا ومت را با ستم گرا ن و ستم پیشه گا ن مسلک خو د قرا ر دا ده ا ند.
ما به چند کلمه با معنی و با مفهو م آ شنا یی و بلد یت دا ریم ، که آ ن کلما ت عبا ر ت ا ند ا ز ، عزت ، شر ف ، حیثیت، نا مو س ، و یا ، با غرو ر و با نا مو س ، با و جدا ن با وقا ر، خر د مند ، شجا ع و د لیر ، را د مر د ، ا ین را د مر د ا ن و د لیر مر دا ن ا ند که حا میا ن و نگهبا نا ن ، شر ف ، عز ت ، حیثیت و نا مو س مر د م خو د بود ه ا ند و میبا شند ، ا ین همه ا و صا ف شر یفا نه ، تنها و تنها د ر سلک عیا ری نهفته ا ست
سلک عیا ری یک مکتب ا ست ویک مد ر سه ا ست ، ا نتخا ب ا ین را ه ،هم خیلی مشکل ا ست ما نکا تی چند پیر ا مو ن صفا ت و ممیزه ا ز عیا را ن کشو ر خو د می آ و ر یم .
د ر تو ل تا ر یخ (( جو ا ن خو ب)) بنا م ها ی عیا ر، فتی، شبرو، کا که، ا لو فته ، پهلو ا ن و غیره مترا د ف هم یا د گرد یده ا ند که هد ف آ ن همین (( جوا ن خو ب )) بو ده ا ست .
هد ف ا ز با ز گشا یی مکتب عیا ر ا ن به ا ین خا طر ا ست که عده ا ز همو طنا ن ما زما نی سنگ و طن پر ستی ، سنگ د فا ع ا ز منا فع ز حمت کشا ن را به سینه می کو بید ند، نا مو س دا ری و نا مو س پر ستی یکی ا ز شرا یط ا سا سی جوا ن مر د ی آ نها بو ده ، کمک به غر با و د ستگیری نا تو ا نا ن ، جز ا ز فرهنک عا لی آ نها بو د ه ، بیگا نه پر ستی ، شد ید تر ین جر م و گنا ه نا بخشید نی بو د ه ا ست مطا بق به همین سنن پرا فتخا ر و د یر ینه ا زین قما ش مر د ما ن ، بنا بر تقا ضا ی ز ما ن ، و ا ر د جر یا نا ت سیا سی شد ند و وا قعآ د ر آ غا ز و ا بتد ا ی ا و ج گیری جنبش چپ ، جو ا نا ن آ ن وقت کا ملآ ، جو ا نا ن نمو نه بو د ند و سا یر جو ا نا ن آ ن ز ما ن د ر بر خو ر د به آ نها به شکل د ا و طلبا نه وا ر د حلقا ت و گرو ه ها ی سیا سی آ ن ز ما ن میگر د ید، د ریغا که د ستا ن مر مو ز ا زا ن طر ف کو ها و ا زا ن طر ف ا بحا ر با ا ند یشه ها ی ، چپ و را ست و بنیا د ی و لی مغر ضا نه ، شا نه ها ی پیش کسو تا ن جنبش را به نو ا ز ش گر فت و هر یک ا ز آ نها بنا بر ا عتقا د را سخ به ا رما ن ها ی خو د شا ن ، به پیش آ مد ها جو ا ب مثبت دا د ند( ا ما فریب خو ر د ند و د و په شد ند، ا گر این تعهد را به کر ملن دا ده بو د ند و یا به پیکنگ، ا گرا ین تعهد را ، به قصر سفید دا ده بو د ند و یا به قا هر ه ، همینطو ر به جا ها ی د یگر .
بد ا خلا ق و یا بد کا ره به نزد فر شته و بیگنا ه و بی خبر ا ز د نیا می ر و د و ا زش تقا ضا ی نا مشر و ع مینما ید ، و میگو ید که من سگ تو هستم ، من پشک تو ا ستم ، تو ا یما ن من ا ستی ، ا ز برا ی آ فتا ب قیا مت ، میمیر م در میگیر م ، زند گی خود را فدا یت مینما یم ، هزا ر یک نو ع هنر نما یی ها و مدا ر ی گر ی ها و لی بعد ا ز سیر ا ب شد ن ا ز هما ن لذ ت بی همتا که هد فش بو د .
آ ب د ر بحر بد ش می آ ید ، میو ه د ر جنگلستا ن با غها ، آ ر د و بر نج د ر مند و ی و گو شت د ر قصا بی .
همه را به پشت پا میز ند تا ا شتها ی بعد ی میلا نش را به سمت د یگر ی سو ق د هد.
بعد ا ز ین تدا و ی ا مر ا ض به د و ا ی یو نا نی جا ی خو د را به نسخه دا کتر تعو یض کر د ، آ گا هی سیا سی و خر د مند ی ، جو ا ن مر د ی شجا عت و وطن پر ستی و را زدا ری و غیر ه مطالب قا بل پسند جا معه که قشر عیا ر ا ن خرا سا ن و ما بعد آ ن ، به سنت ها ی پذ یر فته بجا ما ند ه بو د ند وا ز فر هنگ جا معه خو د ما آ بیا ری میگر د ید ، جا ی خو د را به ا ند یشه ها ی و ا ر دا تی که صد مه بس جبرا ن نا پذ یر ی به سنت ها ی ا نسا ن د و ستی و وطن پر ستی ما بجا گذا شت د ا د.
ا حتر ا م به بز ر گا ن شفقت به خو ر دا ن ، مصلحت خو ا ستن ا ز صا حب نظر ا ن ، سلا م دا د ن به محضر عا م ، سلا م سو ا ره به پیا د ه ، ا صطلا ح، سخنی را که د ر سا یه شنید ی د ر آ فتا ب نگو و سخنی را که د رآ فتا ب شنید ی د ر سا یه نگو، کلما ت ، سیا سر و عا جزه کا ملآ مفهو م خو د را ا ز د ست دا د .
ا گر ا حیا نآ، ز نی به ا صطلا ح ( شلیته ) یک مر د با و قا ر را هزا ر یک نو ع ا د بیا ت ثقیل و غلیظ را نثا ر ش میکر د ، حق د ست با لا کر د ن با لا ی سیا سر عیب بزر گ بو د، همین قسم هزا ر و یک نو ع صفا ت و ممیزا ت که ا ز جا نب د ست ا ند ر کا را ا هل قلم که د ر پا یین تذ کر میگر د د و ا ین کلتو ر به حیث جو هر معنو ی جا معه ما بو د ه و مر د م د ر ا تمو سفیر همچو یک معنو یت ، ر و ح و روا ن خو د را شا د می یا فتند وا صطلاحا ت سرخ رو یی و سرا فرا ز ی ما یه گر فته ا ست، ا زسلک عیا را ن.
ا ین ا بر ها ی معنو یت د ر تما م حو زه جغرا فیا ی فر هنگ عیا را ن خرا سا ن که عز ت و شر ف میبا را نید ، فضا ی کشو ر ما را عبو ر کر د ، د یگر نه د رختی ا ز عیا ر ا ن ر و یید و نه بته ا ی ، ا گر یگا ن یگا ن بته خو د ر و ی ا ین جا و آ نجا سر ز د، همه خو را ک حیوا نا ت و حشی و صحرا یی گر د ید.
با به میا ن آ مد ن سیا ست ها ی تجا و ز کا را نه ، نسل جو ا ن ما آ غشته به سیا ست ها ی فتنه ا نگیز ی گر د ید ند ، که آ ن هم آ بیا ر ی میگر د ید ، ا ز چشمه سا رها ی آ ب ها ی شو ر، آ ب ها ی شو ر یکه نبا تا ت عز ت و حر مت سر ز مین ما را د یگر سبز نگردا نید .
طو ریکه مجا هد ین د ر زما نش و طا لبا ن بو قتش آ مد ند ، تا ک ها و د ر ختا ن میو ه دا ر را ا ز بیخ ر یشه کند ند و کنو ن ، تحو ل 8 ثو ر را ما یه ا فتخا ر خو د میدا نند ، بلی من تا یید میکنم حرف شا ن را ، بو م ها ، چلپا سه ها ، د ندا ن شما ر ک ها ، ما ر ها و غند ل ها و سا یر حشرا ت و خزنده ها جا یگا ه خو یش را د ر ویرا نه می یا بند .
ولی و طن پر ستا ن و ا قعی و عیا ر صفتا ن و طن آ با د ا نکشا ف یا فته و محیط ا نسا نی ، پا ک ا ز هر گو نه خبا ست و ر ضا لت و کشو ر ی دا را ی ، نخبگا ن با و قا ر و وطن د و ست میخو ا هند .
با ز گشا یی ، به منظو ر چی ؟
مگس ر و ی چتلی و کثا فت مینشیند، مکروب، کیک و حشره و شپش د ر جا ها ی مر طو ب به نشو نما آ غا ز مینما ید ، ا ین ها نا قلین ا نوا ع ا مرا ض بیگا نه ا ند ، پو ند ، د ا لر، کلدا ر و غیر ه مو ا د شرینی و کثا فا ت ا ند که ا ز جا نب د شمنا ن تا ر یخی کشو ر ما ، به کو چه و پس کو چه و با زا ر پا شیده شده ا ست و همه مگسا ن و حشره و غیره با لا ی آ ن نشسته و خو د را ا زا ن تغذ یه مینما یند و ا ین ها هزا ر یک نو ع ا مرا ض بیگا نه را د ر بین جا معه ما ا نتقا ل دا ده ا ند.
ز ما نیکه ز مین پا ک با شد ، کو چه و گذ ر پا ک با شند،ا طرا ف جا ده و سر ک د ر ختا ن ز ینتی و میو ه دا رغر س با شند ، د ر چنین یک جا ی ، بلبلا ن و پروا نه ها را را هی ا ست و گذ ری ا ست مرا د ا ز بلبلا ن و پر وا نه ها آ د م ها ی قلم بد ست ا د با ، حکیما ن و نظا یر آ نها میبا شد، جو ا نا ن ، مر دا ن ، پیر ا ن و زنا ن و د خترا ن را شا د و صحت مند و سر حا ل میبینیم.
بیا د می آ ورم زما نی را که تو ر ست ها ا ز را ه مختلف سرحد ی ، شما ل وشما ل غرب و شر ق کشو ر دا خل میگرد ید ند، د رمجموع تو رستا ن و جها ن گر دا ن ، تنها د ر شهر ها ا گر به پو ل خو د نا ن می خو رد ند و یا در ا طا ق ها ی کرا یی ا سترا حت میکرد ند در تما م نقا ط کشو ر، به حیث مهما ن ا ز شا ن پذ یرا یی میگر د ید ما ل و دا ر ا یی شخصی شا ن د را من بو د و عز ت و شر ف شا ن محفو ظ ، و لی ا مر و ز، ا نجنیر هند ی که به منظو ر ا صلا ح و تر میم نا شی ا ز ویرا نه ها ی جنگ د ر کشو ر ما و دو را ز و طن ز ن و فر زند ش د را نتظا ربا ز گشت به سمت آ نها بود وحشیا نه بقتل رسا نیده میشو د ا ین نو ع صفت را به چه صو رتی لقب بد هیم، به ما نند ا نجنیرهند ی ، هزا ر ا ن متخصص دا کتر و ا نجنیر همو طن خو د قر بت نی سیا ست ها ی ا ستعما ری گر دیده ا ند .
ننگ تا ر یخ ا ست برا ی ر و شنفکرا نیکه علی ا لخصو ص عد ه ا ز( ر و شنفکرا ن جنبش چپ ا ین ر و شن فکرا ن بی روحیه و فروما یه که همه ا ر ما نها ی ا نسا نی و ا نسا نی خد مت به منا فع مر د م را و ا نسا ن ز حمت کش را پا ما ل و لگد ما ل کر د ند
ا ز سکو ی با لا ی که جها ن را نظا ر ت میکر د ند و شعا ر ا نتر نا سیو نا لیز م را سر میدا د ند، قریه و شهرو کشو ر برا یش ، خیلی کو چک بود ، پا یین آ مد ه ا ند، کنو ن زا د گاه ما د ری، برا یش خیلی بزرگی میکند، به ما نند ز ن ها ی خا نگی د ر لب تنور نشسته ا زا ن جا سیا ست ها ی ، ا ختلا ف با ندا ز بیگا نگا ن را د نبا ل مینما یند جا معه ما را ا ینگو نه مر د ما ن نا مر د و بی مر و ت به ا مر ا ض ا ختلا ف ز با نی و قو می وووووووووووو سر د چا ر سا خته ا ند و با مشتا ن د شمنا ن چند ین صد سا له برفرق تو ده ها میکو بند .
د ر قا مو س نا مه عیا ری ا ین گو نه ر و یه و کر دا ر خلا ف ا ر زش ها ی وا لا ی ا نسا نی ا ست که را هیا ن سلک عیا را ن با ا ین گو نه مر د ما ن بو قتش محا سبه خوا هد نمو د .
ا فتتا ح مکتب نسل جد ید عیا را ن د ر شرا یط معا صر د ر آ یند ه ا ز و جو د نسل نو با لند ه و ر شد یا بند ه بر همه عو ا مل و ذ را یعی که به ز خم ها ی نا سو ر جا معه ما نمک پا ش مید هند ، آ گا ها نه و قا نو ن مند جو ا ب قنا عت بخش مید هد و د رینجا مطا لب ذ یل را پیر ا مو ن عیا را ن میخو ا هم به نقل ا ز( بنگ حبیب ا له) که جنا ب محتر م ا مین با و ری نو شته ا ست ، و جنا ب محتر م ر سو ل با و ری ، یک جلد ا زین کتا ب را طو ر بخشش، د ر سا ل 2002 ، با ا ین ا د بیا ت ( جنا ب محتر م خو شه چین صا حب!
ا ثر حا ضره د ربا ره عیا ر ی ا ز قند ها ر ا ست، خصا یل حسنه شما را د را بعا د عیا ری د یده ا م ، لهذا تقد یم شما گر د ید!
با ا حترا م
با و ر ی
تو ضیح د هم.
ذ یلآ تو جه نما یید :
برا ی شنا خت عیا ر و جوا ن خو ب د ر زما نه ها ی مختلف ا زجا نب تعدا د ز یا دی دا نشمند ا ن ، نو یسند گا ن، برا ی معرفی وهو یت جوا ن خو ب یک سلسله مشخصا ت وممیزا ت را بیا ن وبه رشته تحریرد رآ ورده ا ند که با لوا سطه همین ممیزا ت و مشخصا ت د ر با ره (( جو ا ن خو ب)) شنا خته میشو د .
بطور نمو نه د ر لغت نا مه (( عیا ر)) را ا ین طو ر معر فی کر ده ا ند.
شخصیکه جا مه مخصو ص و سلا ح مخصو ص د ر جنگ همرا ه دا شته با شد و کا رها ی مخفی ا نجا م بد هد، ما نند عمر وعیا ر(449:35) نو یسنده تا ر یخ سیستا ن د ر ا ثر خو د مینو یسد(( ر جل عیا ر را کا ن کثیر ا لطوا یف، ذ کیا و حرب ، ا شخا ص کا ری و جلد و هو شیا ر را که ا ز طبقه عو ا م ا لنا س مر د م حا مل ا لذ کربو ده ا ند ود رهنگا مه ها خو د نما یی کر ده و یا د ر حروب ، جد یت و فرا ست بخر چ دا ده عیا ر نا میده)) ( 161:36) .
وا عظ کا شفی د ر ا ثر خو د { فتوت نا مه سلطا نی} ا ین طو رمینگا رد(( بدا ن که علم فتو وت علم شریف ا ست و شعبه ا ست ا ز علم تصو ف و تو حید .... مبدا فتو ت را ا برا هیم خلیل ا له ا ست .... و مو ضو ع آ ن نفس ا نسا ن با شد .... بعضی ا ز ا یمه لغت بر آ ن ا ند که فتو ت جو ا ن مر دی با شد . (23: 5_ 9)
علا مه حبیبی د ریکی ا ز مقا له ها ی تعریف جوا ن خوب را ا ینطوربیا ن دا شته ا ست
(( جو ا ن خو ب به ا صطلا ح کند ها ر به کسی ا طلا ق میگر د د که ا حتیا جا ت خو د را ا ز ا ز را ه پیشه و ر ی و کد یمنی بد ست می آ و ر د . و آ نچه کما یی میکر د د ر هما ن رو ز نثا ر یا را ن مینمود و برا ی فردا نمی ا ند و خت. ا زصفا ت برجسته ا ین طا یفه ، سخا و ت و تو کل بو د .مر د می بو د خو ش پو ش سر شا ر وآ زا د ه ، و لی متو ا ضع و غیو ر با غر با کمک میکر د ند و ا ز ا قو یا پر و ا یی ندا شتند ....( 9: 10)
د ر قنددها ر کنو نی ( جو ا نا ن خو ب) د ر ا فغا نستا ن ا ز سا لها و قر ن ها پهلو ا نا ن ا ز جمله عیا را ن قر ون متو سط و پهلو ا نا ن قر و ن جد ید ، جو ا نا ن خو ب، د ر سلسله مر ا حل،یکی پی د یگر سلسله مرا تب ا ست که د ر حو ا د ث ا جتما عی و تا ر یخی کشو ر ما نقش بس ا رزنده را دا شتند و ا ز خو د کا ر نا مه ها ی جا و دا نی بجا ما نده ا ند و صفحا ت تا ر یخی کشو ر ما ر ا ر نگین سا خته ا ند.(8: 112)
د ر کشو رعزیز ما پهلو ا نا ن ، عیا را ن و جو ا نا ن خو ب را د ر د و ره ها ی مختلف تا ر یخی بنا م ها ی جدا گا نه یا د کر ده ا ند که د ر ا صل همه یک معنی را ا فا ده مینما ید.
جو ا نا ن خو ب د ر طو ل تا ر یخ متو جه ضر و ر یا ت ا سا سی بنیا د ی بو ده ا ند بر بنیا د هما ن ضر و رت ها ی منطقی و قا نو نی تما م ا عما ل و ا فعا ل خو یش ر خو یش را تنظیم مینو د ند و برا ی به ا جرا گذا شتن بر نا مه ها ی کا ری خو د ا ز هیچ نو ع سعی و تپ و تلا ش د ریغ نو رزیده ا ند .
کر و پ ها ی پهلو ا نا ن و یا عیا را ن ز ما ن همیش د ر برا بر بی عدا لتی ها ی ، مظا لم منطقه و محلی ویا ز و ر گو یا ن محل مقا و مت نشا ن میدا د ند و زما نی د ر مقا بل مصیبت ها و بد بختی ها ی منطقو ی ا ستا د گی نشا ن دا ده ا ند بد و ن آ نکه کدا م طمعه و تو قع مد نظر شا ن بو د ه با شد .
علی ا لخصو ص ز ما نیکه پا ی د فا ع میهنی د ر پیش بو د ه ، همین گر و پ را د مر دا ن و عیا را ن د ر صف ا و ل مقد مه ا ستا د ه ا ند وا ز نا مو س د فا ع کر ده ا ند.
(20 :91)
جو ا نا ن خو ب که د ر زما ن ها ی گذ شته که بنا م ها ی جو ا ن مرد ، شبر و، عیا را ن یا د گر دیده ا ند ا ز بین ا جتما عا ت ا ز جمله هما ن گر و پ ها و حلقا ت مستقل و آ زا د ه ا ند که به مقا م بهتر ین جو ا نا ن و یا جو ا ن خو ب شا یسته مقا م گر د یده ا ند د رین را ه ا ز خو د شجا عت و دلا و ری نشا ندا ده با شد ، هر نو ع خس و با خل را د رین مقا م را هی نبو د .
برا ی ا زینک د ر با ب جو ا نا ن خو ب معلم ا ت بهتر و بیشتر کسب نما ییم لا ز م میدا نیم که که د ر متو ن تا ر یخی بعضی صفا ت و ممیز ا ت و مشخصا ت را نشا نی نما ییم و ا نگشت بگذا ریم که به ا سا س آ ن جو ا نا ن خو ب در کشو ر ما بحیث قشر جا معه شنا خته شو ند
د ر قا بو س نا مه نو یسنده مینو یسد که (( جو ا ن مر دی سه ا صل دا ر د))
1_ ضد حقیقت چیز ی نگو ید
2_ چیزی را که میگو ید هما ن را بکند
3_ شکیب و هو شیا ر با شد؛)) ( 4: 246 ) به منظو ر همین مطلب به ا دا مه مینو یسد که (( بد ا نید که جو ا نمر د ی و عیا ری مطا لبی را بیا ن میدا ر د که دا ر ا ی خصا یل ذ یل با شند :
1 – مر د دلا و ور د صبو ر با شد ، د ر ا نجا م همه کا رها صا د ق با شد، با نا مو س و د ل پا ک دا شته با شد، بر ا ی منفعت شخصی خود بر ا ی د یگرا ن ضرر نر سا نند، با لا ی کسا نی که ا سیرا ند و د ر بند قرا ردار ند دست با لا نکنند ، به همرا ی بیچا ر گا ن کمک بر سا نند ، ا گر حقیقت را بشنو د ا زحق خو د بگذ ر د ، د ر هرد سترخو ا نی که نا ن خو ر د د ر آ ن خا نه به چشم بد نمی بیند)) ( 4 : 264 )
د ر با ره جو ا نمر د ی خو ب، د ر ا ثر سمک عیا ر آ مد ه ا ست (( زما نیکه شهزا ده خورشید شا ه د ر خا نه کلا ن عیا را ن آ نزما ن پنا ه بر د ا زا ن شخص بزرگ پر سید که حد و د و صغو ر جو ا نمر د ی چقد ر ا ست ؟
بز ر گ عیا را ن برا یش گفت که حد ود جو ا نمر دی زیا د ا ست ، فعلآ تنها دو ی ا زا ن ها را برا ی تو یا د آ ورمیگرد م ، یکی نا ن دا د ن د و م را ز نگه کر د ن ا ست))
(12 : 1073)
د ر ا ثر، سیا ست نا مه د ربا ره عیا را ن یک ا ز بزرگا ن چنین نگا شته ا ست : (( .... بفرمود تا تره و ما هی پیا ز چند بر طبق چو بین نها ده پیش آ و ر ند، آ نگا ه فر مو د تا ر سو ل خلیفه را د ر آ و ر ند و بنشا ند ند پس رو ی به سو ی خلیفه کرد و گفت: بر و خلیفه را بگو ی که مرد رو یین زا ده ا م وا ز پد ررو یین گری آ موخته ا م و خورد ن من نا ن جو، ما هی تره وپیا ز بوده ا ست.
ا ین پا د شا هی و آ لا ت و گنج ا ز سرعیا ری و شیرمر د ی بد ست آ و رد ه ا م نه ا ز میرا ث پد ر و نه ا ز تو یا فته ا م. ا ز پا ی ننشینم تا سر تو به مهد یه نفریستم و خا ندا ن تو را و یرا ن نکنم ، تا ا ینکه گفتم بکنم، یا به نا ن جو ین و ما هی و تره با ز شو م...))
( 2 : 19 ).
نویسنده لطا یف ا لطو ا یف مینو یسد: (( د ر شهر حلب یک جو ا ن خو ب یک خا نوا ده غریب را کمک مینمو د د رهما ن شهر ا ز دا خل کا روا ن سرا ی مقدا را زما ل متا ع را
ا ز یک را هی که د ر آ نجا ( نقب) ز ده بود د زید، ما ل ها ی د زد ی شده را به بز ر گ خا نو ا ده رسا نید ه خو د ش به شهر حلب با ز گشت کر د . فردا ی آ ن ر و ز د ر شهر غو غا بر پا گر د ید ف بخا طر همین مال ها ی د زد ی شده چو کی دار شهر را گر فته و د ر پیش ر و ی عا م لت و کو ب میکرد ند ف چو کی دار که ا ز دزد ی خب ی نبود د ر حا ل گر یه و زا ری ا ز د زد ی ا نکا ر میکر د ف د ر همین و قت نفر ا صلی پا را د ر میا ن کشید و فهمید که بخا طر ا نجا م د یگر ا ن همیشه بیگنا ها ن مو ر د آ زا رو ا ذ یت قرا ر گر فته ا ند و میگیر ند ، صحنه را خلا ف ا صو ل و ا خلا ق پسند ید ه خو یش ا ر زیا بی کر ده و دا خل میدا ن گرد ید و به صدا ی بلند صدا زد و گفت که ا ین بیگنا ه را شما لت و کو ب نکنید که ما ل کا ر و ا ن سر ا را من د زد یده ا م و تما م نشا نی ما ل ها ی د زدی شده را بیا ن کر د و مرد م با و ر کرد ند و گفت که تما م ما ل ها را من د ر چا ه کوهی بر د ه ا م و گفت که شما یک ر یسما ن د را زرا د رکمرمن ببند ید و د رچا ه پا یین نما یید ، کا ر هما ن گو نه شد وعیا ر بدا خل چا ه پا یین شد و د یگربرنگشت مردم بعدا ز یکی د و سا عت ا نتظا ر ی یک نفر د یگر به چا ه کو هی پا یین گر د ید که ا ز میا ن چا ه بر ا ه د یگر ی نقب ز د ه شد ه ا ست و جو ا ن فرا ر نموده ا ست
به شنید ن ا ین مطلب مر د م گفتند که : صد آ فر یبن که هم چو کی دا ر را ا زغم خلا صر کر د و هم خو د را نجا ت دا د. ( 18 : 136)
مو لف حبیب ا لسیر د ر زما ن خو د ش ، پیر ا مو ن ز ند گی نا مه یکی ا ز عیا را ن ا ین گو نه نو شته ا ست: (( و یعقو ب .... د ر آ ن ا و قا ت شبی نقب ز د به خزا نه، د ر هم بن را فع که به تقلب بر سیستا ن ا ستیلا یا فته بو د، رفت . جو هر بیشما ر و ا متعه بسیا ر د رهم بسته ، بو قت بیر و ن آ مد ن پا یش بر چیزی خو ر د، یعقو ب آ نرا صلب شفا ف یا فته جو هر ی پندا شت و بر دا شت، جهت ا متحا ن ز با ن بر آ ن زده، آ ن نمک نیشا پوری بو ده ، آ نگا ه ا و را غا یت حق نمک بر ا خذ ا مو ا ل غا لب آ مد ه وآ نچه با هم بسته بو د گذا شت و به منزل خو د شتا فت.
علی صبا ح خزا نه چی متحیر گرد ید و نزد د ر هم ر فت ا و را بر صو ر ت و ا قعه مطلع گر دا نید . د ر هم فر مو د تا د ر شهر منا دی کرد ند که هر کس ا ین حر کت کر ده ا ست به ا من ا ست و با ید که به ملا ز مت بشتا بد تا به ا نصا ف و ا لطا ف ا ختصا ص یا بد . و لیث صفا ر به د ربا ر شهر یا ر د ر هم آ مد و ا ز وی سبب نبر د ن ا مو ا ل خزا نه پر سید ، جو ا ب دا د که رعا یت حق نمک ا ز تصر ف د را جها ت ما نع آ مد ....))
( 14 : 354)
د سمک عیا ر نو می ا ثر لیکوا ل د خو ر شید شا ه د مر د ی په ا له لیکی (( خو ر شید شا ه دا ر و ی بیهو شی د ر شرا ب معشو قه ا ش ( ما ه پری ) ر یخته ا ست، شهزا ده بر خو ا ست تا کا م خو د را گر فته برود ، با ری عنا ن خو د را کشیده دا شت، سپس چو ن ما ه پری د رمی یا بد که خو رشید شا ه د رجا مه د خترا ن به مطربی نزد ا وآ مده ا ست
با خو د میگو ید : جو ا نمرد ی کا ری فر مو د که من تنها د ر پیش و ی ا فتا د ه بو د م و د ر من نگا ه نکر د . با ا ین گفته خو ر شید شا ه ا نصرا ف نمود.... .)) ( 12 : 1075)
د ر ا ثرهمین نو یسند ه ر و ی یک مطلب د یگر را جع به سمک عیا ر تذ کر ر فته ا ست ر و زی ا ز رو زها سمک عیا ر د ر یکی ا ز حا د ثه ها ز خمی میشو د و تحت تعقیب رقبا یش قرا ر میگیر د ، ر فیقش ا ر ا بطو ر مخفیا نه به نزد طبیب غر ض تدا و ی میبر د ف طبیب هم با ر عا یت ا ز سلک عیا ر ی ا و را د ر یک جا ی مخفی تحت تدا و ی قرا ر مید هد، مخا لفین سمک به سر ا غ ا و نزد طبیب آ مد ند و جو یا ی ا حوا ل ا و گر د ید ند، طبیب به جوا ب مخا لفین گفت که نشا ن دا د ن جا ی خلا ف فتو ت ومردا نگی ا ست ، ا د ر س سمک عیا ر را نشسا ن ندا د .
مخالفین سمک شر و ع به لت و کو ب طبیب ، طبیب د رعین و قتیکه د ر زیر لت و کو ب بو د صدا بر ا و ر د و گفت که ک (( آ ی تن ترا بیش ا ز چو ب نخوا هند زد، مر دی کن و خو د را با ز به د ست چو ب با ز ده و ا ین را زرا آ شکا رمکن که نا مردی با شد ...ا ین را بگفت و تن به چو ب دا د ، جلا د ا ورا چو ب میز د تا چنا ن چو ب زد که هفت ا ندا م ا و پا ره پا ره شد و خو ن روا نه گشت وهمه د رد وعذا ب را حو صله کرد ومگر ا قرا ر نکر د.)) ( 12 : 911)
شیخ عطا ر بر ا ی شنا سا یی بهتر( جو ا نا ن خو ب و عیا را ن ) 72 صفت و ممیزه را بیا ن دا شته ا ست که تذ کر آ ن د رین جا خا لی ا ز مفا د نیست ،(( را ستی ، ا ند یشه ا ز بد ی، یا ری به د یگرا ن ، آ زا د ی ا ز بند نفس، پا ک دا شتن چشم و دا من، و فا، بخشید ن بر د و ست و د شمن ، خو ا ستن برا ی د یگرا ن آ نچه که برا ی خو د میخو ا هد،جا ن و د ل د ر را ه کهد مهر بریده با شد، ز با ن را به بد گفتن نیا مو ختن ، د ررو ز خو درا کمتر ا ز مو ر دا نستن ، بر آ و رد ن مرا د نا مرا دا ن، کر د ن کا ری را نا گفتن و کر دن آ نچیز یکه ا ز د ست بر آ ید، فروخوری چشم، د ل آ زا ر نبود ن، خو یشتن بین نبود ن، بر ده با ر بود ن ، نا ن دا د ن ، ا ز پس و پیش یکی بو د ن ، نکر د ن کا ر یکه د ید ن و شنید نش را نه شا ید ، ا ز بر د ه با ر ی د م نز د ن ، را ه پا ر سا یی و ر زید ن، تذ و یر نکر د ن ، ر فتن به جا یکه ا و را بخو ا ند و لو ا گر خطر جا نی هم با شد، د ما غ ا ز کبر خا لی دا شتن ، متو ا ضع بو د ن ، ا ز کبر د و ری جستن ، سخن نرم و تا زه به ا ندا زه گفتن ، را ز د ل به هر کس نگفتن ، حسد نه و ر زید ن ، به فر زند طمع ندا شتن ، به جا ا و ردن هر ا نچه بگو یند، ریا ضت کشید ن ، نا خو ا نده به جا ی نر فتن ، به چشم شهو ت به د و ست نه نگر یستن ، کج بین نبو د ن ، خو د کا م نبو د ن به خو دو به ضرردیگرا ن یک گا م نبر دا شتن ، به ا هل ز ما نه مر و ت کر د ن ، مر د م سخی را د و ست دا شتن ، مدا را کر د ن به پیر ا ن و بخشود ن به جو ا نا ن ، با د و ست ود شمن لا ف نز د ن ، دا د خلق د ا د ن و د ستگیر ی کر د ن ، به خود مغر و ر نبو د ن ، آ دا ب نگه دا شتن ف با عزت بود ن ، نا م کسی را چز به نیکی نبرد ن ، عصیا ن گررا نکشتن
هو ا ی نفس خو د را شکستن ، پیر و جوا ن را چنا ن تر بیه کر د ن که شر مسا ر نشو ند، نصیحت د ر نها ن کر د ن ، لبا س خو د را به هر نا سزا ندا د ن ، همه کس را ما ننذد فر زند تر بیه کر د ن ، قنا عت دا شتن ، به طا عت کو شید ن و د یندا ربود ن ، پیر و فر ما ن بو د ن، صبو ر ی کر د ن ، د ر نعمت شکر کشید ن ، د ر محنت صبر کر د ن ، بر مهما ن شیرین زبا ن بو د ن ، تکلف ا ز میا ن بر دا شتن و هر چه با شد پیش آ و ر د ن د لها ر ا به ا جسا ن کر م به د ست ا و رد ن ف چو ن شمع د ر میا ن سو ختن ، گفتا ر را با کر دار را ست دا شتن و درو ن را از کین پا ک دا شتن .)) (4 : 174)
خو شحا ل خا ن ختک بر ا ی پذ یر ش یک شخصیت مکمل د ر د ستا ر نا مه خو د بیست هنر و بیست صفت را ذ یلآ بیا ن دا شته ا ست .
با ب ا و ل مشتمل ا ست بر بیست هنر : معر فی هو یت حقیقی فر د ، علمی که به حیث کسب و کما ل پذ یر فته شو د ، هنر خط نو یسی ( با سو ا د بو د ن به معنی وا قعی کلمه)
که لا ز م و ملز و م کما ل شو د ، هنر شعر که هد فش بیا ن علم با شد، تیر ا ندا زی ، آ ب با ز ی ، ا سب د وا نی ، شکا ر، شجا عت ، سخا و ت ، ا ز دو ا ج و معا شر ت ، تر بیه سا لم ا و لا د ، رعا یت آ دا ب و معا شر ت ، ا سبا ب معشیت، زرا عت و د هقا نی ، تجا ر ت ، شنا خت د ر با ره ا صل و نصب ، د ستر سی به مو سیقی ، شطر نج ف ر سا می ونقا شی ))
با ب خصلت ها : مشو ر ت ف عزیمت، عد ل و ا نصا ف ، نظم مملکت دا ر ی ، تو کل ، خو ف ر جا ، همت ، حلم ، غیر ت ، حزم و ا حتیا ط )) ( 13 : 8- 9)
شه زوا ن به خپل هو د پر ی له لا سه
که یی سرشی د خونی ز مری تر زا مه
خو شحا ل ختک
بالا
بازگشت