عبدالناصر نورزاد
سراج الدین حقانی؛ تروریست دیروز، قهرمان امروز
به تازگی، نیویارک تایمز مصاحبه ی را با سراج الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، یکی از مخوف ترین شبکه های تروریستی که با امکانات وشبکه های سازی های غیر معمول، مسئول قتل هزاران انسان بی گناه در بیست سال حضور نیروهای خارجی در افغانستان بود، به نشر رسانده است. در این نوشته تلاش می کنم، بعضی ایراد های جدی را که بر اصل مصاحبه نیویارک تایمز وارد است، به تحلیل گرفته و تماس مختصری روی آن ها داشته باشم.
در مصاحبۀ مذکور، ادعا شده که برای شناخت شخصیت و تفکر سراج الدین حقانی، با بیش از هفتاد دیپلمات، تحلیل گر، سیاست گر و کارشناس افغانستانی، صحبت شده تا زوایای پنهان شخصیتی وی، بیشتر کاوش شود. ابتدا نیازی نیست که برای شناخت شخصیت حقانی، این تروریست بی رحم، قاتل حرفه یی و جاسوس معلوم الحال که به اساس ارتباطات خانوادگی در خدمت سازمان های استخباراتی قرار داشته، با افراد دیگری، صحبت شود. مگر کدام جنبه و زاویه شخصیت وی، نا کاوش شده باقی مانده که نیاز به کاوش بیشتر داشته باشد؟ حقانی، از لحاظ دانش و تحصیل، یک انسان مطلق بی سواد، کم جرات و فاقد ویژگی های رهبری است. تنها کار مهم وی، تنظیم افراد انتحاری برای کشتن مردم بی گناه بوده که اصل طراح آن برادران و عمو های وی، محسوب می شوند. شخصیت حقانی با طرز دید آن، هنگام صحبت و حضور در محضر عام، به خوبی کاوش روانشناسانه شده می تواند. سلب جرات و عدم اعتماد به نفس در سیمای وی، به گونه مشهود ظاهر است. وی همانند سایر رهبران طالبان، چند همسر اختیار کرده و به لطف شبکه تروریستی اش، صاحب میلیون ها دالر است. تصاحب کرسی وزارت داخله، فرماندهی های امنیه در ولایت های مختلف، گمرک ها، اخاذی، ربودن افراد، قاچاق مواد مخدر، قاچاق چوب درختان مناطق مشرقی و جنوب شرقی، فروش و قاچاق اسلحه و وسایط به جا مانده از جمهوریت مخلوع، راه های برای درآمد در نزد وی و خانواده اش بوده اند که به لطف آن، این خانواده به یکی از ثروتمند ترین خانواده ها در میان طالبان، مبدل شده اند.
در مصاحبه تلاش شده تا سراج الدین حقانی، چهرۀ معتدل، تحول طلب و پیام آور اصلاحات در درون رژیم طالبان، نشان داده شود. از وی به عنوان تنها صدای مخالف در برابر هیبت الله، رهبر نامری طالبان، یاد شده است.همچنان به اساس اذعان نیویارک تایمز، وی خواستار بازگشایی مکاتب دخترانه، اعطای آزادی های سلب شده ی شهروندان و ایجاد تغییرات بنیادی در سیاست های رادیکال و تندروانه طالبان، می باشد. در حالیکه سراج الدین حقانی، با ایجاد امپراطوری مخوف ترور و وحشت، یکی از بازو های اصلی نظامی و ماشین ترور و قتل طالبان، حساب می شود. حقانی ها با داشتن روابط دیرینه و مبهم با سی آی ای، به چنین قدرتی مبدل شدند و به یمن این حمایت بی دریغ سی آی ای، توانستند، بیست سال انسان بکشند و شهرت کمایی کنند و امروز به عنوان یک قهرمان و ناجی افغانستان پسا امریکا، معرفی شوند.
در مصاحبۀ نشرشده درروزنامه نیویارک تایمز تلاش شده است تا همانند ترفند های گذشته استخباراتی، تقسیم بندی از طالبان خوب و بد صورت گیرد و در امتداد بازی های گذشته، به اغفال ذهنیت عام پرداخته شود. طوریکه در مصاحبه دیده می شود از سراج الدین حقانی به عنوان فرد میانه رو، معتدل و خواستار تعامل مثبت با جهان، نام برده شده است. در مقابل، از هیبت الله رهبر نامریی طالبان، به عنوان فرد تندرو، رادیکال یاد شده است. همچنان، در لابلای محتوای مصاحبه، طوری معلوم می شود که آینده تاریک افغانستان به دستان حقانی ها، به بهشت روشن مبدل خواهد شد. حقانی های که تا امروز جایزه میلیون دالری، موجودیت نام شان در فهرست تحت تعقیب شورای امنیت و ایالات متحده امریکا و عملکرد خشن و قصاب مابانه ی شان، آنها را در صدر فهرست گروه های تروریستی، شهرۀ جهان ساخته است. اما تلاش نیویارک تایمز برای کم اهمیت جلوه دادن جنایات طالبان، بخصوص شبکه حقانی، تقلای جز سفید نمایی طالبان، قلمداد شده نمی تواند.
در گزارش به لطف وجدان نیمه بیدار گزارش گر روزنامه، از ارتباط حقانی ها در دوران جهاد و بیست سال گذشته با امریکایی ها مخصوصا سازمان استخبارات این کشور، نیز یاد شده است. به گفته روزنامه،از سال 2011 تلاش های مخفی حقانی ها به رهبری ابراهیم عمری عموی سراج الدین حقانی برای تامین ارتباط با امریکایی، جریان داشته و حتی یاد شده که در ابتدای حضور امریکایی ها در افغانستان، این شبکه خواستار مدارا و نوعی صلح با امریکایی ها برای ختم جنگ بودند. از دیدار های مخفی ابراهیم عمری، برای تامین ارتباط با امریکا، چنین بر می آید که این امریکایی ها بودند که تصمیم گرفتند تا حقانی ها را با یک گروه تکنوکرات غرب گرا معاوضه کنند و امارات را جایگزین جمهوریت بسازند. همانطوریکه، از حوادث بعدی، فهمیده شد حقانی ها مطمئن ترین گزینه برای امریکایی ها بودند تا نقش اساسی را در راهبرد بی ثبات سازی این کشور در منطقه بازی کنند. میزبانی از گروه های تروریستی، ایجاد زنجیره ی از شبکه های تروریستی، قاچاق مواد مخدر و اسلحه، ایجاد شبح ترسناک داعش خراسان، توان بخشی عملیاتی برای داعش و در اختیار قرار دادن معادن، آب ها و جغرافیای افغانستان، در خدمت منطقه و فرا منطقه، از دست آورد های این شبکه محسوب می شود که توانسته در انجام آن، خوب نقش بازی کند.
بر علاوه، در گزارش تلاش شده تا نقش حقانی ها بخصوص رهبر این شبکه در میان طالبان، مهم نشان داده شود تا مرحلۀ بعدی بازی با این کارت غیر قابل تعویض، به خوبی اجرایی شود. معادلات پیچیدۀ امنیتی در جغرافیای افغانستان که دینامیک امنیتی تمام منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد، طوری است که باید بازی چه های خشن، تروریست های حرفه ی و متعهد به اهداف قدرت های دخیل در قضیه افغانستان، در آن نقش داشته باشند. بدون شک که حقانی ها، یکی از این بازیچه ها هستند که در بیست سال گذشته، بار ها در محک آزمایش قرار گرفته اند و موفق به در آمده اند. بدون شک که هدف عمدۀ این مصاحبه، ارائه تصویر مطلوب تر از حقانی ها برای معادلۀ تحت آزمایش غرب است که باید اجرایی شود.
مصاحبه جنبه های بیشتر غرض آلود دارد که از یک طرف راز به قدرت رسیدن طالبان و قدرت یابی حقانی ها را روشن می سازد و از سوی دیگر، تلاش دارد تا با استفاده از موقعیت پیش آمده، روند پیچیدۀ تحولات امنیتی و سیاسی در منطقه و فرا منطقه، اوج گیری تنش ها در در کانون های مختلف منازعه، از حقانی ها منحیث گزینه های مطلوب در تحولات آینده افغانستان، یاد کنند. به یقین که شعور سیاسی مردم افغانستان، بسیار بلند است و نشر چنین اکاذیبی، در سفید نمایی مجرمان تاریخی در این سرزمین، تاثیری نخواهد داشت.
بالا
بازگشت