عثمان نجیب
زلنسکی، قهرمانِ رِنگ یک بر دو!
پیش‌نوشت:
نوشته‌ی من هرگز به چمِ هم‌آوایی و پشتی‌بانی از زلنسکی نیست، کسی که مردم و کشورش را برای هیچ برباد داد
این جُستار را ویژه می‌سازم برای برخورداری برین‌منش زلنسکی در مهمان‌سرای مهمان‌داران بسیار گنده‌کارانی چون ترامپ و کاریارش. گذشته‌نگری آیین جهانی یا همان دیپلماسی نام‌دار در دوران‌های وحشت قهقرایی بی‌داد حاکمیت‌ها و قدرت‌های پیشا سده‌های میانه تا کنون دنباله داشته و به عنوان یک روش‌نرمِ برخورد رودرروی همتایان هم‌سنگ دو کشور پذیرفته شده اند. در این گزاره‌ی گداخته شده‌ی گاه‌نماهای رنگین جهان کسی از کسی پیشی نه دارد، مگر آن که یکی از کناره‌ی دی‌دار و گفتار حاکم اشغال‌گر باشد و دگری دربند شده‌ی زنجیر محکومیت. در برخوردهای دیپلماتیک که آن‌گاه بیش‌تر قاصدان و خبررسانان و پیام‌رسانان بودند، اگر احترام نه می‌شدند، ذلیل هم ساخته نه می‌شدند. گونه‌های استثنایی از برخوردهای قلدرانه تا کشتن پیام‌رسانان هم در تاریخ اند، مگر نه بسیار فراگیر. وقتی با پیام‌رسانان چنان بوده، با کسی که ریشه‌دار برابر با همتای خود است صدبار با هوش‌تر و سزاواری برخورد می‌شود. می‌گذریم از آن که گفته شده‌ها و ماندگارهای کهنی، بزرگان شکسته‌نفسی را در پیچ‌وتاب گاه‌دادشماری خود انباشته اند. بی‌گمان که گذشته‌ی آمریکا هرگز رئیس‌جمهوری به پستی و بی‌تربیتی و قلدری ترامپ نه‌دیده است. با آن که نشریه‌ی دی‌جی‌تالی مشرق و نشریه‌های دگر جهانی گزارش‌های پی‌همی از نتایج برون شده‌ی ارزیابی خوب‌ترین و بدترین رؤسای جمهور آمریکا را در سال ۱۴۰۲ منتشر کرده اند، «کد خبر ۱۵۷۷۰۷۸ تاریخ اول اسفند ۱۴۰۲» و ترامپ بدترین رئیس جمهور آمریکا از دید آکادمیسین‌های تأثیر گذار آمریکا بوده، نشریه‌های های دگری مانند جهان ام‌روز، «کد مطلب: ۵۹۲۹۷۵» به نقل از منابع آمریکایی، اندازه‌ی نفرت از ترامپ در کم‌تر از یک‌سال دوره‌ی نخست ریاست جمهوری اش را رکودشکن توصیف کرده که حتا پایان‌تر از نیکسن بوده است. با آن که چندین رئیس جمهور پسین مانند بوش پسر و بایدن آمریکا هم در ارزیابی‌های تخصصی و‌دانش‌گاهی منفورترین‌ها بوده اند، مگر ترامپ در شماره‌ی نخست پهرست‌های ارزیابی دانش‌‌مندان آمریکایی قرار دارد. ترامپ این‌بار و در کم‌تر از دو ماه بدترین و مضحکه‌بار‌ترین و بازاری‌ترین و غیرحرفه‌یی و غیر اخلاقی‌ترین کارنامه‌‌ی سیاه در دور دوم ریاست جمهوری خود به‌جا گذاشت. من این‌جا در دفاع از زلنسکی نیستم، من دیده‌‌بان خود‌خواسته‌ی کردار سرخ و سیاه و زرد و طلایی رنگ‌های کاخ‌سفید نشینان استم که مانند هر کنش‌گر دگر حوادث را از منظر نقد دنبال می‌کنم. آن هم حوادث برون شده از چاهِ فاضلابی به نام ترامپ. درست است که زلنسکی در پی یک فریب‌خوری اغواگرانه‌ی آمریکا، اروپا و انگلیس، سرنوشت کشور و مردمش را به قمار زد و بازنده شد. مگر ریشه‌ی اصلی سخن این‌جاست که چرا زلنسکی نزد آمریکا در گذشته خوب بود و نزد ترامپ بد شد؟ سیاست‌های نهادینه شده پیرامون هر رخ‌دادی در آمریکا از هفتاد خوان رستم می‌گذرند تا به منصه‌ی اجرا در می‌آیند. رؤسای جمهور به تنهایی تصمیم‌گیرنده‌گان یک چنان جنگ ویران‌گر و آن‌هم هزاران کیلومتر دورتر از خود آمریکا و در یک قاره‌ی دگر نیستند. حالا که ترامپ بایدن بادرو را ملامت دانسته و احمق خطابش می‌کند، خود ترامپ در چهارسال نخست ریاست جمهوری اش، چه دست‌آوردی غیر از پول بگیری از عربستان سعودی داشت. عربستان کشوری که آن‌جا آب نوشیدنی گران‌تر از دلار آمریکایی ارزش دارد. همین ترامپ همه مناسبات جهانی را بر هم زد و تا توانست اروپا و ره‌بران آن را توهین کرد. برخورد رذیلانه‌اش در قصر سفید با کدبانو مرکل، قلدری اش در نشست گروه جی هفت در اروپا با سران اروپا و ترک پیش از موعد و بدون ارزش‌قایل شدن به همتایان اروپایی اش و ده‌ها مورد دگر چرا خطرساز و خبرساز نه شدند؟ زلنسکی در ملاقات با ترامپ کاستی های تشریفاتی و پروتوکولی از جمله پوشیدن لباسی که در شأن یک رئیس جمهور برای یک ملاقات بسیار ارزش‌مند سیاسی و جهانی اش نیست، داشت. مگر زلنسکی هر چه و هرکس که ترامپ پنداشتش، آن نه بود، زلنسکی همتای ترامپ بود که توسط مردمش برگزیده شده بود، در حالی که دور نخست و دور دوم به ریاست جمهوری رسیدن ترامپ بدون دخالت پنهان پوتین ممکن نه بود. این زلنسکی چه جفایی را نسبت به مردمش روا داشته و نه توانسته آن‌چنانی که لازم است یک ره‌بر کامل و شامل باشد، بحث جداست. دید من به آن جهت بر خلاف بیش‌ترین کسانی است که زلنسکی را سرزنش می‌کنند. این گروه محترم و محترمه باید بدانند که زلنسکی همتا و مهمان آمریکا و ترامپ بود، نه متهمی که ترامپ پیوسته از او تحقیق می‌کرد. کجای رسم پذیرایی در جهان وجود داشته که در یک ملاقات به شدت رسمی و تاریخی دو رئیس جمهور، یک احمق دگری به نام معاون ترامپ هم حضور حاکمانه داشته باشد و بیش‌تر از ترامپ مگر با تحکم از زلنسکی بخواهد که باید احترام شان کند؟ جهان دید که ترامپ و معاونش عمداً این اوپرا را سازمان‌دهی کرده بودند تا زلنسکی را توهین کنند. مگر دیدیم که زلنسکی با متانت در مقابل هر دو احمق ایستاد و استدلال کرد و بی‌مهابا به مجادله پرداخت. زلنسکی با آن کار خود برنامه‌ی از پیش ترتیب شده ترامپ و دست‌گاه احمق او را نابود کرد که چشم به معادن نایاب اوکرایین دوخته بودند. ترامپ به این اندیشه بود که زلنسکی هم اشرف غنی فراری بابای اوغانستان و اوغان‌هاست و می‌تواند او را در صف سربازان خودش تیله‌کرده و جا‌به‌جا کند. ترامپ نه دانست که کرزی و احمدزی مرودران و جاسوسان و دست‌نشانده‌گان آمریکاستند و زلنسکی با حمایت گسترده‌ی مردمش به ریاست جمهوری رسید و خواست مردم اوکرایین هم پیوستن به اروپا بود، زلنسکی به تنهایی تصمیم ورود به اروپا را بدون مشوره‌ی مردمش نه گرفت. آن‌چه زلنسکی و اوکرایین را نابود کرد، خطای محاسباتی نادیده‌انگاری قدرت روسیه‌ی دوران پوتین بود. گمان من این است که حامیان غربی و اروپایی زلنسکی هم در پی دست‌وپاچه شدن از هراس آمریکا، پوتین و روسیه را نادیده گرفته و پنداشتند با گرباچفی یا یلتسن خاین به وطن شان طرف اند و سقوط روسیه یک شبه رقم می‌خورد. برخوردهای بسیار بازاری ترامپ و معاونش با زلنسکی در هیچ عرف اخلاقی و سیاسی و دیپلماتیک نه می‌گنجند و سبب سرافکنده‌گی آمریکا شدند، اگر آمریکا آن شرم را به خود بگیرد. بسیاری‌ها نه‌دانسته از تاریخ، زلنسکی را دلقک و دست‌نشانده‌ی غرب می‌گویند. انسان در تنور داغ تجربه پخته می‌شود و کمیدین بودن هم یک حرفه‌ی اخلاقی است. حالا بروید و بای‌گانی‌های انتخاباتی اوکرایین را بازنگری کنید، می‌دانید که زلنسکی به رأی مردمش در کرسی ریاست جمهوری رسید، او در انتخابات کشورش اشتراک کرد و برنده شد. پس دست‌نشانده بودنش در کجاست؟ این گفتارهای عاطفی و بی‌رویه و خودپسند اند که رسانه‌ها را تنها برای کسب در آمد بند انداخته و چند تا بی‌خبری هم از دل خود زلنسکی را می‌کوبند تا از کاروان سنگ‌سار زلنسکی پس نه‌مانند. از دید من اگر زلنسکی در قمار رفتن به عضویت اروپا صد در صد ملامت است، مردم اوکرایین و رأی دهنده‌گانی که گفتندش برو، جنجال کن و تلاش کن تا ما عضو اتحادیه‌ی اروپا شویم، هزار درصد ملامتی دارند. چون موقعیت ژئوپولیتیکی کشور شان را نه دانسته و یک‌باره از هم‌سایه‌ها و هم باره‌ها و هم‌وندان خود بریده و رخ سوی خانه‌ی اغیار کردند. اسف‌بارترین بخش تئاتر ترامپ و معاونش آن روز، درس‌های غلط دادن به خبرنگاران حاضر و‌کوتاهی خِـرد نزد برخی از گزارش‌گران بود. یکی از میان آنان پیوسته صدا می‌کرد، آقای زلنسکی تو کوت و شلوار نه داری؟ این پرسنده هلاک ظاهر بین اشخاص بود و زلنسکی هم پاسخش را شمرده داده و گفت هر چیز دارد و پسا ختم جنگ می‌پوشدشان. کوتاهی ویژه‌ی زلنسکی در این حضور، نه‌پوشیدن یک لباس کامل نظامی و رزمی بود که می‌توانست موضع او را مستحکم‌تر سازد. جهانیان آگاه باید بدانند که سیاست‌مداران و نظامیان آمریکا همه‌ی شان اندیشه‌ی آقایی بر جهان را دارند و تنها اطاعت و احترام از آمریکا را می‌خواهند. بابا تو آمریکا که به اوکرایین دارو نه‌دار دادی برای اهداف خودت دادی و بیش‌تر بایدن برای اهداف شخصی و بازرگانی پسرش داد. دیدیم که در آخرین روز قدرت خود هم اعضای خانه‌واده‌اش را فرمان بخشش و عدم پی‌گرد داد. تنش‌های میان زلنسکی و باند ترامپ چنددسته‌گی سیاسی را به طور گسترده میان هم‌حزبی های آقای ترامپ و جامعه‌ی سیاسی و شهروندی آمریکا به وجود آورده و بیش‌ترین‌ها ترامپ و معاون وی را مقصر دانسته و گراهام پا فراتر از گلیم خود نهاده و خواهان عذرخواهی یا کناره‌گیری زلنسکی از قدرت شده است. آخرین گزارشات به ویژه پسا اسقبال‌گرم انگلیس و اروپا از زلنسکی می‌رسانند که کاخ‌سفید و حواریون ترامپ در پی بازگرداندن زلنسکی به قصر سفید و جبران شرم شان اند. گزارش‌هایی که گویا ترامپ زلنسکی را از قصر سفید برون پرتاب کرد، در حد یک شایعه‌ی گسترده‌ی تبلیغاتی پول در آوری رسانه‌هاست و ما دیدیم که زلنسکی خودش با عصبانیت از قصر سفید خارج شد و ترامپ هنوز پیرامون موضوع سخن آشکار نه گفته.
به یاددارم که دوسال پیش طی یادداشتی عنوانی زلنسکی نوشته بودم تا به خود بیاید. می‌دانم که آن یادداشت برایش نه رسیده، مگر ماندگار تاریخ شده است. برای آن که خواننده‌ی گرامی بداند من کدام علاقه‌ی شخصی به زلنسکی نه داشته و بارها او را انتقاد کرده ام، آن نامه را بازنشر می‌کنم:
«توصیه‌ی یک افغانستانی عادی به زلنسکی:
جولای 17, 2023
عثمان نجیب
دنبال کردن نویسنده
روسیه و پوتین را دست کم نگیر و راه مذاکره و آشتی با کرملین را پیشه کن.
اوکرایین هرگز عضو ناتو نه می‌شود. معجزه‌یی هم در راه نیست. ناتو نابودت می‌کند.
پری‌کوژین هفتاد چهره دارد… یک چهره اش را دیده اید. ۶۹ چهره اش پنهان است.
رابرت آب‌رانس جنرال بازنشسته‌ی آمریکا در گفت‌وگو با نیویارک پست فال‌بینی کرد.
منبع نقل قول:
برنامه‌ی۱۴۶۶ جمهوری پنجم.
بالا
بازگشت