سراج ادیب

مقدمه

هشتم مارچ ، روز جهانی زن، یک روز نمادین در تقویم جهانی است که به‌طور خاص به یاد و احترام به حقوق زنان و دستاوردهای آنها در تمامی عرصه‌های زندگی اختصاص دارد. این روز نه تنها فرصتی است برای تجلیل از زنان موفق در تاریخ گذشته و حال، بلکه یادآور مبارزات بی‌پایان آنها برای دستیابی به برابری و عدالت است.

روز جهانی زن در ابتدا در اوایل قرن بیستم در پی مبارزات کارگران زن در کشورهایی چون ایالات متحده و کشورهای اروپایی شکل گرفت. اولین بار این روز در سال 1909 میلادی مطابق ۱۲۸۸ خورشیدیدر ایالات متحده، به عنوان «روز ملی زن» شناخته شد و بعد در سال 1910 میلادی مطابق ۱۲۸۹ خورشیدی در کنگره بین‌المللی زنان سوسیالیست در مرکز کشور دنمارک شهر کپنهاگن ، پیشنهاد شد که یک روز جهانی برای حمایت از حقوق زنان و برابری جنسیتی برگزار شود، از آن زمان این روز به تدریج در بسیاری از کشورهای جهان پذیرفته شد و به نمادی از مبارزه و آگاهی‌بخشی تبدیل گشت.

پیام مهم هشتم مارچ(روز جهانی زن)از جمله :

۱ـ آگاهی‌رسانی در مورد حقوق زنان: این روز به مردم یادآوری می‌کند که هنوز هم در بسیاری از جوامع، زنان با مشکلات زیادی از جمله تبعیض، خشونت، نابرابری در حقوق و فرصت‌ها مواجه‌اند.

۲ـ قدردانی از دستاوردهای زنان: در این روز، زنان به خاطر دستاوردهایشان در زمینه‌های مختلف از جمله علم، سیاست، هنر، و فعالیت‌های اجتماعی قدردانی می‌شوند.

۳ـ تلاش برای تغییر و بهبود شرایط: این روز فرصت مناسبی است برای یادآوری نیاز به تغییرات ساختاری در جوامع به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی که به نفع زنان باشد،چالش‌ها و مشکلات زنان در دنیا با وجود پیشرفت‌های زیادی که در زمینه حقوق زنان صورت گرفته است، هنوز بسیاری از زنان در سرتاسر جهان با مشکلات مختلفی روبرو هستند. از جمله چالش‌های اساسی زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف : تبعیض جنسیتی: در بسیاری از کشورها، زنان هنوز هم در محل کار، خانواده و جامعه با تبعیض‌های آشکار و نهان مواجه‌اند.

ب : خشونت خانگی و آزار جنسی: یکی از معضلات بزرگ در بسیاری از جوامع، شیوع خشونت خانگی و آزار جنسی علیه زنان است.

ج:‌ کمبود دسترسی به آموزش و فرصت‌های شغلی: در بسیاری از نقاط دنیا، زنان به‌ویژه در جوامع سنتی، دسترسی کمتری به فرصت‌های آموزشی و شغلی دارند.

د : بهداشت و حقوق تولیدمثل: دسترسی نداشتن به خدمات صحی و بهداشت مناسب و حقوق تولیدمثل یکی دیگر از چالش‌های جدی است که زنان در سراسر جهان با آن مواجه‌اند.

، هشتم مارچروز جهانی زندر بسیاری از کشورهایک روز تعطیل عمومی است و برنامه‌های مختلفی برای بزرگداشت این روز برگزار می‌شودو همینطور در برخی از کشورهای آسیایی و اروپایی، راهپیمایی‌ها، سخنرانی‌ها، و کنفرانس‌ها برگزار می‌شود ودربرخی کشور، مانند روسیه، این روز را به‌عنوان یک تعطیلات رسمی جشن می‌گیرند و زنان در این روز مورد تقدیر و تحسین قرار می‌گیرند.

نقش سازمان‌ها و فعالان حقوق زنان سازمان‌های مختلف بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد، یونیسف، و سازمان جهانی صحت و بهداشت در راستای ارتقای حقوق زنان و آگاهی‌بخشی به جامعه جهانی، در روز جهانی زن کمپین‌ها و برنامه‌های مختلفی برگزار می‌کنند. این سازمان‌ها همچنین از این روز به‌عنوان فرصتی برای طرح مسائل مربوط به حقوق بشر و برابری جنسیتی استفاده می‌کنند.  گرچه هشتم مارچ، روز جهانی زن، فرصتی است برای گرامیداشت دستاوردها، مبارزات و حقوق زنان در سراسر جهان. در این روز، مردم و سازمان‌ها به تلاش‌های بی‌پایان زنان در مسیر برابری و عدالت احترام می‌گذارند. اما در میان جشن‌ها و تبریک‌ها، باید به خاطر داشته باشیم که هنوز هم در گوشه و کنار دنیا زنانی هستند که در معرض شدیدترین انواع تبعیض و ظلم قرار دارند. یکی از فاجعه‌بارترین نمونه‌ها، وضعیت زنان افغان تحت سلطه گروه طالبان پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرتاستکه موجز در زیر آنرا بر میشماریم:

طالبان و ستم علیه زنان افغان !

پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت در افغانستان به تاریخ 15 اگوست 2021میلادی مطابق ۲۴ اسد ۱۴۰۰خورشیدی وضعیت زنان در افغانستان به سرعت به یکی از بحرانی‌ترین مسائل جهانی تبدیل شد. طالبان با اتخاذ قوانینی که به‌طور صریح حقوق زنان را محدود کرد و کنون به یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای آزادی‌های فردی و حقوق بشر در جهان تبدیل شده است. این گروه نه تنها دستاوردهای زنان افغانستان دردهه های گذشته را از بین برد، بلکه به‌طور گسترده‌ای حقوق پایه‌ای زنان را نقض کردند.محدودیت‌های شدید در حق تحصیل و کار یکی از اولین اقداماتی که طالبان پس از بازگشت به قدرت انجام داد، تعطیلی مدارس برای دختران بالای شش سال بود.این تصمیم باعث شد که میلیون‌ها دختر افغان از دسترسی به آموزش محروم شوند. هرچند برخی از مدارس ابتدایی به‌طور محدود بازگشایی شدند، اما دروازه های مکاتب متوسطه و دانشگاه‌ها برای دختران بسته ماندند. طالبان همچنین به‌طور جدی بر تحصیل زنان در خارج از کشور و فرصت‌های آموزشی بین‌المللی نظارت کرده و بسیاری از دانشجویان افغان را از ادامه تحصیلاتشان بازداشته‌اند.

علاوه بر این، زنان به‌طور فزاینده‌ای از حق کار محروم شده‌اند. بسیاری از کارمندان زن در نهادهای دولتی وسازمان‌های غیردولتی مجبور به ترک شغل خود شده‌اند. زنان شاغل درعرصه‌های مختلف، از جمله آموزش، صحت و دیگر بخش‌ها، با تهدیدات جدی از سوی طالبان مواجه شده‌اند.

محدودیت‌های اجتماعی و حقوقی طالبان در طی دوران سلطه خود بر افغانستان، آزادی‌های اجتماعی زنان را به‌طور جدی محدود کرده است. زنان و دختران در حال حاضر مجاز به خروج از خانه بدون همراهی یک محرم مرد نیستند و برای رفتن به محل کار، تحصیل، یا حتی خرید مایحتاج روزمره، باید شرایط سختی را رعایت کنند. این محدودیت‌ها از نظر بسیاری از فعالان حقوق بشر و سازمان‌های بین‌المللی، نقض آشکار حقوق بنیادین انسان‌ها محسوب می‌شود.

یکی دیگر از اقدامات طالبان، الزام به پوشیدن کامل حجاب است. زنان تحت تهدید مجازات‌های سخت‌گیرانه از جمله جریمه‌های مالی، زندان و حتی شلاق باید به‌طور کامل پوشش بپوشند. این قانون نه تنها آزادی فردی زنان را سلب کرده، بلکه آنها را در موقعیت‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی منزوی و محدود می‌کند.

زنان افغانستان به‌ویژه در مناطق تحت کنترل طالبان با انواع مختلفی از خشونت مواجه هستند. از شکنجه‌های فیزیکی و روحی گرفته تا تهدیدات جنسی، طالبان هیچ تردیدی در اعمال فشار بر زنان برای پیروی از قوانین سرکوبگر خود ندارد. این گروه بهطور سیستماتیک زنان را به عنوان ابزار کنترل اجتماعی مورد استفاده قرار می‌دهد و با بستن دروازه های آموزش، کار و فعالیت اجتماعی، آنها را از جوامع خود شان جدا می‌سازد.

نگاهی به پیام روز جهانی زن  !

روز جهانی زن باید برای زنان افغانستان به‌عنوان یک روز برای یادآوری ظلم و تبعیض‌های بی‌پایان باشد که تحت حکومت طالبان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. در حالی که در بسیاری از نقاط جهان زنان دستاوردهای عظیمی در عرصه‌های مختلف داشته‌اند، اما زنان افغانستان همچنان در تلاش‌اند تا ابتدایی‌ترین حقوق خود را در برابر جباریت و تعصبات طالبان به دست آورند.

این روز باید یک یادآوری جهانی باشد که مبارزه برای حقوق زنان در افغانستان به‌ویژه در شرایط فعلی، نه تنها وظیفه مردم ما، بلکه وظیفه‌ای جهانی است. جامعه بین‌المللی باید در برابر این نقض آشکار حقوق بشر واکنش نشان دهد و تلاش کند که فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی را بر طالبان  و بدنه رهبری طالبان وارد آورد تا آنها را وادار به رعایت حقوق زنان کند.

هشتم مارچ فرصتی است برای ایستادن در کنار زنان وطن جنگ دیده و زجر کشیده و دیگر زنانی که در شرایط مشابه زندگی می‌کنند. این روز باید صدای اعتراض جهانی علیه ظلم و تبعیضی باشد که زنان در جوامع تحت سلطه طالبان متحمل می‌شوند. مبارزه برای حقوق زنان نه تنها در افغانستان، بلکه در سراسر جهان باید ادامه یابد تا روزی فرا برسد که همه زنان به‌طور برابر از حقوق انسانی خود بهره‌مند شوند.

در یک جمع‌بندی عرض شود که هشتم مارچ نه تنها یک روز برای جشن گرفتن دستاوردهای زنان است، بلکه یک یادآوری از نیاز مبرم به استمرار تلاش‌ها برای برابری حقوق زنان در تمام عرصه‌ها است. این روز فرصتی است برای نشان دادن همبستگی با زنان سراسر جهان و تعهد به ایجاد دنیایی عادلانه‌تر و برابرتر برای همه .

به امید آنروز که نا برابری جنسیتی قد نکشد و همه مانند یک انسان در برابر جامعه و قانون زیست باهمی  و حقوق مساوی داشته باشند. با تقدیم مهر سراج ادیب